Þjóðviljinn - 07.10.1973, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 7. október 1973.
uoanumN
MALGAGN SÓSiALISMA
VERKALYÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgefandi: útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan óiafsson
Svavar Gestsson (áb)
Fréttastióri: Evsteinn Þorvaldsson
Hitstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur)
Askriftarverö kr. 360.00 á mánuöi
Lausasöluverö kr. 22.00
Prentun: Blaöaprent h.f.
BÁLKESTIR CHILE
„Hryðjuverkin i Chile halda áfram.
Herforingjastjórnin lætur drepa fleiri og
fleiri. Það berast fréttir um misþymring-
ar og miskunnarlausan hernað til að
brjóta niður alla mótstöðu. Á hinn villi-
mannlegasta hátt svala herforingjarnir
hatri sinu á byltingu sósialismans, sem ef
til vill stóð fyrir dyrum i Chile. Við i öðrum
löndum stöndum agndofa sem vitni að at-
burðum, sem um alla framtið munu halda
á lofti smán herforingjastjórnarinnar.
En sú kemur tið, að Chile mun risa úr
ösku, með hjálp og aðstoð annarra þjóða.
Og þá má enginn hlifast við að sækja her-
foringjaklikuna til fullrar saka.
Ekki leikur vafi á, að Bandarikin bera
að sinum hluta ærna sök á, að upp er kom-
in ógnaröld i Chile.
Þeir sömu Bandarikjamenn óska nú
eftir samningum um aukna og meira
bindandi samvinnu við okkur i Vest-
ur-Evrópu.
Ekki sist af þeim ástæðum höfum við
vissulega rétt til að krefja bandarisk
stjórnvöld sagna um raunverulega stefnu
þeirra gagnvart rikjum þriðja heimsins
og þá ekki sist i Suður-Ameriku. Þeir i
Washington gera nú tillögur um nýjan
Atlantshafssáttmála. Það eru notuð stór
orð um sameiginlegt frelsi, sjálfsákvörð-
unarrétt þjóða, félagslegar framfarir og
En þó að nafn Chile brenni hverjum ær-
legum manni i brjósti um allan heim á
þessum vikum, þá hefur svo skipast hér á
íslandi að ýms dagblaðanna með Morgun-
blaðið i fararbroddi hafa ekki látið sér
koma það ýkja mikið við hver væri sök
Bandarikjanna á hörmungum ibúa Chile,
en fjargviðrast þeim mun meira út af þvi
að útvarpsráð á íslandi skyldi leyfa sér að
gera athugasemd við fréttaskýringar ein-
stakra starfsmanna rikisfjölmiðla varð-
andi valdaránið.
Reynt hefur verið að kynda upp pólitiskt
moldviðri gegn meirihluta útvarpsráðs,
en tillögunni frægu greiddu atkvæði i út-
samvinnu við þróunarlöndin. En slika
sameiginlega yfirlýsingu okkar og Banda-
rikjanna getum við ekki skrifað undir
meðan Bandarikin arðræna svo sem raun
ber vitni riki Suður-Ameriku, og voru
staðin að þvi að beita Chile harðvitugum
efnahagsþvingun meðan Allende var við
völd, en styðja núverandi ógnarstjórn i
Santiago.
Hvar má maður eiga von á, að næst
verði gripið inn i?”
Þessi tilvitnuðu orð hér að ofan eru
hvorki úr Þjóðviljanum né Morgunblað-
inu. Þau eru tekin upp úr forystugrein
þess borgarablaðs á Norðurlöndum, sem
kunnast er á íslandi, og ætla má að
Morgunblaðið hafi allt til þessa talið i hús-
um hæft. Þau standa i forystugrein
danska blaðsins „Politiken” þann 27. sept.
s.l.
Hvenær rennur sá dagur, að þeim sem
hafa Morgunblaðið fyrir bók bóka verði
birtur slikur dómur um forysturiki auð-
valdsins á siðum þess blaðs?
Þær vikur sem liðnar eru siðan löglegri
stjórn lýðræðissinnans og marxistans All-
ende var steypt af stóli i Chile, en við völd-
um tók herforingjaklika fasistiskra leppa
bandariskra auðhringa, þá höfum við
fengið að heyra ýmsar fréttir frá þessu
fjarlæga landi.
Það eru fréttir um það, hvernig vopnað-
ir hermenn fasistanna ganga hús úr húsi i
varpsráði allir útvarpsráðsmenn, sem á
fundi voru, nema einn herramaður, sem
er á launum hjá höfuðstöðvum NATO i
Brussel.
Útvarpsráð var ekki með samþykkt
sinni að framkvæma neina ritskoðun, eins
og ihaldsblöðin og ýmsir ruglarar vilja
vera láta, heldur að gegna þeirri lögboðnu
skyldu sinni að láta sig það einhverju
varða hvort fréttamenn sem gengist hafa
undir að gæta hlutleysis i fréttaflutningi
geri sig seka um grófustu brot.
„Fullvist má telja að hinir öfgafyllri
andstæðingar borgaraflokkanna muni
ekki sætta sig við valdarán hersins”. Slik
fátækrahverfum Santiagó og vitt um land-
ið til að draga á aftökustað, undir öxi, alla
þá, sem leyfðu sér að ganga fram fyrir
sjöldu i stórkostlegustu tilraun sem gerð
hefur verið á meginlandi Suður-Ameriku
til að bægja hungurvofunni frá dyrum
miljónanna sem arðránsklær auðhring-
anna halda i heljargreip sinni, svo að
þriðja hvert barn sem fæðist deyr áður en
það nær eins árs aldri, en sjúkdómar, ör-
birgð og menntunarleysi fylgja i blóði-
drifna slóð bandarisku ófreskjunnar,
hringavaldsins sem nærist á neyð miljón-
anna.
Það eru fréttir um það, hvernig þjóð-
villtir menn með vopn i hönd fara hús úr
húsi meðal örsnauðra verkamanna og
bænda, sem sumir hafa lært að lesa á
valdatima Allende, en aðrir eru enn ólæs-
ir, til að leita uppi og færa á bál hverja þá
bók eða blað, sem kveikt gæti siðar vonar-
neista mitt i örvæntingu og neyð — vonar-
neista um að þeir sem i dag liða undir ógn-
arhæl harðstjórnarinnar kunni siðar, eða
synir þeirra og dætur, að ná að risa upp til
sigurs mannsins yfir óvini mannsins, auð-
valdi og hervaldi.
Bækur ástsælasta skálds Chile, nóbels-
verðlaunahafans Pablo Nerunda, sem
segja má að hafi fylgt félaga sinum All-
ende i dauðann, loga glatt i dag á bálköst-
um valdaræningjanna, en siðar munu þær
kveikja nýja elda.
voru orð fréttaskýranda rikisútvarpsins i
þætti þeim sem útvarpsráð leyfði sér að
gera athugasemd við. Sem sagt þeir sem
ekki sætta sig við valdaránið skulu heita
öfgafullir andstæðingar, ekki fasismans,
heldur borgaraflokkanna. Það er munur
að vera borgari.
Um það skal ekki dæmt hér hvort botn-
laus fáfræði eða dollaraglýja á sök á þeim
málflutningi, sem fáir fréttamenn útvarps
og sjónvarps buðu upp á um valdaránið og
þróun mála i Chile, en sem betur fer eru
þau viðhorf, sem slikur málflutningur
hlýtur að byggja á að daga uppi i flestum
nálægum löndum, samanber forystu-
greinina úr Politiken, sem vitnað var til
hér i upphafi.
FÁFRÆÐI EÐA DOLLARAGLÝJA
„Öllum er það löngu Ijóst...” og minni-
hlutanum löngu á undan Albert, að:
Átak þarf í málefniun
aldraðra í Reykjavík
Tillögum sé ekki stungið undir stól félagsmálaráðs
„Ollum er það löngu
Ijóst, að átak þarf að gera í
byggingamálum aldraðra
sem allra fyrst, til þess að
bæta úr þeirri brýnu þörf
fýrir elli- og hjúkrunar-
heimili í borginni." Þannig
hefst tillaga, sem Sjálf-
stæðisflokksfulltrúinn Al-
bert Guðmundsson lagði
nýlega fyrir borgarráð, en
fékk að vísu ekki af-
greidda, og kom fyrir
borgarstjórn í fyrrakvöld.
— Betur að svo hefði ver-
ið, sagði Adda Bára Sigfús-
dóttir borgarfltr. Alþýðu-
bandalagsins um þessi upp-
hafsorð og minnti á, að tii-
lögum minnihlutans um at-
hafnir til úrbóta í málefn-
um aldraðra hefði verið
vísað til félagsmálaráðs,
þar sem þær hefðu enn
enga afgreiðslu hlotið,
hvað þá komið aftur til af-
greiðslu borgarstjórnar.
— Ég hlýt að minna borgar-
stjórn á, sagði Adda Bára, að hún
fól félagsmálaráði með 15 sam-
hljóða atkvæðum og kurteisleg-
um orðum tvær tillögur frá
borgarfulltrúum vinstri flokk-
anna, sem áttu að leiða til úrbóta i
málefnum aldraðra og bæta fyrir
þær vanrækslusyndir, sem við
höfum á bakinu. Þessar tillögur
hafa enn enga afgreiðslu hlotið i
félagsmálaráði og beini ég nú
þeirri eindregnu tillögu til
borgarstjóra, að hann sjái svo til,
að borgarstjórn geti fjallað um
þær tillögur samtimis þeirri, sem
hér liggur fyrir frá Alberti Guð-
mundssyni.
Minnti hún á, að þessum tillög-
um minnihlutafulltrúanna var
visað til félagsmálaráðs i desem-
ber i fyrra og krafðist að félags-
málaráð fjallaði um þær, svo
hægt væri að taká þær fyrir i
borgarstjórn um leið og tillögu
Alberts.
Lítil heimili
Fyrri tillaga minnihlutans, sem
Adda Bára las upp, var um að
borgarstjórn fæli félagsmálaráði
að vinna að þvi að koma upp litl-
um heimilum, t.d. 8-12 manna,
fyrir fólk á ýmsum aldri, sem
ættu erfitt uppdráttar, en gætu
veriðsjálfbjarga einstaklingar að
miklu eða öllu leyti, ef þeir ættu
kost á notalegu og öruggu heimili.
Með þessari tillögu væri ætlast
til að gerð yrði tilraun til nýs
forms og komið til móts við hug-
myndir, sem studdar væru gam-
alli reynslu, að hinir gömlu og
þeir sem yngri væru hefðu gott af
návist hvers annars. Lögð væri
áhersla á að heimilin væru litil og
-notaleg i einskonar pensjónats-
formi og heföi slik lausn átt að
geta leyst vanda einhverra
aldraðra og einhverra yngri ein-
staklinga.
Of lítið gert
Aðaltillaga vinstri fulltrúanna
um úrbætur var hinsvegar mun
viðtækari og svohljóðandi:
„Borgarstjórn ályktar, að enn
sé allt of litið gert af opinberri
hálfu öldruðu fólki i borginni til
hagsbóta.
Félagsleg aðstoð og þar með
bætt starfsaðstaða þess er enn
mjög ófullnægjandi, enda þótt
nokkuð hafi þokast áfram siðustu
ár.
Það hlýtur að vekja nokkra
furðu, að Reykjavikurborg hefur
aldrei fram á þennan dag reist né
rekiöelliheimili, og hefur þó þörf-
in á þvi sviði verið mjög mikil.
Borgin hefur heldur ekki i telj-
andi mæli mætt þeirri knýjandi
nauðsyn, sem er á hjúkrunar-
heimilum fyrir sjúkt og aldrað
fólk. Borgarstjórnin telur þvi
brýnt,
í.að undirbúin verði bygging
dvalarheimilis fyrir aldraða,
sem hafa fótavist.
2. að komið verði á fót dagvistar-
stofnun aldraðra, sem að öðru
leyti dvelja i heimahúsum.
3. að ibúðaþörf aldraðra verði
könnuð i þeim tilgangi að fá úr
henni bætt hiö fyrsta.
4. að félagsleg aðstoð við aldrað
fólk verði aukin og aðstaða þess
til starfs við hæfi verði bætt.”
Fyrir þesssari tillögu gerði
Steinunn Finnbogadóttir ýtarlega
grein á sinum tima fyrir hönd
vinstri fulltrúanna,og var tillög-
unni vel tekið i borgarstjórn og
visað áfram til félagsmálaráðs,
en þar virðist henni hafa verið
stungið undir stól, amk. hefur
ráðiðekkí til þessa skilað umsögn
til borgarstjórnar.
Hróp úr eyðimörkinni
1 tillögu Alberts Guðmundsson-
ar, sem lögð var fyrir borgarráð
11. september sl. meðan borgar-
stjórnarfundir lágu niðri i sumar-
leyfum, er visað til skrifa for-
stjóra Elliheimilisins Grundar
um byggingamál aldraðra og
Framhald á bls. 15.