Þjóðviljinn - 26.07.1980, Blaðsíða 20

20 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN HELGIN 26.-27. júll
mannleg samskripti
Sigrún
Júlíus-
dóttir
Nanna
i Siguröar-
dóttir
Þessa mynd rákumst viö á I
danska dagblaöinu „Infor-
mation”. t sumar hefur þaö blaö
veriö meösumartema um börn og
foreldra. Fram aö þessu hefur
margt áhugavert boriö þar á
góma. Má þar nefna stööu kon-
unnar I þjóöféiaginu, hvernig þaö
er aö eiga og hugsa um smábörn,
unglingavandamálin, þegar börn
vinstri sinnaöra foreldra gera
uppreisn gegn sinum „borgara-
legu” foreldrum og fleira gott
mætti telja. Myndin er frá um-
ræöum um meiri hlutverkaskipt-
ingu og styttri vinnutima beggja
foreldra. Hugmyndir um 5-6 tima
vinnudag fellur I góöan jaröveg
hjá ýmsum dönskum stjórn-
málamönnum. Atvinnuleysi i
Danmörku er ennþá mikiö og meö
þvi aö stytta vinnudaginn hjá öll-
um, væri hægt aö koma fleirum I
vinnu. Þetta dæmi sýnir glöggt,
hve þarfir atvinnulifsins og þjóö-
félagsins, hafa bein áhrif á þaö lff
sem einstaklingarnir lifa, hverju
sinni.
FORELDRARAÐGJOF
Alfheiöur.
Um miöjan október 1979 var
komiö á fót foreldraráögjöf á veg-
um Barnaverndarráös Islands.
Tilgangur foreldraráðgjafar-
innar var einkum þríþættur: i
fyrsta lagi aö gefa foreldrum kost
á þvi aö leita sjálfir eftir sálfræöi-
legri aðstoð i uppeldis- og sam-
skiptamálum. 1 öðru lagi að
reyna að vinna fyrirbyggjandi
starf, með því að taka á málum
áður en þau yrðu að meiri háttar
vandamálum. 1 þriðja lagi að
kanna þörf fyrir sllka þjónustu
hér á landi.
1 skýrslum um starfsemi for-
eldraráðgjafarinnar kemur fram,
aö á fyrstu 6 mánuðum starfsem-
innar hafa 43 fjölskyldur leitaö
aöstoðar.
Ráðgjöfin hefur starfað fyrir
allt landið og veriö opin tvisvar I
viku. I sumar veröur gert hlé á
starfseminni I júli og ágúst, en
starfiö hefst aftur I september.
Við ráögjöfina starfa tveir sál-
fræðingar þær Alfheiður Stein-
þórsdóttir og Guðfinna Eydal. Til
þess aö kynna lesendum Slö-
unnar betur starfsemi foreldra-
ráögjafarinnar, höfum við fengið
Alfheiði til að svara nokkrum
spurningum.
Hefur þú oröið vör við aö það
væri erfitt skref fyrir fólk aö leita
þessarar aðstoðar?
Já, fólk hefur stundum hugsaö
sig vel um áöur en það hringdi til
okkar. Astæðan er vafalaust sU að
foreldrar eru ekki vanir að fá
neinn stuðning eða fræðslu um
barnauppeldi.
Hinsvegar er mjög sterk til-
hneiging I samfélaginu að kenna
foreldrum um, þegar illa fer.
Þetta veldur þvi, að foreldrar á-
saka sjálfa sig og finnst að þeir
eigi að geta leyst öll vandamál
sjálfir og biða þá meö að leita að-
stoðar, sem aftur veldur þvl a6
vandamálið getur oröið erfiöara
viðfangs. Þaö er I raun furöulegt,
i þjóðfélagi nUtimans, þar sem æ
meiri kröfur eru geröar til
menntunar til allra starfa, aö
ekki sé meiri áhersla lögö á þekk-
ingu mannsins á sjálfum sér og
hvernig hann þróast. Þaö er
ennþá álitiö einhvers konar algilt
náttúrulögmál aö ala upp börn,
hvernig sem þjóöfélagiö þróast.
Hefur ákveðin tegund vanda-
mála verið í brennidepli, frekar
en önnur?
Vandamálin eru margvlsleg,
enda er leitað til okkar vegna
barna á öllum aldri. Vandamálin
eru oft mjög háð þvl þróunar-
skeiöi sem barnið er á hverju
sinni. Þannig koma erfiðleikar oft
upp á svo kölluðu mótþróaskeiði
barna á forskólaaldri t.d. reiði- og
æðisköst, en einnig erfiðleikar I
sambandi við svefn, mat og svo
framvegis.
Skólabörn hafa oft alvarleg
streitueinkenni, eiga erfitt með
að samlagast vinum og eru jafn-
vel hætt aö þora I skólann.
Unglingar og foreldrar geta átt
i miklum erfiðleikum og innbyrö-
is valdabaráttu.
Eg vil þó sérstaklega nefna
einn málaflokk, en það eru börn
sem hafa fariö I gegnum skilnað,
en eignast slðan nýtt foreldri og
samskiptaerfiðleikar sem af þvi
hljótast.
Það er hins vegar rétt að hafa I
huga, að þó aö ég tali hér um þau
einkenni barnsins sem foreldr-
arnir leita Ut af, þá er ekki litið á
barniö sem einangraö fyrirbæri,
heldur er það alltaf I órjúfanleg-
um tengslum við þá lifsheild sem
það er hluti af. Þannig geta
einkenni barna oft stafað af inn-
byrðis vandamálum og vanllöan
foreldra, tlöum flutningum,
skiptum á dagvistun og skóla,
yfirstandandi skilnaði, komu nýs
systkinis svo eitthvaö sé nefnt.
Er þörf fyrir ráögjafarþjónustu
af þessu tagi?
Já, tvlmælalaust. Viö höf-
um á undanförnum árum orðið
þess varar, að mikil þörf væri
fyrir sllka sálfræðiþjónustu fyrir
almenning. Þetta kom fram bæði.
I starfi og einnig leituöu einstakl-
ingar til okkar eftir aðstoö. Ráö-
gjafarmiöstöövar hafa veriö starf-
andi I áratugi á hinum Noröur-
löndunum og þaö var full ástæöa
til aö ætla aö þörfin væri sist
minni hér á landi. Islenskar fjöl-
skyldur bUa við mikiö álag vegna
t.d. vinnuálag á foreldrum mjög
mikiö, erfiö skilyröi til aö eignast
húsnæði samfara litlum vistunar-
möguleikum fyrir börn.
Þaö hefur komiö I ljós að þrátt fyr-
ir litla auglýsingu á foreldraráð-
gjöfinni, hefur áhugi verið mikill,
ef dæma má af beiðnum um við-
töl. Þannig hefur yfirleitt verið
pantaö 3-4 vikur fram I timann.
Það er llka rétt að benda á, að
flestir foreldrar sem til okkar
hafa leitaö, hafa sérstaklega lýst
yfir ánægju sinni með þetta ráð-
gjafarform og fundist mikilvægt
að geta leitaö að eigin frumkvæði
eftir sálfræöilegri ráögjöf.
Barnaverndarráð Islands hefur
ákveöið að efla þessa starfsemi
aö hausti. Vonumst viö þá til aö
ytri aöstæöna á sama tima og
bömin eru að vaxa upp. Hér er
geia lexio tyrr a mou ioiki en ver-
ið hefur.
BÓKAHORNIÐ
Bækur eru alltaf góð
hjálpartæki i uppeldismálum.
Þær geta gefiö hugmyndir og
veitt stuðning á erfiöum
stundum. Aö sjálfsögöu er
ekki hægt aö ala börn upp eftir
bókum eingöngu, en þekking á
grundvallaratriðum t.d. á
venjulegum þróunarferli
barns, kemur oftast aö góöu
gagni.
Við bendum hér á 3 bækur,
sem náð hafa miklum vin-
sældum meöal almennings.
Foreldrar og börn
(uppeldishandbókin) eftir dr.
Haim G. Ginott. Utg. hjá
bókaforl. Orn og Orlygur ’70.
Foreldrar og táningar
(uppeldishandbókin) eftir
sama höfund og útgefin á is-
lensku hjá sama bókaforlagi
áriö ’71.
Þetta eru bækur, sem
skrifaöar eru fyrir aímenning
á þægilegu máli. Þær gefa
hugmyndir um heppilegar og
miöur heppilegar samskipta-
aöferöir viö börn. Þriöja bókin
heitir: Parent Effectiveness
Training eftir Thomas Gor-
don, Utg. David McKay & Co
I.N.C. New York. ’70. Þessi
bók er kennslubók I ákveöinni
uppeldistækni fyrir foreldra
og er öllu fræöilegri en hinar
tvær. HUn hefur verið notuö á
námskeiðum I foreldrafræðslu
og þýdd a.m.k. á dönsku og
sænsku.