Þjóðviljinn - 05.06.1980, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 5. júni 1980. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Chon hershöfðingi: Honum er Herinn beitti fáheyröri grimmd.
ikt við Idi Amin og Pinochet.
ÞEGAR ÞOLINMÆÐIÞRAUT:
Uppreisnin í
Sudur-Kóreu
Stúdentar hófu frið-
samlegar mótmælaað-
gerðir. Herinn var
sendur til að berja á
þeim. Stúdentar
snerust til varnar og
fengu góðan stuðning al-
mennings. Eftir fjög-
urra daga bardaga
höfðu þeir náð borginni
á sitt vald —borginni
Kvangju i suðvestur-
hluta Suður-Kóreu.
Stjórnin lýsti þvi yfir
að þetta væri uppreisn
undir stjórn bófa og
agenta frá Norður -
Kóreu. Uppreisnar-
mönnum var skipað að
gefast upp, en þeir
neituður enda var
þeim ekkert boðið i
staðinn fyrir uppgjöf.
Þess i staö reyndu þeir aö
koma á sinni reglu i borginni,
skipuleggja læknisþjónustu,
matvæladreifingu og annaö þaö
sem nauösynlegast var.
t
Fáheyrð grimmd
Þau alþýöuvöld stóöiK.
skamma hriö. Stjórnin, sem á
aö heita borgaraleg, en er I raun
i hersins höndum, sendi ,,sér-
sveitir” sinar á vettvang. Tvö
herfylki voru höfö til aö brjóta
Kvangju á bak aftur. Enginn
veit hve margir féllu þegar ráö-
húsið, sem var siðasta vlgi
námsmanna og bandamanna
þeirra, féll. Fréttamenn i Seúl
telja aö ungt fólk hafi veriö
murkaö niöur svo hundruöum
skiptir. Þeir sem lágu særöir i
blóöi sinu voru skotnir til bana.
Sögur ganga af fáheyr,bTÍ
grimmd: að brjóstin hafi veriö
skorin af ungri stúlku áöur en
hún var drepin. Viö heyröum
sögur um aö okkar hersveitir
heföu gert slika hluti I Vietnam -
striöinu, sagði ung kona viö
sænskan blaöamann — og nú
trúum viö þeim.
Forsagan
Frá þvi um miöjan sjöunda
áratug aldarinnar laut Suöur -
Kórea stjórn, sem beindi er-
lendu fjármagni inn i landið i
stórum stil, skapaöi forsendur
fyrir hrööum hagvexti — en
hirti þeim mun minna um al-
menn mannréttindi. Kerfi þetta
byggöiaðverulegu leyti á þvi aö
verkalýönum væri haldiö i
skefjum meö valdi — svo aö
landiö væri áfram freistandi
fjárfestingarvettvangur, eink-
um fyrir vinnuaflsfrekari
greinar japansks iönaðar.
Fréttaskýring
Höfundur þessa kerfis, Park
Chung Hee forseti, var i fyrra-
haust myrtur af yfirmanni hans
eigin leynilögreglu. Nú þótti
andstööuöflum tækifæri upp
runniö til aö losna viö einræöið
og byrja á þvi lýðræöi sem haföi
veriö i felum eða i fangelsum.
En þaö hefur æ betur verö aö
koma I ljós aö undanförnu, aö
þaö var mikiö djúp staðfest
milli lýöræöisvina af ýmsum
tegundum og herforingjanna,
sem helst vildu óbreytt ástand.
Upp úr sauð eftir sautjánda
mai, þegar herforingjarnir og
þó einkum þeirra „sterki
maður” Chon Too Hwan, yfir-
maður öryggissveitanna, stigu
ný skref i átt til hernaðaral-
ræöis. Þeir skipuðu lepp sinn I
embætti forsætisráöherra, viku
nokkrum „hófsömum” mönn-
um úr stjórninni, og létu hand-
taka ýmsa foringja stjórnar-
andstööunnar — meöal annarra
Kim Dae Jung, sem er þeirra
þekktastur og þar aö auki frá
Kvangjufylki, þar sem mót-
mælin uröu siöan aö uppreisn
samkvæmt alþekktum lög-
málum vlxlvérkunar.
Þaö voru þessi tíöindi sem
leiddu til mótmælaaðgeröa viöa
um land, ekki sist i höfuðborg-
inni Seúl. Og eins og einatt áöur
höföu stúdentar frumkvæöiö,
rétt eins og þeir flæmdu Syng-
man Rhee frá völdum á sinum
tima — án þess aö geta komið I
veg fyrir aö fyrrnefndur Park,
þá hershöföingi, hrifsaöi völdin
og þar meö árangur baráttu
þeirra.
Lærdómar
Og nú hefur herinn beitt öllum
sinum styrk og grimmd til aö
bæla þetta andóf niður I blóði.
Hershöföingjarnir hafa reynt
aö láta lita svo út sem stúdent-
arnir væru „harösoönir” bylt-
ingarmenn. Ekkert bendir til
þess I frásögnum vestrænna
fréttamanna. Þeir munu flestir
teljast til frjálslyndra afla og
róttækra i breiðum skilningi.
Þeir eru þjóðernissinnar: meö-
an þeir heldu Kvangju hvöttu
þeir lögregluna óspart til aö
syngja meö sér þjóösönginn.
Þeir sreyndu aö fá Bandarlkja-
stjórn til aö miöla málum milli
sin og stjórnarinnar.
En vafalaust munu þeir, sem
og aörir andstæöingar hershöfö-
ingjanna, gerast róttækari eftir
atburöina i Kvangju. Þaö er til
dæmis haft eftir ýmsum tals-
mönnum kristinna frjálslyndra
afla, aö nú sé ljóst aö þaö sé
vonlaust aö beita venjulegum
þrýstingi meö það fyrir augum
að fá andófsmenn leysta úr
haldi, heldur sé rétt að hefja
marksækna baráttu gegn her-
foringjaklikunni sjálfri meö
sem breiöastri þátttöku. Ýmsir
fréttaskýrendur hafa látiö i ljós
þá skoöun aö almenningur i
Suöur-Kóreu hafi misst trúna á
friðsamlega leiö til lýöræðis-
þróunar.
Um leið telja menn sig taka
eftir verulegri bjartsýni meðal
stúdenta og annarra hópa i upp-
reisnarham. Kjörorð margra
er: Kvangju hefur vfsaö veginn!
Það hefur einnig komið vel i ■
ljós, að ekkier hægt aö skýra at- I
buröi þar meö þvi einu, að viö-
komandi hluti landsins hefur I
um margt veriö afskiptur heldur 1
tjá þeir óánægju landsmanna I
meb þrjátiu ára timabil her-
laga.
Herinn hefur meö hörku sinm 1
reynt aö ná algjörum undir- I
tökum aftur — og um leið nota
töku Kvangju til aö „sanna” aö I
landið sé ekki þroskað fyrir lýö- J
ræði, eins og þaö hefur svo oft
heitið. En svo til allir frétta-
skýrendur eru á einu máli um I
aö þaö muni brjótast út upp- ]
reisnir á ný, ef ekki nú I haust,
þá næsta vetur.
Og Chon Too Hwan fær þaö •
orð á sig aö vera mest hataöi ]
maöur landsins. Honum er likt I
viö Idi Amin og Pinochet.
AB (Byggt á Newsweek, Infor- '
mation og DN)
Uppreisnarmenn fara um götur Kvangju I bflum sem tcknir voru
af hernum.
yiY»yrr.M»>i=i
í ->US> ^
1 K:"' SXÆ }
Klingklang um alla Kaupinhafn.
Borgarumferð
er hjólaumferð
Danskir hjólreiðamenn sýndu mátt
sinn i 36 borgum og bœjum
Því hefði enginn trúað
fyrir skemmstu# en það er
engu líkara en að hjól-
reiðamenn séu að verða
umtalsverð pólitísk hreyf-
ing. Um siðustu helgi fóru
þeir í miklar kröf uaðgerðir
i 36 borgum Danmerkur og
var þátttaka mikil — i
Kaupmannahöfn er til að
mynda talið að 20- 25 þús-
undir hjólreiðamanna hafi
stigiðá bák reiðskjóta sin-
um í tilefni dagsins.
Þeir höföu uppi kröfur I þá veru
aö „borgarstjórnin lúti hjóla-
stýri”, „Gerum aflvana um-
feröaraðila sterka” eöa þá
„Borgarumferð er reiðhjólaum-
ferö”.
Allt fór þaö vel fram, nema
hvað stundum misstu bilstjórar
þolinmæðina þegar þeim fundust
hjólaraöirnar of langar og reyndu
aö brjótast I gegn. Þeir komust
ekki upp með múöur.
1 Kaupmannahöfn var stefnt
eftir átta leiöum inn aö Ráöhús-
torginu og voru þar haldnar
snjallar ræöur um loftmengun frá
bílum og blessun reiöhjólsins.
Fylgjum eftir.
Villo Sigurdsson, sem er sósial-
isti og fer meö áætlunarmál i
borgarstjórn varaöi hjólreiöa-
menn við þvl, aö taka vinsemd
stjðrnmálamanna alvarlega.
Þeir eru svo vanir aö hlaupast frá
loforöum sinum, sagöi hann
meðal annars. Ef aö viö eigum aö
ná fram kröfum okkar um betri
borg erum viö neyddir til að
fylgja þeim eftir meö pólitisku
valdi. Villo borgarstjóri skýröi
frá þvi, aö hann hefði látiö semja
áætlun um hjólabrautir, en um-
ferðarráð heföi saltaö hana.
Aætlun um hjólabrautir á hættu-
legustu götunum yröi fram-
kvæmd á 7—8 árum en ekki fimm
eins og áður var ætlab.
Hjólreiðamenn efndu svo til til-
komumikillar samhringingar
meö bjöllum sinum á Ráöhús-
torginu.
Aö lokum var slegið upp dansi
undir vígoröum hjólreiöamanna.
— (Info)
Bœjarstarfsmenn um kjaramálin:
Vidbúnir aögeröum!
„Ekki verður lengur viö þaö
unað, aö næst-stærstu launþega-
samtök landsins séu hundsuð af
sveitastjórnum og rikisvaldi með
þvi aö þessir aðilar neiti raunhæf-
um samningaviöræöum”, segir
m.a. I samþykkt ráðstefnu bæjar-
starfsmanna sem haldin var
dagana 28-29, mai s.l. á vegum
B.S.R.B.
1 samþykktinni er minnt á að
samkvæmt upplýsingum
Þjóðhagsstofnunnar hafi „hag-
vöxtur veribmeiri á Islandi s.l. 10
ár en i flestum öðrum rikjum
Vesturlanda, en þrátt fyrir þaö sé
kaupránið nú oröiö yfir 20% miö-
að viö samningana 1977.
Bæjarmálaráöstefnan skorar
þvi á alla opinbera starfsmenn aö
búa sig undir þaö, aö hvenær sem
er þurfi samtökin aö beita öilum
samtakamætti sinum i yfirstand-
andikjaradeilu.” — lg