Þjóðviljinn - 08.04.1976, Blaðsíða 4

'4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 8. april 1976.
DiOmiUINN
MÁLGAGN SÓSlALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgefandi: útgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Ilaraldsson
Umsjón með sunnudagsblaði:
Arni Bergmann
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólavörðust. 19. Simi 17500 (5 iinur)
Prentun: Blaðaprent h.f.
EITT PRÓSENT
Það hefur komið fram i blaðaviðtali við
forstöðumann Þjóðhagsstofnunar, að
verulegur hluti þeirra verðhækkana sem
orðið hafa að undanförnu á alls ekki rætur
sinar að rekja til kauphækkana.
Meginhluti hækkananna á rætur sinar að
rekja til beinna stjórnvaldsákvarðana um
margvislegar hækkanir á opinberri
þjónustu.
Þegar kjarasamningar voru gerðir
lagði rikisstjórnin ýmsar upplýsingar um
verðhækkanir og fleira i hendur efnahags-
sérfræðinga sinna. í þeim upplýsingum
kom meðal annars fram að gert var ráð
fyrir þvi að hitaveitugjöld hækkuðu um
15%. Reyndin varð hins vegar sú að hita-
veitugjöldin hækkuðu tvisvar sinnum
meira eða um 27%. Nú hefur hitaveitan í
Reykjavik hækkað þjónustugjöld sin á
einu og hálfu ári um 120%. Þegar kjara-
samningarnir voru i bigerð var ekki gert
ráð fyrir neinum hækkunum pósts og sima
á næstunni. Reyndin varð hins vegar sú að
póstur og simi hækkaði sina þjónustu um
29%.
Þannig var i kjarasamningunum
blygðunarlaust logið að sérfræðingum
Þjóðhagsstofnunar sem aftur komu
ósannindunum á framfæri við forustu-
menn verkalýðshreyfingarinnar. Á
grundvelli ósannindanna var svo byggð
verðlagsspáin sem rauðu strikin voru mið-
uð við. Þannig hefur rikisstjórnin gert sig
seka um gróft afbrot gagnvart verkalýðs-
hreyfingunni afbrot sem hlýtur að hafa
það í för með sér að verkalýðshreyfingin
mun ekki framar geta tekið minnsta mark
á núverandi ríkisstjórn.
Vissulega hefur verkalýðshreyfingin
með siðustu samningum tryggt það að
kaupmáttur á ekki að skerðast á þessu ári
frá þvi sem var að meðaltali á sl. ári, en
staðreynd er engu að siður að verðhækk-
anirnar hafa gengið miklu hraðar yfir en
heitið var af hálfu stjórnarvalda og nú er
aðeins 1% eftir af kauphækkuninni sem
samið var um — eitt prósent!
Verðhækkanahrinuna að undanförnu
hafa Ihaldsblöðin notað til þess að ráðast á
verkalýðshreyfinguna, til þess að kenna
henni um hækkanirnar og til þess að reka
þann fráleita áróður að ekkert þýði fyrir
verkalýðshreyfinguna á slikum timum að
knýja fram kauphækkanir þvi að skipting
kökunnar sé óumbreytanleg. En hér er
farið með falsanir. I fyrsta lagi eiga þær
verðhækkanir sem orðið hafa að undan-
förnu ekki rætur að rekja til kauphækk-
ananna. Þessar hækkanir eru flestar
komnar frá opinberum aðilum og þær
voru i rauninni ákveðnar mikið til áður en
gengið var frá kjarasamningunum — en
þær voru vandlega faldar. Hækkanir pósts
og sima, á afnotagjöldum rikisútvarpsins,
á hitaveitugjöldum, á strætisvagnafar-
miðum og á annarri opinberri þjónustu
eiga ekki rætur sinar að rekja til
kauphækkananna i febrúar. í annan stað
eru kenningar ihaldsins falsið eitt vegna
þess, að auðvitað væri hægt að skipta arði
þjóðfélagsins öðru visi en gert er. Það
væri hægt ef vilji væri til þess og nægilega
sterkt þjóðfélagslegt afl, til þess að breyta
þeim vilja i athafnir, framkvæmd.
Það er hægt að skerða gróðasöfnun
milliliða um miljarði króna. Það er hægt
að skera niður fjármagnskostnað við yfir-
byggingu þjóðfélagsins um miljarði, það
er hægt að spara miljarði i atvinnugrein-
unum þar sem sóað er og svallað með al-
mannafé . Eða hlýtur það ekki að vera só-
un að hafa hér á landi 110 frystihús og 200
saltfiskverkunarstöðvar svo dæmi séu
nefnd? Hér þarf að taka til hendinni og hér
þarf mörgu að breyta.
Mikið rétt. Þetta hefur oft áður verið
sagt og skrifað og ekkert orðið úr. En nú
bendir hins vegar margt til þess að
pólitiskar forsendur séu að skapast til
þess að gjörbreyta þjóðfélaginu launa-
mönnum i vil. Forustumenn verkalýðs-
hreyfingarinnar gera sér æ betur ljósa
nauðsyn pólitiskra athafna og nú verða
verkalýðssinnar og islenskir sósialistar að
taka höndum saman. Þeir þurfa að flytja
tillögur um það hvernig unnt er að
gjörbreyta samfélagsgerðinni alþýðunni
i vil. Um þær tillögur þarf að safna öllum
launamönnum undir merki alþýðusam-
takanna. Þá þarf ekki að vera langt að
biða þess að sú tið renni upp að verka-
lýðurinn, hinn vinnandi maður til sjávar
og sveita, taki völdin i sinar hendur,
stjórni þjóðfélaginu i sina þágu, svipti
afætulýðinn forréttindunum. Sú kemur
tið. —s.
Vafasamur
sparnaður
Þeim dettur ýmislegt i hug i
sparnaðarskyni i ráðuneytunum
annað en að skera niður
pappirsnotkun embættismanna.
Þjóðviljinn skýrði nýlega frá
þvi aö menntamálaráðuneytið
hefði beint þeim tilmælum til
fræðsiuyfirvalda i héraði að
fjölga ætti nemendum i bekkj-
ardeildum frá þvi sem nú er.
Með þessu var ætlunin að spara
lausráðinn vinnukraft. Blaðið
komst á snoðir um það að i
nokkrum skólum var þegar
farið að tilkynna stundakennur-
um aö ekkert yrði fyrir þá að
gera næsta vetur.
Samband islenskra barna-
kennara brást hart viö þessari
frétt, enda er hér vegið að
starfsgrundvelli þeirra og vel-
ferö skólabarna. 1 ályktun sem
stjórnog fulltrúaráð sambands-
ins samþykkti 3. april er itrekuð
sú skoðun barnakennara að ekki
eigi að vera fleiri en 24 nemend-
ur i einni bekkjardeild i hæsta
lagi. Fundurinn lýsti jafnframt
þeirri skoðun sinni, að það sé ein
höfuðforsenda fyrir blönduðum
bekkjum hvað námsgetu
snertir, að nemendafjölda sé
svo i hóf stillt að kennarinn hafi
einhverja möguleika á að sinna
sérþörfum hvers nemanda i
bekknum.
Kennarar og foreldrar þurfa
að sameinast um aö hnekkja
þessari fyrirætlun mennta-
málaráðuneytisins, sem felur i
sér, eins og StB orðar það, rétt-
arskerðingu islenskra barna.
Kröfluumrœðan
Varla opnar maður blað þessa
dagana eða skrúfar frá útvarpi
eða sjónvarpi að ekki sé rætt um
rannsókn á gjaldþrotamálum
Vátryggingafélagsins h.f., en
þeirri rannsókn er enn ekki lok-
ið. Þá er það einnig talsvert
áberandi hversu langan tima
það virðist taka frá þvi embætti
skatttannsóknarstjóra lýkur
rannsókn og meðferð á skatt-
svikamálum og þangað til þeim
lýkur með ákæru og dómi, og er
hægt að nefna mörg dæmi þar
um, bæði nýleg og eldri.”
Þjóðhags-
stofnun spáir
Baldur óskarsson, miðstjórn-
armaður i ASI var á þeirri
skoðun i sjónvarpsþætti á dög-
unum, að Þjóðhagsstofnun væri
best að loka meðan við völd væri
rikisstjórn sem ekki sýndi af
sér mannlega hegðun. Meðan
þannig væri i pottinn búið
myndu allar spár stofnunarinn-
ar reynast rangar. 1 kjara-
samningunum voru allar kaup-
hækkanir miðaðar mjög
nákvæmlega við spá
stofnunarinnar um verðlags-
þróunina á samningstimabilinu.
Ekki var þó fyrr búið að undir-
rita samninga en rikisstjórnin
hellti miklu stórfelldari verð-
hækkunum yfir þjóöina en
gengið var út frá i spá Þjóð-
hagsstofnunarinnar.
1 viðtali við Visi á þriðju-
daginn segir Jón Sigurðsson,
forstöðumaður Þjóðhagsstofn-
unar, að enn séu verðlagshækk-
anirnar 1-2% undir rauða strik-
inu 1. júni, sem er bundið viö 557
visitölustig. Hann spáir þvi að
visitalan fari 2 til 3% yfir rauða
strikið 1. júni, og verður launa-
fólki þá bætt það sem umfram
er mánuði siðar. Nú er að sjá
hvort spáin stenst, eða hvort
það sannast að best færi á þvi að
Þjóðhagsstofnunin lokaöi. —ekh
Kröflu. Ýmsir þættir hafa orðið
þess valdandi að Kröflufram-
kvæmdin hefur orðið að stór-
máli. Eitt er athyglisvert við
þessa umræðu. t henni taka þátt
bæði pólitikusar og sérfræðing-
ar. Siöarnefnda hópnum hefur
oft fundist á sér hvila viss þagn-
arskylda vegna þess að hann
telst til embættismanna. Að
þessu sinni hafa Kröflumálin
knúið þá fram á ritvöllinn. Al-
menningi hefur þvi gefist
óvenju góður kostur á að vega
og meta hvort rétt hafi verið að
Kröflumálum staðið. Það er svo
annað mál hvort að niðurstaðan
af þessari umræðu verður skyn-
samleg. Það er eins og kunnugt
er ákaflega erfitt að viðurkenna
mistök, og þaðan af erfiðara að
læra af þeim.
Seinagangur
dómskerfisins
Alþingismennirnir Sighvatur
Björgvinsson, Jónas Arnason og
Karvel Pálmason hafa lagt
fram tillögu til þingsályktunar,
þar sem skorað er á rikisstjórn-
ina að tryggja það þegar i stað
að öll þau dómaraembætti sem
hafa með höndum rannsókn
umfangsmikilla sakamála geti
ráðið til starfa nauðsynlegan
fjölda lögfræðinga, rannsóknar-
lögreglumanna og bókhalds-
fróðra manna i þvi skyni að
hraða rannsókn þessara mála.
Alkunna er að dómskerfið tel-
ur seinagang dómsmála fyrst og
fremst til kominn vegna mann-
fæðar. Ekki sist veldur þetta
erfiðleikum i sambandi við mál
sem krefjast flókinna bókhalds-
rannsókna. I greinargerð með
tillögu þingmannanna þriggja
eru tilgreind þrjú dæmi um
óeðlilegan seinagang mála. Það
er Klúbbmálið, Jörgensens-
málið og gjaldþrotamál Vá-
tryggingafélagsins. Um þetta
segir svo i greinargerðinni:
,,Af málum af þessu tagi má
t.d. nefna svonefnt „Klúbb-
mál”, en rannsókn á þvi, þ.á.m.
umfangsmikil bókhalds-
rannsókn, hófst haustið 1972 og
lauk ekki fyrr en með birtingu
ákæru árið 1976. 1 öðru lagi má
nefna mjög umfangsmikið mál
Friðriks Jörgensens, sem tekið
var til rannsóknar árið 1966 og
er enn ekki lokið, en hinn langi
dráttur á að rannsókn þess máls
ljúki mun m.a. stafa af þvi, að
hér er um að ræða mál, sem
krefst mjög umfangsmikillar
bókhaldsrannsóknar, sem
viðkomandi dómstólar hafa átt i
erfiðleikum meðað framkvæma
vegna skorts á starfsliði.
1 þriðja lagi má svo nefna