Þjóðviljinn - 04.11.1980, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 4. nóvember 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
FORSETAKJÖR í BANDARÍKJUNUM
Og loks er
eins og ekkert
hafi gerst
Þaö er verið að kjósa í
Bandartkjunum í dag. Og
þær forsetakosningar sem
þar fara nú fram eru að
einu leyti ólikar öðrum
kosningum: aldrei hafa
íslenskir ríkisf jölmiðlar
lagt jafn mikið á sig og nú
til að láta landsmenn
fylgjast með kosningum í
öðru landi. f gærkvöldi
fengu þeir meira að segja
indi og hinum aldurhnigna
leikara frá Kaliforniu”.
(Ýmsir fréttaskýrendur hafa
reyndar vakiö athygli á þvi, aö
enda þótt Reagan skjóti óspart á
Carter fyrir aö hann sé ekki nógu
duglegur aö vigbúast, þá hefur
hann ekki smiöaö sér eigin her-
málastefnu. Hann hefur yfirleitt
látiö sér nægja aö fara meö yfir-
boö: ef Carter talar um 150
miljaröa dollara aukningu út-
gjalda til vigbúnaöar þá bætir
hann galvalskur viö — kannski
svosem 250 miljöröum).
Venjulegur kjósandi (til vinstri)
þeim kostum sem hann fær....
að fylgjast með einvígi
forsetaef nanna í sjón-
varpi.
Fréttamenn hafa undanfarna
daga veriö aö gera athugasemdir
viö þetta einvigi. Þeim hefur yfir-
leitt fundist þaö sæta litlum tiö-
indum. Frambjóöendurnir stóöu
sig hvorki vel né illa. Þeir létu sig
ekki hrasa um óþægileg mismæli
eöa vitleysur. En þeir sögöu
heldur ekkert nýtt. Og kannski
var þaö merkilegast viö þetta ein-
vigi, aö þaö vekur enn upp
áleitnar spurningar um hæpin
áhrif sjónvarps á kosninga-
baráttu: menn töldu aö Carter
heföi staöiö sig betur málefna -
lega, en Reagan haft samt vinn-
inginn — vegna þess aö sá gamli
leikari kann betur aö koma fram i
fyrir framan kvikmyndavélar!
Svipar
saman
I fjölmiölagný þar sem ,,miö-
illinn veröur sjálfur boöskapur-
inn” er eins og gleymist hvaöa
munur er á stefnu og fyrirheitum
forsetaefna. Og kannski er hann
ekki svo ýkja mikill, þegar öllu er
á botninn hvolft. Svo vill jafnan
veröa i tveggja flokka kerfi, þar
sem báöir aöilar eru aö keppa um
sama fylgiö. Um þetta segir Erik
Nord, starfandi viö Alþjóöamála-
stofnunina norsku, i nýlegu viö-
tali viö Ný tid:
,,t þvi máli sem mestu skiptir
fyrir heiminn i dag, en þar er átt
viö striö eöa friö, fáum viö aö
reyna þaö aö forsetaefnin i öflug-
asta riki heims halda uppi vig-
búnaöarkapphlaupi hvor viö
annan. I þvi efni er litill munur á
manninum sem fyrir fjórum ár-
um lofaöi aö draga úr hernaöar
útgjöldum og veöja á mannrétt-
gripur fyrir augun andspænis
Hagsmunahópar
Fyrrnefndur Erik Nord vikur
og aö máli sem margir leggja út
af: hvernig oddvitar efnahags-
lifsins kaupa sig inn i pólitikina
Hann segir meðal annars:
„Forsetaefnin eru hvort um sig
studd af hópum sem hafa nokkuð
mismunandi hagsmuna aö gæta.
Carter byggir á stóru fjölþjóða-
fyrirtækjunum, sem vilja sem
minnsthverfa frá frjálsri verslun.
Reagan styöst meira viö þau
fyrirtæki, sem kjósa aö njóta
verndar gegn samkeppni af hálfu
vestur-þýsks eöa japansks
iönaöar. A pappirnum getur svo
litiö út sem hér sé um meiriháttar
andstæöur aö ræöa. En i reynd
veröur annaö uppi: báöir munu
frambjóöendurnir, þegar til
kemur, veröa aö finna mála-
miölun sem tekur sem mest tillit
til beggja hópa.”
Framkvœmd
kosninga
Aö lokum skal hér minnt á
nokkrar upplýsingar sem kosn-
ingarnar i Bandarikjunum varöa.
152 miljónir manna hafa kosn-
ingaréttt, en búist er viö þvi, aö
aðeins um helmingur þeirra muni
neyta hans.
Um leið og forseti er kosinn eru
og kosnir 435 þingmenn i fulltrúa-
deild bandariska þingsins, einnig
34 öldungardeildarþingmenn og
rikisstjórar i þrettán rikjum. 1
þúsundum bæjarfélaga eru kosnir
lögreglustjórar, skólanefndar-
menn og bæjarstjórnir. I meira
en helmingi 50 rikja landsins eru
haldnar atkvæöagreiöslur um
ýmis sérmál — t.d. um nýtingu
kjarnorku, um byssulöggjöf viö-
komandi rikis og þar fram eftir
götum.
Skoðanakannanir hafa lýst fylgi
forsetaefnanna mjög jafnt aö
undaförnu...
Óbeinar kosningar
Eins og marga rekur minni til
er i Bandarikjunum ekki kosiö
beint til forseta. 1 dag eru kosnir
alls 538 kjörmenn og þaö er ekki
fyrr en þeir koma saman þann 15.
desember aö forsetakjör fer
endanlega fram. Þau atkvæöi eru
svo ekki talin fyrr en á þingi i
Washington þann sjötta janúar.
Rikin kjósa misjafnlega marga
kjörmenn. New York kýs 39 og
Kalifornia 43, en litil riki eins og
Vermont og Delaware aöeins
einn. Sá frambjóöandi sem fær
flest atkvæöi I hverju riki fær alla
kjörmenn þess. Þetta sérstæöa
kerfi getur leitt til þess, aö sá sem
fær flest atkvæði tapar samt,
vegna þess aö hann nær ekki
hreinum og tilskildum meirihluta
kjörmanna. Þetta geröist þrisvar
á siöustu öld, siöast áriö 1888.
Um skeið gat svo litið út sem
eitthvert þessháttar gæti einnig
gerst i ár. Meö þvi móti aö þriöji
frambjóöandinn, John Anderson,
fengi flest atkvæöi i einhverjum
fylkjum og nóg til þess aö hvorki
Carter né Reagan gætu tryggt sér
270 kjörmenn. I slikum tilvikum
mundi koma til kasta þingsins aö
kjósa forseta — þaö hefur tvisvar
gerst, en þaö er langt siöan. I
seinna skiptiö geröist þetta áriö
1824. Og Anderson mun, eins og
jafnan verður i tveggja risa kerfi,
tapa á þvi, aö þaö er hægt aö
sýna fram á aö atkvæöi honum
greidd geri litið annaö en „spilla
fyrir” öðrum, og þá helst Carter.
áb tók saman
Garðabær —
lóðaúthlutun
Nokkrar lóðir eru lausar til umsóknar.
Umsóknarfrestur er til 10. nóv. n.k.
Upplýsingar veitir byggingarfulltrúi á
viðtalstima. Ath. eldri umsóknir endur-
nýist.
Bæjarstjóri.
Alþýðubandalagið i Reykjavik
Félagsfundur til
undirbúnings landsfundar
Alþýðubandalagsins
Alþýðubandalagið i Reykjavik boðar til
félagsfundar fimmtudaginnö. nóvember á
Hótel Esju. Fundurinn hefst kl. 20.30.
Dagskrá:
1) Kjör fulltrúa ABR á landsfund
2) Tillaga stjórnar ABR
um landsfundarskatt
3) Skýrslur og tillögur starfshópa ABR
4) önnur landsfundarmál.
Félagar fjölmennið og mætið stundvis-
lega.
Stjórn ABR.
Allur akstur
krefst
varkárni
fS
Ytum ekki barnavagni
á undan okkur við
aðstæður sem þessar
RÁÐ
8S
VERKAMANNABÚSTAÐIR
1 ÍREYKJAVÍK

HÓLAHVERFI
RAÐHUS
SUÐURLANDSBRAUT 30
Stjórn verkamannabústaða í Reykjavík óskar eftir
umsóknum um kaup á 60 íbúðum
í raðhúsum, sem nú eru í byggingu í Hólahverfi í Reykjavík
Áæt/að er að afhenda ibúðirnar fullfrágengnar
á tímabilinu mars ti/ nóvember 1981
Umsóknareyðublöð, ásamt upplýsingum um verð og skilmála, verða afhent á
skrifstofu verkamannabústaða, Suðurlandsbraut 30, Reykjavík, og skal um-
sóknum skilað þangað fyrir mánudaginn 24. nóv. nk.
Stjórn verkamannabústaða i Reykjavik
.vci