Þjóðviljinn - 05.08.1977, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 5. ágúst 1977
Föstudagur 5. ágúst 1977 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
**>
A heitum sólardegi getur hitinn I gróðurhúsum komist upp i 40 gráftur. Þá er eins gott aft hafa eitthvaft aft fást vift utan dyra, eins og þessir
krakkar f Dalsgarfti gera. A bak vift þau má sjá i grænmetisreitinn, hitaftan upp með affallsvatni frá grófturhúsum.
Frá Skógræktarfélagi Reykjavikur i Fossvogi,
Hænurnar spóka sig innan um rósarunnana i Dalsgarfti,
oHII
fí Æt&i f;
Það hefur verið nokkuð
hljótt um garðrækt í
Reykjavík síðan umræð-
urnar um ylræktarverið
voru sem mestar. Hér á
höfuðborgarsvæðinu eru
en gróðrarstöðvarnar 6 eru:
Skógræktarstöð Reykjavikur
Blómaval, Mörk, Grænahlið,
Akur og Valsgarður. Einnig
heimsóttum við garðyrkjubændur
i Dalsgarði i Mosfellsdal.
Niðurstaða þessarar lauslegu
Blómaval i Sigtúni hefur auk blómanna mikift af alls kyns skrautvörum
til sölu, enda er reksturinn aðallega verslun en ekki garftrækt.
nú 6 aðilar, sem kaupa
heitt vatn á sérstökum
gróðurhúsataxta af hita-
veitu Reykjavíkur, en sá
taxti er mun lægri en
venjulegur húshitunar-
taxti.
Gróðurhúsataxtinn var sam-
þykktur af Borgarráði i mai 1975,
og settur með þaö fyrir augum að
efla áhuga manna á garöyrkju
sem atvinnugrein I borginni og
bætta samkeppnisaðstöðu garð-
yrkjubænda i Reykjavik.
Litlar breytingar hafa þó átt
sér stað i þessum efnum, nema
hvaö búið er að skipuleggja um 7
hektara svæði upp viö Engi, þar
sem úthlutað verður misstórum
reitum undir gróðurhús bráðlega.
Ætlunin er aö hafa þar aðallega
framleiöslu á matjurtum, og á
skrifstofu Borgarverkfræðings
fengum við þær upplýsingar aö
margar umsóknir hefðu borist
um þessa reiti.
Þjóöviljinn fór á stúfana fyrir
skömmu og kynnti sér hvaö rækt-
að er i gróðurhúsum i Reykjavik.
könnunar er sú, að i Reykjavik
fást menn nær eingöngu við alls
kyns garðplönturækt, og i sam-
bandi við þaö sölu á ýmsum þeim
verkfærum og hlutum sem þar
tilheyra, auk skrautmuna. Græn-
metisræktun og ræktun afskor-
inna blóma er nær engin.
Mest er ræktað af sumarblóm-
um en til þeirra er sáð i mars til
mai hvert vor, þau siðan ræktuð
inni i gróðurhúsum, plantað út til
herslu og seld til gróöursetningar
i görðum Fjölærar garðplöntur
hafa á siðustu árum náð aukinni
útbreiöslu, og segja menn ástæð-
una vera sifelldar sumarrigning-
ar á suðvesturhorninu. Runna-
rækt og trjárækt er einnig mikil,
og stærsti aöilinn i þeirri ræktun
er Skógræktarfélag Reykjavikur i
Fossvogi.
Þá er upptalið hvað ræktað er I
gróöurhúsum á höfuðborgar-
svæðinu, nema hvað tveir aðilar
hafa selt hálfvaxnar kál- og salat-
plöntur til gróöursetningar i görð-
um, og tveir aðilar fást við rækt-
un afskorinna blóma hluta úr ári,
aöallega túlipana og páskalilju-
rækt.
Samanlögð heitavatnsnotkun
þessara gróðarstöðva samsvarar
notkun 30 til 40 einbýlishúsa, og er
langt innan við 1% af heitavatns-
notkun Reykvikinga.
Hver minútulitri á mánuði
kostar á gróðurhúsataxta kr.
301.73, en þar við bætist hemla-
gjald, sem er 2.742.50 á hvern
mánuö. Til samanburðar má taka
húshitunartaxta i Garðabæ, en
þar er hemlagjald kr. 476.50 á
mánuði, en hver minútulitri kost-
ar 1204.50, en þetta húshitunar-
verð jafngildir þeim 55 kr. á tonn-
ið sem Reykvfkingar borga fyrir
húshitun.
Nýlega hafnaði Borgarráö
Reykjavikur og Hitaveitan um-
sóknum 4 garöyrkjubænda i Mos-
fellsdal um heitt vatn á þessum
sama gróðurhúsataxta, og bauð
þeim húshitunartaxta, sem þeir
telja sig ekki geta ráðið við.
Hitaveita Reykjavikur keypti
árið 1933 öll heitavatnsréttindi á
Reykjum i Mosfellsdal og borgaöi
þá kr. 150.000 kr fyrir þau. Þá var
gerður samningur við garðyrkju-
bændur þar i dalnum, og eiga þeir
það vatn, sem þeir nota nú, en þaö
munu vera um 6 sekúndulitrar
samtals. Nú hafa þeir sem sagt
sótt um meira heitt vatn og óskaö
eftir að fá það á sömu kjörum og
garðyrkjubændur i Reykjavik, en
fengið neitun. Astæðan er sögö sú
að veriö sé að vernda Reykvik-
inga fyrir aukinni samkeppni.
Viðmælendur okkar á garð-
yrkjustöövum I Reykjavik voru
allir sammála um að ekki væri
hægt að tala um samkeppni i
þessum efnum. Til þess er rækt-
unin i Mosfellsdalnum of ólik þvi
sem er i Reykjavik. Þar rækta
menn aðallega afskorin blóm,
mest rósir en einnig grænmeti,
sem sett er fullvaxið á markaö I
Reykjavik.
1 Mosfellsdalnum sitja menn
þvi upp meö sárt ennið. Heita
vatnið rennur um hlaðiö hjá
þeim, en fæst ekki keypt nema á
húshitunarverði.
Þess má að lokum geta að yl-
rætarverið, þar sem rækta á
krysantemur til útflutnings átti
að fá heitt vatn á þriðjungi hús-
hitunartaxtans, þ.e. milli 17 og 18
kr. tonnið.
í gróðrarstöðinni Akri
sem opnuð var að nýju i vor, hitt-
um við að máli Svavar Kjærne-
sted. Akur nær yfir 1 og 1/2 ha
lands, en gróöurhúsið er 200 fm.
Svavar sagðist aðallega vera i
sumarblómarækt, og trjárækt,
auk þess sem hann rekur alhliða
skrúðgarðaþjónustu fyrir borgar-
búa. Hann seldi i vor milli 2 og
3000 kálpiöntur, hvitkál, blómkál
og grænkál, tilbúnar til gróður-
setningar i görðum. Hann sagði
aðeftirspurn hefði aukistmikiðá
þessu sviði, menn legðu nú meiri
áherslu á að hafa smáskika i
garðinum fyrir matjurtir. Svavar
Sumarblómaræktun er megin viftfangsefni garftyrkjubænda I Reykjavik.
meira eftir fjölærum plöntum.
Annars eru helstu nýjungarnar
hjá okkur að selja stofuplönturn-
ar yngri en verið hefur. Stofu-
blóm eru orðin mjög dýr, kosta
frá 1200 upp i 3000 krónur, en ung-
ar plöntur aöeins frá 200 til 800
krónur. Fólk hefur sýnt mikinn á-
huga á þessu og yfirleitt gengið
vel aö koma blómunum áfram,
sagöi Indriði að iokum.
i Gróðrarstöðinni Mörk
ræddum við viö Mörthu Björns-
son, eiganda. 1 Mörk er lögð aðal-
áhersla á sumarblómaræktun, en
einnig er þar trjáplönturækt, auk
kál- og salatplantna, sem seldar
eru til gróðursetningar. Martha
sagði að i vor hefðu selst um 6000
slikar plöntur, aðallega kál, þvi
salatræktunin misfórst. Þetta
magn er allt selt i smáskömmt-
um. Fólk kaupir svona 10 — 20
plöntur og setur niður hjá sér til
þess að geta bragðaö nýtt græn-
meti yfir sumartimann, og eftir-
spurn eftir þessu hefur aukist
mikið.
Mörk nær yfir um tveggja ha
landsvæði,en gróöurhúsin eru 360
fermetrar. Martha sagði að
stækkun væri ekki á döfinni, en
Mörk verður lft ára næsta vor.
Akur vift Sufturlandsbraut.
þetta þó jafnast nokkuð á undan-
förnum árum. Rósirnar þurfa
mikla umhirðu, skorið er á
hverjum degi, svo ekki er um
marga fridaga að ræða i þessari
atvinnugrein. 1 Dalsgarði eru rós-
ir á 1700 fermetra fleti undir gleri
en auk þess nota þeir feðgar af -
fallsvatnið úr gróöurhúsunum til
þess að hita upp stóra spildu fyrir
grænmetisræktun úti fyrir. Þar
rækta þeir aðallega salat og púrr-
ur fyrir Reykjavikurmarkaðinn.
12000 salathausar á sumri er upp-
skeran, en af þvi nota hótelin i
borginni fullan helming á móti
öðrum neytendum.
í Valsgarði við
Suðurlandsbraut
rekur Indriði Hafliðason garð-
yrkjustöö. Þar er um eins og hálfs
ha.iandsvæöi, en grófturhús á 150
fermetrum. 1 þvi eru ræktuð
sumarblóm, stofublóm og eitt-
hvað af laukum. Indriði sagöi að
hann væri ekki með neina græn-
metisræktun, til þess væri flötur-
inn of litill.
Fyrir utan er einnig trjárækt og
runnrækt. Tvö undanfarin rign-
ingarsumur hafa orðiö til þess,að
fólk hefur minni áhuga á sumar-
blómum en áöur, og spyr þvi
í Dalsgarði i
Mosfellssveit
sagðist mundu reka þetta á svip-
aðan hátt áfram. Svavar sagðist
vera hlynntur samkeppni á þess-
um markaði, verðið væri allt of
hátt fyrir sinn smekk. Hann sagð-
ist þvi hafa farið sinar eigin leiðir
i vor, þegar blómaverslanir fóru
að selja sumarblóm með 100%
álagningu, og kvaðst mundu gera
það áfram.
í Blómavali við Sigtún
eru um 700 íermetrar undir gleri,
en meiri hluti þess er verslun, að-
eins 260 fermetrar eiginleg gróð-
urhús. Þar eru ræktaðir blóm-
laukar yfir vetrarmánuðina,eins
sumarblóm á vorin. Bjarni
Finnsson, eigandi Blómavals,
sagði aö gróðurhústaxti hitaveit-
unnar skipti litlu máli fyrir þá,
þvi allt annað en gróðurhúsiö er
kynt á húshitunartaxta. Bjarni
að hitaveitan hefði talið
lúxusverslun, og fer kynd-
stnaður þvi hátt I 2
á ári, þar sem einfalt
gler er i húsinu. Landrýmið við
Blómaval er tæpur hektari, og
sagöist Bjarni hafa hug á að
stækka viö sig, ef land fengist.
Unnift vift gróftursetningu i Laugardalnum.
er nú hent miklu af rósum, þar
sem markaöurinn dregst veru-
lega saman yfir sumartimann.
Feögarnir Fróði og Jóhann Jóns-
Svavar sagöist á sinum tima
hafa lært garðyrkju i Mosfells-
sveitinni. Þá hefði heita vatniö
runnið þar um eins og bæjarlækir
annars staðar, og menn heföu
ekki gert sér grein fyrir þeim
verðmætum sem i þvi var fólgiö.
Honum fannst það ótækt aö nú
þyrftu þeir garðyrkjubændur i
Mosfellsdalnum aö leita til
Reykjavikurborgar um leyfi til
þess að stækka viö sig, þar sem
holurnar eru við bæjardyrnar hjá
mönnum þar upp frá. Samkeppni
væri sitt áhugamál á þessu sviöi,
en til þess yröi hún aö vera raun-
hæf. Menn þyrftu aö hafa sömu
Valsgarftur vift Sufturlandsbraut.
ðstæður, fá heita vatnið á sama
eröi til þess að samanburöur
son garöyrkjubændur þar, sögðu
aö meö auknum feröamanna-
Garðyrkja í Reykjavík