Þjóðviljinn - 17.11.1979, Blaðsíða 5

Þjóðviljinn - 17.11.1979, Blaðsíða 5
Laugardagur 17. nóvember 1979 ÞJÖÐVILJINN — SÍÐA 6 Haukur Baldursson: Starfsmenn hér eru mjög óánægðir með skrif Friðriks. Arni Kristbjörnsson: Vanþekking á þessum rekstri. Sumarliði tsleifsson: Undir starfsmönnunum komið hvað verður gert. Agúst Þorsteinsson: Saga fyrir- tækisins löng og erfið. „Hér eru allir á móti þessum tillögum íhaldsins” rætt yiö starfsmenn Landssmiöjunnar um stefnuskrármál Sjálfstædismanna um að selja fyrirtækið í hendur einkaaðila 1 efnahagstillögum Sjálfstæðis- floksins eru boðaðar harðar að- gerðir gegn rikisfyrirtækjum og I grein sem Friðrik Sóphusson skrifar I MBL. s.l. miðvikudag eru fyrirtækin nefnd með nöfnum. Landsmiðjan er efst á blaði, og þarf það raunar ekki að koma neinum á óvart, þvf i þau fimmtiu ár sem Landsmiðjan hefur verið starfrækt hefur söngur Sjálf- stæðismanna um að leggja hana niður var vakinn upp fyrir flestar kosningar. Fyrir siðustu kosningar, þegar „Báknið burt” var helsta slagorð ungra sjálf- stæðismanna, var Landsmiðjan enn á dagskrá, en menn eru sam- mála um að sjaldan hefur krafan um að ganga á milli bols og höf- uðs á rikisfyrirtækjunum verið háværari en nú. 1 stefnuyfir- lýsingu Sjálfstæðisflokksins seg- ir: „Atvinnufyrirtækjum i eigu rlkisins verði breytt I hlutafélög og hlutaféð selt starfsmönnum, almenningi eða sveitarfélögunum að hluta eða i heild. Söluandvirði þeirra verði variö til að aðstoða við aö koma á fót nýjum atvinnu- fyrirtækjum með hlutafjárfram- lögum og til framkvæmda.” Viö ræddum við nokkra starfs- menn hjá Landsmiöjunni um þetta mál. „Starfsmenn hér eru mjög óá- nægðir og reiðir vegna skrifa um að leggja þetta fyrirtæki niður. Reyndar er boöið upp á mögu- leika til að kaupa hlutabréf i rikisfyrirtækjum, en það er ljóst að jafnvel þótt hver starfsmaður hér keypti 2ja milljón króna hlut i fyrirtækinu, gætu starfsmenn ekki eignast nema 1/3 af eignar- hlutanum og þvi aldrei náð meiri- hluta. Og þeir hafa áreiöanlega ekki áhuga á að leggja fé I fyrirtæki einkaaðila, án þess að fá meiri- hlutavald I stjórninni,” sagði Haukur Baldursson, en hann er formaður samstarfsnefndar þeirra sem sett var á laggirnar I Landsmiðjunni 1975. „Þetta fyrirtæki er vel rekið og skilar arði. Hér eru unnin mörg verkefni fyrir sjávarútveginn og iðnaðinn og einnig á öðrum svið- um. Það er mikil samkepprii á sviði málmiðnaöar og við höfum meira en nóg af verkefnum. Hér er þjónustan seld á réttu verði, og það er ljóst að ýmsir myndu hafa hagnað af þvi að losna við þennan samkeppnisaðila. Auk þess höf- um viö umboö sem segja má að séu gullkista og áreiðanlega margir sem vildu fá að þeim að- gang. Starfsmenn hér eru 85 tals- ins og þetta fólk á mikiö undir þvl hvernig þessi mál þróast. Við sjá- um enga raunhæfa forsendu fyrir þessum tillögum og samstarfs- nefndin mun fjalla nánar um þessi mál.” sagði Haukur. „Satt aö segja skil ég ekki hvað Friörik Sophusson er að fara. Hann virðist halda aö meö þvi að hleypa fjármagni rlkisfyrirtækj- anna til einkafyrirtækja, þá sé hann að draga úr verðbólgu. Ég er þeirrar skoðunar aö mannmörg fyrirtæki eigi ekki að vera i einkaeign og ég er ekki einn um þá skoðun hér hjá Landsmiðj- unni,” sagði Arni Kristbjörnsson, en hann hefur veriö plötusmiöur I Landsmiðjunni I 25 ár. Hann var sammála öðrum sem við ræddum við I Landsmiðjunni um að hér væri um að ræða fádæma van- þekkingu á starfsemi þessa fyrir- tækis og raunar á rikisrekstri yfirleitt. „Viö skiljum ekki hvað þessir menn eru að fara og hvernig þeir ætla að draga úr verðbólgu með þvl að selja velrekin og arðbær rlkisfyrirtæki og færa fé þeirra og markað yfir til einkaaöila. Þetta er orðið stefnuskrármál hjá Sjálf- stæðismönnum og hver á fætur öðrum tekur þetta mál upp sem forsendu fyrir þvi að dregið verði úr verðbólgunni. Matthlas Mathiesen skipaði nefnd til að kanna þetta mál I stjórnartið sinni og engin frá fyrirtækinu átti sæti I þeirri nefnd, enda lagði hún til að fyrirtækið yrði lagt niður. Nú hefur málið pnn einu sinni veriötekiðupp, en við höfum ekki hugsaö okkur að biða þegjandi eftir aö Sjálfstæðismenn fái tæki- færi til að framkvæma þessar hótanir,” sagði Arni. Sumarliöi Isleifsson er einn yngri starfsmanna Landsmiðj- unnar, en hann er plötusmiöur. Hann taldi þessar tillögur ógnun við atvinnuöryggi þeirra nær eitt hundrað starfsmanna sem hjá Landsmiðjunni vinna, og ljóst aö ef að sölu fyrirtækisins verður, verða margir starfsmenn fyrir miklum óþægindum. „Það er talað um að bjóöa starfsmönnum hlut I fyrirtækjun- um, sem á aö selja, en fæstir eru of sælir af slnum launum og nær útilokað að starfsmenn gætu fengið meirihluta I stórum fyrir- tækjum eins og Landsmiöjunni. Þetta er hagsmunamál sam- keppnisaöila á sviði málmiðnað- ar og það munu sjálfsagt ein- hverjir þakka Friörik Sóphussyni ef honum tekst að lqsa þá við samkeppni Landsmiðjunnar og gefa viðkomandi jafnframt tæki- færi til að ná I eftirsóknarverð umboö. Viðbrögð manna hér eru mjög einróma. Menn fordæma þessar árásartilraunir sjálfstæöis- manna, en við teljum að það sé unnt að stoppa þetta. Frum- kvæöið verður að koma frá starfsmönnunum sjálfum, þvl þaö er undir þeim komiö hvernig þessi mál þróast. Ég tel að Sveinafél. járniðnaðarmanna hafi hér fengið verðugt verkefni að berjast fyrir og ef þeir grípa til sinna ráða, veröur ekki hægt að koma þessum hugmyndum I framkvæmd,” sagði Sumarliði aö lokum. „Þessar umræður byrjuðu strax áriö 1933, þegar fyrirtækiö var aðeins 3ja ára. Slðan lágu þær niðri um nokkurt skeið en um miðjan sjötta áratuginn fer um- ræðan aftur I hámæli. Þá hafði gengisfelling haft alvarleg áhrif á reksturinn og skuldir safnast. Þá var þrengt að fyrirtækinu á ýmsan hátt, en slðan náði það sér á strik og fékk aftur ýmiss verk- efni sem höfðu veriö tekin af þvi,” sagði Agúst Þorsteinsson, framkvæmdastjóri. Hann sagði að saga fyrirtækisins væri löng og Sala ríkisfyrirtækjanna r Abending til Friöriks Sophussonar Ungirsjálfstæðismenn meö Friðrik Sophusson I broddi fylk- ingar eru duglegir við að selja hugmyndina Báknið burt, og þá sérstaklega fyrirtæki sem bera sig og hafa skilaö arði til rlkisins. Það sem hefur stungið okkur aðallega I skrifum viökomandi, er að þegar stefnan um Báknið burt er lögð á borð hjá almenningi er ósannsögli eða leti til að fá réttar upplýsingar aöalsmerki I skrifum þeirra, eða hræðsla við að leggja sannleikann á boröiö. 1 grein Friöriks kemur fram sama ósannsöglin. Þar segir hann „og starfi á venjulegum við- skiptagrundvelli, án skattfrlðinda og annara Ihlutana.” Fyrst er gefiö I skyn aö fyrirtækin vinni á einhverjum óvenjulegum við- skiptagrundvelli, og væri rétt að fá nánari skýringu á þessu orða- lagi. Eru stundaðar mútur er ein- okun, eða hvað á hann við? Ljóst er að Landssmiðjan, „óskabarn ungra sjálfstæðis- manna”, er algjörlega rekiö eins og önnur járniðnaðarfyrirtæki. Sf jersti hluti framleiöslunnar eru vélar og tæki I samkeppni viö bæði erlenda og innlenda aðila og svo þátttaka I útboöum á almenn- um markaði-Svo kemur þetta slð- asta, skattfrfðindin. Ég er hrædd- ur um að stjórnendur einkafyrir- tækja yrðu hissa ef hluthafar mjólkuöu fyrirtæki sitt eins og rlkiö gerir, sem eigandi Lands- smiöjunnar. A þessu ári er okkur gert að greiða I gjöld kr. 28.175.781.-, sem eru tekjuskattur kr. 6.591.523.-, lifeyrisgjald kr. 545.600.-, slysa- tryggingagjald 194.432.-, kirkju- garösgjald 254.897,-, aðstöðugjald 11.081,700.-, atvinnuleysistrygg- ingargjald 93.436.-, iðnlánasjóös- og iðnaðarmálagjald 3.314.500.-, launaskattur 30.104.-, skyldu- sparnaður 1.641.000.-, svo og landsútsvar 1.620.128,-. Ég skora á ykkur ungu menn, fyrstþið viljið breytingar og legg- ið ykkur fram við aö ná tiltrú kjósenda, hættið meö yfirborðs- legt skrum. Kynnið ykkur stað- reyndir og leggið sannleikann á boröið, og ég er þá viss um að kjósendur muni leggja við eyru og skoðanir ykkar breytast. En þvi miður eru skrumararnir vin- sælir 1 fjölmiðlum landsins og sérstaklega þeir sem kveða hálf- kveðnar vlsur. Eitt er mjög áberandi smekklaust I kosninga- áróörinum Báknið burt, það er árás á þá kjósendur sem starfa hjá rlkinu. Það er gefið i skyn aö þetta séu einhverjir annarsflokks starfsmenn. Ég sé engan mun á að starfa sem starfsmaður Stjórnunarfélagsins, hjá Isal eða hjá rlkinu, nema þegar unnið er hjá rikinu erum við að vinna fyrir okkur sjálf. Ef horft er raunsætt á hlutina, þá eru ekki svo margir eignamenn I landinu. Flestir vinna hjá þessum svonefndu fáu eignamönnum. Nú ef sjálfstæðis- flokknum tækist að gera stærsta hluta þjóðarinnar aö eignamönn- um, þá ættu Framsóknarmenn og Alþýðubandalagsmenn að vera kátir, þvi um leið yrði landið orðið eitt alsherjar SÍS eöa samyrkju- bú. Eitt sem fram kemur er aö selja núverandi rikisfyrirtæki til að stofna önnur og þá til að skapa fjölbreyttari iðnaö, eða Báknið burt = Báknið upp. Undanfarin ár hafa stjórnmálamenn lýst yfir að nauðsynlegt sé að byggja upp og styöja við skipaiönaðinn I land- inu. Þá undrar okkur I þessu sam- bandi á, að rikiö, sem á eitt af stærstu skipaþjónustufyrirtækj- um landsins, skuli ekki sýna I verki áhuga sinn og útvega fjár- magn I sitt eigið fyrirtæki til aö koma sinni stefnu I framkvæmd. Við skiljum ekki þá formúlu að selja skipaþjónustustöð til að stofnsetja aðra. Er ekki réttara að nota eignir, mannafla og þekk- ingu sem fyrir er, til eflingar Landssmiðjunnar og gera henni kleift að geta sinnt þessu verkefni betur, eins og stjórnendur hafa bent á, og lagt tillögur fram þar um. Ríkið á fyrirtæki sem á skömmum tima gæti hrundið I framkvæmd stefnu ykkar stjórn- irálamanna til að skapa fjöl- breyttari iönað, þið eigið sjálfir, stjórnmálamenn, þetta fyrirtæki. Eigum við ekki að segja um sjó- hrakta þjóðarskútu : Bákniö á þurrt. Agúst Þorsteinsson Sigurður Danlelsson: Slagorðin falla um sig sjálf. Markús Guöjónsson: Verðbólgan ekki leyst á þennan hátt. erfiö, en sennilega hefði aldrei verið eins afdráttarlaust lýst yfir að fyrirtækið skuli selt og nú. „Þessar umræöur hafa hins vegar skaðað okkur mikiö, bæöi út á við og inn á viö. Við höfum þurft að gera langtlmasamninga viö viðskiptaaðila, vegna þess að þeir hafa átt von á þvl að fyrir- tækið yröi ekki lengur til, þegar við skiluðum þeim verkefnum. Sömuleiðis höfum viö misst héðan góöa menn, sem ekki hafa treyst þvl aö vinna hér væri til frambúð- ar. Ég býst ekki við að menn hér yrðu ánægöir ef ákveöiö yröi aö selja fyrirtækiö en hugmyndin á sjálfsagt hljómgrunn hjá verö- bréfasölum,” sagöi Agúst. Hér á slöunni er ennfremur grein sem Agúst tók saman vegna skrifa Friöriks Sophussonar I MBL. „Friörik segir að sala á hluta- bréfum I Landssmiðjunni eigi aö verða hluti af viðreisn efnahags landsmanna og að fé skuli notaö til að fjármagna fyrirtæki hálaunaatvinnugreinanna. Þau fyrirtæki munu einkum vera á sviði tannlækninga og togveiða, en hvort það er það sem Friðrik á við eða eitthvaö annað skal ég ekki segja. Þetta fyrirtæki hefur skaöast á þessu og ég dreg I efa að nokkur innan þess sé fylgjandi þessum tillögum,” sagöi Sigurður Danielsson, yfirverkstjóri þegar við ræddum við hann. „Járniðnaðurinn er undirstöðu- grein og það þarf að gera stórátak til að taka á móti fólki I iðnaðinn á næstu árum. Þvl er þaö öfugþró- un að ráöast að járniðnaöinum með sllku niðurrifi. Við höfum rætt allmikið um þetta mál hér innan fyrirtækisins og munum fjalla um það nánar. Viö erum ekki óvanir þessum röddum sjálf- stæöismanna, en slagorð þeirra „Báknið burt” fellur um sig sjálft,” sagði Siguröur. „Ætli það sé bara vonin um að bjarga þjóðinni sem stendur á bak við þetta. Það mætti segja mér að ýmsum kæmi ekki illa að losna við Landsmiöjuna af þess- um markaði. Fyrir þjóðabúiö I heild væri þaö tvimælalaust ó- hagkvæmt, enda veitir fyrirtækið góöa þjónustu og er vel rekið. Verðbólgan verður heldur ekki leyst með þvl aö flytja féð sem I fyrirtækinu liggur yfir á einkaað- ila,” sagöi Markús Guðjónsson, sem hefur unnið hjá Landsmiðj- unni siöan 1941. „Þessi söngur er ekki nýr fyrir mér, og þetta umtal um sölu hefur skaðað fyrirtækið. Margir sjálfstæöismenn hafa tekiö þetta mál upp á sina arma og haldiö að þeir myndu bjarga efnahag þjóöarinnar meö þvi að selja Landsmiðjuna I hendur einkaað- ila. Þetta er byggt á þekkingar- leysi og Friðrik Sophusson, sem nú hefur hæst um þetta mál, hef- Framhald á bls. 17

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.