Þjóðviljinn - 23.12.1979, Blaðsíða 6

6 SIÐA — ÞJÖÐVILJINN Sunnudagur 23. desember 1979.
* unglingasídan *
Umsagnir
um bókina „Sveindómur’
eftir Egil Egilsson
Ragnheiður B. Þórðar-
dóttir, 16 ára, Neskaup-
stað:
Lyfseðlar
við félagsleg-
um vanda-
málum
Aöalpersónan Sveinn, 13 ára,
býr með fjölskyldu sinni i blokk
1 Reykjavik og er fjölskyldulífiö
ekki meö besta móti. Foreldar
Sveins er svo niðursokknir i
lifsgæöakapphlaupiö aö þeir
sinna andlegum þörfum hans
litiö, og hefur Sveinn ekki mikil
samskipti viö systkini sin. Ofan
á það bætist að Sveinn á ekki
marga vini og er mikiö einn.
Sveini gengur illa i skólanum,
honum er kennt um allt sem
skeöur i tlmum og á erfitt meö
aö hafa hugann viö námsefniö.
Vandamálið „Sveinn” er tekiö
til athugunar hjá skóla-
stjóranum. Niðurstaða hans er
aö senda Svein til læknis sökum
hegðunarvandkvæða. Fer
Sveinn til læknis og fær þær
upplýsingar aö hann sé eitthvað
veikur i höfðinu, og fáiþe.ss
vegna fri i skólanum um tima.
Einnig fær hann resept uppá
töflur og er honum sagt að mæta
hjá lækninum meö vissu milli-
bili. En heimsóknir Sveins til
læknisins verða vart til annars
en að endurnýja lyfseðlana, og
Sveinn fer að efast um aö
læknirinn sé i raun og veru aö
hjálpa honum.
Bókin er ekki rósrautt ævin-
týri þar sem allt gengur öllum i
hag, heldur raunhæf lýsing á
vandamálum sem eru til staöar.
Bókin er réttlát ádeila á þau
kjör sem nútimaþjóðfélag
býöur unglingum, á ósveigjan-
leika skólakerfisins, þar sem
margir lenda utangarðs, á
samkeppnisþjóöfélagiö, á þaö
margmisnotaða ráö lækna að
skrifa lyfseöla viö félagslegum
vandamálum, og á fl.
Vandamál einsog Sveins eru
ekki staöbundin og finnast án
efa jafnt úti á landi og i
Reykjavik. Bókin er skemmti-
lega skrifuð og vekur mann til
umhugsunar. Sveindómur er
ekki fremur bók fyrir unglinga
en fulloröna, og ég held að allir
heföu gott af þvi aö lesa hana.
Guðjón Símonarson,
15 ára, Reykjavík:
Góð til-
breyting frá
verksmiðju-
framleiddum
reyfurum
Skáldsagan Sveindómur
gerist i Reykjavik á okkar
dögum og fjallar um 13 ára
dreng, erfiöleika hans heima
fyrir og i skólanum.
Persónur bókarinnar eru
misjafnlega ljósar, en samt sem
áöur er bókin ágætlega skrifuð,
heldur athyglinni og kemur les-
andanum til aö skella uppúr á
óliklegustu stööum. Þarna er
býsna vel lýst lifsgæöakapp-
hlaupinu og stressinu i nútima
þjóöfélagi, sýndar afleiðingar
þess á börn jafnt sem foreldra.
Þessi bók er góð tilbreyting frá
öllu flóðinu af hinum verk-
smiöjuframleiddu barna- og
unglingareyfurum, ef ég má svo
aö oröi komast.
Bók þessi á aö minu mati jafnt
erindi til foreldra sem barna og
unglinga.
Þula frá Týli
Eftir Jóhannes úr Kötlum
(Birt i tilefni af jólum).
Horfumst í augu
fögnum morgunhvítri sólinni
laugum iljar okkar í dögginni
biðjum um frið
leggjum grasið undir vanga okkar
vermum frækornið í lófa okkar
stígum varlega á moldina
biðjum um frið
borum fingrinum í sandinn
sendum vísuna út í vindinn
speglum okkur í hylnum
biðjum um frið
reikum um fjárgöturnar
teljum stjörnurnar
hlustum á silfurbjöllurnar
biðjum um frið
göngum að leiði móður okkar
göngum að leiði föður okkar
minnumst hins liðna
biðjum um frið
tökum í hönd systur okkar
tökum í hönd bróður okkar
lyftum því sem er
biðjum um frið
litum í vöggu dóttur okkar
litum í vöggu sonar okkar
elskum hið ókomna
biðjum um frið
horfumst í augu
horfumst í augu gegnum f jarlægðirnar
horfumst í augu gegnum aldirnar
biðjum um frið.
Til hamingju með jólin!
Hvílið ykkur vel!
Kæra stjórnandi siöunnar!
(var þetta ekki góö byrjun?).
Ég er hérna einn unglingur úti
á landi, og mig langar aö senda
þér ritgerö sem ég skrifaöi i
fyrra. Þú mátt gera hvaö sem er
. við hana, þvi að ef mér hefði
ekki dottiö i hug aö senda hana
eitthvert heföi hún bara lent i
ruslinu. Ég skrifaði þetta fyrir
málfræðitima i fyrra, og þar
sem mér finnst gaman aö skrifa
ritgeröir og sögur, og þetta var
auk þess fyrsta ritgerðin á
vetrinum (en þær urðu 2),
hlakkaði ég til að fá vitnis-
burðinn.
En á blaðinu stóð: ,, B-Gott
nema frágangurinn!” Og svo
var blaðið allt útkrassað meö
rauöu bleki sem átti aö segja
hvar stafsetningarvillur væru.
Af hverju er verið að láta
kennara kenna málfræöi og
bókmenntir, sem ekkert vit hafa
á sliku?
Jæja, ég þakka fyrir
áheyrnina, birtinguna eöa hvað
sem þú gerir! 15 ára 007.
P.S. Ég ætlast til að þú dæmir
þetta ef þú birtir það. Hvað er
það sem vantar i ritgerðirnar
minar? Ekki birta nafniö þótt ég
setji það. Mér er illa við nafn-
laus bréf.
AUMINGJA ÉG!
Ritgerð eftir 15 ára 007
„Hæ! ertu vakandi?” Ég
heyri þessi orö einhvers staöar
langt úr fjarska, eins og mig sé
aö dreyma. Ég umla og sný mér
á hina hliðina, „helvitis
kerlingin, getur hún ekki látið
mig i friði!”
„Hvaö er klukkan?”
Þaö er mamma sem spyr. Ég
lit eins og ósjálfrátt á klukkuna,
og heyri samstundis rödd
mömmu, hún er sigrihrósandi:
„Sko, þú ert vist vakandi!”
Siöan fer hún fram.
Ég sest á rúmstokkinn, gröm
yfir að hafa látiö mömmu plata
mig svo auöveldlega, en stend
jafnharöan upp, þvi aö ég er
talsvert aum i bakhlutanum
eftir sleðaferöina i gær. Ég
brosi þegar ég hugsa um hana.
Ég sé fyrir mér kennarana, sem
voru eins og þeir væru gengnir i
barndóm. „Bara að þaö verði
aftur sleðaferö, en öllu fólki
finnst 13 ára krakkar allt of
stórir til að leika sér á sleöa.
Eiginlega finnst fólki viö lika
vera of ung til aö haga okkur
eins og fullorðnir. Og fulloröna
lólkiö er nú ekki allt of oft til
fyrirmyndar.” Ég andvarpa og
tek aö klæöa mig. Auövitaö
þarf ég aö reka tærnar i
þröskuldinn á leiöinni á kló-
settiö, þaö er enginn endir á þvi
hvaö ég er óheppin.
Aö lokinni aflosun og hrein-
gerningu dagsins opna ég
dyrnar inn i eldhúsið, þar sem
mætir mér ilmandi kakólykt og
dynjandi hávaöi úr útvarpinu.
Mamma og pabbi sitja og rifast
um pólitik, ekki skil ég af hverju
þau brýna svona raustina, yfir-
leitt eru þau alveg sammála um
aila skapaöa hluti. „Eru allir I
þessu húsi orönir vitlausir eöa
hvað?” Ég lækka i útvarpinu og
geng inn í eldhúsiö. „Ha-a”
segir mamma.
Ég svara ekki, en fer aö
smyrja mér brauö Ég geri mér
grein fyrir að ég er i vondu
skapi. Ég hlýt að hafa veriö
þungt hugsandi, þvi aö ég hrekk
viö þegar mamma ýtir viö mér,
og segir hátt: „Ég var aö spyrja
þig hvort ég ætti ekki að gera
þetta fyrir þig! ”
„Hmmm” segi ég. „Það er
ómögulegtaösmyrja með þessu
smjöri, getiö þiö ekki hætt aö
geyma smjöriö i isskápnum”.
Mamma tekur viö hnifnum,
og hendir tætlunum af brauöinu
sem ég haföi veriö aö reyna aö
smyrja og sker nýja sneiö.
Eftir þolanlegan morgunverö
og smá nöldur er ég á leiðinni i
skólann, og mamma og pabbi
halda áfram að rifast um pólitik
af miklum móð.
Ég er i léttara skapi eftir aö
ég kom út. Veörið er ágætt sem
stendur, snjór yfir öllu, og
grýlukertin eru hvert ööru
stærra. En það sem mest léttir
skap mitt er þaö aö spáö hefur
verið áframhaldandi snjókomu,
og hver skilin af öðrum
flykkjast á veöurkortiö i sjón-
varpinu, og ég sé dökkgráan
skýjabakka á austurloftinu. Þaö
litur út fyrir aö brátt komi hriö.
Kannski verður þá fri i
skólanum!
Niður með
einkunna-
gjafir
Þakka þér kærleg fyrir send-
inguna. 1 stuttu máli sagt finnst
mér ritgerðin prýöileg, miklu
betri en flestar þær ritgerðir
sem ég hef lesið eftir fólk á
þinum aldri. Vissulega má aö
henni finna, — þú heföir til
dæmis getað farið ögn nánar út i
orsök þess að foreldrarnir eru
svona æstir þegar pólitikin er á
dagskrá, e.t.v. gefiö smásýnis-
horn af samræðum þeirra, —
eins rak ég augun i setninguna:
„Ég hlýt að hafa verib þungt
hugsi....”, — þú hlýtur aö vita
sjálf hvort þú vart þúngt hugsi
eöa ekki, þessvegna er þetta
dálitiö klaufalega sagt, — og i
lok ritgerðarinnar feröu aö
minnast á veöurkortiö i sjón-
varpinu einsog þú hafir það
fyrir augunum einmitt þá
stundina, sem auövitað stenst
ekki, þar eð þú ert á leið i
skólann.
Kannski hefðirðu mátt draga
foreldrana skýrari dráttum,
einsog þeir koma fyrir i ritgerð-
inni er erfitt aö átta sig á þeim
sem persónum. Til aö mynda sé
ég ekki samhengiö I þvi aö þú
skulir bölva mömmu þinni
svona hraustlega i upphafi, og
svo þvi aö helvitis kerlingin
smyr oni þig brauðið stuttu
siöar. Og orsökin fyrir skap-
vonsku þinni er heldur ekki
nægilega ljós. — En þrátt fyrir
þessa galla og e.t.v. einhverja
fleiri sé ég hreint enga ástæöu
til þess að afgreiöa ritgerðina
með þeim hætti sem kennarinn
þinn hefur gert. Yfirleitt er ég
algjörlega andvig einkunna-
gjöfum, það er augljóst af þessu
dæmi þinu hversu vita gagns-
lausar einkunnir eru, „B- Gott
nema frágangurinn” segir þér
akkúrat ekki neitt.
Kennarinn hefði getað
spjallað viö þig um ritgerðina,
bent þér á þaö sem betur mætti
fara, og skýrt fyrir þér hvernig
þú gætir unnið betur úr efninu.
Þaö er skömm aö þvi aö svona
„kennslu”aðferðir skuli tiðkast,
þær eru áreiöanlega ekki til þes
íallnar aö ýta undir áhuga
nemendanna á verkefnunum.
En staðreyndin er vist sú, að
alltof margir kennarar eru
sjálfir áhugalausir og
hugmyndasnauöir, hverju sem
þar má um kenna. Blessuö,
haltu áfram að skrifa og láttu
ekki skólakerfið draga úr þér
kjarkinn meö sinum Béum og
Céum. Og geröu þá kröfu til
kennarans að hann leiðbeini þér
i alvöru. Til þess er hann þarna.
Baráttukveðjur,
Olga Guörún.
P.S. Persónulega er ég þeirrar
skoöunar aö mönnum ætti aö
vera frjálst aö stafsetja eftir
eigin höföi.
Takk fyrir:
únglingasiöan þakkar bóka-
útgáfunni IÐUNNIfyrirbækurn-
ar, Guöjóni og Ragnheiði fyrir
umsagnirnar. 15 ára 007 úti á
landi fyrir bréfið og ritgeröina
og kennaranum hennar lika, þvi
heföi hann sinnt starfi sinu
betur hefði únglingasiðan aldrei
fengið ritgeröina! Bestu þakkir
einnig til Hróönýjar Einars-
dóttur, ekkju Jóhannesar úr
Kötlum,fyrir að vera svo elsku-
leg aö leyfa birtingu á Þulu frá
Týli.