Þjóðviljinn - 24.11.1978, Blaðsíða 7

Föstudagur 24. nóvember 1978 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
Starfsleysi ungra sósialista er nefnilega ekkert
vandamál aö ööru jöfnu. I þessu tilviki er hins-
vegar um flokkslegt vandamál að ræöa sem taka
veröur tökum í samræmi við það.
Aö endurnýja flokk
Eftir stofnun AlþýBubanda-
lagsins 1968 var tekin upp sú ný-
breytni i skipan flokksstarfs á
Islandi, aö draga félaga ekki i
dilka eftir kyni eöa aldri. Þótti
óheppilegt aö ungt fólk og konur
einangruöu sig utan viö flokks-
félögin, heldur átti aö leitast viö
aö virkja alla jafnt til starfa.
Auk þess væri slik kynja- og
aldursmismunun ekki sæmandi
sósialiskum stjórnmálaflokki er
vildi byggja á hinum vlslnda-
lega grundvelli marxismans.
A þeim áratug réttum, sem
liöinn er frá stofnun Alþýöu-
bandalagsins hefur alls ekki
tekist sem skyldi að virkja alla
jafnt til starfa. Og þrátt fyrir þá
staöreynd aö hvergi i nokkrum
öðrum stjórnmálaflokki hefur
ungt fólk jafn mikil áhrif og Itök
sem einmitt I Alþýöubanda-
laginu, eru flestir á einu máli
um aö virkni ungliöanna þurfi
enn aö auka. Umfram allt þurfi
og aö fjölga yngri meölimum:
fá fleiri róttæklinga til aö taka
þátt I sósíallskri uppbyggingu
samfélagsins.
Strax eftir stofnun flokksins,
virtust menn sýna vilja til aö
bæta úr þessu. Var haldin ráö-
stefna ungra sósfalista I
Borgarnesi 1968, aftur á sama
staö 1971 og sföan á Akureyri
1973. Leiö svo nokkurt hlé, en I
Kópavogi 1976 var þráöurinn
tekinn upp á ný og hefur svona
ráöstefnuhald tiökast á hverju
ári slðan.
A öllum þessum ráöstefnum
hafa mennskrafaö og skeggrætt
slnvandamál og ályktaö I lokin
að skjótlega veröi úr aö bæta ef
ekld á illa aö fara. Frá 1976
hefur veriö allfast form á skipu-
lagi ungliöa I flokknum og s.k.
Æskulýösnefnd starfaö af
nokkurri elju. Samt er svo aö
enn situr viö þaö sama, inn-
streymi ungra sóslalista hefur
veriö tregt og áhrif þeirra á
stefnu og starfshætti ftokksins
eftir þvi. Er s vo komiö aö nú s já
menn þaö helst ráöa viö vand-
anum aö hverfa til fortlöarinnar
fyrirmynda og stofiia sérstök
æskulýössamtök I Alþýöu-
bandalaginu. Einhvers konar
sósialiskan Heimdall, skilst
mér.
Starfsleysið flokkslegt
vandamál
Lengi hefur þessi hugmynd
veriö á döfinni og Ijóst aö a 11-
margir flokksmenn eru henni
fylgjandi. Ég er þó einn hinna
fjölmörgu,' sem er á annarri
skoöun og skal nú reynt aö gera
ofurlitla grein fyrir henni.
I fyrsta lagi hefur mér aldrei
verið ljóst hvaöa breyting til
góös þetta kann aö hafa I för
með sér. Sjálfur átti ég sæti I
hinni fyrstu Æskulýösnefnd,
1976—77, og varö aldrei þess
áskynja aö formiö væri orsötón
fyrir starfsleysi.
í ööru lagi er sýnilegt aö
breyting þessi, ef af veröur, er
ákaflega gott dæmi um uppgjöf
þeirra ágætu manna sem hafa
haft stjórn þessarra mála með
höndum. Um leið ber þetta vitni
um aö borgaraleg hugmynda-
fræöi meö aldursgreiningu og
kynjamisrétti, situr I fremsta
rúmi. Menn hafa misst sjónar á
þeim sjálfsögöu sannindum aö
til þess aö sóslaliskur flokkur
geti starfaö af fullum þrótti,
þurfa allir félagar hans aö
starfa saman, án tillits til
aldurs.
í þriöja lagi tel ég menn aö-
hyllast sambandsstofnun út frá
forsendum, sem byggja á mis-
skilningi. Starfsleysi ungra
sósialista er nefnilegar ekkert
vandamál að ööru jöfnu. I þessu
tilviki er hins vegar um flokks-
legt vandamál að ræöa sem
taka verður tökum I samræmi
viö þaö. — Litum nánar á.
Innra starf i molum
Þrátt fyrir þá pólltisku staö-
reynd aö á einum áratug hefúr
Alþýöubandalaginu tekist að
byggja upp fjöldagrundvöll
undir starf sitt, er hitt jafnljóst
aö innra starf flokksins er
mjög I molum. Illa hefur
gengiö aö samræma starf deilda
og djúp hefur myndast milli yf-
irstjórnar og hins almenna
félaga. Menn hafa veriö boöaöir
til starfa kringum ákveöin af-
mörkuö verkefni, t.d. kosning-
ar, en siöan verið látnir I friöi
þess á milli. Þaö starf sem hefur
veriö leyst af hendi, og er þaö
vissulega allviöamikiö I vissum
tilvikum, er unniö I þröngum
hópum, sem lltið samstarf hafa
haft sín á milli. Sá hagsmuna-
hópurinn sem duglegastur hefúr
reynst aö vinna áhugamálum
sínum fylgi, hefur notiö sln I
hinu flokkslega tómarúmi, en
aðrir veriö látnir lönd og íeiö.
Þessa getum viö séö merki á
Þjóöviljanum undanfarin ár,
þar sem jafn ágæt mál og hús-
friöun og umræöa um kynja-
jafnrétti hafa setiö I fyrirrúmi,
en minna hirt um sóslalismann I
heildsinni, þjóöfrdsiö og verka-
lýðsbaráttuna. — Sama er aö
segja um starfsemi flokksins I
samtökum sem hann á beina og
óbeina aöild aö. Innan verka-
lýöshreyfingarinnarbyggist allt
starf á fáeinum forystumönnum
en flokkurinn hefur lítiö reynt
aö efla vitund félaganna meö
sósialistiskri fræöslu og áróöri
um stéttaafstæöurnar. Innan
Samtaka herstöövaandstæðinga
hafa fjölmargir flokksbundnir
félagar haldiö uppi þvl sem þó
er gert, en flokkslegur þrýst-
ingur á menn til starfa er nánast
enginn. Þykjast enda margir
sjá vaxandi linkind forystu-
manna flokksins I herstöövar-
málinu á undanförnumárum, en
ekki veröur farið nánar út I þá
sálma aö sinni.
Sjálfsgagnrýni og
hreinlyndi
Hafi menn áhyggjur af
óvirkni yngri flokksmanna er
sumsé fullt eins mikil ástæöa til
aö vera uggandi um hina eldri
lika. Og umfram allt verður aö
leysa innanflókksvandamálin
fyrir opnum tjöldum. Umræða
um hlutina I flokksfélögunum og
á öörum vettvangi er til alls
fyrst, og hún veröur aö ein-
kennast af sjálfsgagnrýni og
hreinlyndi flokksmanna I milli.
Þarna getur og á Þjóöviljinn aö
leggja fram stóran skerf meö
hvöt um aö umræöa hefiist
strax og má þar ekkert undan
draga. Aldin pólitlk á borö viö
þá, aö viöurkenning eigin
vandamála orsaki fyrst og
fremst óvinafagnaö er löngu
búin að vinna sér óhelgi og
frekar orsakaö þá stööu I dag aö
flokksmenn viröast áhugalitlir
og sumir hverjir óhæfir til aö
greina I öllu svartnættinu hvar
skóinn raunverulega kreppir.
Hins vegar er svo meö hina,
sem valist hafa til trúnaðar-
starfa og vissulega lagt hart aö
sér, aö þeir hafa veriö svo upp-
teknir viö aö stjórna þjóö-
félaginu betur en ihaldiö, aö
enginn tlmi hefur reynst aflögu
til aö vernda og efla hinn innri
sfyrk hreyfingarinnar.
Vandamál Æskulýösnefndar
viö að höndla viöfangsefni sín
eru einnig af öörum toga
spunnin. Þyngst vegur þar sú
staöreynd aö allt of mikiö eru á
reiki skoöanir um þaö, til hvers
starfiö á aö leiöa. Akveöna
stefnu aö ákveönu markmiði
skortir. Er þá ekki aö undra þó
illa fari. Menn hafa gripið I eitt
og annaö tilfallandi I flokks-
starfinu en aldrei einbeitt sér
meö markvissri skipulagningu.
Ef til vill er þar aö finna megin-
ástæöu þesshversunú er komið.
Eöa hvaöa bás er Æskulýös-
nefnd markaöur I flokks-
starfinu? A hún aö skipuleggja
starf I skólunum og á öörum
þeim stööum sem ungt fólk er I
meirihluta saman komiö? A hún
að skipuleggja skemmti- og
baráttukvöld, útilegur og annaö
I þeim dúr sem llklegt er til aö
nái til ungs fólks? Eöa á aö
ganga út frá þvl sem staöreynd
aö hærra hlutfall róttæklinga sé
meðal yngra fólks en éldra, og
þvlkjöriö aö skipuleggja ungliö-
ana I róttækri andstööu gegn
kratiskum tilhneigingum for-
ystunnar?
Aðhald og efling
flokksstarfs
Höfuöverkefni Æskulýös-
nefndar eru aö mínu matí
tvenns konar. AB veita forystu
flokksins heilbrigt aöhald og
taka meö öllum sínum þunga
þátt í þvl aöefla flokksstarfiö. A
hinn bóginn veröur nefndin aö
skipuleggja ungt fólk til þátt-
töku I samtökum sem utan viö
flokkinn standa.. A ég þar fyrst
og fremst viö Samtök her-
stöðvaandstæöinga og verka-
lýðshreyfinguna. AB þessum
vérkefnum getur og á Æsku-
lýösnefnd strax aö einbeita sér.
Allt tal um aö rangt stópulag
starfeins standi aðgeröum fyrir
þrifum er undansláttur, sem til
þess er fallinn aö draga nauö-
synlegt starf á langinn. Viö þvi
má flokkurinn alls ekki þegar
utanaökomandi aöstæöur og
aukin ábyrgö krefjast innri
styrks og þroskaörar vitundar
allra félaganna.
Hægara sagt en gert, spyr
einhver. Vissulega er viö
ramman reip aö draga oglangt I
frá aö róttæklingarnir flykkist
aö flokknum þegar nefndin
hefúr slegiö stunan höndum.
Brýnasta verkefni flokksmanna
er aö veita æskulýösstarfinu
nægjanlega möguleika til
áhrifá og aögeröa. Vinnuaö-
staöa, fjármagn, launaöur
starfskraftur og velvilji veröur
aö koma til. Trúnaöarmanna-
kerfiö út um land er aö sögn vel
uppbyggt og ætti þvi aö geta
gegnt hlutverki slnu. AB visu
mun illa hafa veriö mætt á siö-
ustu ráöstefnu og kann aö vera
aö svona landsráöstefnur séu
ekki rétta leiöin. E.t.v. væri
betra aö halda landshlutafundi
þar sem kjörin Æskulýösnefnd
sæi um skipulag og umræöuefni
isamráöi viö heimamenn. Sjálf-
sagt eru atriöi sem boriö hafa á
góma I einstökum félögum,
bæjar- og sveit^stjórnum
o.s.frv., sem vel er við hæfi aö
ræöa á sllkum stundum auk al-
mennra mála.
Hvaö um þaö, þeir nefndar-
menn og aörir sem á Fróni
dveljast eru eflaust betur færir
en ég til aö benda á umræöuefni
og dægurmál sem nauösynlegt
er aö takast á viö. En hitt geta
allir sagt sér aö verkefni ungra
sóslalista I Alþýöubandalaginu
eru ærin. Komi starf þeirra i
flokknum fram sem virkt vopn i
baráttunni fyrir þvl aö knýja
forystuafl Islenskra sóslalista
til aötakast sómasamlega á viö
sögulegt viöfangsefni sitt: hina
sósia listisku umsköpun þjóö-
félagsins, hefur veriö til ein-
hvers unniö. Og þá skiptír engu
máli hvort i fyrirrúmi situr
„nefnd” ellegar „sóslalistiskur
heimdallur”.
Lundi — 16. nóvember.
Valþór Hlööversson
Eimskip, þjóöareign með 13 þús. hluthafa:
Stjórnað af innsta fjármálahring
íhaldsins
óttarr Möller forstjóri
Eimskipafélagsins státar
sig gjarnan af því aö félag-
ið sé óskabarn þjóðarinnar
og hluthafarnir um 13 þús-
und. Þegar gætt er að
stjórn Eimskip nú og löng-
um áður kemur hins vegar
i Ijós að völd félagsins eru í
höndum ákaflega fárra
aðila og eru það mestu
auðmenn þjóðarinnar sem
eiga einnig ítök í f jölmörg-
um stærstu einkafyrir-
tækjum landsins.
Stjórnarformaöur Eimskipafé-
lagsins er t.d. Halldór H. Jónsson
en hann er jafnframt einn af
stjórnendum Garöars Glslasonar
h.f., stjórnarformaöur Islenska
álfélagsins, stjórnarmaöur I Ollu-
félaginu Skeljungi (Shell), stjórn-
arformaöur I Sameinuöum verk-
tökum, sem á um helming ts-
lenskra aöalverktaka, stjórnar-
maöur I Flugleiöum og I Áburöar-
verksmiöjunni I Gufunesi svo aö
dæmi séu nefnd. Hann er þvl allt I
senn fulltrúi Islensks auövalds,
erlends auövalds og hermangs á
Keflavikurflugvelli.
Ingvar Vilhjálmsson útgeröar-
maöur og frystihúsaeigandi á
sæti I stjórninni en Jón sonur
hans situr nú I stjórn SH (Eim-
skip flytur allan fisk Sölumiö-
stöövarinnar til Ameriku).
Ingvar situr I stjórn Sjóvá (tengt
H.Ben) en þar er Eimskip vá-
tryggt.
Axel Einarsson lögfræöingur á
sæti I stjórninni en hann er sonur
Einars B. Guömundssonar fyrrv.
stjórnarformanns Eimskips og
situr jafnframt I stjórn Hótels
Esju (eignar Flugleiöa) og
Feröaskrifstofunnar Orvals. Axel
og sonur Halldórs H. Jónssonar
eru félagar á málaflutningsskrif-
stofu.
Indriöi Pálsson forstjóri Shell
er einn stjórnarmanna og tengist
þvl veldi Geirs Hallgrlmssonar
(H.Ben)
Thor ó. Thors forstjóri Isl.
aðalverktaka á sæti I stjórninni
en hann situr lika I stjórn Flug-
leiöa og Shell. Þess skal getiö aö
Orn Johnson stjórnarformaöur
Flugleiöa er tengdur inn I Thors-
ættina.
Auk þess situr I stjórn Flugleiöa
Pétur Sigurösson, forstjóri Land-
helgisgæslunnar en hann er sonur
Siguröar Péturssonar skipstjóra
á Gullfossi sem eitt sinn sat I
stjórninni. Og Hallgrimur
Sigurösson sem tilnefndur er af
rikisstjórninni.
—GFr
FLUGLEIÐIR — F.IMSKIP — SIS:
Samtengd risafyrirtæki
Arnarflug er tengiliöurinn
Eins og kunnugt er keyptu
Flugleiðir Arnarflug h.f. s.l. sum-
ar meö þvi m.a. aö kaupa hluta-
bréf StS og Samvinnubankans i
flugfélaginu en þau slðarnefndu
fengu greiöslu i hlutabréfum
Flugleiða. StS á þvi beinna hags-
muna aö gæta i Flugleiðum og
tengist þannig Eimskipafélagi ts-
lands óbeint vegna samkrulls
þess slðastnefnda viö Fiugleiöir.
Frumvörp Ólafs Ragnars
Grlmssonar og Alberts Guö-
mundssonar um rannsókn á þess-
um risafyrirtækjum á islenskan
mælikvaröa hljóta þvi aö teljast
eölileg, ekki sist af þvl aö öll þessi
félög teygja anga slna I ótal dótt-
ur- og dótturdótturfyrirtæki.
Þess skal getiö að stjórnarfor-
maöur Arnarflugs er Vilhjálmur
Jónsson forstjóri ESSÓ, sem er
dótturfyrirtæki SÍS, og i stjórn
Flugleiða sitja Óttarr Möller for-
stjóri Eimskips, Halldór H. Jóns-
son stjórnarformaöur Eimskips
og Thor ó.Thors sem einnig á sæti
i stjórn Eimskips.
Skipadeild SIS er einn helsti
keppinautur Eimskipafélagsins
eöa hefur a.m.k. verið til þessa.
—GFr
(