Þjóðviljinn - 05.08.1977, Blaðsíða 1

þjóðvhhnn
Föstudagur 5,'ágúst 1977 —42. árg. 168. tbl
Málm og skipasmiðjur nota hærrí taxtann
Engín kæra enn
Hvað líður viðbrögðum Verðlagsstjóra?
öll fyrirtæki f Sambandi málm-
og skipasmiðja sem og nokkur
rikisfyrirtæki selja vinnu út sam-
kvæmt þeim taxta er Samband
málm- og skipasmiðja hefur sent
út, en hann er i samræmi við það
mat er sambandið leggur á á-
lagningu á útselda vinnu og þvi
hærri en ákvörðun Verðlags-
nefndar segir til um. Þetta upp-
lýsti Guðjón Tómasson frkvstj.
Sambands málm- og skipasmiðja
i gær.
Sagði hann að eini taxtinn sem
sendur hefði verið út væri taxti
sambandsins. Verðlagsstjóri
heföi ekki auglýst neinn taxta.
Eins og menn rekur minni til
kom upp deila milli Verðlags-
nefndar og Sambands málm- og
skipasmiöja um útselda vinnu.
Vildi Verölagsnefnd ekki fallast á
að allar launahækkanir i málm-.
iðnaði kæmu fram i útseldri
vinnu, heldur aöeins hækkun er
samsvaraði 18000 króna mánað-
arkaupshækkun að viðbættum
2.5% er um var samið til lausnar
á sérkröfum.
Hefur Samband málm- og
skipasmiöja lýst þvi yfir að þeir
telji útreikninga Verölagsstjóra
ólöglega skv. 3 grein laga um
verðlagseftirlit og skv. þvi hafa
þeir sent út sinn eigin taxta.
Enn hefur engin kæra borist yf-
ir verði á útseldri vinnu að sögn
Guðjóns Tómassonar, en Verð-
lagsstjóri hafði lýst þvi yfir aö
fast yröi staðiö á ákvörðun Verö-
lagsnefndar.
Okkur tókst ekki að ná i Verö-
lagsstjóra i gær til að heyra hans
álit, en ljóst er að hann á næsta
leik i þessu máli, svo fremi Verð-
lagsnefnd ætli ekki aö renna á
rassinn með ákvörðun sina.
eng.
Hernadar-
tíska
Fatnaður af þessu tagi
er farinn að sjást i
útstillingargluggum
barnafataverslana.
Honum fylgir gjarnan
vopnabúnaður til
áherslu. Þessi skyrta er
ætluð á 5—6 ára og þykir
framleiðanda greinilega
brýn nauðsyn á að
merkja börn á þessum
aldri bandariska hern-
um.
l
Sjá baksíðu
Kalkið í Kröflu |
Viðráðanlegt
—segirKarl Ragnars, verkfræðingur
Menn velta þvi nú fyrir sér,
hvort Kröfluvandamálið, þaö sem
að gufuöflun lýtur, sé að leysast,
en eins og komið hefur fram er nú
verið að hreinsa kalkstiflur úr
borholunum, til þess að sjá hvort
þær eru aðalorsökin fyrir
rennslistregðunni i holurnar.
Karl Ragnars, verkfræðingur
við Kröflu, sagði I samtali við
Þjóðviljann i gær, að hreinsun á
holu 9gengi vel, og vonast væri til
þess að henni lyki upp úr 20.
ágúst, og verður borinn þá fluttur
á holu 7 eða 10, til sömu verka.
Hreinsunin fer þannig fram, að
fóðurrörið er dregið upp, kalkið
brotið af þvi, holan fóðruð og bor-
uð niður á nýjan Ieik. Tíl þess að
þetta sé mögulegt, þarf að kæla
holuna og siðan tekur það hana
um mánaöartima að ná því hita-
stigi að hún fari að blása.
Rannsóknir gefa til kynna, að
kalk sé i flestum holunum við
Kröflu; og reynist það vera eina
orsökin fyrir gufuskortinum,
munu margir varpa öndinni
léttar.
Karl sagði, að enn væri þó ekk-
ertum það vitað, og fyrstu niöur-
staðna væri ekkiað vænta fyrr en
i lok september, þegar hola 9 væri
búin að jafna sig.
Reynist kalkið vera sökudólg-
urinn, má reikna með að hreinsa
þurfiholurnara.m.k. einu sinni á
ári, þótt engin reynsla sé komin á
það enn, hversu hratt það safnast
i þær. Komi til þess, sagöi Karl,
má hafa á svæðinu miklu minni
bor, sérstaklega útbúinn fyrir
hreinsun, og þætti það að ganga
auðveldlega. —AI.
Óviðráðanlegt
á þessum stað
— segir Jakob Björnsson,
orkumálastjóri
Þjóðviljinn hafði einnig sam-
band við Jakob Björnsson, orku-
málastjóra. Hann sagði að þótt
hægt væri að hreinsa kalkið úr
holunum á þennan hátt, væri ekki
öll sagan sögð. Mikil hætta væri á
þvi, að kalkútfellingar ættu sér
einnig stað úti í berginu sjálfu, og
væri svo, myndu aðrennslisæðar
að holunum smám saman stiflast.
Kalkútfellingarnar i holunum
eru mestar þar sem vatnið breyt-
ist i gufu, en það sem rennur inn I
margar holurnar við Kröflu er
bæði vatn, og svo gufa, sem
myndast úti i berginu. Miklar lik-
ur eru þvi á aö kalkmyndun eigi
sér einnig stað þar.
Ekki er þó unnt að fá staðfest-
ingu á þvi, nema eftir siendur-
teknar hreinsanir á sömu holu, en
þá myndi þaö lýsa sér þannig, að
afköst holunnar minnkuöu eftir
hverja hreinsun, og hún stifiaðist
að lokum alveg.
Kalkútfellingar af þessu tagi
eru þekkt vandamál bæði frá
Hveragerði og Svartsengi. Þar er
þó aðeins um innstreymi hreins
vatns að ræða, gufan myndast
fyrst i holunum sjálfum, og þvi er
hreinsun með reglulegu millibili
einföld.
Holurnar við Kröflu eru allar á
tiltölulega litlu svæði, og Jakob
sagði aö engin ástæða væri til að
ætla að kalkmyndunin væri svona
ör á öllu Kröflusvæöinu.
Eins og fram kom i Þjóðviljan-
um fyrir skemmstu, fékk Orku-
stofnun neitun fyrir fjárveitingu
til frekari borana, en 100 miljón-
um sem fengust er nú variö i
hreinsunina og rannsóknir á kalk-
mynduninni.
Jakob sagði að fyrst kalkmynd-
unin væri svo ör, sem raun ber
vitni, væri að mati stofnunarinn-
ar enn þýöingarmeira aö leitað
yröi að nýjum vinnslusvæðum við
Kröflu. Engin ástæöa væri til aö
ætla annað en hægt væri að finna
þar hreinar vatnsholur meö nægi-
lega háu hitastigi til vinnslu.
Tækist það, mætti afskrifa þær
holur sem þegar hafa verið bor-
aðar. —AI.
Huldufélag Framsóknarmanna
Breiðans.f finnst ekki á skrá —Hver er hlutur HannesarPálssonar?
Veiðifélagið Breiðan s.f. hefur
á leigu neðri hluta Þverár i
Borgarfirði og greiðir fyrir 7
stangir á þessu veiðisvæði i
sumar 9.4 miljónir króna.
Samningur var gerður viö
Veiöifélag Þverár, sem er iand-
eigendaféiag, til þriggja ára og
er þetta annaö árið i röð sem
Breiðan s.f. hefur ána. Þverá er
ein allra besta laxveiðiá i heimi
og komu úr henni allri I fyrra-
sumar 2340 laxar. Veiöileyfin
eru þvi dýr, 35 þúsund kr. á dag I
júlimánuði og um 20 þúsund kr.
á dag i júni og ágúst. Veiöa má i
ánni i 3 mánuði og séu öll veiði-
leyfi reiknuð i topp eru tekjurn-
ar i ár um 15.7 miljónir króna.
Auk þess leigir Breiðan s.f. hús
á jörðinni Guðnabakka I Staf-
hoitstungnahreppi og rekur þar
greiðasölu og gistingu fyrir lax-
veiöimenn. Þar vinna 3 starfs-
menn á sumrin og eru aö jafnaöi
um 14 gestir I húsinu. Gisting og
matur er á sama verði og hjá
Stangaveiöifélagi Rvikur.
„Breiðan" samnings- og
tilboðsaðili.
Samkvæmt þremur sjálf-
stæðum heimildum eru aðilar
að sameignarfélaginu Breið-
unni þessir: Kristinn Finnboga-
son, framkvæmdastjóri Tim-
ans, Hannes Pálsson, aðstoöar-
bankastjóri i Búnaðarbankan-
um, Valur Arnþórsson,
kaupfélagsstjóri Kaupfélags
Eyfirðinga, óiafur Sverrisson,
kaupfélagsstjóri Kaupféiags
Borgfirðinga, og Markús
Stefánsson, starfsmaður Sam-
bandsins. Sá siöastnefndi virðist
af öllum sólarmerkjum að
dæma vera prókðrajhafi
Breiðunnar s.f.
7 manna stjórn
Á fundi sem haldinn var um
miðjan nóvember 1975 voru
opnuð tilboö I neðri hluta Þverár
fyrir næstu þrjú ár. Tilboö bár-
ust frá Stangaveiðifélagi
Reykjavikur, Veiðifélaginu
Breiðunni s.£,Kjartani Jónssyni
á Guðnabakka, syni hans, og
fimmta tilboðiö frá aðila i
Reykjavik. Á fundinum var
stjórn Veiðifélags Þverár ásamt
ráðgjöfum sinum og Kjartani
Jónsyni. Tilboð þess siðast-
nefnda var hæst, en ákveðiö var
á fundinum aö kjósa tvo menn
til viöræöna viö Hannes Pálsson
og Markús Stefánsson. Upplýst
var i upphafi fundar aö þeir
hefðu gert tilboðið fyrir hönd
Breiðunnar s.f.
Magnús Sigurðsson á Gils-
bakka i Hvitársiðuhreppi i
Mýrarsýslu, formaður Veiði-
félags Þverár, staðfesti i viötali
við Þjóöviljann að upphaflegt
tilboð i ána hefði verið gert I
nafni Breiðunnar s.f. og þvi
hefði verið tekiö. Hann
kannaðist einnig við að nefndir
menn (Kristinn, Hannes, Valur,
Ólafur og Markús) stæöu að
félaginu. Hinsvegar kvað hann
hafa veriö gengið frá samning-
um við Markús Stefánsson.
Magnús Sigurðsson taldi sig
minna það að Markús heföi einn
skrifað undir tilboðið fyrir hönd
Breiðunnar s.f., en hafði ekki
pappira handbæra til þess aö
ganga úr skugga um að sig
minnti rétt.
Breiðan leigir og rekur
Guðnabakka
Breiðan s.f. greiðir aftur á
móti Kjartani Jónssyni, lög-
fræðingi, 850 þúsund krónur
fyrir leigu á húsi og aðstöðu á
Guðnabakka á þessu ári.
Markús Stefánsson greiðir leig-
una fyrir hönd Breiðunnar. A
Guðnabakka er rekin matar- og
greiðasala og staöfesti Rikarður
Kristjánsson.kokkur þar, i gær,
að hún væri á vegum Breiðunn-
ar s.f. Það fylgir svo sögunni að
Veiðifélag Þverár greiðir niður
leiguna fyrir Breiöuna um
helming.
Kjartan Jónsson hafði áður
neðri hluta Þverár á leigu og
rak þá svipaða þjónustu og
sameignarfélagiö gerir á jörð
sinni.
Breiðuna s.f. er hvergi að
finna
Það vekur svo sérstaka at-
hygli Þjóðviljans að þrátt fyrir
viðtæka eftirgrennslan viröist
hvergi vera hægt að finna
Breiðuna s.f. á skrá. Hún er ekki
á skrá yfir félög og fyrirtæki i
Reykjavik, né i umdæmi sýslu-
mannsins i Borgarfjarðar og
Mýrarsýslum. í heildarskrá
Hagstofu Islands yfir félög og
fyrirtæki á öllu landinu er hana
heldur ekki að finna. Fyrirtækiö
er heldur ekki á skrá yfir sölu-
skattsgreiðendur i Reykjavik,
né hjá Skattstjóra Vesturlands-
umdæmis á Akranesi. Ekki er
heldur við bað kannast að
Markús Stefánsson eöa annar
aðili i sameignarfélaginu greiöi
söluskatt fyrir Breiðuna s.f.
persónulega. Þó er matarsala
og endursala veiðileyfa sölu-
skattsskyldur atvinnuvegur og
einhversstaðar ætti Breiðan s.f.
að vera færö til bókar.
1 Borgarfirði kannast flestir
bændur við Breiðuna s.f. og
hvaða aðilar það eru sem leigja
neðri hluta Þverár. Or opinber-
um heimildum er hinsvegar
engar upplýsingar að hafa um
þennan atvinnurekstur i kring-
um endursölu veiöileyfa i
Þverá. I flestum tilfellum er þó
greiður aðgangur að ákveönum
grundvallarupplýsingum um
allan atvinnurekstur hjá em-
bættum fógeta- og sýslumanna.
______________ —ekh