Þjóðviljinn - 24.11.1978, Síða 3

Föstudagur 24. növember 1978 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 3
Á blaöamannafundi sem sigl-
ingamálast jóri Hjálmar R.
Báröarson efndi til, var m.a. rætt
um öryggismál loönuveiöiskip-
anna, hieöslu þeirra, stööugleika
og sjóhæfni i ijósi þeirrar sam-
þykktar þings Sjómannasam-
bands tsiands, aö banna loönu-
veiöar í desember.
Hjálmar sagöi m.a. um þetta
mál:
Að banna veiðamar i desember
væri auövitað til bóta, en ber það
ekki vott um að við höfum gefist
upp við að leysa sjálft vandamál-
ið? Mikil hleðsla samfara fsingu á
norðurslóðum i janúar, febrúar
og mars getur verið alveg eins
hættuleg og i desember Þvi er
reyndar haldið fram, að eftir ára-
mót hafi loönan fært sig austar og
nærlandi, þarsem minni hætta sé
á ferðum, en telja verður þó að
drekkhlöðnu fiskiskipi sé þar
hætta búin líka á þessum fyrstu
mánuðum ársins.
Eftirlit haft að engu
Eðlilegt er þvi að spurt sé,
hvers vegna er þessum reglum
ekki framfylgt fyrir
loðnuveiðiskipin i dag?
Saga þessa m'áls hefur veriö
rdcin áður i fjölmiðlum, en rétt er
þó að ryf ja upp kjarna málsins
nú. Eftir að þessar reglur um
hleðslu sildveiðiskipa á vetrar-
sildveiðum voru settar, i árslok
1963, þá gerði Skipaskoðun rikis-
ins (nú Siglingamálastofnun
rikisins) töluvert átak til aö
framfylgt yrði ákvæðum þessara
reglna. Var skipaskoðunarmönn-
um á ýmsum löndunarhöfnum
falið aðmæla hleðsluborð skipa á
báðum hliðum við komu i höfn
meðsildarfarm, og ef hleösla var
óhóflega mikil yfir þilfarsbrún,
þá að taka saman skýrslu og
senda til skipaskoðunarstjóra. A
árunum 1964 til 1968 var mikill
fjöldi skipstjóra sildveiðiskipa á
uðust frekar að landa síld á þeim
höfnum, þar sem eftirlitið með
hleðslu skipanna var virkast,
þannig aö þar sem skipaskoö-
unarmenn voru samviskusam-
astir, missti heimabyggð þeirra
af afla sildar til vinnslu. Af ölium
þessum ástæðum samanlöeöum
gafst stofnunin hreinlega upp á
að framfylgja þessari reglugérö
með eftirliti á hleðslu og kærum
fyrir brot á reglugerðinni að þvi
er hleðsluna varðaöi. Þessari
uppgjöf á eftirliti með hleöslu var
alls ekki haldið leyndri, enda aug-
ljóst að þessar lágu sektir uröu
ekkert aðhald i reynd, og þvi
gagnslaust að halda áfram kosn-
aðarsömu eftirliti með hleðslu og
kærum.
Varðandi reglurnar um hleöslu
sildveiðiskipa á vetrarveiðum frá
árslokum 1963, þar sem kveðið er
svo á, aö eigi megi lesta skip
dýpra en að efri brún þilfars við
skipshlið, þá er þess að geta, að
HIÁLMAR R. BÁRÐARSON, SIGLINGAMÁLASTIÓRI:
Hjálmar R. Bárðarson, sigiingamálastjóri.t.v. og Páll Ragnarsson, að-
stoðarsiglingamálastjóri,á blaðamannafundinum. (Ljósm. Leifur)
Er loðnuveiðibann ekki uppgjöf?
Sú spurning hlýtur þvi að
vakna, hvort ekki sé nein leið til
að takmarka hleðslu skipanna
með einhverjum ráðum.
Fyrir hendi er reynsla af regl-
um um takmörkun á hleðslu sild-
veiðiskipa. Þessar reglur voru
settar 30. desember árið 1963, og
auk ýmsra ákvæða um lestar-
búnað, vatnsþétta lokun o.fl. seg-
ir i' þessum reglum:
„Eigi má lesta skip dýpraen að
efri brún þilfars við skipshlið”.
Þessar reglur gilda um öll fiski-
skip, er stunda vetrarsildveiðar
mánuðina október til april. —
Þessar reglur eru reyndar I gildi
ennþá, og samkvæmt dóms-
úrskuröi gilda þær um alla
hleöslu fiskiskipa á
vetrarveiðum, lika loönu-
veiðiskipa.
vetrarveiðum kærður fyrirbrotá
þessum hleðslureglum. Mál þessi
komutildóms. Við fyrstabrot var
áminning oft látin nægja, en við
endurtekin brot voru skipstjórar
sektaöir. Sektir voru hinsvegar
svo lágar, að þær veittu ekkert
raunhæft aðhald gegn brotum á
hleðsluákvæðunum.
Þetta eftirlitkostaöi Skipaskoð-
un rikisins á hinn bóginn meira
fé, m.a. i vinnulaunum, oft i
næturvinnu, en stofnunin hafði
fjárhagslegt' bolmagn til að
standa undir. Störf skipaskoð-
unarmanna að þessum kærumál-
um fyrir brot á hleðslureglugerð-
inni voru auk þess m jög illa þokk-
uð, og sköpuðu mörgum ágætum
skoðunarmanni óvild I sinni
heimabyggð. Þvi var jafnvel
haldið fram, að skipstjórar forð-
mörg skipanna hafa breyst mjög
til batnaðar frá öryggissjónar-
miöi siðan þá. Þá voru flest sild-
veiðiskipanna I fyrsta lagi minni
en loðnuveiðiskipin eru nú, og
flest voru þá meö opið aðalþilfar
milli bakka og þilfarshúss. Eng-
inn vafi er á þvi, að geysimikið
aukið öryggi er I þvi, aö mörg
stærri loðnuskipin hafa nú veriö
yfirbyggö með skjölþilfari yfir
aðalþilfari, en ef hleösla er aukin
verulega fram yfir það, sem var
meðan skipin voru opin, þá rýrn-
ar að sjálfsögðu aftur það aukna
öryggi, sem felst I skjólþilfarinu.
Óbreytt skjólborðs-
klæðning
Þess ber og að gæta, að skjól-
borðsklæöningin frá þvi skipin
voru opin, er i flestum tilvikum
látin vera óbreytt, en aöeins
styrkt á milli fyrri skjólborðs-
stoða. Efnisþykktin i þessum
hluta milliþilfarsrýmisins er þvi
minni en vera myndi, ef skipiö
væri frá upphafi hannaö sem
tveggja þilfara skip.
Ef skipið rækist drekkhlaðiö á
harðan lagnaris þá myndi skjól-
borðshluti milliþilfarsrýmis vera
I mikilli hættu að rifna og þá varla
nokkur möguleiki á að bjarga
skipinu.
Éngu minni hætta af ofhleösl-
unni er þó rýrður stööugleiki
skipsins. Ekki er óalgengt að
loönuskipin séu hlaðin 1.2 metra
yfir upprunalegt aöalþilfar skip-
anna og mörg lengdu skipin hlað-
ast mjög mikiö fram, þannig að
framhluti skipanna er mjög litið
upp úr sjó. Ef ising bætist ofan á
þann þunga hleöslufarm, sekkur
skipið enn dýpra, og stöðugleiki
rýrnar enn vegna mikillar yfir
þyngdar. Slikt ástand getur þvi
hæglega valdiö skipstapa, og slíkt
slys getur skeð skyndilega.
Stöðugleikaútreikningar eru mið-
aðir viðtakmarkaða hleðslu skip-
anna. Sé hleðsla aukin fram yfir
þau mörk, þá er stööugleiki rýrö-
ur meira en táliö er öruggt.
Reynslansýnir, aö á loðnuveið-
um nú eru skipinhlaðin meira, en
gert er ráö fýrir við útreikning á
stöðugieika skipanna i hlöðnu á-
standi. Astæðan er að sjálfsögðu
sú, að vegna samkeppninnar um
aflamagn taka skipstjórnarmenn
meiri áhættu en talin er hófleg af
þeim, sem meta stööugleikann.
Framhald á 14. siöu

6.0. Skatlalee meðhöndlun söluhagnaðar
af bifreiðum 174
6.1. F.inkabifreiðir 174
6.2. Bifrcið (il aivinnurekslurs 175
6.3. Ákvæði nýju skattalaganna 176
Viðauki 176
Hcimildaskrá . 177
II. kafli:
Fyrirtækjarekstur 178
1.0. Einsiaklingar og einstaklings-
fyririæki 178
2.0. Sjálfskoðun fyrir stofnun fynrtækis 179
3.0. Mat á hagkvæntni stofnunar fyrirtækis . 180
4.0. Rekstur fynrtækisins 181
4.1. Arðsemi 181
4.2. Hvernig má auka hagnaðinn? . . 183
4.3 Hvcrnig má bæta nýtingu
fjármagnsins? 187
5.0. Áhæita og umbun 190
Heimildaskrá . 190
12. iafli:
Ymsir munir 191
1.0. Frimcrki 192
2.0. .Mynt 195
3.0. Listaverk 197
40. Gamlir munír (aniik) 198
5.0. Eðalsteinar . 201
6.0. Eðalmálmar 202

13. kafli: Heimilisbókhald, áætlanagerð
og eftirlit 204
1. Áællanagerð . 205
Li. Innborganir . 207
1.2. Útborganir . 208
1.3. Dæmi um gerð grciðsluáætlunar .. . 214
2.0 Skráning raunveruleikans . 221
3.0. Eftirlit . 223
Hcimildaskrá . 224
Efnisyfirlit.
Að fjárfesta.............
1. Markmið með fjárfestingunni og Iengd
fjárfestingartimans ....
2. Höfuðrcglur..............
3. Helstu tegundir fjárfeslinga
3.1. Vamarfjárfcstingar ..
3.2. Sóknarfjárfestingar ..
4. Áætlanagcrð..............
Heimildaskrá ...........
2. kafli:
Fjármagn á íslandi
1. Hvar er f jármagn að fá?
2. Hvað kostar fjármagn?
2.1. Nafnvextir ......
2.2. Virkir vextir ...
2.3. Raunvextir.......
2.4. Fómarvextir______
3. Mat á hagkvæmni lánsfjáröflunar
4. Skattaleg meðhöndlun vaxtagjalda
Heimildaskrá ....................
3. kafli:
'lngginnar.............................................. 37
1.0. Lifeyristryggingar ................................ 37
1.1. Sjóðfélagar.................................... 38
1.2. Iðgjöld......................'............ 39
1.3. Réttur til lífcyris............................ 39
1.4. Réttur til lántöku............................. 41
1.5. Geta liíeyrixsjóðanna til greiðslu
lifeyris...........................•...... 42
1.6. F.ndurskoðun lifeyriSkerfis landsmanna .. 43
1.7. Skattalcg meðhöndlun lífeyrisgjalda...... 43
2.0. Aðrar tryggingar .................................... 47
2.1. Almannatryggingar.......................... 47
2.2. Tryggingarfélögin ........................... 49
2.3. Tryggingarsamningur ......................... 49
2.4 Grundvöllur tryggingarsiarfsemi.............. 50
2.5. Sjúkra- og slysatryggingar .................. 51
2.6. Líftryggingar ............................... 56
2.7. Hcimilistryggingar........................... 58
2.8. Húscigendatrygging .......................... 61
2.9. Bruna- og viðlagatrygging ................... 63
2.10. Bifrciðatryggingar.......................... 63
Heimildaskrá ................................... 64
4. kafli:
Innlánsstofnanir
1.0. Starfsemi...........
2.0. Innlánsvcxtir ......
3.0. Skattlagning sparifjár .
H eimilda.skrá .........
5. kafli:
Spariskírteini ríkissjóðs
1.0. Arðscmi spariskirteina
2.0. Áhætta .............
3.0. Scljanlciki.........
4.0. Skattalcg meðhöndlun
Viðauki............
Heimildaskrá ......
6. kafli:
Happdrættisskuldabréf ríkissjóðs
1.0. Árðsemi ..........................
2.0. Áhætta ...........................
3.0. Sdjanleiki........................
4.0. Skaltalcg mcðhöndlun .............
Viðaukt...........................
Heimildaskrá .....................
7. kafli:
Veðskuldabréf 91
1. Útgáfa veðskuldabréfa 91
2. Handhafaskuldabrcf — nafnbréf 93
3. Jafnar afhorganir — jafnar árgrciöslur
(annuiiei) 93
4. Arðscmi og áhætta veðskuldabréfa 93
5. Stærð vcðskuldabréfamarkaðsins 97
6. Kaup og sölustaðir 98
7. Kaup — minnislisti 98
7.1. Arðsemi — virkir vextir 98
7.2. Lcngd lánstima 99
7.3. Áfallnir vextir 99
7.4. Nafnvcxtir 99
7.5. Útgefandi 100
7.6. Vcðið 100
7.7 Áhvilandi vcðskuldir 102
7.8. Þinglýsing .. 102
7.9. Samþykki maka .. 103
7.10. Framsalsröð 103
8. Sala .. 103
9. Skadaleg mcðhöndlun 104
10. Innhcimta — Afborganir vcðskuldabréfa .... 104
11. Geymsla 106
12. Vaxtabréf . . 106
Viðauki II .. III
Hcimildaskrá .. 113
8. kafli:
Hlutabréf 114
1.0. Sagan 114
2.0. Hlutafélagalögin
3.0 Hlutabréfaviðskipti á Islandi .. 116
3.1. Arðsemi .. 117
3.2. Skattlagning 118
3.3. örvggi fjárfcstmgarinnar
3.4. Scljanleiki
4.0. Nokkur hlutafélög á Islándi 119
5.0. Skilyrði og kostir virkra hlutabréfa-
viðskipta á Islandi .. 120
6.0. Viðskipti með hlutabréf við eðlilcgar
aðstæður á fjármagnsmarkaði .. 122
Heimildaskrá

9. kafli:
Fasteignir 125
1.0. Kaup fasleigna.................................. 127
1.1. Greiðslugeta............................ 127
1.2. Þarfirnar............................... 129
1.3. Skipulagsmál ........................... 131
14 Húsnæðislcitin.......................... 133
1.4.1. Nýhyggingar............................ 133
1.4.1.1. Byggingarkostnaður ................... 134
1.4.1.2. I jármögnun........................... 134
1.4 1.3. Arðsemi nýhygginga.................. 134
1.4.2. Fldra húsnæði ........................ 135
1.4.2.1 Hagkvæmni ogfjármögnun eldra
húsnæðis................................ 135
1.4.2.2. Kostnaður við endurhætur............. 137
1.5. Kaupsamningur.................................. 141
1.6. Samantekt: Minnislisti ........................ 147
2.0. Sala fastcigna.................................. 147
2.1. Samanlckt: Minnislisti við sölu
fastcigna.............................. 150
3.0. Skattalcg mcðhöndlun samkvæmt lögum
um tekju- og cignarskatl scm gilda
cigatil 31.12.1978 ............................. 150
3.1.1. Mcðhöndlun söluhagnaðar................ 151
3.2. Nýju skattalögin........................ 152
3.2.1. Mcðhöndlun söluhagnaðar af ihúðar-
og atvinnuhúsnæði....................... 152
Viðauki I...................................... 156
Viðauki II .................................... 158
Hcimildaskrá................................... 164
10. kafli.
Bílaviðskipti 165
1.0. Almennt ........................................ 165
2.0. Fjöldi fólksbiia. algengustu merki
og aldursskipting............................. |(>6
3.0 Sala notaðra hila og meðalcignar-
haldstimi...................................... 167
4.0. Þörfin fyrir híl/kaupá bil..................... 168
5.0. Vcrð bila/endursala ........................... 169
5.1 Hagkvæmni staðgrciðslu eða
lánskaupa................................ 172
5.2. Sala gcgn veðskuldahréfi ............... 172
F j árfestingahandb ókin
BOKIN SEM
BORGAR SIG
Markmiðið með þessari bók er að gefa ein-
staklingum möguleika á að:
— Minnka tilkostnað við fjárráðstafanir með
meiri þekkingu og bættu skipulagi. Auka
tekjur með hagkvæmari fjárráðstöfunum.
Þannig á einstaklingurinn að geta aukið ráð-
stöfunarfé sitt verulega.
— öðlast öryggi og sjálfstraust i samningum.
— Komast hjá þvi að reiða sig á ráð illa
upplýstra manna.
— Geta með bættu skipulagi losnað úr fjár-
hagslegri óreiðu, sem nú hrjáir svo marga,
og bætt þar með liðan sina.
— Ná betri árangri i baráttu við verðbólguna.
Fjárfestingahandbókin er skrifuð af sérfræðingum
Fjárfestingarfélags íslands og á erindi til allra, hvort
sem um er að ræða rekstur fyrirtækja eða fjárfestingar
einstaklinga. Kynntu þér efnisyfirlitið hér að ofan.
Fæst í næstu bókaverslun
Útgefandí: Frjálst framtak hf.