Þjóðviljinn - 14.01.1976, Blaðsíða 5

Miövikudagur 14. janúar 1976. ÞJÓÐVILJINN — SIDA 5
GOTT ÁR HJÁ
FLU GLEIÐUM
Ariö 1975 var hagnaöur af öllum
þáttum i rekstri Flugleiða nema
innanlandsfluginu. Taliö er aö
tapið eftir afskriftir á innanlands-
fluginu veröi um 40 miljónir, en I
heiid veröi lltilsháttar hagnaöur
af rekstrinum. Þetta er annaö
heila árið sem reynsla fæst af
sameiningu flugfélaganna og var
þaö mál forráðamanna Flugleiöa
á fundi með fréttamönnum i gær,
að hún heföi reynst vel og ákvörö-
unin um samruna tvlmælalaust
verið rétt. Raunar væri ástæöan
til þess aö hagnaður er á rekstrin-
um ’75 sú, aö meö sameiningunni
heföi veriö hægt aö beita ýmiss
konar hagkvæmni og sparnaði I
rekstrinum, auk þess sem vel
heföi gengiö aö laga rekstrarpóli-
tik fyrirtækisins að samdrættin-
um, sem á flugferðum varö i kjöl-
far oiiuhækkananna.
Fundurinn með stjórn Flug-
leiða snerist að öðru leyti um
klassisk mál: Einokunartilhneig-
ingar,rikisábyrgðirogfleira. örn
Johnsen, stjórnarformaður, varði
stórum hluta inngangserindis
sins i aðsvara ýmsum ásökunum,
sem fram hafa komið i fjölmiðl-
um um að fargjöld Flugleiða
væru of há og fyrirtækið seildist
til þess að einoka flugrekstur og
ýmsan skyldan rekstur hér inn-
anlands. Taldi h'ann að Flugleiðir
væri sist of stórt fyrirtæki i sam-
anburði við önnur flugfélög, og
sanna mætti með samanburði við
fargjöld annarra flugfélaga að
Flugleiðir væru lægri en þau flest.
Um ríkisábyrgöir
örn Johnsen sagði á fundinum
m.a. þetta um rikisábyrgðir
Flugleiða:
Haustið 1974 sóttu Flugleiðir
um rikisábyrgð fyrir tveimur
erlendum lánum. Hið fyrra, að
upphæð $13.500.000, var til kaupa
á tveimur þotum af gerðinni DB-
8-63, sem Loftleiðir höfðu starf-
rækt um nokkurt árabil á leigu-
kaupsamningi við Seaboard
World Airlines, en upphaflegt
kaupferð þessara flugvéla, og nú-
verandi markaðsverð, er um 22
millj. dollara. Um $8.500.000 af
leiguverði höfðu áður gengið upp i
kaupverð flugvélanna. Siðara lán
ið, að upphæð $5.000.000, var ætl-
að til að bæta rekstrarfjárstöðu
félagsins. Rikisstjórnin fól
sérstakri nefnd að kanna fjár-
Skipting tekna i flugrekstri 1975
PðSTUR LEIGUFLUG
FARPEGAR FRAGT
hagsstöðu félagsins ásamt
rekstrar- og fjárstreymisáætlun-
um. Að fengnu jákvæðu áliti
hennar, lagði rikisstjórnin frum-
varp fyrir Alþingi til að afla
heimildar fyrir veitingu
ábyrgðanna og var frumvarpið,
svo.sem kunnugt er, samþykkt
eftir nokkrar umræður.
Að rikisábyrgö fenginni voru
tekin tvö lán I Bandarikjunum,
alls að upphæð 13,5 millj. dollara,
og gengið frá kaupum DC-8 flug-
vélanna. Hefur rúm 1 millj. doll-
ara af þessum lánum nú þegar
verið endurgreidd, i samræmi við
gerða lánasamninga. Fyrirhugað
rekstrarlán að upphæð 5 millj.
dollara hefur hinsvegar ekki enn
verið tekið og gæti svo fariö að
ekki yrði þörf á að taka það fyrst
um sinn. Við teljum hinsvegar
mikið öryggi i þvi fólgið fyrir
Flugleiðir aö eiga kost á rikis-
ábyrgð fyrir sliku láni, ef nauð-
synlegt reynist að bæta f járhags-
stöðu fyrirtækisins, enda er
rekstursfé þess vissulega i lág-
marki.
Allmiklar umræður hafa orðið
um þessa rikisábyrgð og aðrar
sem Flugfélag Islands og Loft-
leiðir höfðu áður fengið. Virðist
svo sem sumir vilji likja þeim við
beinan rikisstyrk, sem er auðvit-
að hin mesta f jarstæða. Skemmst
er frá að segja að hvorugt flugfé-
laganna hefir nokkru sinni notið
rikisstyrkja og er liklegt að eins-
dæmi sé að tekist hafi aö byggja
upp flugsamgöngur þjóöar, inn-
anlands og við umheiminn, al-
gjörlega án rikisstyrkja, svo sem
hér hefur verið gert.
1 þessu sambandi skal þess og
getið að lán þau til kaupa á Fokk-
er-flugvélum og þotunni ,,GULL-
FAXA”, sem Flugfélagi íslands
var veitt rikisábyrgð fyrir á sin-
um tima, eru nú að fullu endur-
greidd og staðið hefir verið að
fullu við alla lánasamninga Loft-
leiða og Flugleiða.
Ásakanir í
garö Flugleiða
örn Johnsen gerði einnig að
umtalsefni ásakanir þær sem
komið hafa fram á starfsemi
Flugleiða á opinberum vettvangi:
A nýliðnu ári, þá sérstaklega i
siðasta mánuði þess, hefur
margvislegum áróðri verið uppi
haldið gegn Flugleiðum. Kennir
þar margra grasa, en að ýmsum
dylgjum slepptum, sem ekki geta
talist svaraverðar, má greina eft-
irfarandi tvö meginatriði áróð-
ursins:
í fyrsta lagi: Að fargjöld á
áætlunarleiðum innanlands og
millilanda séu óeðlilega há og hið
sama gildi um verð Kanarieyja-
ferða.
í öðru lagi: að með sameiningu
flugfélaganna hafi þau náð einok-
unaraðstöðu, sem hættuleg sé og
leiða muni til hærri fargjalda til
tjóns fyrir almenning. Þvi beri aö
heimila samkeppni á áætlunar-
leiðum af hálfu innlendra aðila.
— 0 —
Ég tel ekki rétt að ljúka svo
máli minu að ekki sé fullyrðing-
um þessum gerð nokkur skil, með
lýsingu staðreynda eða með rök-
færslum, eftir þvi sem við á.
Fargjöld:
Vikjum fyrst að fargjöldum á
áætlunarleiöum. Gerður hefur
verið samanburður á innanlands-
fargjöldum okkar og flugfar-
gjöldum innan hvers hinna
þriggja skandinavisku landa,
Danmerkur, Noregs og Svi-
þjóðar, á hliðstæðum vegalengd-
um. Miðað er við þrjár flugleiðir
okkar, þ.e. stystu flugleiðina, sem
er milli Reykjavikur og Vest-
mannaeyja, milli vegalengd sbr.
Reykjavik—Akureyri og hlut-
fallslega langa flugleið eins og
Reykjavik—Hornafjörður. Þessi
samanburður sýnir, að i þessum
nágrannalöndum okkar eru inn-
anlandsfargjöld mun hærri en
hér, eða, sé tekið meðaltal far-
gjaldanna á Norðurlöndum, eru
þau 95% hærri á stystu vega-
Hallgrimur Jónasson:
Kveðia
til
Grindvíkinga
(Lag: Suðurnesjamenn)
Þegar okkur ógnar
erlent málalið,
garparnir i Grindavik
ganga fram á svið
Fast þeir sækja sjóinn
á Suðurnesjum enn.
Þeir eru lika i landi
liðtækustu menn.
Farþegatekjur 1975 bandaríkjadaur
A þessari mynd sést hvenær ársins tekjumyndun Flugleiða er mest og
hvernig hún skiptist milli áætiunarleiða.
Þessi tafla sýnir að flugfargjöld innanlands sem utan með Flugleiðum
hafa ekki hækkað til jafns við Dagsbrúnarkaup siðastliðin 15 ár. Sams-
konar viðmiðun fæst ef borið er saman við þróun almenns neysluvöru-
verðs. Arið 1960 þurfti Dagsbrúnarverkamaður að vinna I 17 tima fyrir
flugfarinu frá Reykjavik til Akureyrar en nú í 10 tima.
lengdinni, 83% hærri á millivega-
lengd og 86% hærri á lengstu
leiðinni, eða m.ö.o. næstum
helmingi hærri á öllum leiðum, en
fargjöld eru hér á landi.
Sé fargjaldið frá Reykjavik til
Kaupmannahafnar borið saman
við fargjöld frá öllum fjórum
höfuðborgum hinna Norðurland-
anna til staða i svipaðri fjarlægð,
kemur i ljós að þau eru öll hærri,
þetta frá 18 upp I 42% eða að
meðaltali 34% hærri.
Við þetta má svo bæta þvi, að
Flugfélag Islands, hefur um langt
árabil verið aðili að sambandi
þeirra Evrópuflugfélaga, sem eru
meðlimir IATA, en samband
þetta safnar árlega upplýsingum
um tekjur og gjöld þeirra félaga,
sem eru innan vébanda þess.
Meðal þeirra upplýsinga, sem þar
koma fram eru rauntekjur félag-
anna eða nyt eins og það hefur
verið kallað, miðað við hvern far-
þegakilóm. Tekjur Flugfélags Is
lands hafa ætið verið langlægstar
allra félaganna fyrir hverja slika
einingu og voru t.d. fyrir árið 1974
rúmlega 40% lægri en meðal nyt
meðlima sambandsins.
Kanarieyjaferðir:
Þá hefur þvi verið haldið fram,
að tilkoma samkeppnisaðila i
Kanarieyjaflugi hafi leitt til
lækkunar á verði þeirra ferða.
Staðreyndin er hinsvegar sú, að
þegar Flugfélag lslands h.f. hóf
brautryðjandastárf sitt i vetrar-
orlofsferöum með flugi til
Kanarieyja fyrir 5 árum siðan
var verði á þeim ferðum haldið i
algjöru lágmarki og tekið fullt til-
lit til hinnar auknu nýtingar flug-
véla og áhafna, sem gerði kleift
að bjóða hið lága verð. Hefur
verið stefnt að þvi að halda verði
sem lægstu i þessum ferðum æ
siðan og hafa hækkanir á þeim
ekki fylgt verðlags- og
kauphækkunum. Þegar hinn nýi
aðili kom til skjalanna fyrir ári
siðan var þvi ekki um lægri verð
að ræða af hans hálfu, a.m.k. ekki
svo þýðingu hefði.
Rétt er að það komi fram hér,
að Flugleiðir munu framvegis
sem hingað til stefna að þvi að
halda uppi ferðum til sólarlanda i
lægstu gjöldum sem við verður
komið, án tillits til þess hvort þar
verður um samkeppni að ræða
eða ekki.
Að lokum ræddi örn um það
sem hann nefndi einokunargrýl-
una og komst að þeirri niðurstöðu
að islendingar þyrftu ekki að
hafa áhyggjur af stærð Flugleiða
heldur miklu fremur smæð fé-
lagsins miðað við erlenda sam-
keppnisaðila. Þá taldi hann
hættulegan munað að leyfa sam-
keppni viö Flugleiðir á föstum á-
ætlunarleiðum, en kvaö hana
frekar koma til greina i sólar-
landaflugi. Hann benti einnig á að
það hefði verið stefna margra
rikisstjórna að sameina flugfé-
lögin og það hefði tekist I fjórðu
tilraun i tið vinstri stjórnarinnar.
Þvi gætu það alls ekki talist ein-
okunartilhneigingar Flugleiða
þegar flugfélögin tvö Loftleiöir og
Flugfélag tslands samþykktu að
hætta samkeppni á millilanda-
leiðum, sem enginn grundvöllur
var fyrir.
—ekh.
75 ára í dag
75 ára er i dag Gisli Guömunds-
son, fyrrum skipstjóri, fréttarit-
ari og umboðsmaður Þjóðviljans
á Súgandafirði.
Þjóðviljinn þakkar Gisla störf
hans fyrir blaðið undanfarin ár og
við árnum honum allra heilla i til-
efni afmælisins.