Þjóðviljinn - 05.11.1978, Blaðsíða 14

14 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN' Sunnudagur 5. nóvember 1978
Til að geta spilab klassisk lög eftir nótum
t kjölfar fyrstu greinar
hefur svo verið rætt við
fjóra tónmenntarkennara
á höfuðborgarsvæðinu um
reynslu þeirra og viðhorf í
Ijósi tilkomu hins nýja
kennsluefnis» sem óhætt er
að segja að marki tfmamót
í tónlistarmálum lands-
manna og á vonandi eft-
ir að skila merkum arði
á komandi áratugum. Svo
lagt sé út af orðum Þorkels
Sigurbjörnssonar tónsmíðs
i viðtali við tímaritið
„Ymi" sl. maí/ fer sú kyn-
slóð senn að vaxa úr grasi/
sem verður //velviljuð"
tónlist. Kynslóð/ sem gerir
sér grein fyrir gildi
tónlistariðkunar, ekki ein-
ungis fyrir einstaklinginn,
heldur einnig fyrir sam-
félagið í heild. Kynslóð,
sem áttar sig á, að
tónlistariðkun leiðir af sér
samkennd, eins og Egill
Friðleifsson nefndi það í
hringborðsumræðum okk-
ar nýverið, samkennd og
aukna félagsvitun. Ef
vanþörf er á að efla fé-
lagsvitund i þessu
lýðveldi, hvenær hefur þá
okkur Islendingum verið
legiðá hálsi fyrir ofþróaða
samstarfslipurð?
Látum það nú gott heita,
að loks er f arið að birta til í
þessum efnum. Kemst,
þótt hægt fari. En hvað er
að segja um viðhorf þeirr-
ar kynslóðar, sem kemur
til með að hafa notið hinn-
ar fyrstu markvissu
tónmenntarfraeðslu, sem
islenzk skólalöggjöf gerir
ráð fyrir? Hvaða skoðanir
hafa íslenzkir grunnskóla-
nemendur annó 1978 á
greininni tónmennt og
rnúsík yfirleitt?
í fyrsta skipti i fræðslusögu íslands er nú verið að
semja skipulagt kennsluefni fyrir tónmenntar-
kennslu á skyldunámsstigi. Eins og lesendum
fyrstu greinar i þessum flokki rekur minni til, eru
siðan 1972 komnar út söngbækur og kennslugögn
handa fyrstu fjórum bekkjum grunnskólans og 5. og
6. bekkjar efnið i bigerð. Þessar bækur eru sém
stendur takmarkaðar við tilraunakennslu hér um
bil 5000 barna i ýmsum skólum um landið allt og eru
háðar stöðugri endurskoðun. í áðurnefndri grein
minni um „Kerfið”, sem birtist fyrir rúmum man-
uði, er nánar fjallað um fyrirkomulag, stefnu og
markmið.
Tónmenntarkennsla 1
grunnskóla
Það lá beinast við að
spyrja þá sjálfa.
Vfsinda maöur hefði vafalaust
látið taka sýni um gervallt land f
hundraðatali, sett i tölvuvinnslu
og eytt mörgum mánuðum og
miljónum, enda hefði það sjálf-
sagt veriö eina marktæka leiðin.
Ég setti ekki markið það hátt,
heldur valdi breiöa veginn og lét
mér nægja að fara i þrjá skóla I
Reykjavfk. Skólayfirvöld tóku
málaieitan minni hvarvetna vel,
svo og þeir tónmenntakennarar,
er f hlut áttu á hverjum stað. Þar
kom að ég fékk að taka 3—4
krakka tali valda af handahófi úr
ákveðnum bekk hvers skóla.
BARNÓ X
t fyrsta skólanum, sem ég
heimsótti, spjallaði ég við fjóra úr
5. <11 ára) bekk, Jón, Gunnhildi.
Eyrúnu og Kristján. Bekkurinn
hafði ekki notast við tilrauna-
kennsluefnið fyrr en nú I haust.
Ég spurði fyrst, hvað þau heföu
verið að gera I tónmenntartfman-
um rétt áðan. Þau höföu verið aö
syngja lag, sem hét Lúðurþeytar-
inn, og hlustaö á hlustunardæmi,
þar sem leikiö var á túbu.
Sp.: Hvað er skemmtilegast i
timanum?
Eyrún: — Að syngja.
Gunnhildur: — Að skrifa nótur
og spila eftir nótum.
Hún hefur lært á pianó og
flautu, innan skólans.
Kristján: — Að spila eftir nót-
um.
Kristján er nýbyrjaður að læra
á flautu, þvi að þaö vantar flautu-
leikara i skólahljómsveitina.
Gunnhildur fór hins vegar út i
flautuleik, af þvi að hún fékk leið
á blokkflautunni, sem hún var að
læra á áöur.
Jón: — Hlustunardæmi.
Hvað væri þá minnstskemmti-
legt?
G.: — Að syngja.
Sp.: Hvaða erlend músik er
skemmtilegust f hlustundardæm-
urtúm?
G.: — Dönsk þverflautúmúsik,
Carl Nielsen og svoleiöis.
K.:— Jassmúsik, gömul og ný.
Hann ætlar lika að fara að læra
á klarinett.
Nú reyndi ég aö veiöa upp úr
þeim, hvað þeim fyndist
skrýtnasta.sem þau höfðu heyrt.
Það gekk ekki vel. Þau höföu
heyrt einhvern blástur frá
Austur-Asfu, sem þau kunnu ekki
gerr frá að segja. Þau höfðu heyrt
eitthvað i óreglulegum takt-
tegundum, talandi trommur frá
Afriku og Austurevrópsk þjóðlög,
sem þeim fannst þreytandi aö
hlusta á, eins og þau eru sungin
af þarlendum mönnum.
Þau sögöust ekki hafa mjög
mikiö gagn af nótnalestri ennþá,
sæju belzt, hvað væri hátt og hvaö
lágt.
3. Krakkamir
Ég spuröi þau siðan hvort þau
hefðu kynnzt Islenzkum þjóðlög-
um I tónmenntinni, sem þau hefðu
ekki heyrt áöur annars staðar.
Það voru ekki mörg, en þau
höfðu (krakkarnir) kynnzt miklu
af þeim (lögunum) i útvarpinu,
sumardaginn fyrsta, 17. júni og á
gamlárskvöld.
Yfirieitt fannst þeim Islenzku
þjóðlögin ekki jafnskemmtileg og
spiluð erlend þjóölög. 1 sam-
anburði við erlend lög með söng-
texta gegndi ööru máli.
Eyrúnu fannst miður, hve þjóð-
söngurinn væri alvarlegur.
Krakkarnir höfðu haft það
heimaverkefni i fyrra að læra lög.
Próf hefðu þau engin haft enn og
vissu ekki, hvort þau fengju á
þessum vetri.
Sp.: Eruð þið nokkuö farið að
semja lög?
G.: — Ég hef samið eitt fyrir
tvær flautur.
Þau kunnu að skrifa með allt að
3 béum eða krossum. Kristján
hafði lika dútlað við að skrifa lög,
flest i Es, B eða FIs.
Þau mundu heftir að hafa verið
á einum barnatónleikum i
Háskólabiói. Það var Pétur og
úlfurinn. Þá voru sum þeirra i 6
ára bekk. Jón haföi nýlega veriö á
barnatónleikum, þar sem tveir
krakkar léku einleik á klarinett.
Annars fannst þeim vera of
mikill viröuleikur á barnatónleik-
um sinfóniuhljómsveitarinnar og
of litill blásaraleikur.
BARNÓ Y
t næsta skóla réðst ég á þrjá 10
ára bekkinga, sem hétu Diana,
Sveinn og Glódis. Þau höfðu verið