Þjóðviljinn - 15.03.1979, Blaðsíða 15

Fimmtudagur 15. mars 1979 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 15
Köttólfur (Ellsabet Þórisdóttir) og Hnöttur (Guðný Helgadóttir) rifast „einsog hundur og köttur
Vinnusemin
Alþýðuleikhúsiö sýnir
NORNIR BABA-JAGA
eftir Jevgeni Schwartz
Leikstjórn:
Þórunn Sigurðardóttir
Leikmynd og búningar:
Guðrún Svava Svavarsdóttir
Þýðing:
Ingibjörg Haraldsdóttir
Sagan sem Schwartz segir i
þessu verki inniheldur fjölmörgk
algeng ævintýraminni: galdra-
nornina vondu, bræðurna þrjá,
konuna vænu, dýrin hjálpsömu
o.s.frv. Og hún segir frá baráttu
góðra og illra afla sem endar með
sigri góðu aflanna. Er þetta þá
ekkiósköp lltilsiglt verk? Siöur en
svo. Schwarts kunni þá list flest-
um betur aö taka einfaldar sögur
og túlka þær á nýstárlegan hátt,
gefa þeim nýjar viddir, auk þess
sem hann er svo mikill leikhús-
maður að hjá honum er aldrei
dauður púnktur i verki.
Það er ekki bara að góðu öflin
vinni á þeim vondu, heldur er
þeirri baráttu gefið félagslegt
inntak sem er sett þannig fram að
áhorfandinn skynjar glöggt af
hverju fór sem fór — það eru eng-
ar tilviljanir, enginn guð úr vél-
inni. Og um leið er þessi boðskap-
ur nægilega flókinn og sam-
fléttaður skemmtilegri sögu að
hann verkar aldrei sem prédikun,
verður aldrei leiðinlegur.
Það er engin tilviljun að
Schwarts er vinsæll barnaleikja-
höfundur á tslandi. Það virðist
nefnilega vera afskaplega litið til
af góðum barnaleikritum, en
gnægð lélegra hluta i þvi efni sem
öðrum. Gott barnaleikrit verður
auðvitað að vera þannig aö full-
orðnir hafi jafngaman af þvi og
börn, og leikhúsið veröur auðvit-
að að gera sömu listrænar kröfur
til barnasýninga og annarra sýn-
sigrar
inga. Þetta fer afskaplega sjald-
ansaman, ogégminnistþess ekki
að það hafi farið jafnfrábærilega
saman,og égminnist þessekki aö
það hafi farið jafnfrábærilega
saman og i sýningu Alþýðuleik-
hússins á Norninni Baba-Jaga,
sem er einfaldlega skemmtileg-
asta sýning sem ég hef séð lengi.
En hér hefur lika verið unnið af
óvenjulegri elju og skynsamlegu
viti. Þórunn Sigurðardóttir á
mikið hrós skilið fyrir sinn hlut,
hún hefur fundið sýningunni
hárréttan stfl og hraöa og unnið
hvert smáatriöi út i æsar. Það er
eftirtektarvert I þessari sýningu
að allir leikararnir eru að leika af
kappi allan timann, en slikt sést
sjaldan á islenskum leiksviðum.
Og þetta á ekki litinn hlut i að
gera þessa sýningu eins sprell-
lifandi og hún er.
Hér hefur greinilega verið unn-
ið saman af alúð og dugnaði. Ekki
er minnstur hlutur Guðrúnar
Svövu sem hefur búið til leik-
mynd og búninga sem ber , af
flestu sem hér hefur sést og sam-
eina listræna efnistilfinningu,
frábært formskyn og fullan skiln-
ing á leikrænum þörfum. Þá er
tónlist þeirra Eggerts Þorleifs-
sonar, Ólafs Arnar og Asa I Bæ
kapituli útaf fyrir sig, samin og
flutt af stakri prýði — fáir blása i
hljómplpu af öörum eins guðmóði
og Eggert. Þýöing Ingibjargar
Haraldsdóttur heyrðist mér vera
á lipru og fallegu máli. Lýsing
Davids Walters var alveg I sér-
flokki, blæbrigöarik og hár-
nákvæm og náðust ótrúlega stórir
effektar I þessu litla húsi.
Og leikendurnir. Ekki voru þeir
sistir, því að ég man varla eftir aö
hafa séð jafnbetur leikna sýningu
hérlendis. Þó er þetta allt tiltölu-
lega óreynt fólk, en þaöer vinnan
og áhuginn sem gerir gæfumun-
inn. Hér er litil ástæða til að gera
upp á milli manna, en Sigurður
Sigurjðnsson er þegar búinn að
skipa sér i flokk útaf fyrir sig sem
gamanleikari og hefur meiri
náttúrugáfu til að koma fólki til
að hlæja en aðrir menn. Margrét
ólafsdóttir lékgóðu konuna af svo
hreinni einlægni og sannri glettni
aö allir hlutu aö hrifast, og Helga
Thorberg var glettilega and-
styggileg i gervinornarinnar, án
þess að yfirdrifa nokkuð. Dýrin
voru öll leikin af öryggi i
hreyfingum og næmri tilfinningu
fyrir texta (framsögn var annars
öll óvenjugóö) af þeim Gerði
Gunnarsdóttur (björninn), Elisa-
betu Þórisdóttir (kötturinn) og
Guðnýju Helgadóttur (hundur-
inn), og óborganlegar voru
hreyfingar ölafs Arnar og
Eggerts i hlutverkum hirðhænsn-
anna.
Þessisýningermikillsigur fyr-
ir Alþýðuleikhúsið og má verða
hinni grónu leikarastétt landsins
til nokkurrar umhugsunar.
Sverrir Hólmarsson
Munið kappræðufundinn
milli Einingarsamtaka kommúnista \
og Fylkingarinnar
um utanríkisstefnu Kína, í kvöld
kl. 20.00 að Hótel Esju. Í
Eik(m-l) !

letgumtíilun
ókeypis ráðgjöf fyrir alla leigjendur.
Meðlimir fá fyrirgreiðslu leigumiðlunar
Leigjendasamtakanna, sem opin er alla
virka daga kl. 1—5 e.h. Argjald kr. 5000.-
Leigjendasamtökin
Bókhlöðustíg 7, Rvk sími 27609
ráösifif
W Sverrir Hólmarsson
/ skrifar
leikhúspistil
6. rit Landvemdar:
Utilíf, —
— fjölbreytt
að efni
— Þetta rit er einn liðurinn i
starfi Landverndar að
umhverfismálum. Það fjallar um
samskipti þjóðarinnar við
náttúruna og með þvi viljum
við hvetja til umræðu um gildi
þcssa þjóðlffsþáttar.
Eitthvað á þessa leið fórust
Vilhjálmi Lúðvikssyni orð á
fundi, sem hann ásamt Hauki
Hafstað, Árna Reynissyni og
1.5. Gera mætti merki sam-
eiginlegt fyrir islenskt útilif
ásamt kjöroröinu: „Göngum um
landið— göngum vel um landið”.
Undir sliku merki mætti vinna að
sameiginlegum áhugamálum og
framkvæmdum.
Opinber stuðningur.
Astæöa er til að opinber stuðn
ingur komi til við útilif i landinu
Einari Sæmundsen átti með
fréttamönnum nýlega. Voru þeir
þar aö kynna nýjasta rit Land-
verndar, tJtilif, en það er 6. ritið,
sem Landvernd gefur út, að frá-
töldum lesörkum.
Kveikjuna að útgáfu þessa rits
má rekja til ráðstefnu um land-
verndar- og útilifsmál, sem hald-
in var aö Hótel Loftleiðum 30.
april 1977. Skyldi ritiö bygg jast að
nokkru á erindum, sem flutt voru
á ráðstefnunni en aö öðru leyti á
tillögum um stefnumótun i þess-
um málum. Kosin var ritnefnd til
þess að sjá um útgáfuna og skip-
uðuhana Vilhjálmur Lúövfksson,
Jón E. ísfeld og Arni Reynisson.
Ritið hefur að geyma eftirtalin
erindi:
Eysteinn Jónsson: Þjóðin og
landið, Leifur Jónsson: Heilsu-
fræði útlifs. Sigurður Lindal:
Almannaréttur. Jón E. Isdal:
Framkvæmdir I þágu útilífs.
Guðmundur E. Sigvaldason:
Gönguferöir. Arni Reynisson:
Almenn ferðalög. Stefán Jónsson:
A6 vera veiðimaður, Albert
Jóhannsson: Hestamennska.
Valdimar Ornólfsson: Vetrar-
Iþróttir. Stefán Bergmann: Útillf
i þéttbýli. Má af þessari upptaln-
ingu marka aö ekki er margt
undanskiliö, sem útilif varðar.
Hákon Guðmundsson ritar
ávarpsorð, Haukur Hafstaö
formála og ritnefndarmenn ýtar-
legan inngang, þar sem fjallað er
um útilifsmál almennt. Bent er á
nokkur atriði, sem til athugunar
hljóta að koma þegar stefna er
mörkuð i þessum málum. Skulu
þau talin hér upp:
1. Fræðslustarf og skoðanamót-
un.
1.1. Vekja ber athygli á þvi að
útivera er holl tómstundaiðja,
sem hefur mikið gildi fyrir
þjóðfélagið ekki siöur en einstak-
linginn og má meta það jafnt til
fjár sem ánægju og lifsfyllingar.
1.2. Landkostir til útillfs eru
mikilvæg auðlind, sem nýta ber
af gætni og skynsemi og vernda
fyrir ágangi stundarhagsmuna.
1.3. Halda þarf fram áróðri
fyrir góðri umgengni, ekki síst
hins almenna ferðalangs, sem
nýtur ánægjustunda I islenskri
náttúru. Leggja þarf áherslu á að
aliir umgangist landið af
nærfærni og skilningi.
1.4. Efla þarf samvinnu hinna
ýmsu greina útilifs, vekja til
samstööu og meðvitundar um
sameiginlega hagsmuni og
vandamál.
ekki síst þær greinar, sem ætia
má að sem flestir geti notið.
2.1. Setja þarf i lög rýmri
ákvæði um rétt almennings til
frjálsrar umferðar sem veldur
ekki óhagræði og tjóni fyrir land-
eigendur og ábúendur jaröa.
2.2. Tryggja þarf Islendingum
forgangað útilifsgæöum landsins
2.3 Semja þarf yfirlit um lands-
svæði, sem leggja ætti til
þjóðgarða og fólkvanga og
ýmissa sérgreina útilifs og
vinna að hagkvæmri stefnu land-
nýtingar I þessu skyni. Samskon-
ar yfirlitþarf aösemja um fbrnar
leiðir, sem njóta hefðar.
2.4. Sérstaklega þarf að kanna
hvernig ráöstafa megi jarðeign-
um rikisins til að bæta aðstöðu til
útilifs á félagslegum grundvelli.
Hér koma til álita orlofs- og
sumarbyggðir, sem friðlýsa ætti
og opna almenningi til útivistar
og náttúruskoðunar. Veiðihlunn
indum I eigu rikisins ætti að ráö
stafa til innlendra veiðimanna á
viðráðanlegu verði.
2.5. Tollar af fiestum þeim
varningi, sem fólk þarf á að halda
til einföldustu útilifsathafna eru
jafn háir og á munaðarvöru. Hér
þarf að breyta viöhorfum iög-
gjafans.
2.6. Stuðla ber að skynsamlegri
þróun ibyggingu skála I þágu úti-
lifs, lagningu og merkingu slóða
og leiða, gerð göngubrúa er
auðveldar ferðir fólks um landið,
sérstaklega gangandi eða á hest
um.
2.7. Notkun jarðhitatil útivistar
er skammt á veg komin, þó að
ótrúlegt sé. Skipulag og staðarval
tjaldstæða og ódýrrar gistiað
stööu ætti aö tengja uppbyggingu
sundstaða, leirbaöa og aðstöðu til
leikja og léttra Iþrótta.
2.8. Við endursfoöun laga er
varöa útilíf og feröalög þarf að
greiöa götu þess að landsmenn fái
sem mesta útrás fyrir áhugamál
sln innanlands I stað þess að leita
I vaxandi mæli I fjöldaferðalög
erlendis. Það eru m.a. Náttúru-
verndaarfélögin, Lög um skipu-
lag ferðamála, Lög um iax- og
silungsveiði og Lög um meðferð
skotvopna.
Hérer aö öðru leyti ekki rúm til
að rekja efni þessa ágæta rits
Landverndar, en blaðið vill
eindregið mæla með þvl, að sem
flestir eignist það og lesi.
ihg