Þjóðviljinn - 31.08.1979, Blaðsíða 1

UOÐVIUINN
Föstudagur 31. ágúst 1979 —199. tbl.44. árg.
Fáránleg afskriftahlunnindi olíufélaganna:
Búvöruverðið:
HÆKKUN FRESTAÐ
Rikisstjórnin ákvað á fundi sinum I gær að fresta hækkun þeirri á
landbúnaðarvörum, sem átti að koma til framkvæmda frá og meö
morgundeginum 1. september.
Hækkun landbúnaöarvara, sem véfréttir herma aö hefði orðið allt
að 25%, hefur verið frestað til 15. september. Þar til verður málið i
sérlegri athugun á vegum rikisstjórnarinnar, sem væntanlega mun
þýða þaö, að allsendis mun óvist hversu mikil hækkunin veröur þeg-
ar hún brestur á um miðjan mánuð. —úþ
Afckrifa 30% af birgðum
Hagnaðurinn er fjórfalt hœrri en
reikningar sýna
Bókfærður hagnaður
olíufélaganna, sem á síð-
asta ári nam hátt í miljarð,
er ekki nema lítill hluti
raunverulegs hagnaðar
félaganna. Þau hafa
nefnilega heimild til að af-
skrifa 30% af birgðum sín-
um um áramót, auk allra
annarra afskrifta af inn-
kaupum.
Þetta hefur Þjóðviljinn fengið
staðfest bæði i raðuneytum og hjá
hátt settum starfsmanni eins af
oliufélögunum.
Skv. reikningum oliufélaganna
er hagnaður þeirra eftir skatt um
2% af veltu, og þykir þeim það
ekki mikið. Ef hinar fáránlegu
30% afskriftir eru teknar út úr
dæminu kemur I ljós að hagnaður
oliufélaganna fyrir skatta er um
10% af veltu, skatturinn er um
2%, þannig að hagnaöur eftir
skatta er um 8% af veltu, eða sem
samsvarar oliusölu eins mánaðar
á ári.
Ef við tökum dæmi frá árinu
1977 þá var velta oliufélaganna
um 25miljarðar og hagnaður skv.
reikningum um hálfur miljarður.
Birgöir félaganna I árslok voru
skráðar upp á 4.5 miljarða, sem
með 30% afskrift þýðir að birgð-
irnar höfðu þá verið afskrifaðar
um ca 1350 miljónir króna. Raun-
verulegur hagnaður oliufélag-
anna var þvi ekki hálfur miijarð-
ur heldur tveir miljarðar.
Þessi oliubirgðaafskrift kemur
ekki fram i reikningum. Þannig
voru raunverulegar heildaraf-
skriftir oliufélaganna fyrir árið
1977 tæpar 1700 miljónir króna
(sem á núvirði er i námunda við
þrjá miljarða) opinberlega bók-
færðar afskriftir, i reikningum,
voru hinsvegar aðeins 350 miljón-
ir.
Mjög varlega útreiknað hafa
afskriftir oliufélaganna fyrir
timabilið 1968 til 1977 numið um 20
miljörðum króna, á núvirði. Og
þarna er áriö 1978 ekki með, og
var það gott ár fyrir félögin.
Opinber hagnaður oliufélag-
anna nam um 600 miljónum á sið-
asta ári. Afskriftir skv. hinni
makalausu 30% reglu hafa var-
lega reiknað numið tveim mil-
jörðum. Raunverulegur hagnað-
ur félaganna hefur þvi verið ná-
lægt þremur miljöröum. Á
þessum tveimur árum 1977 og
1978 hefur raunverulegur hagnað-
ur oliufélaganna þvi numið um 4
1/2 miljarði (sem er ekki langt
frá þvi að samsvara halla rikis-
sjóös, sem nú er mjög um rætt).
Leki i hafi
Ef einhver telur að þetta sé
eölilegt afskriftahlutfall, þvl olia
sé vandmeðfarin vara og rýrni
nokkuö, þá er þvi til að svara að
30% afskriftin er alveg utan við
þaö dæmi. Inni i verðútreikning-
um á oliu eru tveir rýrnunarliöir,
sem heita „leki i hafi” og
„geymsluleki”, og þeir eiga að
dekka eölileg afföli á oliunni. Auk
þess eru félögin tryggð fyrir leka-
óhöppum I bak og fyrir, og iðgjöld
af þeim tryggingum eru að sjálf-
sögðu gjaldfærð i reikningum
félaganna.
—eng.
Eru fjárlögin ómerk?
Alls konar nefndir stöðva framkvœmdir sem þegar hefur
verið veitt fé í
A hverju ári samþykkir Alþingi
fjárlög og lánsfjáráætlun og
mætti halda að með þvi væru
framkvæmdir sem fé er veitt til
komnar i höfn. En þvl er nú ekki
aldeilis að heilsa. Alls konar
nefndir, ráð og sjálf rikisstjórnin
gripa þá i raumana,ráðskast með
ákvarðanir hins háa Alþingis.
Sumt er leyft eins og t.d. stórhýsi
Framkvæmdastofnunar rikisins
en annað bannað og má þar nefna
Þjóðarbókhlöðu og útvarpshús.
Otvarpiö á þó svo að eitthvaö sé
nefnt hálfan miljarð i föstum
sjóði sem þaö fær ekki að nota i
útvarpshúsið. Um þetta hafði
Andrés Björnsson að segja I
samtali við Þjóðviljann i gær að
hann skildi ekki vald svokallaðr-
ar samstarfsnefndar um opinber-
ar byggingar, sem hefur stöðvað
framkvæmdir útvarpsins. Að sin-
um dómi væri það óeölilega mik-
iö. Sjá sfðu 5

Alþingi hefur veitt 200 milj. króna I næsta áfanga Þjóöarbókhlöðu og öll útboösgögn eru tilbúcn. Samt
fæst ekki heimiid tii að bjóða verkið út. Hins vegar fær Framkvæmdastofnun rikisins að byggja. Hvers
vegna? (Ljósm.: Leifur)
A þessum myndum má telja 28 oliutanka sem oliufélögin nota undir
birgöir sinar á höfuðborgarsvæöinu. Skv. 30% afskriftarreglunni má
segja að 7—8 tanka oliubirgðir gufi upp á miðnætti á gamlársdag, en
það samsvarar nokkurn veginn öllum tönkunum á einni myndinni.
Sjá Snæfellingar
ekki sjónvarp 1980?
Erfiðleikar gætu orðið
með sjónvarpssendingar
til Vesturlands og þá eink-
um Snæfellsness á næsta
ári sökum truflana. Stafar
þetta af háloftatruflunum,
sem fróðir menn kalla
sporadic E truflanir. Þær
ná hámarki á ellefu ára
fresti. Og á næsta ári má
reikna með að truflanirnar
verði í þessu hámarki.
Þegar truflanir þessar eru
miklar— og þær hafa verið veru-
legar á þessu ári — berast hingað
mjög sterk radiomerki frá Nor-
egi. Verður þeirra mest vart á
Vesturlandi. Astæðan fyrir þvi að
þetta veldur einkum erfiðleikum
á Snæfellsnesi er sú aö þar snúa
flestar endurvarpsstöövar i aust-
ur og eru þvi mjög móttækilegar
fyrir hinum truflandi merkjum.
Hjá sjónvarpinu fengum við
upplýst að ekkert heföi veriö á-
kveðiö með viðbrögö, enda ekki
ljóst hve alvarlegur vandinn kann
aðverða. Þar hefur þó verið rætt
um aö setja upp nýjar endur-
varpsstöðvar með svonefndu
mikrobylgjukerfi, en með þvi
móti mætti koma I veg fyrir trufl-
anir sem þessar. Þetta er mjög
dýrt fyrirtæki og mun kostnaður
nema tugum miljóna og jafnvel
nálægt hundrað miljónum. Þvi
spila fjárhagsástæöur stofnunar-
innar inn i ákvörðun I málinu.
Þvi kynni svo aö fara að Snæ-
fellingar veröi aö miklu leyti
sjónvarpslausir á næsta ári.
—eng.