Þjóðviljinn - 12.12.1979, Blaðsíða 7

MiÐvikudagur 12. desember 1979. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
Loka-
bindi
Sögu
frá Skag-
fíröingum
trt er komið á vegum IÐUNN-
AR fjórða og sfðasta bindi af Sögu
frá Skagfirðingum eftir Jón
Espólinog Einar Bjarnason.Þaö
er heimildarrit I árbdkarformi
um tiðindi, menn og aldarhátt I
Skagafirði 1680-1847, en jafn-
framt nær frásögnin i og meö til
annarra héraöa, einkum á
Norðurlandi. Jón Espólin sýslu-
maður er höfundur verksins allt
fram til ársins 1835, en siöan
Einar Bjarnason fræðimaður á
Mælifelli og gerist frásögnin þvi
fyllriog fjölbreyttari þvinær sem
dregur I tima.
Fjóröa og siðasta bindiö tekur
yfir árin 1842—47. Aftan við
textann eru athugasemdir og
skýringar sem Kristmundur
Bjarnason hefur tekið saman, svo
og grein eftir Hannes Pétursson
þar sem leidd eru rök að þvi að
Einar Bjarnason hafi haldið
áfram ritun sögunnar að Espólin
látnum, en ekki GIsli Konráðsson
eins og lengi var talið. Aftast i
þessubindi er nafnaskrá yfir allt
verkið og spannar hiln 50
blaðsiður. Nær hún bæði til
meginmáls, athugasemda og
skýringa. — Meðal nafnkenndra
manna sem frá er sagt í fjóröa
bindi er Sölvi Helgason, og mun
ekki annars staöar að finna eldri
frásögn um hann. Af sögulegum
tiðindum má nefna fyrstu kosn-
ingar til alþingis og Utgerð fyrsta
þiljuskips I Skagafiröi.
Kristmundur Bjarnason var
frumkvööull Utgáfu á Sögu frá
Skagfirðingum.en auk hans lögðu
hönd aö Utgáfunni Hannes
Pétursson og ögmundur Helga-
son. Lokabindið er 192 bls., Set-
berg prentaöi. Á kápu er
ljósmynd tekin af Pétri Hannes-
syni, og sér þar austur yfir
Héraðsvötn til Glóöafeykis.
Sigmund
á skopöld
..Sigmund á skopöld” nefnist
nýútkomin bók frá Prenthúsinu. t
bókinni eru fjölmargar skop-
myndir eftir Sigmund Jóhanns-
son í Vestmannaeyjum.
í formála að bókinni segir
Indriði G. Þorsteinsson m.a.:
„Það munu vera ein fimmtán ár
slðan hann byrjaði að teikna i
Morgunblaöiö, og mannlifið er
stórum fátæklegra þá sárafáu
daga, þegar engin mynd birtist
eftir Sigmund. Skopmyndir hans
hafa þróast vel á liðnum árum.
Still hans er ákaflega persónuleg-
ur og sérstæður, og tilfyndnin
meðeindæmum.Þaðer því mikill
fengur aðþeirribók, sem nú kem-
ur fyriralmannasjónir með ýmis-
legt af þvl besta sem Sigmund
hefur teiknað.”
Hægt að sýna
fleiri grípi
en áður
Ariö 1916 var safni Jóns Sig-
urðssonar komið fyrir I sérstöku
sýningarherbergi I Alþingishús-
inu og var til þess notaður af-
gangurinn af samskotafé til
minnisvarðans sem gerður var
1911. t Albingishúsinu var safnið
svo til 1952 er það var flutt I hús
Þjóðminjasafnsins við Suður-
götu þar sem það hefur mestallt
verið haft stöðugt til sýningar i
einu herbergi, stofu Jóns Sig-
urðssonar. Eftir aö minjasafnið
var flutt I Þjóðminjasafnið og
faliö umsjá þess hafa þvi enn
áskotnast nokkrir munir að
gjöf.
t tilefni af 100. ártiö Jóns Sig-
urðssonar og Ingibjargar konu
hans hefur minjasafnið fengið
enn eitt herbergi til umráða i
safninu svo að hafa megi til sýn-
is nokkru fleiri af gripum safns-
ins en verið hefur og öðrum
komiö betur fyrir en var. Er hér
einkum um að ræða ýmsa smá-
hluti úr eigu þeirra hjóna, svo
sem úr og skartgripi, kjólföt og
pipuhatt Jóns og hluta af skaut-
búningi Ingibjargar, sem safnið
hefur nú alveg nýverið eignast,
bréf og ýmis skrifuð gögn, svo
sem prentsmiðjuhandrit að
Nýjum félagsritum, fæðingar-
vottorð og annaö smálegt af þvi
tagi. Þá eru myndir af þeim
hjónum á ýmsum aldri, ýmis
gögn og myndir frá útför þeirra
og samskotalistar o.fl. frá gerð
minnisvarða Jóns.
Greinilegt er á sýningunni að
þau Jón og Ingibjörg hafa haft
gaman af að halda sig rlkmann-
lega, klæða sig aö hætti fyrir-
manna, eignast vegleg húsgögn
og vandaða smðhluti úr skirum
málmum og góðu efni. Allar
frásagnir um heimili þeirra
hjóna bera líka vott um slikt hið
sama. Þau bjuggu i stóru og
dýru húsnæði og héldu höfðing-
legt heimili þar sem gestrisni
var í hávegum höfð. Það var op-
iö öllum tslendingum I Höfn og
varð miðstöð þeirra um daga
Jóns og Ingibjargar. —GFr
í pessum sKap eru ymis skjol og myndir m.a. samskotalistar o.fl. frá Til vinstri er samfella Ingibjargar en til hægri kjólföt, pipuhattur,
gerð minnisvaröa Jóns 1911. skinnhanskar og axlabönd Jóns. Fremst til vinstri eru Passiusáimarnir
bundnir I skinn og með upphafsstöfum Ingibjargar, en þá gaf Jón unn-
ustu sinni i afmæiisgjöf árið 1836.
Minjasafn Jóns
Sigurðssonar
Eftir lát þeirra hjóna,
Jóns Sigurðssonar og
Ingibjargar Einarsdótt-
ur, í Kaupmannahöfn í
desember 1879 eða fyrir
réttum 100 árum var
haldið uppboð á húsmun-
um þeirra. Tryggvi
Gunnarsson var þá svo
f ramsýnn að kaupa þessa
muni og í júlí 1881 gaf
hann þá (slandi með bréf i
til forseta sameinaðs
þings. Lét hann þá ósk í
Ijósi að þeir yrðu varð-
veittir framvegis.
Næstu árin lágu áður-
nefndir munir umhirðu-
lausir á lofti Alþingis-
hússins. Þeir voru þó
teknir fram á aldaraf-
mæli Jóns Sigurðssonar
árið 1911 og haldin sýning
á þeim fyrir almenning í
húsnæði Þjóðskjalasafns-
ins. Að þeirri sýningu lok-
inni færðist Alþingi und-
an því að taka við saf ninu
á ný og varð þá að hola
því niður í yfirfullum
geymslum forngripa-
safnsins.
Á sýningunni 1911 fékk þjóð-
minjavörður að láni ýmsa muni
úr búi Jóns Sigurössonar sem þá
voru I eigu ættingja Jóns og
annarra einstaklinga. Sumir
þessara muna voru gefnir
minjasafninu að sýningu lokinni
eða siöar.
Ýmsir smámunir úr eigu Jóns og Ingibjargar: Fremst til hægri er eyrnaskefiil og tannstönguil úr gulli
ásamt hylki úr silfri. Þá eru þarna m.a. gleraugu, eyrnarlokkar, deshús, skirnarvottorð Jóns o.fl.
(Ljósm.: eik)
Ncestsíðasti dagur ársins
Næstsíðasti dagur ársins eftir Normu E. Samúels-
dóttur. \
Beta, húsmóðir í Breiðholti, situr við dagbókar-
skriftir og gerir upp lif sitt, hispurslaust og af ein-
lægni. Upp af slitróttum dagbókarblöðurh þar sem
renna saman endurminningar, svipmyndir daglegs
lifs og hvers konar utanaðkomandi áreiti rís smám
saman heilsteypt persónulýsing, skýr og trúverðug
mynd af hlutskipti láglaunafólks, húsmæðra fyrst
og fremst, i svefnhverfum Stór-Reykjavíkur. Því
nærtæka viðfangsef ni hafa ekki f yrr verið gerð skil
i íslenskri skáldsögu.
Næstsíðasti dagur ársins er fyrsta bók Normu E.
Samúelsdóttur.
Mál og menning
i