Þjóðviljinn - 02.02.1977, Blaðsíða 10

10 — SiDA — ÞJÓÐVIL.HNN Miðvikudagur 2. febrúar 1977.
orkuþörf almenns markaðar á
Norðurlandi fram yfir 1985,og sé
bætt við öllum hugsanlegum
markaði á Austurlandi skv. orku-
spá og ofangreindum kaupendum
afgangsorku, nægði orkan i sam-
tengikerfinu Norðan- og Austan-
lands til ársins 1981, og eftir væri
veruleg afgangsgrunnorka eða
sem nemur 100 Gwh árið 1985.
Um rekstrarkostnað Kröflu-
virkjunar og orkuverð þaðan hafa
sést háar og hrikalegar tölur, og
er gleggst yfirlit að finna i skýrsl-
unni Norðurlandsvirkjun, sem
unnin er af ráðgjafaþjónustu
1976). Miðað við að byggingar-
kostnaður virkjunarinnar sé 6
miljarðar króna (verðlag í árslok
1975), afskriftatimi lána 25 ár á
12% vöxtum, er árlegur rekstrar-
kostnaður áætlaður rúmlega 1
miljarðurkróna, og ekki mun það
dæmi hafa lækkað siðan.
Miðað við að hugsanleg
Norðurlandsvirkjun selji raf-
magn inn á samtengd orkuveitu-
svæði Norður- og Austurlands á
næstu árum (ca. 300 Gwh árið
1970) ogað auki komitil sala á af-
gangsorku til verksmiðja SIS og
KEA á Akureyri (20-40 Gwh), tel-
ur Kjartan Jóhannsson heildsölu-
verðið á raforku frá Norðurlands-
virkjun verða ,,...að vera á bilinu
kr. 4,00-6,80 á kWh næstu fimm
árin til þess að standa undir út-
gjöldum, ef lánin vegna Kröflu
eru til 14 eða 15 ára og með 8-9
1/2Þ% vöxtum, en á bilinu 6,20-
9,25 kr/kWh, ef lánin eru til 7 ára
með 9 1/2% vöxtum. Af þessu má
ráða, að jafnvel við sömu lána-
kjör og Landsvirkjun byr við
verður verðið mjög hátt, nema til
komi nýir markaðir umfram hug-
myndirum sölu til Austfjarða ell-
egar á svonefnda gufukatla.” Sjá
einnig linurit (Dæmi 11 , úr sömu
heimild).
Hér sést greinilega við hvern
fjárhagsvanda er að fást, og til
samanburðar má benda á heild-
söluverð frá Landsvirkjun, sem
seldi raforku til almennra nota á
kr. 2,30 á árinu 1975 þrátt fyrir
hina óhagstæðu orkusölusamn-
inga við álverið i Straumsvik.
Náttúruhamfarir og
viðbrögð við þeim
Hinn jarðfræðilegi órói á
Kröflusvæðinu hefur bætt gráu
ofan á svart i þeim vanda, sem
menn höfðu stofnað til áður en um
hann var vitað og hér hefur verið
gerður að umtalsefni. Viðbrögð
við gosvirkni og jarðskjálftum
verður að skoða í ljósi þeirrar
miklu fjárfestingar, sem þegar
.var bundin i mannvirkjum á
svæðinu og i samningum um bún-
aðtil virkjunarinnar. En þótt til-
lit sé tekið til þess er það margra
skoðun, að ekki hafi verið brugð-
ist við þessum breyttu aðstæðum
á réttan hátt i mörgum atriðum.
NU eftir a sést hversu afdrifa-
rikt reyndist, að ekki var fylgt
áætlunOrkustofnunarum boruná
5 vinnsluholum til gufuöflunar á
árinu 1975 vegna fjárskorts að
fullyrt er á sama tima og aðrar
framkvæmdir á svæðinu brunuðu
áfram á hinum dýrustu lánum.
Aðeins ein vinnsluhola var full-
frágengin fyrir gosið 20. des. 1975
og vitneskja jarðvisindamanna
um svæðið og þá miklu erfiðleika
á gufuöflun, sem siðarhafa komið
fram, var þvi mun takmarkaðri
en ella hefði verið.
1 skýrslu Orkustofnunar um
vinnsluboranir á árinu 1975, en
hún kom út skömmu fyrir gosið i
Leirhnjúk, sagði m.a.: Þannig er
engin trygging fyrir þvi, að það
gufumagn verði tilbúið I árslok
1976, sem nauðsynlegt er fyrir 30
'MW raforkuframleiöslu með öðr-
um rafali virkjunarinnar.”
t greinargerð Orkustofnunar
mánuði siðar, þ.e. eftir eldgosið,
sagði um sama atriði: „Likurnar
á þvi að stöðin kunni að standa
gufulaus eða gufulitil, ef upp-
runalegri áætlun er haldið, verða
nú að teljast meiri en áður...”.
Þær óhagstæðu breytingar,
sem. urðu á afli og efnasamsetn-
ingu i vinnsluholum um og eftir
gosið i Leirhnjúk og enn eru i
gengi, hefðu átt að sannfæra
menn um, að rétt væri að hægja á
ferðinni og lofa Kröflu aö kyrrast,
áður en meira fé yrði lagt undir i
dýrar boranir og meiri verðmæt-
BSAB
skiptir
um
nafn
Ákveðið hefur verið að
skipta um nafn á Byggingar-
samvinnufélagi atvinnu-
bifreiðastjóra, sem skamm-
stafað hefur verið BSAB og
byggt hefur ibúðiri Reykjavik
ium 30 ára skeið. Mun félagið
hér eftir nefnast Byggingar-
samvinnufélagið Aðaból og er
það öllum opið, eins og BSAB
hefur raunar verið undanfarin
ár, þóttþað hafi verið atvinnu-
bifreiðastjórar sem stofnuðu
það og byggðu á vegum þess
fyrstu árin. — S.dór.
um safnaö inn á þetta virka
hættusvæði.
1 skýrslu iðnaðarráðherra um
Kröfluvirkjun á Alþingi 6. aprll
1976, þar sem hann tilkynnti þá
niðurstöðu sina og rikisstjórnar-
innar, að náttúruhamfarirnar
gæfu ekki tilefni til að fresta
virkjuninni, kom m.a. fram, að
búið væri að verja til virkjunar-
innar „...nokkru á annan miljarð
króna...”. Þá voru þó ekki komn-
ar vélar til landsins og
miljarðarnir á Kröflusvæði hafa
margfaldast siðan. Hámark for-
herðingarinnar hjá þeim, sem
fyrir Kröfluframkvæmdum
standa, birtist siðan i þeirri
dæmalausu ráðstöfun að flytja
aflvél nr. 2 i stöðvarhúsið við
Kröflu á siðasta hausti og ganga
þarfrá henniog fylgibúnaði langt
umfram það sem nauðsyn krafði
vegna tengsla við fyrri vélasam-
stæðuna.
Aðvaranir jarð-
vísindamanna
Stöðugt fjölgar þeim jarðvis-
indamönnum, sem kveða upp úr
með aðvaranir vegna þróunar
gosvirkni við Kröflu og gagnrýna
ákvarðanir stjórnvalda, sumpart
i ljósi siaukinnar vitneskju um
hegðan og ástand jarðhitasvæðis-
ins, sumpart af þvi þeim finnst
mælirinn fullur eftirað hafa horft
gagnrýnum augum en lengi vel
þegjandi á það óráðsverklag, sem
viðhaft hefur verið frá haustinu
1974 að- telja, þ.e. að byrja á
öfugum enda.
Þær upplýsingar sem Axel
Björnssondregur samani skýrslu
sinni „Gosvakt við Kröflu” (OS,
nóv. 76), ekki sist varðandi
tæringarhættu erhaft gætimjög
alvarlegar afleiðingar. fyrir
borholur, tæki og búnað virkj-
unarinnar vegna sveiflna i efna-
innihaldi og sýrustigi borholu-
vökvans, ættu að geta sannfært
jafnvel hina einsýnustu fram-
kvæmdamenn um, að rétt sé nú
að staldra við. Allar lfkur virðast
á, að beint samhengi sé á milli
þeirrar óvenjulegu eldvirkni, sem
núer f Kröfluöskjunni og óstöðug-
leika jarfíiitasvæðisins.. Vissu-
lega er tap af þvi, skulum við
ætla, að koma virkjuninni ekki i
einhver not meö öruggu mótisem
fyrst, en hálfu verra væri þó að
skemma eða eyðileggja hinn verð-
mæta búnað virkjunarinnar og
ástæðulaust að hætta þar ein-
hverju til fyrir nokkur megawött,
sem auðvelt er að afla eftir öðrum
leiðum.
Viðbrögð við
vanda
Tvennt sýnist eðlilegt
að gera um leið og ákveð-
ið yrði að biða átekta með Kröflu-
virkjun, uns henni hefur með
skynsamlegumogöruggum hætti
verið tryggt það gufuafl sem
þarf: Annarsvegar að flýta lagn-
ingu byggðalinu frá Geithálsi til
Andakils, hins vegar að ljúka sem
fyrst framkvæmdaundirbúningi
vegna Bessastaðaárvirkjunar,
með hagkvæman áfanga fyrir
augum. Slik virkjun verður að
risa á Austurlandi fyrr en seinna
og tengja þarf orkuveitusvæði
Austurlands við aðra landshluta,
eins og þegar er ráðgert. Minnast
ber þess, að það eru fleiri
virkjanir og stærri áhættusvæöi
en Kröfluvirkjun, og algjört óráð
að ætla nú að bæta Hrauneyja-
fossvirkjun við á gosbeltinu, á
meðan ekki er komið upp öruggt
varaafl I vatnsorkuverum utan
eldvirknisvæða.
Dýrkeypt mannleg mistök hafa
orðið I orkumálum okkar siðustu
áratugi viðar en við Kröflu, þótt
þar taki steininn úr að margra
dómi. Þau eru ekki sist til komin
vegna þess sundurvirka skipu-
lags sem við búum við á sviði
orkumála, ófullkomins undirbún-
ings og vöntunar á samhæfandi
yfirstjórn ráðuneyta og pólitiskr-
ar stefnumörkunar.
Þýðingarmesti lærdómurinn
sem draga þarf af mistökunum
við Kröflu er að koma hið fyrsta á
traustri skipan orkumála i land-
inu, eins og Alþýðubandalagið
hefur eitt flokka gert ákveðnar og
rökstuddar tillögur um.
Neskaupstað i þorrabyrjun 1977
Hjörleifur Guttormsson
Blokkin viö Engjasel I Breiðholti, sem BSAB hefur byggt og selur 113 ferm. ibúðir fuiibúnar á 6,3 milj.
kr.
BSAB afhendir nýjar íbúðir í Seljahverfi:
Verð rúmar 6 miljónir
fyrir 117 fermetra íbúð fullgerða
Nokkrir af forráðamönnum BSAB.f.v. Bjarni Axelsson, Arni Gunnarsson, Sigurður Flosason og óskar
Jónsson framkvæmdastjóri.
Byggingarsamvinnu-
félag atvinnu-
bif reiðastjóra/ BSAB,
verður 30 ára í næsta mán-
uði. ( tilefni af þessum
tímamótum hélt félagið
blaðamannaf und fyrir
skömmu, þar sem blaða-
mönnum voru sýndar
ibúðir, sem f élagið er nú að
afhenda við Engjasel í
Breiðholti.
Þær ibúðir eru 113 ferm. að
grunnfleti, 4ra herbergja, og er
þeim skilað til kaupenda alger-
lega fullbyggðum, auk þess sem
sameign og lóð eru frágengin.
Verð þessara 113 ferm. ibúða er
6,3 milj. kr. Byrjað var að byggja
þessar blokkir fyrir 2 árum síðan.
Verðið er þvi næstum ævintýra-
lega lágt. Þess má geta til sam-
anburðar að i Seljahverfinu eru
nú til sölu ibúðir af svipaðri stærð
og kosta þær rúmar 7 milj. kr. til-
búnar undir tréverk. Þær ibúðir
byggja einkaaðilar.
Verðmismunurinn er þvi i raun
uppundir 3 miljónir kr.
Sem kunnugt er reisti BSAB 198
ibúðir við Asparfell i Breiðholti,
sem I búa nú um eitt þúsund
manns. 1 þessum byggingum hef-
ur félagið komið upp barna-
heimili, sem ibúarnir reka af
miklum myndarskap, auk þess
sem i húsinu er heilsugæslustöð.
Varðandi þær ibúðir, sem félag-
ið er nú að afhenda viö Engjasel
og verð þeirra, 6,2 milj. kr. fyrir
113 ferm. ibúðir skal það tekið
fram, að BSAB tekur i útreikningi
sinum meðaltal byggingarvisi-
tölu á byggingartimanum, en
ekki aðeins hvað visitalan er
þegar ibúðir, sem verið hafa i
smiðum i 2 ár, eru afhentar, eins
og margir aðrir gera.
Ibúðirnar við Engjasel eru full-
byggðar, eins og áður segir. Allar
innréttingar fylgja með, skápar
og eldhúsinnréttingar, eldavél og
hreinlætistæki. Þess má einnig
geta, að fullbyggö 107 ferm. ibúð
hjá félaginu kostar 6 milj. kr.,70
ferm. ibúð 4 millj. kr. og 33ja
ferm. ibúð 2 milj. kr.
Forráðamenn BSAB bentu á að
félagið hafi alla tið reist ódýrara
húsnæði, en almennt hefur verið
til sölu á frjálsum markaði. Þá
hefur félagið lika ávalít tekið mið
af félagslegum þörfum ibúa og
má benda á i þvi sambandi á
Asparfell 2—12, sem þar sem
barnaheimilið og heilsugæslu-
stöðin eru.
Lóöaskortur.
Mikil eftirspurn er eftir ibúðum
hjá félaginu, en þvi miður verður
félagið að svara þeim öllum neit-
andi, þar sem félagið hefur enga
lóð fengið hjá Reykjavikurborg,
til áframhaldandi byggingar-
starfsemi. Forráðamenn BSAB
segjast’ekki hafa þjakað Reykja-
vikurborg með lóðaumsóknum,
en nú muni það hefja harða sókn
fyrir þvi að fá lóð til áframhald-
andi starfsemi. Félagið hefur
reist 127 þúsund fermetra ibúðar-
húsnæði og það er bjargföst trú
forráðamanna þess, að þörf sé
fyrir a.m.k. eitt byggingarsam-
vinnuféiag i Reykjavik.