Þjóðviljinn - 28.03.1973, Blaðsíða 12

Þjóðviljinn - 28.03.1973, Blaðsíða 12
12 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 28. marz 1973 AÐGANGUR AÐ ÆÐRIMENNTUN Lenging skólaskyldunnar erá döfinni víða um lönd. í eftirfarandi ritgerð gerir Símon Solovéitsjík grein fyrir nokkrum atriðum er varða lenginu sovézkrar skólaskyldu úrátta ár í tíu. Eftir tíunda bekk eru þar tekin inntökupróf í æðri skóla. „Ertu viss um að hægt verði að veita öllum börnum miðskóla- menntun?” spurði gamall kenn- ari viö skóla i Moskvu mig. Spurningin var óvænt, þvi við höföum ekki verið að ræða málið. En i dag snýst allt tal um skóla- mál beint eða óbeint upp i rök- ræður um miðskólamenntun öll- um til handa. Þjóðviljanum barst fyrir skömmu eftirfarandi greinargerð frá Samstarfsnefnd sérfræðinsa um áhrif Heimaeyjargossins á gróður og búfé. 1. öskufallssvæðið. Frá gosinu i Heimaey hefur öðru hvoru borizt aska á land einkum á svæðinu milli Ytri- Rangár og Vikur i Mýrdal. Og öskufalls hefur gætt á Rangár- völlum og i Fljótshlið. 2. Flúormælingar. 'SJcömmu eftir áð gosið hófst voru tekin sýni af ösku og vatni og i þeim mælt flúormagn. Hefur sýnatöku verið haldið áfram öðru hvoru, eftir þvi sem ný aska hefur fallið. 3. Flúormagn í ösku Flúormagn i ösku sem féll i Fijótshlið 24. janúar reyndist vera með 2260—2600 ppm (partar úr miljón) af flúor. t ösku sem féll 24,janúar mældist flúor 150 ppm, en hinn 8. febrúar mældust 1000 ppm i ösku, sem barst yfir Fljóts- hlið. A Skógum, Austur-Eyjafjaila- hreppi, voru 1200 ppm af flúor i öskuhinn 8. febrúar.en i Nýjabæ, Vestur-Eyjafjallahreppi mældust 100 ppm i ösku hinn 17. febrúar. Hæsta gildi flúors i ösku frá Heimaey mældist á Skamma- daishóli i Mýrdal þann 19. febrúar. Reyndist gildi flúorsins vera 3000 ppm. t byrjun Heklugossins 1970 mældust 2000 ppm i ösku, er féll i Biskupstungum fyrstu daga goss- ins, og 1000—1400 ppm i Húna- vatnssýslu. Benda þessar mæl- ingar nú til þess að flúormagn i ösku úr Heimaey sé sizt minna en var i Heklugosinu. öskufallið úr Heimaey hefur hins vegar verið Hér er útskýringar þörf. I Sovétrikjunum gefur miðskóla- menntun nemandanum rétt til að þreyta inntökupróf i háskóla eða hvaða aðra æðri menntastofnun sem er. t stuttu máli, hún opnar honum aðgang að æðri menntun. En hafa allir unglingar nægi- lega hæfileika og þroska til þess að tileinka sér hið erfiða og fjöl- breytilega námsefni miðskóla- menntunar, sem nær til erfiðra þátta nútima stærðfræði, eðlis- fræði og liffræði og krefst góðrar málkunnáttu og viðtækrar þekk- ingar nemandans á sögu lands sins, almennri sögu og bókmennt- um? Og það sem meira er: Þetta námsefni er skylduefni fyrir alla skóla, bæði i borgum og sveitum, hvort heldur er i Rússlandi eða t.d. Georgiu. Frá þvi eru ekki leyfð nein frávik. Þaö er nokkurs litið hverju sinni miðað við ösku una, sem féll úr Heklu, en er ekki að siður hættulegt, þar sem endurtekið öskufall mengar svæðið hvað eftir annað. 4. Flúormagn í vatni Flúormagn hefur verið mælt i úrkomuvatni og úr pollum og skurðum. A veðurathugunarstöðinni á Hellu, Rangárvöllum, hefur flúor i úrkomu mælzt frá 0,13 i 7,8 ppm. En i pollum hefur mæizt 4.6 ppm flúor. 5. Flúor í gróðri. Sýni hafa verið tekin af grasi, bæði sinu og nýgræðingi, og eins af öörum plöntum, svo sem mosa, fléttum og greni, en efnagrein- ingu þeirra sýna er ekki lokið. Þó eru skemmdir af völdum flúors nú þegar áberandi á mosa og greni á öskufallssvæðinu. Fyrstu mælingar á gróðri sýna 29—34 ppm flúors. 6. Búfé. I Heklugosinu 1970 bar snemma á krankleika i ám, sem liktist mjög venjulegum doðaeinkenn- um, deyfð, lystarleysi og mátt- leysi. Þessara einkenna hefur enn ekki orðið vart, svo vitað sé. Hross, sem viðast ganga úti á þessu svæði, hafa enn ekki sýnt nein einkenni um flúoreitrun svo öruggt verði talið. 7. Tilhögun eftirlits Þar sem nú nálgast sá timi, að bændur fara að beita búfé að ráði á tún og úthaga, hefur verið á- kveðið að hefja reglubundna töku og úrvinnslu-sýna á gróðri, vatni og ösku á sérstökum athugunar- stöðum til þess að fá nokkurt yfir- lit yfir flúormagn á öskufalls- svæðinu. 8. Varúöarráöstafanir. Verði framhald á öskufalli með svipuöu flúormagni og þegar hef- ur mælzt, má telja vist, að gróður mengist svo mikið að búfé stafi hætta af. Þar sem flúor safnast smám saman fyrir i likama skepnunnar unz einkenni um flúoreitrun koma fram, er mikil- vægt að takmarka beit á ösku- menguðu landi eftir fremsta megni, en bezt væri að forðast beit með öllu, einkum þegar liður að sauðburði. Einnig er mælt með þvi, að búfé sé gefið eða það hafi aðgang að kalkrikum steinefna- blöndum. konar þjóðlegur mælikvarði menntunar. Slikur „mælikvarði” — viðskulum ekki vera.hrædd við orðið — gefur öllum tækifæri til að skrá sig inn i hvaða æðri mennta- stofnun sem er án frekara undir- búningsnáms. Það hefur tekið sovézka skóla áratugi að þróast upp á hið ákjós- anlega stig, sem hægt er að lýsa svo i fáum orðum: öll heilbrigð börn geta gengið i miðskóla og lokið honum með góðum árangri Frá þvi nemandinn byrjar i skóla og þar til hann lýkur honum er hann aldrei látinn gangast undir prófanir, enginn kannar eða dreg ur i efa andlega hæfileika hans,' og kennararnir þekkja aðeins til „gáfnaprófa” af afspurn: 1 reynd hefur enginn þeirra komizt i kynni við þau... Nemandanum kann að vera sagt að hann sé lat- ur, en enginn segir, að hann sé siður hæfur en félagi hans, enginn flytur hann i „tossabekk”. Slikir bekkir eru einfaldlega ekki til. Frá byrjun er nemandanum sagt, að sýni hann næga ástundun geti hann keppt að hvaða námsmarki sem er. Fyrir þeim, sem vilja verða kennarar, er það brýnt frá fyrsta ári i æfingastofnun kenn- ara, að með nægilegri leikni, þol- inmæði og hlýhug til barna geti þeir með góðum árangri kennt öllum börnum. Vandamálið virðist samt sem áður einfaldara meðan ákveðið var með lögum aðeins átta ára skyldunám (ekki full miðskóla- menntun). En 1975 er áætlað að breyta yfir i almennt tiu ára skyldunám. Eins og er ljúka um 80% unglinga tiu ára skóla, en brátt mun sú tala hækka upp i há- markið — 100 %. Þetta þýðir þó ekki, að allir verði verkfræðingar, visinda- menn, læknar, o.s.frv. Þeir munu einnig verða verkamenn, rakar- ar, sölumenn barnakennarar o.s.frv. 1 Sovétrikjunum er þvi ekki trúað, að menntun geti i sjálfu sér orðið of mikil. Ahorfanda, sem ekki þekkir til sovézkra skólahátta, kann að sýnastslik áætlun óraunhæf, vægt sagt. Allir, sem reynt hafa að kenna við skóla, hafa óhjákvæmi- lega fengið að reyna vonleysi, þegar þeir sáu, að það er langt frá þvi, að öll börn séu vel gefin og námsviljinn er stundum nánast enginn. En það skyldi haft i huga, að fyrir 150 árum var sú hugmynd jafn fjarstæð að kenna öllum að lesa og skrifa, þar tii hinn mikli Svisslendingum Jóhann Heinrich Pestalozzi sannaði að það var auðveldlega hægt. Við upphaf þriðja árþúsundsins verða Sovétrikin undir það búin að hefja næsta stig i menntunar- málum. Breytinguna yfir i almenna miðskólamenntun i svo viðáttu- miklu landi eins og Sovétrikjun- um má telja til einhverrar athyglisverðustu tilraunar i sögu fræðslumála. APN. Aðalfundur Samtaka sveitar- félaga í Reykja- nesumdæmi Aðalfundur Samtaka sveitarfé- laga i Reykjanesumdæmi verður haldinn að Hlégarði i Mosfells- sveit laugardaginn 31. marz n.k. og hefst hann kl. 14,00. Auk venjulegra aðalfundar- starfa verður fjallað um frum- vörp til laga um grunnskóla og heilbrigðismál. öll sveitarfélögin i Reykjanes- umdæmi eru aðilar að samtökun- um, og auk hinna kjörnu fulltrúa sveitarfélaganna eru allir sveit- arstjórnarmenn innan S.A.S.I.R. hvattir til að mæta á fundinum. Okkur vantar fólk til að bera út blaðið í Teiga Háteigsveg Hverfisgötu Laugaveg Hjaröarhaga WÐVIUINN Greinargerð um öskufall á Suðurlandi TEIKNARI JEAN EFFEL — Frú, þér misstuð dálftið. — Ég er nú aldeilis hlessa. Býrðu til skopmyndir líka? FYRSTA BILASÝNINGIN

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.