Þjóðviljinn - 01.05.1980, Blaðsíða 10

10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 1. mai 1980
//Ertu orðinn vitlaus maður, ætarðu að reyna að verja
þennan helvítis uppmælingaraðal, þar sem hver maður
hefur ráðherralaun eða rúmlega það, þú ert bjartsýnn
þykir mér" sagði vinun minn einn þegar ég tjáði honum
að einhvern tímann hefði ég áhuga á að skrifa um þá
f irru sem menn láta sér um munn f ara þegar rætt er um
byggingariðnaðarmennina, sem vinna í uppmælingu. Við
erum nefnilega báðir prentarar, sem vorum svo óham-
ingjusamir á áratugnum milli 1960 og 1970 að forystu-
menn okkar komu ekki uppmælíngu á í prentverki, sem
án vafa var og er hægt.
Og þá verður manni á að
spyrja, hvaða glæp/ hafa bygg-
ingariðnaðarmenn framið, sem
réttlætir það illa umtal sem þeir
verða fyrir. Jú, þeir hafa einir
vinnandi stétta látið þann draum
verkalýðsstéttanna rætast að
hafa laun sem þeir geta lifað af
fyrir dagvinnuna eina. beir nutu
þess að eiga forystumenn sem
höfnuðu þeirri ógeðfelldu vinnu-
þrælkun, sem tiðkast hefur hér á
landi i áratugi, vegna þess að
kaupið er of lágt, svo lágt, að at-
vinnurekendur munar ekkert um
að láta vinna i eftir, nætur og
helgidagavinnu. Hversu oft
höfum við ekki heyrt þá réttmætu
kröfu borna fram á hátiðarstundu
verkalýðsins að timi sé til kominn
að hægt sé að lifa mannsæmandi
lifi á dagvinnunni einni saman?
Oft og mörgum sinnum segja ef-
laust allir. En svo þegar nokkrum
starfsgreinum tekst það, þá brýst
fram öfund hinna sem ekki hafa
náð þessu marki með rógi um
„uppmælingaraðal”.
Tökum dæmi. Ef ég byggi mér
ibúö, segjum 4ra herbergja ibúð i
blokk.svona lOOferm. og kaupi af
„uppmælingaraðlinum ” alla
vinnu, þá kostr hún 25—30
miljónir. bessa sömu ibúð get ég
svo selt, daginn eftir að ég tek viö
henni, fyrir 35 —40 milj. kr.
Hvernig má þá vera að þeir
menn, sem byggðu fyrir mig
ibúðina,hafi of hátt kaup, ef ég get
hagnast á vinnu þeirra um 5—10
miljónir á einni nóttu með þvi að
selja hana á frjálsum markaði.
Sannieikurinn er sá að kaup
uppmælingarmanna er ekki of
hátt, kaup hinna er of lágt. bað
ætti að vera lágmarkskrafa i
hverju þjóðfélagi að menn geti
lifað af þvi kaupi sem þeir fá fyrir
dagvinnuna eina saman. bað geta
uppmælingarmenn en ekki hinir.
Ég þykist vita að margur gæti
sýnt mér reikninga sem þeir hafa
þurft að greiða fyrir upp-
mælingarvinnu og segi sem svo:
kaupið sem þessir menn hafa nær
engri átt, upphæðin er svimandi.
beir sem þannig tala ættu strax
aö athuga það, að verktakinn,
meistarinn, fær 50% af reikn-
ingum i sinn hlut, þeir sem unnu
verkið skipta svo hinum 50% á
milli sín og innl þvi eru verkfæra-
og fatapeningar, sem i raun er
ekki kaup, þar eð viðkomandi
menn verða sjálfir að leggja til
sin verkfæri.
Grétar borsteinsson, formaður
Trésmiðafélags Reykjavfkur.var
inntur álits á þessu máli, þ.e.a.s.
„uppmælingaraðlinum”. Hann
sagði:
—Mér er full kunnugt um þær
tröllasögur sem ganga og hafa
gengiö undanfarin ár, um laun
þeirra manna sem vinna i upp-
mælingu, en þær eru stórýktar
auk þess sem svo mikil van-
þekking kemur fram i tali þeirra
sem um þessi mál hafa hæst.
Uppmælingarvinna hófst uppúr
1960, en áður en til hennar kom
hafði þekkst akkorð, sem er gam-
alt form við vinnu og þekkist
raunar enn. Uppmæling er meö
dálitið öðrum hætti en akkorö og i
uppmælingu fá menn aðeins
greitt fyrir það sem þeir byggja
upp og hafa enga timakaups-
tryggingu. bað er stáðreynd sem
við höfum kannað að allt að 6% af
uppmælingarvinnu er þannig að
menn ná ekki timakaupi. Svo eru
aftur á móti aðrir liöir hennar,
eins og til að mynda mótaupp-
sláttur, sem gefur vel af sér, en
þegar rætt er um uppmælingu
veröur að lita á allt verkiö i heild,
en ekki aðeins þann hluta þess
sem gefur best af sér. Einnig
verður að taka allt árjð með i
dæmið. Hjá trésmiðum er það
þannig aö 1/3 hluti af vinnumagni
er mældur upp, rösklega helm-
ingur trésmiða i Reykjavik vinn-
ur I uppmælingu yfir árið og ekki
nema 10% af trésmiðum vinnur
alfarið i uppmælingu. bessu má
ekki gleyma þegar rætt er um
uppmælínguna.
Ég hef heyrt það að þið hjá Tré-
smiðafélaginu hafið gert ná-
kvæma úttekt á launum ykkar
manna i uppmælingu hjá þeim
sem eru stöðugt i uppmælingu i
mörg ár og að útkoman nú sé sú
að þegar á árið er litiö sé kaup
trésmiða um 3 þúsund krónur á
timann i dagvinnu, hjá þeim sem
eru stöðugt i/uppmælingu, eða um
480 þúsund krónur á mánuði fyrir
dagvinnu, er þetta rétt?
— Við höfum framkvæmt þessa
úttekt og sú tala sem þú nefnir er
mjög nærri lagi. Og þá má heldur
ekki gleyma þvi, að inni þessu eru
allir kostnaðarliðir. Trésmiðir
verða að leggja sér sjálfir til
verkfæri og ég get nefnt sem
Upp-
Kaup byggingariönaðarmanna er ekki of hátt, kaup annarra stétta
innan ASl er of lógt.
mælingaraðallínn
hvað er það?
dæmi að eitt blað i bogasög, sem
notuð er við mótauppslátt,kostar
nú 1.000 kr. beir fá þvi greitt
verkfæragjald, fatagjald, fæðis
og ferðagjald og það er allt þarna
með. Af þeim reikningi sem
greiddur er fyrir uppmælingu er
meistaraálag og launtengd gjöld
um 50% af reikningum, hitt skipt-
ist á milli smiðanna sem unnu
verkið. Aftur á móti feilar fólk oft
á þvi að lita á reikninginn, telja
mennina sem unnu verkiðog deila
i og segja svo frá þvi hvaða kaup
þeir hafa, sagði Grétar borsteins-
son.
1 dag er 1. mai. Út um allt land
halda menn hátiðlegan fridag
verkalýðsins. Fyrirfram þori ég
að fuilyrða að i barátturæðum.
munu flestir, ef ekki allir ræðu-
menn nefna kröfuna um mann-
Grétar Þorsteinsson, formaður
Trésmiöafélags Reykjavikur.
sæmandi kaup fyrir dagvinnuna
eina saman. Sú krafa er ef til vill
réttlátasta krafan sem borin er
fram á Islandi i dag. 1 öllum ná-
grannalöndum okkar og þótt
lengra væri farið lifir fólk af 8
stunda vinnudegi. A tslandi gerir
fólk það ekki, nema iðnaðarmenn
i uppmælingu. Þess vegna eiga
menn ekkiað öfunda þá með róg-
mælgi, heldur taka þá sér tii
fyrirmyndar og fara eins að. -
Þeim einum hefur tekist að láta
þennan langþráða draum rætast
að lifa af dagvinnunni. Það er
hægt að koma fyrir uppmælingu á
alla vinnu, fyrst það tókst i öllum
greinum byggingariðnaðarins, þá
er það lika hægt i öðrum greinum,
án þess að hafa-bónusþrældóm
sér til fyrirmyndar.
—S.Dfir
Hefjum kaup þeirra lægstlaunuöu uppi þaö sama og uppmælingarmenn hafa, en drögum þá ekki niöur.
Svanur meö kaffi-
og kökusölu
Lúðra-
leikur í
V onar-
stræti
Lúðrasveitin Sv^nur er 50 ára á
þessu ári. Akveðið er að ndinnast
þessara timamóta á ýmsa l'egu. I
mars voru tónleikar i Haskóla-
biói, sem sýndu vel hve sveitin
hefur á að skipa mörgum efni-
legum tónlistarmönnum. .Hljóð-
færaleikarar lúðrasveitarinnar
eru 55. Innan sveitarinnar starfar
18 manna „Big Band” sem leikið
hefur að undanförnu i Þórskabar-
ett i Þórskaffi, við mjög góðar
undirtektir.
1 lok júni mun sveitin fara i tón-
leikaför til Noregs, en þ'á för
verða félagarnir að kosta sjálfir.
1. mai verður efnt til kaffisölu
og kökubasars kl. 14—18 i æfinga-
húsnæði lúðrasveitarinnar að
Vonarstræti 1, til ágóð,a fyrir
utanförina. Fólki gefst kostur á
að hlýða á leik lúðrasveitarinnar
undir stjórn Sæbjörns Jórissonar,
við kröfugönguna og siðar um
daginn fyrir utan Vonarstræti 1.
Helen Choi — læröi hjá Snjólaugu
Sigurdson.
Kanadískur
píanóleikari
Kanadfski pianóleikarinn Helen
Choi heldur tónleika á vegum
Tónlistarskólans I Reykjavik i
Austurbæjarbiói föstudaginn 2.
mai kl. 7 siðdegis. Helen, sem er
aðeins 16 ára, er alin upp I Winne-
peg og taiin meðal efnilegustu
yngri pianóleikara Kanada. Aðal-
kennari hennar var vesturís-
lenski pfanóieikarinn Snjólaug
Sigurd'son, sém er mörgum
Islendingum aö góðu kunn. Hún
var mikils metinn pianókennari
vestan hafs en lést á siðastliðnu
ári. Helen hefur unnið til fjölda
verðlauna og haldið tónleika viða
um Kanada. Hún er nú við fram-
haldsnám i London.
Aögangur að þessum tónleikum
er ókeypis og er tónlistarnem-
endum sérstaklega bent á að fara
og hlusta á þennan efnilega unga
pfanóleikara.
Slasaöist
alvarlega
I fyrrakvöld varð þaö slys I
Keflavik aö 13 ára gamall
drengur féll af skemmulofti niöur
á steingólf og slasaðist illa. Fallið
var um hálfur fjórði metri. Taliö
er að hryggjarliöur hafi sprungið
i drengnum og auk þess hand-
leggsbrotnaði hann.