Þjóðviljinn - 14.10.1973, Blaðsíða 13

Sunnudagur 14. október 1973. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13
HJÁ ÍSAFOLD ÍÁR :
Vestmannaeyj abækur,
Gunnar á Hlíðarenda
og Brynjólfur biskup
meðal annars sem dæmi um það
misrétti, sem birtist i launalið
búvöruvisitölunnar, þar sem
kaup konunnar er miðað við
Framsóknartaxta, en kaup
bóndans er miðað við tekjuhærri
starfsstéttir, og var það að öllu
leyti rétt með farið. Hinu mætti
svo bæta við, sem er enn verra, að
vinnutimi bændakvenna við
rekstur búanna er áreiðanlega
mjög vanreiknaður.
Fátt er svo með öllu illt, að ékki
fylgi nokkuð gott.
Sökum þess að bændakonurnar
eru þannig hlunnfarnar, fá hús-
mæður bæjanna mjólkina, kjötið,
smjörið og rjómann svolitið
ódýrara en verða myndi væri
dæmið rétt reiknað.
Mættu þær i Húsmæðrafélagi
Reykjavikur minnast þess, áður
en þær leggja af stað i næstu
kröfugöngu.
Af þessu leiðir svo hitt, að verð-
bólguskrúfan snýst ofurlitið
hægar fyrir vikið.
Þannig gerist það, næstum eins
og samkvæmt drottinlegri ráðs-
ályktun, að húsmæður sveitanna
taka á sinar veiku og vinnulúnu
herðar riflega systurpartinn af
þeim verðbólguþunga sem kyn-
systur þeirra með breiðu bökin
stynja svo mjög undan.
Snilldarverk
Eftirminnilegasti atburður i út-
varpinu á þessu sumri er að minu
viti þáttur borsteins ö. Step-
hensen um Seðlabankann og
Arnarhólinn. Hann var snilldar-
verk frá upphafi til enda. Fyrst
rakti hann gang málsins i hæfi-
lega háðslegum tón og greindi frá
viöbrögðum hinna ýmsu mektar-
manna, og hvernig þeir reyndu að
koma sökinni af sér og yfir á ein-
hvern annan.
Svo var eins og slaknaði i bili á
spennu sögunnar. Maður var
jafnvel farinn að halda, að Seðla-
bankinn hefði hlotið fullnaðaraf-
greiðslu. Fyrirlesarinn fór að
rifja upp ýmislegt um útvarpið og
veru sina þar og viðskipti
stofnunarinnar við ráðamenn
þjóðarinnar fyrr og siðar.
En það var meira blóð i kúnni.
Höfundur var aðeins aö safna
kröftum og brýna vopin undir
lokasóknina.
Sú hönd skal visna, sem hreyfir
þennan hól.
Þorsteinn hefir verið gagn-
rýndur fyrir þessa bölbæn.
Þátturinn, sem listræn ádeila
og heilög krossferð, til varnar
Arnarhóli, hefði misst marks og
orðið eins og halaklipptur hundur,
hefði þessu verið sleppt.
Hitt þarf svo ekki að efa, að
þeir, sem hafa kastað steini að
Þorsteini, sakir bölbænarinnar,
er þeir svo kalla, muni hafa lagst
á bæn og beðið himnaföðurinn, að
Jóhannes Nordal fái að halda
höndum sinum baðum óvisnum,
og að þeirra bænir verði frekar
heyrðar, en bæn borsteins. Hér er
þvi engin hætta á ferðum.
Sennilega eru þeir nú hættir að
sprengja þarna við hólinn, að
minnsta kosti hafa morgunþulir
útvarpsins ekki getið um neitt
slikt nú I seinni tið.
Vonandi tekst einnig að finna
Seðlabankanum heppilegan stað.
Mér hefir dottið i hug, að vel
myndi á þvi fara, að byggja hann
á Skólavörðuholtinu i nánd við
kirkju Hallgrims Péturssonar.
Það fer vel á því i okkar vel-
ferðarriki, að musteri guðs og
mammons standi hlið við hlið. t
háþróuðu iðnvæddu velferðarriki,
þar sem lifsþægindakapphlaupið
nær alla leið inn i kirkjurnar,
verður trúin á mammon beinlinis
forsenda þess, að menn geti.
öölast trú á guð.
En holan við Arnarhólinn, sem
hann Jóhannes Nordal var að
grafa þarna við Arnarhólinn i
sumar, þeim i útvarpinu til sárr-
ar hrellingar. Hvað verður um
hana?
Seðlabankinn ætti að sýna það
veglyndi og þá rausn, að byggja
snyrtilegt og lágreist hús i
holunni og gefa það útvarpinu.
Þá fengju þeir i útvarpinu,
sem að öðrum ólöstuðum hafa
gegniö fram fyrir skjöldu og
foröað þjóðinni frá þeirri smán,
að öfugur pýramidi verði reistur
við hól Ingolfs, að starfa þar i
eigin húsnæði og standa jafn-
framt dyggilega vörð um sinn
ástkæra Arnarhóí.
1. til 4. okt. 1973
Skúli Guðjónsson
tsafoldarprentsmiðja sendir á
þessu ári frá sér yfir þrjátiu bæk-
ur utan kennslubækur og orða-
bækur, sem voru endurútgefnar á
árinu.
Þegar hafa komið út á þessu ári
Skákeinvigi aldarinnar eftir
Guðmund Danielsson, en fyrsta
útgáfa bókarinnar seldist sem
kunnugt er gjörsamlega upp fyrir
jólin i fyrra. Einnig Starfsval
eftir Olaf Gunnarsson sál-
fræðing. Þetta er sjöunda útgáfa
bókarinnar og hefur bókin öll
verið endurskoðuð með hliðsjón
af breyttum námsbrautum siðan
siðasta útgáfa bókarinnar kom út
árið 1965.
Aðrar bækur Isafoldar þegar
útkomnar á þessu ári eru:
islensk fn'merki 1974. Þetta er
átjánda útgáfa bókarinnar og i
tilefni hudrað ára afmælis
islenska frimerkisins hefur sér-
staklega verið til hennar vandað,
og hefur farið fram gagnger
endurskoðun á listanum. Ritstjóri
hefur frá upphafi verið Sigurður
H. Þorsteinsson.
Ný kennslubók, Stærðfræði um
mcngi og tölur eftir þá Eírík
Jónsson og Þórð Jörundsson.
Einnig kom út önnur útgáfa bók-
arinnar Algebra og jöfnureftir þá
félaga.
Eftir fáeina daga kemur á
markaðinn Spænsk—islensk
orðabókeftir bóndann Sigurð Sig-
urmundsson i Hvitárholti. Þetta
verður tólf arka bók með drjúgu
letri og má teljast til tiðinda að
bóndi i sveit set jist niður og semji
oröabók á jafn fjarskyldu máli og
spænskan er.
Þriðja bindi hins merka rit-
safns örbyggðum Borgarfjarðar
eftir fræðaþulinn Kristleif
Þorsteinsson á Stóra-Kroppi
kemur út að nýju. Þórður sonur
höfundar hefur aukið við þetta
bindi ýtarlegri nafnaskrá.
Ritsafni Guðmundar Daníels-
sonar bætist nú eitt bindi en það
er Blindingsleikur en sú bók
kom upphaflega út árið 1955 og
hlaut frábærar viðtökur lesenda
og gagnrýnenda. Höfundur ritar
eftirmála um tilorðningu sög-
unnar og þær viðtökur sem hún
hlaut. Alls er ritsafnið nú orðið sjö
bindi.
Aðrar bækur væntanlegar frá
tsafold fyrir jólin eru:
Gunnarsrímur, það er rim-
ur af Gunnari Hámundarsyni,
nýtt bindi i rimnasafni Sigurðar
Breiðfjörð,og er þetta sjötta bindi
rimnasafnsins, Jóhann Briem
listmálari hefur myndskreytt
allar bækurnar, en umsjón með
útgáfunni hefur Sveinbjörn Bein-
teinsson.
t þjóðsagnasafn Jóns
Arnasonar bætast við tvö bindi,
Ævintýri, fyrra og siðara bindi, i
umsjá Öskars Halldórssonar
lektors og með myndum eftir
Halldór Pétursson listmálara.
Þessi útgáfa af úrvali þjóðsagna
Jóns Arnasonar hefur sannað að
ennþá er mikill og vaxandi áhugi
ungs fólks á islenskum þjóðsög-
um.
1 ritsafn Stefáns Jónssonar bæt-
ast að minnsta kosti tvö bindi, þaö
er Sagan hans lljalta litla og
Mamma skilur allt, en enn er
ekki útséð um hvort þriðja bókin ,
Hjalti kemur heim, kemst út á
þessu ári. Myndirnar i bækurnar
verða aö þessu sinni eftir hinn
kunna rússneska listamann
Verenský. Einar Bragi skáld
annast útgáfuna að öðru leyti.
Árni Óla sendir frá sér nýja
bóken þaðer Grúsk, þriðja bindi.
Arni er eins og kunnugt er allra
manna fundvisastur á forvitni-
lega hluti.
Brynjólfur biskup Sveinsson eft-
ir Þórhall Guttormsson sagn-
fræðing heitir ný bók i flokknum
um Menn i öndvegi.en þar segir
frá hinum mikilhæfa biskupi i
Skálholti og Ragnheiði, hinni
fögru dóttur hans. Verður ekki
annað sagt en þessi merka fjöl-
skylda fái verulegan uppslátt á
jólamarkaðnum i ár.
Einar Bragi skáld kveður sér
hljóðs á nýjum vettvangi og
sendir frá sér þjóðsagnabók sem
hann nefnir Þá var öldin önnur. t
þessa bók hefur Einar Bragi tint
saman og skráð ýmislegt af þvi
sem hefur borist upp i hendur
hans þegar leið hans hefur legið
um bókasöfn á umliðnum árum.
Þetta er forvitnileg bók og frá-
bærlega vel skrifuð .
Sigurður Breiðfjörö
Jón frá Pálmholti
Veigamesta bókin I ár hjá for-
lagi tsafoldar verður án efa bók
um Vestmannaeyjar eftir Guðjón
Armann Eyjólfsson, skólastjóra
Stýrimannaskólans i Vestmanna-
eyjum. Guðjón Ármann greinir
ýtarlega frá byggðinni sem hvarf
undir ösku og hraun i Heima-
eyjargosinu á þessu ári. Þá má
segja um þessa bók að hún sé að
öllu leyti unnin og samansett af
Vestmannaeyingum og hefur
Guðjón Armann safnað ógrynni
fróöleiks um þá byggö og örnefni,
sem horfin eru fyrir fullt og allt i
þessum einstæöu náttúruhamför-
um,og fylgja bókinni mörg kort og
uppdrættir. Guðjón Ólafsson
hefur teiknað myndir af flest-
um þeim gömlu húsum og býlum,
sem þarna hurfu. Margar lit-
myndir prýða bókina, teknar af
þeim Guðmundi Sigfússyni og
Sigurgeiri Jónassyni,af byggðinni
fyrir og eftir gos og einnig af
náttúruhamförunum. Þar að auki
verða i bókinni nokkrar sjaldgæf-
ar myndir frá gamalli tið. Þetta
verður án efa forvitnileg bók fyrir
þá, sem vilja vita um byggðina
sem hvarf undir ösku og hraun og
það mannlif, sem þar var.
Hversdagsleikur heitir skáld-
saga eftir Ómar Þ. Halldórsson.
Höfundur er kornungur maður
búsettur á Selfossi. Hann kvaddi
sér hljóðs með ljóðabókinni
Horfin ský fyrir tveimur árum
siðan. Skáldsaga Ómars er nú-
ttmaleg skáldsaga úr sveitinni.
Jón frá Pálmaholti sendir frá
sér ljóðabók, sem hann nefnir
Undir hamrinum. Jón er kunnur
sem ljóðskáld og skáldsagnahöf-
undur og bækur hans hafa alltaf
vakið óskipta athygli.
Tvær þýddar skáldsögur verða
á forlagi tsafoldar nú i haust. Má
þar fyrst nefna bókina Od-
essaskjölin eftir hinn viðfræga
skáldsagnahöfund Frederick
Forsyth, en bókin Ilagur Sjakal-
anseftir hann kom út i fyrra hjá
tsafold. Odessaskjölin fjalla um
samsæri nasistaforingja sem
lifðu af striðið og baráttu og
eltingarleik israelsku leyniþjón-
ustunnar við ýmsa nafntogaða
SS-menn um allar heimsálfur.
Bókin hefur selst i risaupplögum
erlendis og verið mánuðum sam-
an á metsölulistum stórbíaðanna.
Norska skáldkonan Anitra er
lesendum hér á landi að góðu
kunn fyrir sögur sinar, en alls
hafa sjö bækur hennar komið út á
íslensku. Antitu-bókin i ár heitir
Erðasilfriðog gerist eins og fyrri
bækur höfundar á Heiðmörk.
Þessi bók fjallar um baráttu um
ættarauð á Napóleon-timunum,
þegar Sviar og Frakkar áttu i
striði.
tsafold gefur út i ár nokkrar
barnabækur að venju. Ein
þessara bóka mun vafalaust
vekja verðskuldaða athygli, en
það er bók eftir þau hjónin Rúnu
Gisladóttur og Þóri S. Guðbergs-
son. Bókin heitir Asta og eldgosið
i eyjum og fjallar eins og nafnið
bendir til um Heimaeyjargosið,
flóttann frá Vestmannaeyjum,
lifið i Reykjavik séð með augum
litillar telpu sem upplifir þetta og
tapar brúðunni sinni á flóttanum.
Listmálarinn Baltasar hefur gert
margar litmyndir i bókina. Bókin
mun koma samtfmis út i Fær-
eyjum og væntanlega siðar i
Noregi.
Úlla horfir á heiminn heitir ný
barnabók eftir Kára Tryggvason
og einnig kemur út eftir Kára
önnur útgáfa bókarinnar
Skemmtilcgir skóladagar.
Stafa- og visnakver heitir bók
eftir Herdisi Egilsdóttur, byggð
á hinum vinsælu sjónvarps-
þáttum hennar i fyrra, en þetta er
stafrófskver meö visum og mynd-
um Herdisar. Tvær nýjar bækur,
áttunda og niunda bókin um Siggu
og skessuna i fjallinu, koma út og
einnig hafa fyrstu fjórar bækurn-
ar i flokknum verið endurprent-
aðar.
Þórir S. Guöbergsson sendir frá
sér nýja bók fyrir unglinga sem
heitir Ljós aö næturlagi, einnig
kemur út að núju Litli
dýravinurinn eftir Þorstein
Erlingsson.
Margar fleiri bækur eru i undir-
búningi og misjafnlega á vegi
staddar, og verður þeirra getiö
siöar.
Satt best
að segja
Af hverju þegja
þeir um
neytendamálin?
Það blandast engum hugur um,
að i stjórnarandstöðu hafa Al-
þýðublaðið og Gylfi Þ. litið á sig
sem sérstaka umboðsmenn neyt-
enda i landinu. Að minnsta kosti
gætu um það bil 34 árásir Alþýðu-
blaðsins á Lúðvik Jósepsson fyrir
aðgerðarleysi i neytendamáíum
þau tvö ár, sem hann hefur gegnt
embætti viðskiptaráðherra, borið
þess vott. Skuggahlið neytenda-
áhuga Gylfa og Alþýðublaðsins er
samt sú, að landsmenn muna
ýmislcgt frá viðreisnarárunum
og þar á meðal, að i 12 ár var
Gylfi Þ. yíirvald i neytendamál-
um og gerði ekkert i þeim. Ekk-
ert.
Fyrir skömmu lét hins vegar
Lúðvik sig hafa það að gefa út
eina reglugerð, tilkynna komu
a.m.k. 3ja lagabálka og stofnsetja
yfirnefnd neytendamála, i þvi
skyni að stórefla stuðning og þátt-
töku hins opinbera i málefnum
neytenda.
Nú brá svo við að riddarar
neytendamála þögnuðu og hafa
gleymt málinu að sinni.
Mér er nær að halda, að rassa-
köstin i Gylfa Þ. og Alþýðublað-
inu i stjórnarandstöðu.eitt helsta
aðhlátursefnið i pólitikinni, hafi
sannað mönnum það, að endur-
hæfing gelur orðið býsna erfið og
ekki að vita nema nauðsynlegt
reynist að skipta hreinlega um
ýmislegt i þeim flokki, ef hann
ætlar að skiþta sér af stjórnmál-
um.
VÍSUR
Kaupsýslusiögæöi
Kaupmanna er loðin lund
ljóst er hvað þeir velja;
Enskra vörur, enskra pund,
tslands heiður selja.
Lesandi
Niðurskurður á lækna-
nemum
Af Háskólanum heyrist margt,
hann er næsta frekur.
tJt i myrkrið svalt og svart
sauðina flesta rekur.
Benedikt frá Hofteigi
Olíuh jálpræöiö
Oliulokinn illa brast þar,
önundur kargur Tótu lastar.
Oliuhjálpræðiö allra fyrst
ar hans lifi þar pressaðist.
H.P.