Þjóðviljinn - 01.05.1980, Blaðsíða 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 1. mai 1980
UOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
L tgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans
Framkvænidastjóri: EiÖur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Kjartan Ölafsson
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir.
Auglýsingastjóri: Þorgeir ölafsson.
úmsjónarmaöur Sunnudagsblaös: Ingólfur Margeirsson
Rekstrarstjóri: Úlfar þormóÖsson
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Guöjón Friöriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús'H. Gísiason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon.
tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elisson
útlit og hönnun: GuÖjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson,
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: Sigríöur Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa -.Guörún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Kristín Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Siguröardóttir
Simavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir.
liúsmóöir: Jóna SigurÖardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halia Páisdóttir, Karen Jónsdóttir.
útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Siöumúla 6, Reykjavfk, simi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
Vonlaus lausn?
• Mörgum manninum hef ur sjálfsagt brugðið í brún er
hann las forsíðufrétt Þjóðviljans i gær. Þar segir að
meðaltaxtakaup verkafólks í verksmiðjuiðnaði fyrir
átta stunda vinnudag sé rúmar 263 þúsund krónur á mán-
uði. Meginhluti þessa fólks nýtur lítilla hagsbóta af
ákvæðisvinnukref um eða launaskriði (óumsömdum
kauphækkunum á samningstíma) og á ekki kost á veru-
legri yfirvinnu. Taxtakaupið er þvi að verulegu leyti
hárréttur mælikvarði á raunverulegt mánaðarkaup.
• í orði eru allir sammála um að það sé forgangsverk-
efni í kjarasamningum að bæta kjör þess fólks sem býr
við þvílík launakjör, og auðvitað eru f jölmennir hópar
innan annarra landssambanda en iðnverkafólks sem
svipað er ástatt um. Þó er áratuga reynsla fyrir því að
hvað harðsóttast er að ná f ram kjarabótum tii láglauna-
hópanna. Þeir eru f jölmennir og aðrir hópar launafólks
sem hlutfallslega eru betur settir hafa átt auðvelt með
að tryggja sér sama skerf og láglaunahóparnir og oft
ríflega það.
• Það væri mikill ósigur ef sú samstaða sem ríkir um
að rétta hlut láglaunahópanna riðlaðist i kapphlaupi um
krónur og aura. Styrkur verkalýðshreyfingarinnar
myndi vaxa að miklum mun ef tækist að reka burt sund-
urlyndisf jandann og lyfta kjörum láglaunafólks svo um
munar. Jafnvel þótt það kynni að hafa í för með sér ein-
hvern undanslátt frá ýtrustu kröfum fyrir hina fjöl-
mennu meðaltekjuhópa. óánægja láglaunafólks með
kjör sin má ekki snúast upp í vonleysi: Það getur skipt
sköpum fyrir baráttuþrek verkalýðshreyfingarinnar í
framtiöinni hvort láglaunafólkið sannfærist í samning-
um um samstöðu félaganna í hreyfingunni.
• Ekki síst er slik samstaða nauðsynlegri nú en nokkru
sinni f yrr vegna þvergirðings og óprúttinna vinnubragða
atvinnurekenda sem af fremsta mætti reyna að éfla
sundrungu í röðum launafólks. Eftir hörkuna og verk-
bannshótanir í kjölfar mannaskipta í valdastöðum
vinnuveitendasambandsins er nú beitt smeðjulegu tali
um velferð láglaunahópanna og samstöðuleysi innan
um verkalýðshreyfingaarinnar. Á sama tíma neita at-
vinnurekendur að ræða leiðréttingar á kjörum láglauna-
fólks. Verkalýðshreyfingin þarf að koma atvinnu-
rekendum i skilning um vilja sinn með markvissum að-
gerðum á næstu vikum. -ekh
Aukin samneysla
• „Það koma engir félagsmálapakkar í stað launa-
hækkana, það f innur fólk á eigin kroppi. Engin þörf er að
velja á milli, þvi hvort tveggja er nauðsyn", segir
Stúdentaráð Háskóla Islands í 1. maí ávarpi. Þessi skoð-
un heyrist ærið of t í kjaramálaumræðu í seinni tíð. Undir
það skal tekið að þorri launafólks er ekki of haldinn í
launum og þyrfti sannarlega launahækkun til þess að
standa undir húsnæðiskaupum, stóraukinni vaxtabyrði,
daglegri neyslu, bíl og sólarlandaferðum.
• En afskaplega er þetta viðhorf í litlu samræmi við
reynsluna af verkalýðsbaráttu síðustu áratuga. Hver
einasti áfangi sem náðst hef ur í þeirri viðleitni að auka
réttindi og félagslegt öryggi verkafólks hefur kostað
baráttuog fórniraf hálfu launafólks. I engan tímahefur
verkafólk getað innleyst ávísanir á reikningi félagslegs
réttlætis hjá stjórnvöldum baráttulaust, enda kosninga-
úrslit aldrei verið krafa meirihluta launafólks í landinu
um skilmálalaust jafnréttisþjóðfélag.
• Þeir sem telja að félagslegar umbætur geti á engan
hátt komið í stað launahækkana líta f ramhjá þeirri stað-
reynd að veigamiklir þættir í lífskjörum aljDýðufólks í
dag eru til komnir vegna kjaralegra fórna baráttu-
manna á liðinni tíð. Atvinnuleysistryggingajóður, hús-
byggingr Framkvæmdanefndar byggingaráætlunar og
afnám söluskatts á matvælum eru nokkur dæmi og þau
mætti lengi telja. Fyrirhyggja fyrir morgundeginum er
aðall sannrar verkalýðsbaráttu og á stundum skýlausan
forgang fram yfir neyslukröfur dagsins.
• I stefnuyf irlýsingu ASI kemur f ram að meginmark-
mið verkalýðshreyf ingarinnar er að berjast fyrir frelsi,
jöfnuði og réttlæti. Réttlát tekjuskipting, afnám mis-
mununar milli starfshópa í vinnutima, aðbúnaði,orlofs-
tíma, tryggingum og öðrum félagslegum ef num og raun-
verulegt jafnrétti kynjanna eru þar meðal höfuðmála.
Kröfur ASÍ á félagslega sviðinu eru í fullu samræmi
við yf irlýsta stef nu þess að ef la beri þá sarrmeyslu „sem
á virkari hátt en einkaneysla tryggir lífskjör og félags-
lega aðstöðu alþýðufólks". Framgangur þeirra krafna
er vissulega nokkurra króná virði. -ekh
Beita verður samræmdum
virkum aðgerðum til efnahags-
legrar endurreisnar.
Það er skoðun Alþjóðasam-
bands frjálsra verkalýðsfélaga
að „Heimsþróunar áætlun” sé
nauösynleg til að styðja viðleitni
þróunarlanda til að efla iönað
sinn og byggja upp innanlands-
markaði.
Gagnkvæmir hagsmunir ríkja
og meginlanda eru rökréttur
grundvöllur fyrir kröfunni um
að koma á nýrri skipan efna-
hags- og félagsmála. An þess
verður ekki nað auknum llfs-
gæðajöfnuöi milli norður- og
suöurhvels jarðar. Það er
óhæfa, að á okkar timum skuli
miljónir karla, kvenna og
barna i heiminum líða hungur
og búa við sárustu örbirgö.
Alþjóðleg hreyfing frjálsra
verkalýðsfélaga mun halda
áfram á braut raunhæfrar al-
þjóðlegrar samstöðu til þess að
koma á félagslegu réttlæti og
útrýma örbirgð og hungri.
E.t.v. hefur aldri verið brýnni
þörf en nú aö að tryggja virð-
ingu fyrir mannréttindum og
rétti verkalýðshreyfingarinnar
hvarvetna i heiminum.
Ekki liður dagur, án þess að
berist fregnir, á annan bóginn af
aögeröum til að hefta skoöana-
frelsi, af útlegðardómum, fang-
elsunum, pyntingum, ógnunar-
herferðum og moröum, og á
hinn bóginn af gislatöku og
Samstaða um frelsi
og félagslegt réttlœti
Fyrsta mai i ár eru liöin 90 ár
frá fyrstu opinberu kröfugöngu
verkafólks 1. mai, til aö árétta
kröfur sinar um betri kjör og
vinnuaðstæður og til að öðlast
og auka lýðræðisleg réttindi.
Oft eru rifjaöar upp skot-
árásir, fangelsanir og aðrar
þvingunaraögeröir gegn þeim
verkamönnum sem fylktu sér i
kröfugöngu i mörgum löndum
fyrir 90 árum. t flestum þessara
landa hefur réttur verkalýös-
félaga nú verið tryggður með
alþjóðlegum reglum og samn-
ingum.
En verður fólki i þeim löndum
ekki hugsað til þeirra miljóna
verkamanna i Suður-Ameriku
og Suöur-Afriku, svo dæmi séu
tekin, sem daglega leggja lif sitt
i hættu i baráttunni fyrir grund-
vallaratriðum lýðræöis?
Verður fólki ekki hugsað til
þeirra miljóna verkamanna i
A-Evrópu sem ekki eru frjálsir
að þvi að vinna að málefnum
sinna verkalýðsfélaga á þann
hátt sem þeir kysu að gera og
enn verða oft að hverfa i skugg-
ann fyrir hersýningu 1. mai?
A baráttudegi verkalýösins 1.
maí, má hvorki gleyma sögu-
legri framvindu né rikjandi
ástandi i heiminum.
Alþjóðasamband frjálsra
verkalýðsfélaga sem hefur
innan vébanda sinna 70 milj.
launþega, itrekaöi enn einu
sinni fyrir nokkrum mánuðum i
samráði við 127 aðildarfélög sin
i 89 þjóðlöndum hver væru bar-
áttumál alþjóðlegrar frjálsrar
verkalýöshreyfingar. — Hún
berst:
% gegn fátækt, skorti
og hungri
£ gegn ófrelsi, harð-
stjórn og ofbeldi
^ gegn hatri, styrjöldum
og vígbúnaðarkapp-
hlaupi
Með alþjóðlegri samstööu
munu verkamenn innan raða
/
Avarp
Alþjóöasambands
frjálsra
verkalýðsfélaga
1. maí 1980
frjálsra verkalýðsfélaga berjast
hlið við hliö til að ná þeim mark-
miðum sem fram eru sett i yfir-
lýsingu Alþjóðasambands
frjálsra verkalýðsfélaga um
forgangsverkefni niunda ára-
tugsins.
Meginmarkmiðin eru full at-
vinna, útrýming örbirgðar úr
þriöja heiminum og að tryggt
verði að virt séu grundvallar-
atriði lýðræðis um heim allan.
Alþjóðasamband frjálsra
verkalýðsfélaga hefur lagt fram
tillögur um hvernig mæta skuli
efnahagskreppunni i heiminum
og koma á nýrri skipan I efna-
hags- og félagsmálum.
Almennt rikir mikil svartsýni
varðandi atvinnu- og efnahags-
ástand. A það sjónarmiö er litið
sem þögla viöurkenningu á að
þær stefnur sem hingaö til hefur
verið fylgt i þeim málum séu
haldlausar.
Rétturinn til vinnu er grund-
vallar mannréttindi!
Til þess að tryggja þau mann-
réttindi veröa stjórnvöld aö fá
aukna möguleika til aö hafa
áhrif S gang mála, innan
ramma heildaráætlunar. Varð-
andi allan undirbúning og fram-
kvæmdir i þeim efnum er fhlut-
unaraðstaða verkalýðshreyf-
ingarinnar nauðsynleg.
Stjórn og skipulag efnahags-
mála hafa slik áhrif á lif ein-
staklinga að ófært er aö banka-
stjórar, hluthafar og iðnjöfrar
ráðskist einir með þá þætti.
A sama hátt er brýnt að hafa
sterka lagalega stjórn á starf-
semi fjölþjóðafyrirtækja.
öðrum aðgerðum sem leiða til
glæpastarfsemi.
Ekki liður dagur án þess að
einræðisherrar, hvort sem þeir
eru hernaðarlegir, borgaralegir
eða konunglegir, misbeiti valdi
sinu i einum eöa öðrum hluta
heimsins, til þess að þagga
niöur i óþægilegum baráttu-
mönnum fyrir mannréttindum,
verkalýðsleiðtogum eða póli-
tiskum andstæðingum.
Alþjóöasamband frjálsra
verkalýösfélaga fordæmir
slikar aðgerðir harðlega. Það
mun i samvinnu við svæðasam-
bönd sin, aðildarfélög og alþjóð-
leg sérgreinasambönd, beita
öllum ráðum til þess að tryggja
aö öll þjóðþing og rikisstjórnir
staðfesti mannréttindasáttmál-
ann innan skamms. Það veröur
aö hafa virkt alþjóðlegt eftirlit
með framkvæmd ákvæða sátt-
málans, svo aö mannréttindi
séu að fullu tryggö með öllum
þjóðum.
Þannig verður einnig alltaf og
alls staöar að tryggja frelsi
verkalýðsfélaga og pólitiskra
samtaka i samræmi viö sam-
þykkir Alþjóðavinnumála-
stofnunarinnar.
Aöeins það umhverfi, sem
leyfir mannsandanum að þrosk-
ast á fr jálsan hátt og veitir
frelsi til aö tjá sannfæringu slna
og skoöanir, getur oröið grund-
völlur vonarinnar um að koma á
friði I heiminum.
Aðeins alþjóðleg samstaða
allra verkamanna, sem trúa á
stefnu frjálsrar verkalýðshreyf-
ingar og fylkja sér innan raða
hennar, getur þrátt fyrir allan
mótbyr komið á þvi umhverfi
frelsis og félagslegs réttlætis,
sem Alþjóðasamband frjálsra
verkalýðsfélaga hefur barist
fyrir frá þvi að það var stofnað.
Hinn hefðbundna baráttudag
verkafólks 1. mai munu verka-
menn um heim allan fylkja sér
um vigorðin „Brauð, Friður og
Frelsi”. Lengi lifi 1. mai og
samstaða alþjóðlegrar verka-
lýðshreyfingar.