Þjóðviljinn - 26.10.1975, Blaðsíða 7

Sunnudagur 26. október 1975. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
NJÖRÐUR P.
NJARÐVÍK
SKRIFAR:
I upphafi
var húsiö
Ef spurt er um helsta þjóðar-
einkenni islendinga á okkar
dögum, þá væri ef til vill ekki
fjarri lagi að svara með einu
orði: hús. Kannski mætti jafn-
vel bæta við: klæðskerasaumuð
hús. Sennilega er leitun á fólki
sem hefur eins mikið hugar-
angur af húsaskjóli og' við
islendingar. Til að finna slikt
fólk þyrfti jafnvel að fara i þá
hluta heims þar sem fátækt er
svo mikil að þorri manna á alls
engan kost á þaki yfir höfuðið.
En þær áhyggjur eru að vísu
nokkuð á annan veg.
Ástand húsnæðismála á
íslandi er vitaskuld afleiðing
áratugalangrar borgara-
stjórnar i þágu kaupkýslu og
auðvalds. Sá fagnaðarboð-
verði stöðutákn. Forvigismenn
hlutadýrkenda, rika pakkið,
gengur á undan, af þvi að það
veit mætavel að það getur ekki
verið merkilegt i augum
annarra með öðru móti en raða i
kringum sig dauðum hlutum
sem kosta mikla peninga. Hins
vegar skilur það ekki að það
smækkar þvi meir sem það
stillir sér upp i óhóflegri munaði
Svona fólk þarf vitanlega klæð-
skerasumað hús, sérteiknað hús
sem á sér enga hliðstæðu i viðri
veröld. Það hefur aðstöðu til
lána, skattsvika (löglegra og
ólöglegra) og hagnast á vinnu
annarra. Það græðir á verð-
bólgunni og lætur; aðra standa
undir versnandi afkomu þjóðar-
búsins.
undir blokka, raðhúsa og ein-
býlishúsa og þar með einstakar
einingar þessara húsa? Er það
ekki hægt af þvi það myndi
reynast of hagkvæmt?
Húsdýrkuninni fylgir einnig
að allur kostnaður er réttlætan-
legur ef hann fer i hús og inn-
réttingar. Húsið má meira að
segja vera svo dýrt og fint að
það klárist aldrei. Fólk getur
ekki byggt ódýrt af þvi það er
ekki nógu fint. En það getur
búið árum saman i hálfköruðu
húsi af þvi það á einhvern tima
að verða fint. A vegum hins
opinbera er algengt að sjá
taumlausan munað i húsagerð
sem greiddurer möglunarlaust,
en svo er ekkert fé til að útvegá
það sem þarf til þess að starf-
semin i húsinu geti verið
skammlaus.
Fróðlegt er einnig að velta
fyrir sér kostnaði við húsagerð
og nýtingu hússins. Nærtækt
dæmi er kirkjubyggingar i
Reykjavik. Á vissum stöðum i
borginni er svo stutt á milli
kirkna að guð getur hæglega
talað við sjálfan sig á milli
þeirra án þess að brýna
raustina. Og guðþjónustur eru
alls staðar á sama tima.
Kannast einhver við að guð hafi
auglýst viðtalstima á sunnu-
skapur er öskraður i eyra
almennings að allir eigi að búa i
„eigin húsnæði”. En boðun
slikrar kenningar er ekki látin
nægja, heldur er fólk beinlinis
þvingað til lifa samkvæmt
henni. Á flestum stöðum lands-
ins hefur fólk ekki annað úrræði
til að tryggja sér varanlegt hús-
næði en festa kaup á þvi. Gildir
þá einu hvort efni eru fyrir
hendi eða ekki. Fólk sem er að
hefja búskap verður að steypa
sér I skuldafen sem heimtar
óhóflega vinnu. Slikt er kaup-
sýslumönnum og atvinnurek-
endum mjög að skapi. Þeir fá
sinn hlut þeirrar vinnu
ómældan.
Húsnæðismál á íslandi hafa
að sáralitlu leyti verið leyst á
félagslegum grundvelli.
Annaðhvort byggja menn fyrir
sjálfan sig eða atvinnurekendur
fá leyfi bæjarfélaga til að
hagnast á húsnæðisþörf
almennings. Reykvikingar hafa
fyrir augunum dæmi þess
hvernig slikt gerist. Það er i
samræmi við lifsviðhorf ráða-
manna að afhenda einkafyrir-
tæki lóð sem er almenningseign
til að veita þvi aðstöðu til að
græða á almenningi.
Almenningur er látinn gefa
aðstöðu til að láta féfletta sig.
Þar sem svo er háttað um
húsnæðismál er stutt i að hús
t Arkitektafélagi íslands eru
95 félagsmenn búsettir hér á
landi. Að visu er ekki þar með
sagt að þeir starfi allir að húsa-
teiknun. Engu að siður er þetta
ótrúlegur fjöldi miðað við ibúa-
tölu landsins. Menn geta sjálfir
reiknað út hlutfall arkitekta og
fjölda fjölskyldna i landinu. Og
ég held að fullyrða megi að
hvergi sé hlutfallslega meira
um sérteiknuð hús. Þegar farið
er um ibúðahverfi i nágranna-
löndum okkar, þá blasir við
sjónum vegfarenda að sömu
húsin koma fyrir aftur og aftur.
Hverfin eru skipulögð i heild og
fá samfellt yfirbragð. Hér
gegnir öðru máli. Manni dettur i
hug að til sé ósýnilegt félag for-
eldra með sérþarfir. Hver fjöí-
skylda hefur svo sérstaka hús-
næðisþörf að óhugandi er annað
en búa i klæðskerasaumuðu
húsi. Það má i rauninni heita
einkennilegt að þessi hús skuli
ekki jöfnuð við jörðu þegar fjöl-
skyldan sem lét teikna húsið
flystburt. Svo ekki sé nú minnst
á þann dæmalausa grautarsvip
sem einkennir alla byggð hér á
höfuðborgarsvæðinu. Sú
spurning gerist óneitanlega
áleitin hvort við þurfum alla
þessa arkitekta. Af hverju má
ekki byggja 10 sinnum eftir
sömu teikningu? Af hverju er
ekki hægt að staðla nokkrar teg-
dögum kl. 14.00? Hvað skyldu
kirkjur i Reykjavfk standa
auðar margar klukkustundir á
ári? Hvers vegna þarf hver
söfnuður sitt hús? Af hverju
getur einn söfnuður ekki haft
sfna messu klukkan tvö, næsti
klukkan fjögur, þriðji klukkan
sex? Ég er nærri þvi viss um að
guð tæki vel tilmælum um
breyttan viðtalstima.
Litil stúlka spurði mig einu
sinni að þvi af hverju kirkjurn-
ar hefðu svona stóra strompa.
Mér varð svarafátt. Seinna datt
mér i hug sú skýring að það
stafaði af því að það væri svo
sjaldan kveikt upp i þeim. En ég
er ekki viss um að hún hefði
skilið þá skýringu betur en
fyrirbærið kirkjuturn. Haft er
eftir meistaranum frá Nasaret
að i húsi föður hans væru
margar vistarverur. Nú er helst
svo að skilja að faðirinn þurfi
æðimörg einbýlishús i ekki
stærri borg en(Reykjavik. Samt
er hann augsýnil. reiðubúinn
að vera i þeim öllum samtimis.
Kannski er kominn timi til að
endurskoða upphaf Jóhannesar
guðspjalls i ljósi breyttra
aðstæðna. Það myndi þá hljóða
einhvern veginn svona: í
upphafi var húsið, og húsið var
hjá guði, og húsið var guð. Allir
hlutir eru gerðir fyrir það....
Njörður P. Njarðvik.
Hjördís Bergsdóttir
velur gítargrip
viö vinsæl lög
Tökum lagið
Sæl nú!
1 dag ætla ég að fletta meira i henni „Spangólinu” og taka fyrir lag sem
heitir ENSKUR HERMAÐUR. Lag þetta hefur verið flutt af RIÓ-
TRlÓINU en Spangólina lætur þess ekki getið hver höfundur sé. Þó
minnir mig, að ljóðið sé þýtt úr ensku.
ENSKUR HERMAÐUR
C F
Ég fæddist upp i England
C G
hjá afi minn og frænka.
C F G
Það var eitthvað fyrir mann, sem f er i sveitir.
a d
Og það var rétt hjá þorpinu
G C
með þetta kirkju og sjoppunni,
F G G? C
og þangað var hann afi að selja hveitið.
Og það var eins og afi
bara ætti heima á sjoppan,
hann var allan dag að fá sér þar einn litinn.
Svo kom hann heim að morgninni eitt
var ailur biár og blúðuga
og bölvandi eins og tarfur upp úr skitinn.
Og svo fór ég i striðið
tii að drepa German pipúl,
en dátana var eins og blindar kálfar
Þeir standa bara og skjóta
eins og skúnkar út i ioftinni
og skjálfar svo þeim hitnar i sig sjálfar.
Og offiserana ensku,
þeim er eins og hóp af fiblin
og alltaf iiggja i fylleríi og roti.
Kn generalinn gamli
eins og draujur upp úr gröfin
og svo drepast honum úr hræðslu i fyrsta skoti.
C F C G C
Tra-la-la-la-la ..
Og æfingarnar hjá þeint
var eins og pot i loftinni
og enginn vissi hvað þeir var að meina.
Þeir skipar okkur að grafa
djúpar gryfjur eins og rottunni
og gera hús i jörðinni úr steinar.
Kg svitnaðist við að grafa þetta
og svo kom offiseri,
og hann sagði mér að hreyfa meira skjánkinn.
Þá tók ég spit i handinn
réttist upp og vera reiður,
og ég rotaði honum i drulluna með plankinn.
i offiseraskólinn
þar er litiö hægt að læra.