Þjóðviljinn - 27.01.1980, Blaðsíða 17

Sunnudagur 27. janúar 1980 ÞJÖÐVILJINN — StÐA 17
Rudi Dui
Óskar Guö-
mundsson
skrifar minn-
ingarorð um
Þann 24. desember sl.
lést í Árósum Ijúflingur
róttækra afla i Evrópu
undanfarin ár, Rudi
Dutschke. Þessi þekkti
andófs- og baráttumaður
lést af afleiðingum skot-
sára, sem hann hlaut i mót-
mælaaðgerðum gegn
stríðsrekstri Bandarikja-
manna i Víetnam 11. april
1968. Það var nýfasisti i
Berlín sem sýndi honum
banatilræðið i haturs-
þrungnu andrúmslofti,
sem ekki hvað síst Spring-
er-blaðahringurinn magn-
aði upp gegn róttæklingum
á þeim árum einsog enn
þann dag i dag. Rudi
Dutschke varð aðeins 39
ára gamall, en var löngu
heimsþ ekktur sem
stúdentaleiðtogi á árunum
kringum 68 og talsmaður
framsækinna sósíalískra
afla þar til hann lést.
Rudi Dutschke á fundi stúdenta viö Freie Universitat, skömmu fyrir moröárásina I apríl 1968.
„Hcinn vissi að sósíalisminn
var eingöngu til fyrir fólkið”
Siöustu misseri helgaði hann
hreyfingu umhverfiss inna
starfskrafta sina, — en samtök
þeirra hafa sótt á i v-þýskri
pólitik meö undraskjótum hætti
undanfarið. Rudi hafði unnið að
stefnuskrárgerð fyrir flokks-
stofnun „Grænaflokksins”, sem
fram fór 12—13. jan sh.Dutschke
var jarðsettur i V-Berlin 3.
janúar sl. að viðstöddum 4 þús.
manns en um 10 þúsund tóku þátt
i minningarfundi við háskólann i
V-Berlin, þar sem hann hafði
sjálfur stundað nám og pólitiskt
starf.
Róttæk æska í
skugga múrsins
Rudi Dutschke fæddist 20.
mars 1940 og ólst upp i Schöne-
feld i Þýska alþýðulýðveldinu.
Hann lifði einsog ungi æsku-
blómans þar eystra; gekk i
ungherjasamtökin FDJ, Frjáls
þýsk æska. og þar fram eftir
götunum. En pilturinn óx gæfu-
lega úr grasi, og þegar þar að
kom að hann skyldi gegna
herþjónustu sagöi strákur nei
takk. 1 refsingarskyni var hon-
um meinað að hefja blaða-
mennskunám við háskólann i
Leipzig einsog hugur hans stóð
til i þá daga. I stað þess að láta
framtiðardraumana rætast
eystra, hélt hann til náms i
Vestur-Berlin við Freie
Universitat i félagsfræði.
Um sama leyti var Berlinar-
múrinn illræmdi reistur áriö
1961. Ariö 1964 gekk Rudi i lið með
samtökum vinstri sinnaðra
stúdenta i Vestur-Þýskalandi,
SDS, sem urðu geysiöflug
stjórnarandstaða utan þings
undir lok 7. áratugsins.
Þá var við völd „þjóðstjórn”
ihaldsins (kristilegra
demókrata) og sósialdemókrata
i Vestur Þýskalandi. Nafn
Dutschkes kom fyrst opinber-
lega við sögu i mótmælaað-
gerðum gegn breiðstjórn
þessari, — hann þótti þá þegar
sýna einstaka ræðumannshæfi-
leika og skarpskyggni. Hann
þótti snarorður og skýrmæltur
og höfðaði með málsnilld sinni til
fólks á einhvern þann hátt aö hitti
i hjartastað. Slika málgáfu köll-
uðu einhverjir „andræðusnilld”
(anti-rhetorisch). En hvort sem
það var nú tungulipurð eða and-
riki sem mæröu manninn, — þá
var hann kallaður leiðtogi i ótal
sögulegum mótmælaaðgerðum i
V-Berlin, t.d. við heimsókn
Iranskeisara til Berlinar þegar
lögreglan skaut stúdentinn
Benno Ohnesorg, — i aögeröum
gegn veldi Springers blaðakóngs
o.s .fr v.
Það var kraftaverki likast að
Rudi hélt lifi eftir banatilræöiö i
Berlin, sem áður er sagt frá.
Hann þurfi nánast að byrja lifiö
upp á nýtt, endurheimta minnið,
læra að lesa og skrifa o.s.frv. i
endurhæfingu I Sviss. Hann fékk
ekki leyfi til að setjast aö i V-
Þýskalandi og gjörvöll borgara-
pressan á vesturlöndum úthróp-
aði hann sem ofstækismann.
Hann var nefndur „borgara-
skrekkur”, og „frelsisunnandi”
þjóðir neituðuhonum unnvörpum
um landvistarleyfi (Frakkland,
Belgia, Holland, Kanada og
Bandarikin). I lok árs 1968 fékk
hann timabundið landvistarleyfi
i Englandi með þvi skilyrði að
hann kæmi ekki nærri pólitisku
starfi. Þaðan flúði hann um tima
til trlands en fékk að koma aftur
til Englands til starfa við
Cambridge árið 1970 með leyfi
þáverandi innanrikisráöherra
James Challagans. Sú vera
reyndist skammgóður vermir,
ihaldsmenn tóku við stjórnar-
taumunum og Rudi var visað úr
landi 1971.
Danir eiga það til að vera um-
buröarlyndir og friþenkjandi og
Rudi Dutschke fékk starf við
háskólann I Arósum, þarsem
hann bjó og starfaði i nokkur ár
þar til að hann mátti flytjast til
V-Þýskalands. Þar vann hann i
hreyfingu umhverfisverndunar-
manna einsog áður er minnst á.
Rudi Dutschke var andvígur
hvers konar stjórnræðisöflum,
marxisti sem barðist fyrir
„grasrótar’Mýðræði, völdunum
beint til fólksins. Hann skrifaöi
ma. bókina: Tilraun til að koma
fótunum undir Lenín (Versuch
Lenin auf die Fiisse zu stellen)
Hann bjó með ameriskri konu,
Gretschen.og átti með henni tvö
börn, Polly og Hosea Che (eftir
Che Guevara).
Lenín á lappirnar
t umsögn um bók Dutschkes
segir Vibeke Sperling eitthvað á
þá leið, að bókin sé ekki
Leningagnrýni úr þeirri bóka-
hillu, sem telur svo mörg bindi
nú um stundir, þ.e. hrein afneit-
un. Eins og bókarheitið gefur til
kynna, er verkið tilraun til að s já
Lenin i samhengi við raunveru-
leg söguleg skilyrði i Rússlandi i
byrjun þessar aldar. Bókin er
drjúgt visindalegt verk. Jafn-
framt er hún skerfur til um-
ræðu, sem nú er á vinstra
vængnum og gengur þvert á iðk-
aða pólitik þar. Vinstri hópar
berjast um eignarréttinn á Lenin
og halda þarmeð áfram að gera
svipuð mistök og Lenin og
bolsévikar frömdu á sinum tima.
Þeir glöggvuðu sig ekki nægilega
á séraðstæðum i Rússlandi og
hermdu þekkingu óg skýrgrein-
ingar sínar frá þróaðri vest-
rænum þjóðfélögum uppá
rússneska keisaradæmið. Vegna
sögulegra skilyrða þar gat þetta
ekki leitt til annars en algjörs
Flokksræðis.
Það eru samskonar mistök
sem Dutschke sá i krampa-
kenndum tilraunum vinstri hópa
til að umsnúa „Leniniskri arf-
leifð” til núverandi aöstæðna.
Þarmeö hafi margir vinstri hóp-
ar lokað augunum fyrir raun-
verulegum aðstæðum og neitað
sér um að læra. Þeir hafi aöeins
viljað vera i kennsluhlutverkinu.
„Að læra, nám og aftur nám.
Þetta er sameiginleg afstaða
Rósu Lúxemborg og Lenins, —
þrátt fyrir ólik viðhorf til ann-
arra hluta — aö viðleitnin til að
læra fyrir og á byltingartimum,
sé það sem skipti máli þegar öllu
er á botninn hvolft. Ef náminu er
haldið við og hinni raunverulegu
sannleiksleit er ekki ruglað
saman við Flokkssannindi, i
þröngri merkingu þess orðs, —
þá geta ósigrar snúist upp i
sigra. En ef námið er ekki
miðdepill starfsins margfaldast
ósigrarnir. Það gerist ef tilfinn-
ingaleg áhugamál og þarfir
verkamanna, iðnaðarmanna og
bænda endurspeglast ekki i slag-
orðum verklýðsflokka.” (Rudi
Dutschke I Tilraun til að koma
fótunum undir Lenin)
Meðal græningja
Einsog áður hefur verið
minnst á lagði Dutschke geysi
mikla vinnu i hreyfingu
umhverfis verndunarfólks i V-
Þýskalandi undanfarin misseri.
Pólitisk andstaða gegn
hefðbundnu flokkunum (Kristi-
legum, krötum og frjálsum
demókrötum) hefur átt afar
erfitt uppdráttar þar i landi,
m.a. vegna ólýðræðislegra
kosningalaga um að flokkar
verði að fá yfir 5% atkvæöa til að
fá fulltrúa i borgum og löndum
sambandslýðveldisins. Það var
þvi mikill sigur þegar
umhverfissinnar komustyfir 5%
múrinn i kosningum i Bremen 7.
okt. sl. Rudi Dutschke var öðrum
fremur þakkaður sigurinn, en
hann barðist ötullega i kosninga-
baráttunni. 1 dagblaöinu
Information i Danmörku 3—4.
nóv. sl. er viðtal við Rudi
Dutschke um hreyfinguna, en
flokksstofnun stóð þá fyrir dyr-
um. 1 viötalinu vitnar spyrjandi
til eldri ummæla Rudis um að
baráttan gegn kjarnorku veröi
að vera jöfnum höndum barátta
fyrir sósialisma, — og spyr
Framhald á bls. 21.
Rudi Dutschke
Vinur minn er allur
og ég er of miður mín
til að mála fagrar myndir.
Hann var ijúfur og blíður
dálitið of blíður
eins og allir sannir byltingasinnar
( Úr minningarijóði Wolfs Biermanns)
( Þýð. Ó.G.)