Þjóðviljinn - 23.10.1979, Síða 7

Þriðjudagur 23. október 1979 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Svavar
Gestsson
skrifar
Með framgöngu sinni og mál-
flutningi kom Geir Hallgrimsson
hinum erlenda starfsbróöur sin-
um þannig fyrir sjónir að hann
vildi ólmur berjast viö þjóð sina,
en hann væri i rauninni í mestu
vandræðum. Enda þótt orði kunni
aö hafa verið hagað á einhvern
hátt annan en Geir telur sig muna
nú breytir það engu. Aöalatriöið
er það að Geir Hallgrlmsson
kynnti sig fyrir erlendum þjóðar-
leiðtoga sem óttasleginn maður
sem treysti þvi að Bretinn kæmi
honum til hjálpar á örlagastund.
Þó að Geir Hallgrimsson
mótmæli þannig nokkrum
atriðum I bókarkafla Wilsons er
hitt engu að siöur fróölegt að Geir
kvartar sérstaklega undan ævi-
minningum Wilsons og telur að
sllk skrif muni skemma fyrir við-
ræðum milli þjóðarleiðtoga I
framtlðinni. Geir segir I viðtali
við Mbl. á laugardaginn, aö þaö
sé hálfgerður ósiður af stjórn-
málaleiötogum að rita ævisögur
sinar, og geti það haft I för með
sér ,,að viðræöur milli stjórn-
málamanni hætta að einkennast
af þeirri hreinskilni sem nauð-
synleg er...” Geir Hallgrimsson
fer þess hér meö á leit, að fram-
vegis riti þeir stjórnmálamenn
sem hann ræöir við, ekki ævisög-
ur slnar: það geti komiö honum I
koll.
Okkur hinum finnst hins vegar
að Geir ætti aö læra þá lexlu af
skiptum stnum við Wilson, að for-
sætisráöherra Islands eigi að
koma fram við erlenda ráðamenn
af reisn sem talsmaður fullvalda
þjóöríkis, en ekki eins og ótta-
slegin undirlægja, skelfingu lostin
andspænis hinu erlenda vqldi.
Þó að forsætisráöherra tslands
á árinu 1976 hafi nú séð ástæðu til
þess að bera til baka þau orð sem
hann lét falla I einkasamtölum
við Wilson, er ekki slður athyglis-
vert hvað þaö er i texta Wilsons
■ sem Geir nefnir ekki og gerir
enga sérstaka athugasemd við. 1
þessum þætti skýrir Wilson nefni-
lega frá þvl aö James Callaghan,
þáverandi utanrlkisráðherra
Breta og síöar forsætisráðherra,
hafi haft því hlutverki að gegna
að beita fyrir Geir Hallgrimsson
með efnahagslegum gylliboðum:
// Utanríkisráðherra
veifaði langtímaefnahags-
samningi fyrir framan
hann (þe. Geir), sem fólst i
aðstoð, td. skilyrt lán á
góðum kjörum þann tíma
sem islendingar glímdu
við óhagstæðan greiðslu-
jöfnuð við útlönd. Geir
Hallgrimsson sagðist
myndu ATHUGA ALLA
MÖGULEIKA og senda
lokasvar sitt á fimmtudeg-
inum......."
Þannig voru semsé vinnu-
brögðin i Downingstræti 10. Þar
var reynt að múta Islenskum for-
sætisráðherra.
Til viðbótar skal svo á það bent
að sendiför Geirs til höfuðstöðva
bresku sjóræningjanna var
ákveðin að undirlagi Jóseps Luns
framkvæmdastjóra Atlantshafs-
bandalagsins, eða eins og Wilson
orðar það: „Samningaviöræöum
var neitað þar til Jósep Luns,
framkvæmdastjóri Atlantshafs-
bandalagsins taldi isiensku rikis-
stjórnina á að senda háttsetta
sendinefnd til London.” (Letur-
breyt. mln. -s.)
ömurleg er sú mynd sem frá-
sögn Harolds Wilson dregur upp
af Islenskum forsætisráðherra.
Ætli að það séu til dæmi um annaö
eins? Vonandi ekki.
Þegar Geir Hallgrlmsson fðr
útan I janúar 1976 var öll þjóðin
andvíg þeirri sendiför. Grindvik-
ingar höfðu þá nokkrum dögum
áður lokað aökeyrslunni að útibúi
herstöövarinnar vestan Grinda-
vlkur. Um þann viðburð sagöi
Geir Hallgrimsson á blaða-
mannafundi með innlendum og
erlendum fréttamönnum:
„Þessar aðgerðir eru andstæð-
ar Islenskum hagsmunum og ég
harma þær.” Geir lét ekki sitja
við orðin tóm. Hann bannaði is-
lensku varðskipunum að stöðva
veiðar bresku sjóræningjanna i
islenskri landhelgi dagana áður
en hann fór utan. Gufmundur
skipherra neitaði að hlýða og
hann klippti á togvira bresks tog-
ara þegar Geir Hallgrimsson sat
Framhald á bls. 13
a hr ■ Bna ■ wm • hks ■ msm ■ ■■■ ■ m
Callaghan veifaði peningum framan IGeir sem lofaði að athuga alla möguleika.
„Ég tek undir það að Geir
Haligrimsson á við vandamál
að striða heima fyrir vegna
óvinveittrar rikisstjórnar, lik-
iega óvinveitts þings og ef til
vill óvinveitts almennings á
götunni.”
Er viðræðum þeirra Wilsons og
Geirs var lokið lofaði Geir að gera
allt sem hann gæti til þess að
leysa vandann:
„Þessar aðgerðir eru andstæðar Isienskum hagsmunum og ég harma þær”,sagði Geir Haiigrimsson er
Grindvlkingar lokuðu aðkeyrslunni að bandarlsku herstöðinni I janúar 1976.
Þegar Geir lofadi
Bretum að „berjast
vid” íslendinga
Harold Wilson, fyrrver-
andi f orsætisráðherra
Breta, hefur gefið út
endurminningar sínar og
er nýlega komin út bókin
,,Final Term", sem f jall-
ar um síðustu ár hans sem
forsætisráðherra. I bókinni
segir hann meðal annars
frá viðræðum sínum við
þáverandi forsætisráð-
herra Islands, Geir
Hallgrímsson, formann
Sjálfstæðisf lokksins.
Morgunblaðið birtir þessa
frásögu Wiisons sl. laugar-
dag og jafnframt svar
Geirs Hallgrímssonar þar
sem Geir reynir að þvo af
sér áburð Wilsons um
framkomu og hegðan
Geirs. I þýðingu Morgun-
blaðsins sl. laugardag á
bókarkafla Wilsons koma
fram ákaflega fróðleg
atriði sem nauðsynlegt er
að hafa í huga einmitt nú
þessa dagana og gera sér
jafnframt ; grein fyrir
samhengi þeirra við aðra
þætti íslenskra stjórnmála
sem nú eru efst á baugi.
1 fyrsta lagi kemur fram I bók
Wilsons mikill skilningur á þvi að
Geir eigi við erfiðleika að striða
heima fyrir, einkum þó „almenn-
ing á götunni”. Bendir „skiln-
ingur” þessi I þá átt að Geir hafi
borið sig heldur aumlega I
viðtölum þessum við Wilson, en
tekið skal fram aö hluti viðræðna
forsætisráðherranna fór fram
einslega án þess að aðrir væru
viðstaddir, embættismenn eða
stjórnmálamenn þeir, sem voru
annars i fylgd með ráðherrunum.
Þessi afstaða kemur meðal
annars fram I þvf sem hér fer á
eftir samkvæmt þýöingu
Morgunblaösins, en þar er vitnaö
til svolátandi úmmæla James
Johnsons, þingmanns, sem mjög
hafði sig I frammi I landhelgis-
málinu, en hann komst svo að
orði:
„hann sagðist mundu halda
heim á leið „og berjast” fyrir
65 þúsund (að meðtöldum
öðrum tegundum,) en gat ekki
sagt, að fyrir þvi væri nokkur
vissa að tillögur hans yrðu
samþykktar. En hann mundi
þreifa fyrir sér---------Hann
bauð tvö ár með gildistlma frá
nóvember 1975..»...”
Þegar Geir Hallgrimsson kom
heim neitaði hann aö hafa boðið
nokkurn hlut i viðræðunum við
Wilson, og það sem hafði komiö
honum verst var, að til London
bárust fregnir um það mjög á
óvörum að Guðmundur Kjærne-
sted skipherra á Tý heföi beitt
klippunum — enda þótt fyrir lægi
loforð þess efnis frá íslensku
rikisstjórninni að ekkert yrði
klippt meðan Geir væri i London.
Höfðu islensku varöskipin verið
aðgerðarlaus I eina viku eða svo
Harold
Wilson
segir frá
viðrœðum
sínum við
Geir Hall
grímsson
áður en Geir hélt utan og var
greinilega um að ræða skipun
rikisstjórnarinnar um að veiði-
þjófarnir skyldu látnir i friði.
Þessi afstaða rikisstjórnarinnar
vakti ólgu og reiöi meöal is-
lenskra sjómanna og Guðmundur
steig fram og beitti klippunum
liklega I trássi við æðstu yfirmenn
sina. Islenska þjóðin hafnaði til-
lögum Geirs.sem hann var send-
ur með hingaö heim og hafði lofaö
að „berjast fyrir”eða að minnsta
kosti aö „þreifa fyrir sér” um
undirtektir. Geir Hallgrimsson
beiö lægri hlut i þeim bardaga við
islensku þjóðina.
1 ummælum sinum um þennan
kafla i endurminningum Wilsons
heldur Geir þvi fram að forsætis-
ráðherra Breta halli mjög réttu
máli. Mótmælir Geir sérstaklega
nokkrum atriðum i bók Wilsons.
Þau mótmæli koma fyrir litiö: