Þjóðviljinn - 03.02.1980, Blaðsíða 23
Sunnudagur 3. febrúar 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 23
erlendar
bækur
Gore Vidal: A Search for
the King — Dark Green
Bright Red.
Heinemann 1979.
Þessar skáldsögur eru meBal
þeirra fyrstu sem komu frá
hendi þessa höfundar, um miðja
öldina. A Search for the King,
segir frá trúbadvlrnum Blondel
de Nesle, sem er annaö nafn
Jeans II de Nesle, sem uppi var á
llöld. og þjóðsögur segja að hafi
veriönáinn vinur Rikarðs Ljóns-
hjarta, en staðreyndir eru
aörar. Vidal notar þjóðsöguna
sem inntak sögu sinnar og rekur
leit Blondels aö herra sinum og
vini, eftir aö hann var tekinn til
fanga. Ferð Blondels um Evrópu
12. aldar, svipmyndir frá ýms-
um stööum, viðskipti hans viö
galdranornir hefðarfrúr, og
aöalsmenn og innlifun i ævin-
týraheim þjóösagnanna, gera
bókina læsilega. í lokin er nokkuð
löng lýsing á áhrifum þeim sem
Blondel veröur fyrir i blóöugri
orrustu og þeim afleiðingum
sem þau hafa á viöhorf hans og
mat. Liölega skrifuö skáldsaga.
Dark Green, Bright Red gæti
gerst nú á dögum. Söguefnið:
fyrrverandieinræöisherra i ein-
hverju Suöur-Amerlku-riki,
gerir tilraun til þess aö ná völd-
um aftur meö aðstoö bandarisks
auöhrings, sem hyggst nota ein-
valdinn til þess aö öölast betri
aöstöðu til gróðavænlegra fram-
kvæmda og atvinnureksturs I
þessu riki. Þetta er sagan bak
viö valdabaráttuna I ýmsum
suöur-ameriskum rikjum og
viöar. Pólitlskum tittum er att
fram fjármögnuöum af einhverj-
um auöhring, og slðan hefst
leikurinn, nokkrir áhrifamenn I
fjölmiölum keyptir upp, ruslara-
lýöur úr lögfr æöingas tétt settur
til þeirra verka, sem þjónar
hagsmunum auöhringsins og
skrilblöö hefja áróöur, sem
kemur hinu erlenda valdi einkar
vel. Þetta er saga sem víöa er aö
gerast nú á dögum. I fyrstu er
leitast viö aö fela tilganginn, en
siöar kemur aö þvl, aö þaö er
óþarfi, þegar búiö er aö múta
nægilega og ljúga þar til þjóöin
trúir slendurtekinni lyginni.
Þetta er vel skrifuö saga og
tlmabær.
Code Z
Joel Swerdlow. Secker & War-
burg 1979.
I neyöartilfellum má skipa
mann úr þaulþjálfuöum innsta
hring CIA sem staögengil banda-
rikjaforseta. Eitthvaö á þessa
leiö hljóöar litt kunn reglugerö,
sem hingaö til hefur aldrei birst
nema sem trúnaðarmál ætlaö
æöstu embættismönnum banda -
riskrar stjórnsýslu, hers, flota
og öryggisstofnunar. Sagan
gerist viö þær aöstæður, aö
skyndilegra ákvaröana er bráö
þörf og forsetinn fjarverandi.
Dan Horgan er valinn til aö taka
aö sér embættiö og veröur aö
hafa hraöan á og gera ráöstafan-
ir, sem ekki viröast eiga sér
skiljanlegar forsendur. Máliö
sem upp kemur er svo
„viðkvæmt” og krefst svo
skyndilegra viöbragöa aö
Horgan, sem er þaulvanur
njósnari og vel kunnugur laumu-
spili hinna ýmsu hagsmunahópa
á æöstu stööum, verður gátt-
aöur. Hann rekur sig fljótlega á
þá staöreynd, aö þaö eru aörir
en forsetinn og nánasti hópur
hans, sem fara meö völdin og
ráöa feröinni. Þessir „aörir”
svifast einskis ef hagsmunum
þeirra er ógnaö, og I bókarlok
veit lesandinn hverjir þeir eru:
vopnaframleiöendur og allir þeir
sem hagsmuni hafa af styrjöld-
um og eyöingu lifs, vissir aöilar i
hernum, sem eru beinlinis á
snærum vopnafr amleiöenda,
þeir þessir „launuöu mann-
dráparar” ásamt „sölumönnum
Gore Vidal
dauöans” og hagsmunahópar
nátengdir þeim berjast gegn
þeim ráöstöfunum, sem ætlaö er
aö koma I veg fyrir árekstra
sem leitt gætu til styrjalda.
Sagan er mjög spennandi og
haganlega uppbyggö. Höfundur-
inn hefur starfaö viö ýmis dag-
blöö, svo sem Washington Post,
the Guardian og Harper’s. Hann
setti saman „Remote Control”
um áhrif sjónvarpsins I Banda-
rikjunum, ásamt Frank Mankie-
wicz, sem hlaut góöa dóma, m.a.
i the New York Times.
South Wind
Norman Douglas. Secker & War-
burg 1979.
Norman Douglas haföi gaman
af þvi aö vera á lifi. Hann var
skoskur I aöra ættina og skosk-
þýskur I hina. Ólst upp I Þýska-
landi, s tundaöi nám I Karlsruhe.
Starfaöi I bresku utanrikisþjón-
ustunni og var viö sendiráö I
Pétursborg, en þaðan varö hann
aö hverfa Iflýti, sökum óhæfilegs
kvennafars. Sflian settist hann
aö á Kapri, eftir aö hafa neyöst
til aö flýja England, vegna
óheppilegs lifernismáta. Hann
var ólatur aö setja saman bækur
„Siren Land” kom út 1911, „Old
Calabria” 1915, sem er ferðabók,
heimspekirit, ævisaga og
mannkynssaga, ágæt bók. Hann
setti saman fleiri feröabækur.
South Wind er skáldsaga og jafn-
framt bundin eigin minn-
ingabr otum. Hann ætlaði meö
bókinni aö seöja markaöinn
hneykslanlegum frásögnum,
hahn lýsir þeim aögeröum sem
þá (bókin kom út fyrst 1917)
voru taldar sviviröilegar, aö al-
mannadómi, verkum og geröum
sem hann haföi sjálfur framiö og
einnig þeim sem hann haföi ekki
framið. Bókin gefur einnig góöa
hugmynd um Kapri, áöur en
túrisminn flæddi yfir og eyöi-
lagöi staöinn. Þvi aö ef á aö
svipta einn staö eöa land sinum
sjarma og einkennum, þá er
besta ráöiö aö lokka sem mest af
túristum á þann staö eöa til þess
lands. Þetta túristafargan minn-
ir helst upp á engisprettuplágur,
eins og lýst er i helgum ritum.
Þaö land er fordæmt sem fær
yfir sig þýska og amriska
túrista I hrönnum. Þannig fór
um Kaprl. South Wind hefur þann
tilgang aö hvetja menn til llfs-
nautnar, hedonisma. Douglas
var altekinn áf Itölskum llfsstil,
eins og hann kom honum fyrir
sjónir og honum fannst hvergi
eins skemmtilegt aö vera til eins
og meöal ítala á Itallu. Douglas
skrifaöi fleiri bækur, en þessi er
sú frægasta af skáldsögum
hans. Fyrsta útgáfa South Wind
kom út hjá Martim Secker 1917
og var oft endurprentuö og er nú
gefin út af sama forlagi I ár.
r
Lesendur eru hvattir að hafa
samband við síðuna varðandi
hinar grœnu hliðar lífsins!
Umsjón:
Hafsteinn
Haflidason
Gulrótin
er gersemi
Febrúarbyrjun, deyfð
og drungi, orkubú líkam-
ans komið í þrot. — Og þá
— ein rif in gulrót út í súr-
mjólkina eða nokkrar
gulrótarsneiðar sem lýsa
upp saltf isktrosið eins og
sólskífur!
Súrmjólkin veröur ekki bara
súrmjólk lengur, og saltfisk-
trosiö hættir aö vera grátt.
Hugurinn léttist og brjóstiö
belgist út eins og I nýást-
föngnum unglingi sem er til I
allt undir glóö kvöldroöans á
heitu júllkvöldi.
Hollt fœði
Þaö er ekki aöeins gott aö
boröa gulrótina, eins og segir I
kvæöinu, heldur er þaö llka
hollt.
1 næringarefnafræðinni
minni stendur svohljóöandi:
Gulrót pr. 100 grömm inni-
Af
gördum
og gróðri
heldur 88g vatn, 32 hitaein-
ingar, 0,8g prótein, 0,lg fitu,
kalk, 30mg fosfor, og af vita-
mlnum 0.30mg A-vItamln (þ.e.
um 1200 alþjóöaeiningar),
0,6mg tlamln, 0.06mg ribófla-
vln, 0.4mg níasin og 6mg askor-
blnsyru eöa C-vItamln. Auk
þessa alls er I gulrótinni urm-
ull af snefilefnum, sem of fyrir-
feröarmikiö er aötelja upphér.
Hinum gullna lit gulrótanna
veldur efni, sem nefnt er
karótín. Þaö er þetta karótln
sem likaminn tekur upp og
breytir I A-vitamin. Nýtingin
veröur betri boröi menn ein-
hvern fituvott meö, til dæmis
súrmjölk eöa smjör.
A-vítamlniö hefur miklu hlut-
verki aö gegna I skrokknum.
Þaö dregur úr þvagsýru-
myndun (þreytu), styrkir
sllmvefi og húö og ver gegn
sýkingarhættu. A-vItamlnið
hefur jafnandi áhrif á alla
kirtlastarfsemi og hindrar
offitu. Það er llka meöal viö
náttblindu.
Mótefni gegn
krabbameini
En þaö er ekki bara
kartótlniö sem gerir gulrótina
gulls Igildi. Hún er nefnilega
llka auöug af svokölluöum
flavóniöum sem hafa afar
mikla þýöingu fyrir starfsemi
hjartans og sogæöakerfisins.
Ekki alls fyrir löngu kom 1 ljós
aö flavónlöið myndar efnakljúf
(enzym), svokallaö
hydroxylas, sem taliö er mót-
efni gegn krabbameinsvald-
inum benzpýren.
Ef viö snúum okkur aö hinni
eölisfræöilegu hliö málanna, þá
má halda þvi fram aö gulrótin
sé I alla staöi góö fyrir melt-
inguna. Trefjarnar draga I sig
á leiöinni út illa vessa og
úrgangsefni, sem annars vilja
hrannast upp og halda sig I
þeim brautum.Leysandier hún
hrá og rifin, stemmandi sé hún
soöin og stöppuö I mauk.
Hvorugt er hún þó um of svo aö
engin hætta er á feröum, þótt
menn skammti sér riflega af
henni viö allar aöalmáltlöir.
Varla er heldur aö óttast A-
vltamíneitrun af þvi gulróta-
magni sem venjuleg
manneskja getur torgaö á
einum degi, svo þess vegna er
allt I lagi aö narta I eina og eina
á milli mála.
Þetta siðasta var sagt til
hughreystingar þeim mörgu
barnshafandi konum, sem eru
oft meö eindæmum flknar I gul-
rætur.
Mótefni
gegn bólum
Nú eru ætlö einhverjir á
meðal okkar sem berjast gegn
bólum, hrukkum og öörum
ákomum i sinum annars friöu
ásjónum. Ég heyröi einhvern-
tima útundan mér eftirfarandi
ráö sem vel átti aö gagnastl
þvíllkum bardögum: Rlfiö
niöur nokkrar þvegnar gul-
rætur meö hýöinu og blandiö
safanum úr einni sltrónu
samanvið. Makiö þessu I
andlitiö og látiö vera á I hálfa
klukkustund. Endurtakist eftir
þörfum.
— Ekki hef ég prófaö þetta
sjálfur og sel þvl ekki dýrara
en ég keypti. Sjálfur myndi ég
heldur éta blönduna I samræmi
viö sannfæringuna um aö
feguröin byr ji innanfrá.
Nóg um gulrætur aö sinni.
j Skrifið
Næstu þættir munu
fjalla um pottaplöntur.
AAig langar til að vita,
hvaða stofuplöntur þið
hafið heima eða á vinnu-
stað og eins hvort þið
notið einhver „f iff" til að
fá þau til að þrífast og
dafna. Alltaf er gaman
að gefa öðrum hlutdeild í
gleði sinni og öllum
góðum ráðum mun vera
gefið rúm í þessum
þáttum. Sendið gjarnan
lauf eða kvist ef þið eruð
ekki viss á nöfnunum eða
kunnið ekki. Bréfum má
skila á afgr. Þjv. Síðu-
múla 6 eða beint til mín í
Ásgarð 15. Gott væri að
símanúmerið ykkar væri
með í bréf inu svo hægt sé
að hafa samband ef
þurfa þykir.