Þjóðviljinn - 06.01.1980, Blaðsíða 10

10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 6. janúar 1980
Sunnudagur 6. janúar 1980 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 11

s íh u HKskrím sl u m
4 afkomendurnir
sjúga þau.

Gamlir lágreistir bæir sem
standa ákambinumskera sig úr
freranum á þessarri eyöilegu
strönd. Hvergi er skepnu aö sjá
utan hunda sem fara i flokkum
og gelta aö ókunnugum.
Hér eru engin háreist fjöll
sem lyft geta andanum, heldur
sandorpið hraun sem nú er fullt
meö snjó — og svo heiðin. Eigi
að siöur getur verið fallegt hér á
einkennilegan hátt og friðsælt
viö sjóinn. Þessum gömlu kof-
um og hálfhrundum rústum af
bæ sjósóknarans fræga og
bændahöfðingjans og þeirra
annarra.sem hér geröu garðinn
frægan á erfiðum timum einok-
unar og erlendrar yfirdrottn-
unar, fylgir einhver seiður og
tregi stoltrar islenskrar sögu.
Nú er hins vegar nýr timi,
engum teinæringi er hrundið á
flot héðan, né biða þeir lags
fyrir utan boða og sker. Minna
er fyrir lifinu haft og fátt lagt i
sölurnar, nema stoltið.
1 eina tíð ógnaði skrjmsl
þessari byggð. Mönnum stóö
um hriö stuggur af ókindinni, en
fengu ekki að gert fyrr en ráöa
þess var leitað sem vissi lengra
nefi sinu. Hella nokkur við
sjóinn var smurð hunangi og
skytta beið i leyni með lang-
hleypta byssu. 1 stað kúlu var
silfurhnappur signdur. Ekkert
minna dugði.
dreymir
í
vöku
Skýr og hvellur klukkna-
hljómur rýfur kyrrðina. Þeir
eru að hringja til messu i pláss-
inu. Fáeinar sálir tinast til
kirkju, flestir á bilum þótt leið-
in sé stutt. Mér er rótt og nýt
friðar á fjörukambinum þennan
siöasta dag ársins 1979. Vogarn-
ir og hraunvikurnar glampa i
iágsólinni rauðu og fjaran er
lögð þunnu klakahröngli, en
isskæni er á sjónum út i straum-
inn þar sem æðurin syndir og
dúar og skarfurinn teygir lang-
an hálsinn og sveigir i takt við
mjúka báruna.
Skyndilega og allt i einu er
eins og þögnin byrji að titra og
ég finn einhvern aðsteðjandi
óróleika. Nú heyrist súgur i lofti
og fylgir ljósagangur i austrinu
sem færist nær. Þögnin sem rétt
áöan var svo örugg hér á fjöru-
kambinum undir heiðinni er
svefni
byrjuð að æpa. Þetta er nú yfir
höfði mér. Risastór stálfugl sem
flýgur hratt um hvolfið og lækk-
ar flugið i vestrið og sest loks
handan við voginn bak við eitt-
hvert skelfingarinnar stórt fjöl-
múlavil sem er eins og eyru á
risastóru nauti.
Enn er kirkjuklukkunum
hringt, en nú virðist hljóð
þeirra ekki eins hvellt og skært
og fyrir stundu, enda hefur
þögnin verið hrakin brott og er i
felum.
Ég drif mig upp úr skorinni þar
sem ég hafði verið að dunda við
myndatökur og skoðun á form-
um i landslaginu og kafa mjöll-
ina til fararskjótans sem biður
viö vegbrúnina. Svo þeysi ég inn
i plássið, sem reyndar er ekki
nema nokkur hús i kringum
kirkjuna og bryggjuna i hafn-
leysunni. Ennriður á mér þessi
undarlegi hvinur og þrir stál-
fuglar miklu smærri hinum
þeysa framhjá i lágflugi og setj-
ast bakvið risaeyrun.
Formaður sóknarnefndar
stendur i selflutningum til
kirkju og fer framhjá mér á
rauða japanska fararskjóta sin-
um, með gamlan mann i stif-
pressuðum kirkjufötum við hlið
sér.
Kannski öruggast sé að fara i
kirkju, hugsa ég með sjálfum
mér og beygi niöur tröðina að
nýuppgerðri kirkjunni. Fjórir
reiöskjótar biða viö stöðulinn,
en á kirkjutröppunum eru tveir
ófrýnilegir rummungs hundar
og láta skina i gular tennur. Mér
fallast hendur, en i þessu bili
heyri ég glaðan barnahlátur og
mannamál utan af túni.
Börn og ungir menn eru að
hjálpast að við aö reisa ára-
mótabálköst af spýtum og
drasli, dugnaðarleg i fasi og
glaðleg til augnanna. Ég tek
einn ungu mannanna tali, sem
ber frægt föðurnafn. Nokkur
nöfn eru hér með sterkari tóni
en önnur, Vilhjálmur, Hákon,
Ketill. Þeir bjuggu hér i reisn,
voru einskis manns þrælar og
reistu jafnvel kirkjur sinar
sjálfir og það af steini gjörðar
sumar, löngu fyrr en steinöld
hófst i þessu landi.
— Hvað er hér á seyði? spyr
ég.
— Þetta eru bara stefnivargar
skrimslisins i heiðinni, svarar
þessi arfi landsins.
Hvurn andsk. er skrimsl að
gera uppi i heiðinni?
— Hvað er þetta maður, ertu
blindur og heyrnarlaus? Veistu
ekki að það á að passa okkur
fyrir hinum skrimslunum?
— Er eitthvert skrimsl betra
en annað?
— Það er ekki málið. Skilurð-
ettekki maður. A sknimslunum
veltur hvort við höfum það gott.
Ef skrimslin deyja út stoppar
þróunin maður, atvinnuleysi og
allti volli.
— En af hverju þessi stóru
eyru þarna?, spyr ég.
— Eyru, — ungi maðurinn
virðist ekki með á nótunum.
Attu við skermana. Þetta er
pössunartæki svo að önnur
skrimsl komi ekki okkar
skrimsli að óvöru.
— En gráu fuglarnir?
— Sá stóri er með fjöreggið.
Ef þaö brotnar eru skrimslin
dauð og ekki barasta þaö, held-
ur drepst allt lif eða afskræmist
i besta falli. Þeir litlu passa
þann stóra.
— Af hverju rekið þið ekki
skrfmsliö burt?
— Ja, rekum. Ungi maðurinn
veltir vöngum yfir spurningunni
og skýtur augum i skjálg. —
Þeir hafa nú verið að reyna
Skrlmlsandstæðingar, en eru of
fáir.
— Hvað með ykkur i þessu
plássi, — hafiöi hjálpaö til
spyr ég.
— Nei, guð — víö barasta
megum ekkert vera aö þvi, allir
I ofsa vinnu.
— Hvar vinniði?
— Ja, sumir eru eitthvað að
kroppa á smábátum héðan á
sumrin eða i frystihúsinu. Ann-
ars vinnum við flest I heiöinni.
— Hjá skrimslinu?
— Já, já.
— Hvað gerir þú?
— Ég er á barnum.
— Þið viljið þá kannski bara
hafa skrimslið?
— Jú, jú er það ekki ágætt?
Ég skal segja þér að það er eins
og í fangelsi að búa hér.Til dæm<
is á vetrum er þessi vegur sjald-
an mokaður. Þeir myndu aldrei
moka hann ef skrimslið væri
ekki. Og hvert ættum viö að
sækja vinnu ef það færi? Það
væri nú átak að byggja upp
vinnu handa okkur öllum,
yrðum bara farandverkafólk
með skita tekjur.
— Veistu hvar Hunangshellan
er?
— Nei.
— Þekkirðu nokkurn sem á
byssu sem myndi duga á
skrimsl?
— Ja, það eiga kannski ein-
hverjir byssur, en ef út i svoleið-
is færi, yröu allir að standa
saman. Ég veit ekki um aðra en
við i þessu plássi yrðum ekki
með. Hinsvegar finnst mér að
stjórnin ætti að láta það borga
meira, miklu meira.
— Þú þekkir kannski einhvern
sem á silfurhnapp?
— Nei, við notum mest plast i
þessu, plássi.
— Hvenær byrjar brennan?
— Við kveikjum i klukkan
átta, svarar ungi maðurinn,—
og seinna i kvöld verður diskó-
tek i skólanum fyrir þá sem ekki
verða uppi i heiði, að kveðja
gamla árið þar.
Húskofarnir
sofa á
kambinum, eins
og samviska
fólksins undir
hefdfnwP