Þjóðviljinn - 17.11.1979, Page 9

Laugardagur 17. nóvember 1*79 ÞJÓÐVILJINN — SÍDA.9
Helga Ólafsdóttir:
Hlutverkaskíptíng
kynjanna
Krafan til samfélagsins er vissulega
réttmœt, en mér finnst uppgjöf fólgin
í þvi, aö bera hana fram eina, án þess
að víkja oröi aö sameiginlegum skyld-
um, sjálfsbjargar einstaklinga, sem
búa saman. Ég sé ekki ástœöu til að
friöa þá, sem láta ganga undir sér, -
og þá fyrst og fremst karlmenn
Undanfarnar vikur hafa fariö
fram nokkrar umræöur i Þjóö-
viljanum um jafnrétti kynja og
stööu Rauösokkahreyfingarinnar
islensku sérstaklega, og hafa
bæöi gagnrýnendur hreyfingar-
innar og talsmenn hennar látiö
frá sér heyra.
Þar sem ég er ein af þeim sem
hafa verið i Rauösokkahreyfing
unnialltfrá upphafi (1970) og hef
fylgst nokkuö meö framgangi
nýju jafnréttishreyfingarinnar i
Evrópu bæöi fyrir þann tima og
siöar, langar mig til aö leggja hér
orö i belg.
Fyrst ætla ég aö vikja aö dag-
skrárgrein Vésteins Lúöviksson-
ar 1. nóvember, þar sem hann
segir um nýju jafnréttishreyfing-
una: ,,Stór hluti hennar er
borgaralegur i þeim skilningi, aö
hann litur ekki á kapitalismann
sem undirrót kynjamisréttis,
þvert á móti sé hægt aö vinna bug
á þvi innan marka hans, engin
spurningamerki eru sett viö
hjónabandiö, kjarnafjölskylduna
og heimiliö sem hornstein sam-
félagsins, aöeins verkaskipting-
una innan þessara stofnana”.
Nýja kvennahreyfingin, sem
spratt upp úr stúdentauppreisn-
um I Evrópu 1968, hefur einmitt
viöast hvar veriö frábrugöin þeim
kvenfrelsissamtökum sem fyrir
voru meö þvi aö vera sósiölsk.
Rauösokkahreyfingin á Islandi
var reyndar i upphafi opin öllum
án tillits til stjórnmálaviöhorfa,
enda þótt róttækar konur væru þá
þegar kjarni hreyfingarinnar. A
fyrstu ráöstefnu hreyfingarinnar
aö Skógum 1974 stokkuöust spilin
upp, og jafnaöarmerki var sett
milli kvennabaráttu og stéttabar-
áttu. Hægri sinnaöar konur yfir-
gáfu þá flestar hreyfinguna og
margar þeirra gengu I Kvenrétt-
indafélagiö, sem er hinn borgara-
legi armur Islenskrar kvenna-
hreyfingar.
Enda þótt mismunandi póli-
tiskra viöhorfa gæti enn innan
Rauösokkahreyfingarinnar, ligg-
ur þó ljóst fyrir aö siöan 1974 hef-
ur hreyfingin einmitt litiö á
„kapitalismann sem undirrót
kynjamisréttis”, enþaöereins og
Soffiu Guömundsdóttur hafi ekki
veriö þessi eölisbreyting
hreyfingarinnar fyllilega ljós,
þegar hún setti fram gagnrýni
sina á hreyfinguna I Þjdöviljan-
um i júni og aftur 24. okt. s.l. Hitt
má vel vera aö hreyfingunni hafi
ekki sem skyldi tekist aö vekja al-
menna umræöu um hina nýju
stefnu sina, og jafnframt kann
Soffia aö hafa á réttu aö standa i
þvi efni aö hreyfingin hafi ekki i
seinni tiö haldiö nægilega á lofti
ýmsum upphaflegum stefnumál-
um sinum, sem enn eru I fullu
gildi, enda þótt fleiri en rauösokk-
ar hafi tileinkaö sér þau.
Vésteinn er ekki nægilega vel
aö sér þegar hann staöhæfir, aö
nýja kvennahreyfingin hafi ekki
velt fyrir sér nýjum fjölskyldu-
formum. Þegar á fyrsta ári
Rauösokkahreyfingarinnar hér á
landi starfaöi innan hennarhópur
sem f jallaöi um sambýlishætti, og
um þaö efni var m.a. fjallaö I
útvarpsþáttum sem fólk úr hreyf-
ingunni sá um veturinn 1971-72 og
I málgagni hreyfingarinnar, For-
vitin rauö. Enda þótt breytingar á
sambýlisháttum hér á landi hafi
ekki oröiö miklar, má þó benda á
aö miklar umræöur meöal
danskra rauösokka hafa ugglaust
átt sinn þátt i útbreiöslu þess
sambýlisforms sem Danir kalla
kollektiv og einkennist af þvi aö
kjarnafjölskyldan erleyst upp, en
mynduö stærri fjölskylda barna,
og foreldra, einhleypra eöa hjóna.
Hvernig svo sem sambýli okkar
er háttaö eru þó ákveöin störf
sem þarf aö rækja, bæöi barna-
uppeldi og ýmis þjónustustörf.
Möguleiki á tryggri og hæfri dag-
vistun fyrir öll börn er augljós
krafa, enda þótt allir geti oröiö
sammála um aö þáttur foreldra i
uppeldi er drjúgur eftir aö dag-
vistun lýkur. A ýmsan hátt mætti
létta á öörum heimilsstörfum
meö aukinni samneyslu, en ég er
þó ekki viss um ágæti þess aö til
muna fjölgi þvi fólki sem hefur
aöalstarf sitt af þvi aö sinna dag-
legum þörfum annarra; störf af
þessu tagi hafa fram aö þessu
veriö lægst metin allra starfa og
veröa vist seint i heiöri höfö.
Einn aöaltilgangur grunnskól-
ans ætti aö vera sá aö gera hvern
og einn færan um aö sjá fy rir dag-
legum nauöþurftum sinum sjálf-
ur. Sérhver ætti aö vera fær um
aö elda ofan I sig, þjóna sér og
þrifa i kringum sig. Hvort sem
einstaklingúr vill búa einn eöa
meööörum, þá er nauösyn á þess-
ari kunnáttu. Þegar tveir eöa
fleiri búa saman kemur sjálf-
krafa upp vinnuhagræöing, eldaö
er ofan I alla i einu, þvegiö fyrir
alla o.s.frv.
En þaö er hér sem hnifurinn
stendur I kúnni. Hverjir njóta
góös af þessari hagræöingu og á
hverjum bitnar hún? Ég er sann-
fræö um aö verkaskipting á
heimilum eöa vöntun á henni er
ein aöalástæöan fyrir undirokun
kvenna. Hér er ekki aöeins um
beina vinnu aö ræöa, heldur jafn-
framt ábyrgö og oft á tiöum
tfú «..*
Helga óiafsdóttir
áhyggjur hjá þeim sem vafstra
mest viö börn og bú og hafa all-
flestar skyldum aö gegna utan
heimilis. Flestir geta látiö sér
nægja aö lita i eigin barm, hinir
geta litiö I kringum sig til aö sjá
hver þáttur kvenna er á heimilum
almennt. Kvennahreyfing sem
kennir sig viö sósialisma og vinn-
ur á móti kúgun má ekki missa
sjónir af þessari brotalöm sem
ennþá viðgengst fullum fetum,
heldur þarf hún aö halda uppi
stööugri hvatningu ekki einungis
til heimilisfeöra heldur allra sem
sjálfbjarga eru aö hætta aö láta
ganga undir sér, enda þótt sum-
um einkanlega körlum auövitaö,
sé heldur i nöp við þennan söng.
Rauösokkar mega ekki þreytast á
aðkrefjast þátttöku feöra viö um-
önnun barna sinna.
Þessi viöhorf min valda þvl aö
éger ekki sátt viö þann málflutn-
ing sumra rauðsokka, sem m.a.
kemur fram i grein Hildar Jóns-
dóttur i Þjóðviljanum 20. okt., aö
benda einvöröungu á samfélags
lega aöstoö og ábyrgö sem lausn á
tvöföldu vinnuálagi fjölmargra
kvenna. Krafan til samfélagsins
er vissulega réttmæt, en mér
finnst uppgjöf eöa kúgun félast I
þvi aö bera hana fram eina án
þessaö vikja oröi aö sameiginleg-
um skyldum sjálfbjarga einstakl-
inga sem búa saman. Ég sé ekki
ástæöu til aö friöa þá sem iáta
ganga undir sér—og þá fyrst og
fremst karlmenn.
Kvennasamtök I landinu hvöttu
Ihaustkonurtilþessaö gefakost
á sér i prófkjör og stjórnmála-
flokka til þess aö veita þíeim verö-
ugan stuöning. Samkvæmt álykt-
un á Selfossráðstefnu Rauösokka-
hreyfingarinnar 27. - 28. okt. telur
hún að „krafan „fleiri konur á
þing” sé yfirborösleg og merki
ekki aukiö jafnrétti I raun”.
Hér finnst mér á skorta aö
geröur sé greinarmunur á konum
sem skipa sér undir merki
borgaralegra flokka, þ.e.a.s.
gegn grundvallarjafnrétti i þjóö-
félaginu, og hinum sem berjast
fyrir sósiaiisma. Ég svara neit-
andi þeirri spurningu Vésteins
Lúövikssonar hvort það geti veriö
„baráttumál sósialista aö koma
Framhald á bls. 17
U tank j örf undarkosning
Utankjörfundarkosning.
Kosningastaður er Miðbæjarskólinn.
Opið alla daga
Skrifstofa Alþýðubandalagsins, vegna
utankjörf undarkosninga, er að
Grettisgötu 3, sími 17500.
Þar eru veittar upplýsingar uni hvort
og hvar menn eru á kjörskrá.
Hafið samband við kosningaskrifstof-
ur f lokksins og athugið að kærufrestur
rennur út 17. nóv.
Ennfremur veitir Alþýðubandalagið
aðstoð sína við að koma utankjör-
fundaratkvæðum til skila.
Allir sem f lutt hafa búferlum á árinu
1978 og 1979, þurf a að athuga vel, hvar
þeir eru á kjörskrá og kjósa tíman-
lega, ef þeir kjósa utankjörf undakosn-
ingu. ______
Spurningar fólks
Suðurnesjamaður spyr Geir
Gunnarsson, efsta mann G-listans
í Reykjaneskjördæmi:
Telur Alþýðubandalagið stöðuna í
dag réttlæta enn einu sinni
undanslátt á kröfunni um brottför
hersins:
ör Aiþýðubandalagsins
Alþýðubandalagið og herinn
Ekkert réttlæt
ir undanslátt
Geir Gunnarsson
svarar
Vandinn viö aö knýja fram á
Alþingi brottför hersins hefur ein-
faldlega veriö sá, aö meirihluti
alþingismanna hefur veriö fylgj-
andi hersetu.
Jákvæö lausn i þessu máli verö
ur ekki kúin fram á Alþingi án
þess að baráttan gegn hersetunni
hafi boriö þann árangur úti I þjóö-
félaginu, aö ný staöa komi upp á
Alþingi.
Þetta mál leysist ekki, þótt AB
takist aö fá aðra flokka til þess aö
standa aö samþykkt um brottför
hersins jafnvel þótt sú samþykkt
væri skýrari og ótviræöari en
1971, ef ekki kemur jafnframt
fram svo öflugur þrýstingur utan
þings, að samstarfsflokkar AB,
sem að slikri samþykkt stæöu,
sæju sig tilknúna til aö standa viö
hana.
Eftir stjórnarmyndunina 1971
og þá samþykkt,sem þá var gerð
um brottför hersins, sinntu her-
námsandstæðingar utan þings
sem innan, ekki þeirri staöreynd
aö möguleikar á aö knýja fram
endanleg úrslit málsins, efndir á
gerðum samningum, ræöst utan
þings. Þrýstingurinn frá almenn-
ingi slaknaöi. Þaö voru þvert á
móti hernámsöflin á Alþingi, i
Framsóknarfokknum sem öbrum
andstöðuflokkum AB, sem fengu
stóraukinn utanaðkomandi stuön-
ing með undirskriftasöfnún Var-
ins lands.
Engin sú staða getur komiö
Geir Gunnarsson: öflugur þrýst-
ingur utan þings ræöur úrslitum i
hermálinu.
upp, sem réttlætt gæti undanslátt
á kröfu AB um brottför hersins. A
hinn bóginn er hiö eina, sem getur
dugað til þess aö sú krafa geti náö
fram að ganga, aukinn árangur af
starfi hernámsandstæðinga utan
þings sem innan, þ.e. af baráttu
fyrir þvi aö landsmenn geri sér
grein fyrir hættunni af herset-
unni, niöurlægingunni af dvöl
hersins og samábyrgð þjóöarinn-
ar með heimsveldisstefnu Banda-
rikjanna.
önnur spurning Suðurnesjamanns til Geirs Gunnars-
sonar er svohljóðandi: Ef herliðið færi, hefur Alþýðu-
bandalagið þá gert áætlun um uppbyggingu atvinnulíf s á
þeim stöðum, sem háðir eru atvinnu við herstöðina?
Svar:
Frumkvæði Alþýðubandalagsins
Suðurnesjaáætlun
er 1 undirbúningi
Flutti tillögu um að Suðunes nytu
jafnréttis í lánamálum
Þingmenn AB, Gils Guömunds-
son og Geir Gunnarsson fluttu á
Alþingi tillögu til þingsályktunar
um Suðurnesja-áætlun, þar sem
m.a. segir:
„Alþingi ályktar að fela
Framkvæmdastofnun rikisins:
I. Aö láta undirbúa og gera
framkvæmda- og fjármögnunar-
áætlun um alhliöa atvinnu-
uppbyggingu á Suöurnesjum.
Veröi áætlunargerðinni flýtt eftir
föngum og áfangaskýrslur gefnar
út strax og viö veröur komiö.
Viö áætlunargerö þessa um
uppbyggingu atvinnulifs á
Suöurnesjum skal leitast viö aö
ná eftirtöldum markmiöum:
d) Aö gera tiiiögur um ýmsan
iönaö annan en fiskiönaö, svo og
atvinnurekstur af ööru tagi, meö
þaö I huga aö auka fjölbreytni at-
vinnulifs á Suöurnesjum. Skal
sérstaklega haft i huga viö slika
tillögugerö, aö hægt veröi aö
tryggja þvi fólki, sem vinnur á
Keflavikurflugvelli eöa viö önnur
störf tengd dvöl erlends herliös,
atvinnu viö innlendan og
þjóöhagsiega aröbæran atvinnu-
rekstur.”
I greinargerð með tillögunni
sagöi m.a.:
„Viö áætlunargerö þá, sem til-
laga þessi gerir ráð fyrir, ber aö
stefna aö þvi, aö hægt veröi aö
tvyggja öllu verkfæru fólki á
Suðurnesjum örugga vinnu viö
islenskan atvinnurekstur af ýmsu
tagi. Eins og kunnugt er, vinnur
nú alimikill fjöldi fóiks á vegum
Bandarikjahers á Keflavikur-
flugvelli eöa i tengsium viö dvöl
herliösins. Telja flm. þessarar til-
Iögu einsætt aö miöa áætlunar-
gerðina við þaö, að þvi annarlega
ástandi Ijúki sem fyrst og
fjölþættur innlendur atvinnu-
rekstur i byggðum Suöurnesja
komi þar I staöinn.”
Þingsályktunartiilaga þessi var
Framhald á bls. 17