Þjóðviljinn - 08.09.1977, Síða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 8. september 1977
Kveðja
Arni Arnason
F. 23.4. 1893 — D. 30.8. 1977
Þaö hefur oft veriö boriö I mál,
bæöi i' ræöu og riti, hversu margt
aldamótakynslóöin svonefnda
hefur lifaö, bæöi i vinnubrögöum
og andlegum viöhorfum. Flestir
þeir Islendingar, sem nú eru um
sjötugt eöa eldri, liföú bernsku
sina i bændasamfélagi, sem i
megindráttum haföi litiö breyst
frá landnámstið. Tuttugasta
öldin hefur oröið íslendingum
eins og mörgum öörum van-
þróuöum þjóöum skeiö umróts og
breytinga, þar sem mjög hefur
reynt á innviöi og einstaklinga
þjóðfélagsins.
Fjöldi manns fluttist úr rólegu
og fastmótuðu bændasamfél. og
geröist landnemar viö sjóinn og
byggöi upp þorp og kaupstaöi
með þrotlausri vinnu viö óbliö kjör.
Rætur þessa fólks voru oftast
heima i átthögunum alla tiö.enda
er þaö ekki ofmælt, aö Islending-
arhafiveriö sveitamannaþjóð al-
veg fram á siöustu ár.
En þeim fækkar nú ört, þessum
öldnu kempum, sem höröum
höndum unnu þjóöina upp úr ör-
birgö til bjargálna á öndveröri
öldinni.
Einn þessara manna er til graf-
ar borinn i dag, en þaö er tengda-
faðir minn, Ámi Arnason frá
Huröarbaki i Villingaholtshreppi.
Hann lést eftir nokkurra mánaöa
sjúkrahússvist, þann 30. ágúst sl.,
84 ára aö aldri. Ami var fæddur
23. april 1893. Foreldrar hans
voru þau Ami hreppsstjóri Páls-
son, bóndi á Huröarbaki, og kona
hans Guðrún Siguröardóttir. Börn
þeirra hjóna voru, talin eftir
aldri: Magnús, Páll, Guömundur
Sigfús, Arni, Þuriður, Guöbjörg,
Málfriöur, Theodór, ólafur, Jón
og Helgi alls 13. Eittþeirra, Mál-
frlður, dó ung.
Auk þess ólu þau Huröarbaks-
hjón upp systurdóttur Arna
hreppstjóra, Guðriði Sæmunds-
dóttur,en hún missti ung foreldra
sina. Leit Guðríöur á þau Huröar-
baksbörn sem systkini sin.
A Huröarbaki var fjölmennt
heimili, og á sumrin var þar oft
um 20 manns. Þar ólst Arni Árna-
son upp við algenga sveitavinnu I
glöðum og dugmiklum systkina-
hóp. Sjálfur var hann tápmikill og
kappsfullur. Systkinin frá Hurð-
arbaki voru alla tið sérlega sam-
rýnd.
Um 16 ára aldur dvaldi Ami
vetrarlangt hjá Einari bónda
Brynjólfssyni á Þjótanda viö bók-
bandsnám. Fór þá þann vetur
erfiðar póstferöir fyrir Einar
bónda, en hann haföi á hendi
bréfahiröingu.
Arni fer aö heiman um 1916
vistum til séra ólafs Sæmunds-
sonar I Hraungerði i Flóa og var
ráðsmaöur um þriggja ára skeið
á þvl rausnarsetri.
Eftir það stundaöi hann ýmis
störf, heyskaparvinnu á sumrin
og var á vertiðum á árabátum i
Grindavlk hjá Hjálmari Guö-
mundssyni, útvegsbónda á Þór-
kötlustöðum.
Meöan Arni var enn heima i
sveitinni, var hann lengi góöur og
áhugasamur félagi ungmenna-
félagsins i Hraungeröishreppi.
Sendu þeir ungmennafélagar
Ama til Reykjavikur til þess aö
læra sund og glimu hjá frænda
hans, Páli Erlingssyni, bróöur
Þorsteins skálds Erlingssonar, en
þeir Erlingssynirog Guörún móö-
ir Ama, voru þremenningar aö
frændsemi.
Arni tók þátt i iþróttamótúm
viö Þjórsártún.
Arni var um tima háseti á skútu
(Kútter Sigriöi). Eftir þaö var
hann mörg ár á togurum, viö
þorskveiöar á vetrum, en á síld á
sumrum. Hann var einn af þeim,
sem lentu í Halaveörinu, þá á b/v
Jóni forseta. Eftir þaö var Ami
mörg árháseti á b/v Þórólfi, m.a.
á veiðum viö Nýfundnaland. Var
einnig á öörum togurum, Gull-
toppi og April.
Þ. 15. júni 1924 gekk Árni að
eiga Ólafiu Guörúnu Helgadóttur
frá Patreksfirði. Guðrún ’var
fædd 10. sept. áriö 1900 á Vatneyri
viö Patreksfjörö. Foreldrar henn-
ar voru Helgi Arason bóndi á
öskubrekku I Ketildalahreppi og
kona hans Þuriður Kristjánsdóttii
Arni og Guðrún eignuöust 8 börn,
sem nú veröa talin:
1. Ingibjörg, gift Heröi Hafliða-
syni,
2. Helgi, kvæntur Þorbjörgu
Kjartansdóttur.
3. Guðrún, gift Harald Femal.
4. Ingólfur, ókvæntur.
5. Þuriöur, gift Júliusi Jóni
Danielssyni.
6. Siguröur, kvæntur Vibeke
Aöalbjörgu.
7. Arnheiður, gift Theódóri
Óskarssyni.
8. Halldóra, ógift.
Alls eru afkomendur þeirra
Ama og Guðrúnar nú 35.
Ámi reisti sér hús aö Sogabletti
13 hér i bæ um 1930 og smíðaði
það sjálfur, enda var hann maöur
mjög duglegur og verkhagur. Siö-
ar stækkaöi hann húsiö og endur-
bætti eftir þvi sem efni leyföu og
börnunum fjölgaði. Þarna átti
barnahópurinn sérlega skemmti-
lega æsku.
Um þetta leyti keypti Árni sér
vörubil og ók m .a. fólki og vörum
til Þingvalla á Alþingishátiðina
1930. Svokemur kreppan og verö-
ur þá Árni aö farga bllnum.
Stundar eftir þaö almenna verka-
mannavinnu, en var oft fenginn
til smiöastarfa.
Arni var bókelskur maöur og
hann var mjög vel aö sér I forn-
bókmenntum okkar, átti gott
bókasafn. Hestamaöur var hann
mikill á yngri ámm og átti þá
valda gæöinga.
Eins og fleiri, átti Arni oft erfitt
á kreppuárunum, en hann bar
alltaf höfuöiö hátt og lét ekki
erfiðleikana beygja sig. Hann
var afbragös verkmaöur og eftir-
sóttur til vinnu. En siikur maöur
varhann.aö á kreppuárunum bar
þaö stundum viö, aö hann eftirlét
öörum vinnu, ef hann taldi, aö
þeim væri brýnni þörf á henni.
Þóttekki væriauðurí garði hjá
þeim hjónum, bjuggu þau böm-
um sínum gott og hamingjurikt
æskuheimili. Ami var góöur
heimilisfaðir. Þaö hafa böm hans
sagt mér, aö oft tæki hann eitt eöa
fleiri þeirra á kné sér aö loknum
löngum og ströngum vinnudegi og
segði þeim ævintýri og sögur, en
af þeim kunni hann ógrynnin öll,
meöanhin stóöu I kring og hlýddu
á. Stundum fóru þau hjónin meö
barnahópinn sinn á skauta og
skíöi, og var slikt ekki algengt á
þeim tima.
Arni og Guðrún hvöttu börn sln
til iþróttaiökana. Sum börn þeirra
urðu afreksmenn á þvi sviöi, t.d.
var elsta dóttirin Ingibjörg skiða-
drottning tslandsT mörg ár.
Konu sina Guörúnu missti Arni
1954. Hana sá ég aldrei, en kunn-
ugir hafa sagt mér, aö Guðrún
hafi borið mikla persónu og verið
sterk og æðrulaus kona. Þau
hjónin munu hafa veriö mjög
samrýnd.
Ami vildi aö börn hans mennt-
uöustog voru þau hjónin samtaka
I aö hvetja þau til þess. Félags-
lyndur var hann og tók virkan
þátt I verkalýðshreyfingunni.
Hann varróttækur I skoöunum og
hélt fast á sinum skoöunum, ef
þvi var að skipta.
Hann var heill i öllu og lif ði ef tir
sinni llfsskoöun. Gott var viö
hann aö ræöa, enda var hann vel
sjálfmenntaður.
Arni var maöur vinsæll og vildi
hvers manns vanda leysa, og
aldrei vissi ég hann vænta sér
launa fyrir gerðan greiöa.
öilum börnum slnum hjálpaöi
hann til þess að koma upp þaki yf-
ir höfuöiö meö óbilandi elju eins
og kraftar hans leyfðu.
Þar sem hann var fór höföingi i
lund og drengur góöur.
Blessuð sé minning Tians.
Július J. Danlelsson.
Minning
Þóra Baldurs
dóttir
F. 22.7.1962
D. 28.8.1977
1 dag verður jarösett Þóra
Baldursdóttir. Hún fórst nú i
ágústlok er hún féll út um hótel-
glugga I Lloret de mar á Spáni.
Ekkiermörg tiöindiaö segja af
ævi fimmtán ára stúlku.Ég hélt
aö þau yröu fleiri, þvi Þóra var
alla tið mjögefnileg —enda vænti
ég þess frekar aö hún bæri mig til
grafar.
Vissulega á ég margar minn-
ingar um þessa systurdóttur
mina,en ég veit ekki hvaö var sér-
stakt og hvaö venjulegt, hún var
eina barniö sem ég haföi fylgst
meö frá fyrstutiö til unglingsára.
Fyrst man ég litla átvagliö á
armi afa sins, ljómaöi öll utan um
sina einu tönn er hún sá ýsu
stappaöa saman viö kartöflur og
smjör. Þaö var vist þaö fyrsta
sem hún átti orö yfir. Aldrei gat
hún skriðið eins og aörirkrakkar,
heldur sitjandi meö fætur beint
út. Best man ég hana snoöklippta
á þessum árum, þvi þegar hún
haföi fyrst verið hjá hárskera,
þurftihúnauövitaöaö klippa llka,
með þeim árangri aö þaö varö
alveg aö afmá þær hörmulegu
tjásur sem eftir voru. Einu sinni
reyndi ég aö svæfa hana meö sög-
unni um Kiðhús, en ég varö þá aö
lesa hana fimm sinnum þaö
kvöld, og oft á kvöldi lengi á eftir.
Allir krakkar hafa gaman af
þjóösögum, og þegar hún varö
læs, las hún ekkert nema Jón
Arnason — enda þá mestalla eöa
alla sex binda útgáfuna, sjö eöa
áitta ára. Hún las alltaf geysimik-
iö, en á seinni árum var bók-
menntasmekkurinn vistfarinn aö
hneigjast meir til meðallags
aldurstigs hennar. Svo var auö-
vitað um fleira, sem von ar til á
miðju gelgjuskeiöi. En alltaf var
einbeitingin söm, aö einu eöa fá-
um áhugamálum nokkra mánuði
I senn, enda náöi hún þá oft
góöum tökum á þeim, hvort sem
það var skák, bakstur, tónlist eða
leirbrennsla. Ekki svo að skilja
aö hún hafiveriö oröin snillingur i
neinu, fljótlega greip nýttáhuga-
mál hana, og hún kastaöi sér út I
það af alhug. Einmitt svona
háttalag — á þessum aldri — gaf
vonir um alhliöa þroska. Fjöl-
skyldu hennar votta éginnilega
samúö mina og minna. Þaö er
hræöileg fjarstæöa aö þessi efni-
legi unglingur skyldi deyja af til-
viijun I upphafi þroska — en
kannski er dauðinn alltaf hræði-
leg fjarstæða. Trúi þvi svo hver
sem vill aö þaö sé einhver mein-
ing I tilverunni. Ég minnist
heldur þessara oröa:
A morgun, og á morgun, og á morgun,
þumlungast þessi smáspor dag frá degi
til loka hinstu iina á timans bók;
og gærdagarnir allir lýstu leið
flónum, I dauðans duft. Slökk, siökk þig, skar!
Sljór farandskuggi er lifiö, leikari
sem fremur kæki á fjöiunum um stund
og þagnar síöan; þaö er ævintýri
þuliö af bjána, fullt af mögli og muldri
og merkir ekkert. (Makbeö V 5, HH)
örn Öiafsson kennari.
30. þing UMFI
Ungmennafélag Islands heldur
sitt 30. Sambandsþing um næstu
helgi,10.og 11. sept., aö Valhöll á
Þingvöllum. Þetta er tímamóta-
þing I sögu samtakanna, en þau
voru stofnuö 1907 og eru þvl sjötlu
ára á þessu ári; þetta veröur þvi
afmælisþing og lýkur þvl meö há-
tlöarkvöldveröi sem hefst kl.
18.00 á sunnudag.
Ungmennafélagshreyfingin hef-
ur veriö i miklum vexti á þessum
áratug og hefur félagatalan nær
tvöfaldast á fáum árum eöa úr um
10 þús. áriö 1970 I rúml. 19 þús. i
dag. Fjölmörg ný verkefni hafa
Hugur
og hönd
/ Hulduhólum
Fegrunarnefnd Mosfellshrepps
hefur ákveöiö aö eigendum
garösins aö Hulduhólum, hjónun-
um Steinunni Marteinsdóttur og
Sverri Haraldssyni, skuli veitt
viöurkenning ársins 1977. Garö-
urinn er þegar i dag oröinn sér-
einkenni fyrir sveitina, vegna
iistræns handbragös og táknrænt
dæmi um hvaö hægt er aö gera til
fegrunar ef hugur og hönd vinna
saman.
Viðurkenning hreppsnefndar
Mosfellshreppssem þeim hjónum
var afhent 30. ágúst s.l. er jaspis-
steinn meö áfestri koparplötu,
þar sem á er letrað:
Steinunn Marteinsdóttir
Sverrir Haraldsson,
Huiduhólum.
Viöurkenning Mosfelishrepps aö
fegrun sveitarinnar 1977.

komið til sögunnar á þessu tima-
bili s.s. stóraukin félagsmála-
fræösla og hefur Félagsmálaskóli
UMFl haldiöháttá annaö hundr-
aö félagsmálanámskeiö á þess-
um siöustu árum. Þá má nefna
aukna útgáfustarfssemi t.d.
vasasöngbók, Leikritasafn UMFl
og málgagn samtakanna, Skin-
faxa. Erlend samskipti hafa einn-
ig stóraukist og sett sinn svip á
siöustu árin og einnig mætti nefna
aukinn erindrekstur og útbreiöslu-
starf. Flest héraössamböndin
hafa einnig átt vaxandi gengi að
fagna og stóraukiö starfsemi
slna, ráöið sér starfsmenn og
aukiö fjölbreytni I verkefnavali.
Aöalmál þessa 30. sambands-
þings UMFl veröur 16. Lands-
mótiö sem háö veröur i júli á
næsta ári á Selfossi. En auk þess
eru fjölmörg mál á dagskrá s.s.
uppbygging i Þrastaskógi, hús-
næöismál samtakanna, fræöslu-
og útbreiöslumál, fjármál og
margt fleira.
Stjórn UMFI er nú skipuð þess-
um mönnum:
Formaöur, Hafsteinn Þorvalds-
son Selfossi
varaform, Guöjón Ingimundar-
son Sauöárkróki.
gjaldkeri, Björn Agústsson,
Egilsstööum.
ritari, Jón Guöbjörnsson, Lindar-
hvoli Borg.
meöstj. , Þóroddur Jóhannsson,
Akureyri, Bergur Torfason, Felli
V-ls., og Ólafur Oddsson, Hálsi
Kjós.
Framkvæmdastjóri UMFl er
Siguröur Geirdal og skrifstofur
samtakanna eru aö Klappastíg 16
I Reykjavlk. Búist er viö góöri
mætingu á þingið, enda er þetta
tlmamótaþing sem fyrr segir og
aöstaöa öll til þinghalds hin
ákjósanlegasta i Valhöll.