Þjóðviljinn - 12.05.1981, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 12. maí 1981 ÞJÓDVILJINN — SIÐA 5
EINAR MÁR JÓNSSON TALAR FRÁ PARÍS:
Gífurlegur fögnuður vinstri
manna yfir sigri Mitterrands
Hátíð á Bastillutorgi:
„Giscard í atvinnuleysið!”
hrópaði mannfjöldinn
Gífurlegur fögnuður
varð meðal allra vinstri-
manna þegar sjónvarpið
franska lýsti því um átta-
leytið á sunnudagskvöldið
að Francois Mitterrand
hefði verið kosinn forseti
með góðum yfirburðum.
Það var dansað og sungið á
Bastillutorginu þar sem
mikill mannfjöldi safn-
aðist samati og fyrr en
varði höfðu menn fundið
sér sameiginlegt vigorð að
fara með: Giscard au
chomage! Giscard at-
vinnulaus — og þótti víst
mátulegt á hann.
Og svo óku bílar um um allar
götur og flautuðu dú-dú-dú, dú-dú-
dú, tvisvar sinnum sex atkvæði,
sem þyða Mitterrand président!
— Mitterand er forseti.
Það var von að vinstrimenn
væru kátir. Þeim fannst að það
hefði loksins gerst sem þeir hafa
verið að biða eftir frá þvi að
fimmta íyðveldið var stofnað: að
vinstrimaður yrði forseti, en þar
hefur stundum munað mjóu.
Sumir telja sig hafa verið að biða
allar göturfrá dögum alþýðufylk-
ingarinnar 1936.
,/ Hin lifandi öf I"
Sigur Mitterrand er mjög ótvi-
ræður. Hann fær i Frakklandi
sjálfu 52% atkvæða en Giscard
48%: Þetta er miklu meiri munur
en var á þeim tveim árið 1974, en
þá var hann vist innan við tvö
prósent. Svo eru það „héruð
handan hafsins” eins og Martini-
que og Guadaloupe sem draga
aðeins úr þessum mun, en allir
vita að það er nokkuð málum
blandað.
Sumir vilja túlka sigur sósial-
istaforingjans fyrst og fremst
þannig, að hann hafi flotið á
„Reagan-cffect” eins og það
heitir: m.ö.o. að forsetinn sem
fyrir var hafi verið svo óvinsæll,
að andstæðingurinn hlytiað vinna
á eftir því sem á kosningabarátt-
una leið. Vist er Giscard mjög
óvinsæll, og verr þokkaður en
menn höfðu búist við. Þar ber
margt til: stefnu hans, persónu-
leika, drambsemina, demanta-
málið og ýmislegt fleira.
En þvi má heldur ekki gleyma,
að vinstrimenn hafa áður verið
nálægt sigri, og þeir telja sig geta
lýst þessum úrslitum sem „sigri
hinna lifandi afla”. Svo mikið er
víst, að allur þorri verkamanna
og yfirgnæfandi meirihluti ungs
fólks hefur kosið Mitterrand.
Fögnuður vinstrimanna var
þeim mun meiri vegna þess, að
enda þóttMitterrand væri búinn að
ná um helmingi atkvæða sam-
kvæmt skoðanakönnunum fyrir
seinni umferfína, þá trúðu um
tveir þriðju hlutar kjósenda ekki
öðru en að Giscard yrði endur-
kosinn.
Stefnumál
híns nýja forseta
Þjóðnýtingar, stytting vinnuvikunnar, aðferðir gegn atvinnu-
leysi, eignaskattur og breyttstefna í kjarnorkumálum eru meðal
hcirra stcfnumála sem nýkjörinn forseti Frakklands, Francois
Mitterrand, hefur haft á lofti i þeirri kosningabaráttu sem nú
hefur fært honum sögulegan sigur.
Mitterrand hefur i hyggju að þjóðnýta niu meiriháttar iönaöar
samsteypur. Meðal þeirra eru Rhone-Paulenc, vefnaðar- og
efnaiðnaðarhringur og Dassaultverksmiðjurnar, sem meðal
annars framleiða Mirage-orstuþoturnar.
Þau 10% bankakerfisins sem de Gaulle ekki þjóðnýtti eftir
strið verða nú þjóðnýtt.
Félagsmálastefna Mitterrand gerir blátt áfram ráð fyrir þvi
að meiri hallisé á fjárlögum Frakklands i ár en i fyrra. Astæðan
er einkum sú, að Mitterrand vill margt til vinna til aðfækka at-l
vinnuleysingjum sem nú eru 1,7 miljónir — en þeim gæti fjölgað
á næstu misserum i 2,6 miljónir ef ekki verður reynt að snúa
þróuninni við.
Mitterrand ætlar að reyna að skapa 200 þúsund ný störf á
vegum hins opinberra. Hann ætlar að veita fé til nýrra fram-
kvæmda i vegamálum, til byggingar skóla og sjúkrahúsa til að
bæta atvinnuástandið.
Hinn nýi forseti stefnirað þvi að koma vinnuvikunni niður i 35
stundirmeð samkomulagi við aðila vinnumarkaðsins og með
það fyrir augum að slik tilhögun gefi fleiri mönnum vinnu en nú
hafa. I sama augnamiði vill hann lækka eftirlaunaaldurinn svo
hann verðisextiuár fyrirkarla en 55 ár fyrir konur sem starfa á
vegum hins opinbera.
Mitterrand ætlar að koma á nýjum eignaskatti á eigur sem
nema meira en 3,5 miljónum króna.
Mitterrand fellst á að lokið sé við þær kjarnorkustöðvar seml
eru í smiðum i Frakklandi, en hann vill ekki byrja á nýjum eins
og Giscard ætlaði sér.
Hinnnýi forseti ætlar að afnema dauðarefsingu, sem enn er
við lýði i Frakklandi.
Mitterrand ætlar ekki að láta smiða franska nifteindar-
sprengju, en er meðmæltur sterkum vörnum Frakklands.
1 utanrikismálum mun Mitterrand að likindum halla sér meira
að þriðja heiminumen fyrirrennari hans. Búast má við þvi, að
stjörn hans styðji bæði Nicaragua og vinstrifylkinguna i E1
Salvador.
(Byggtá DN)
Mitterrand
þjóðsögu.
sumir kalla hann „Mythe Errante” — eða „gangandi
Þingrof
Mitterrand hefur þegar hér er
komið sögu aðeins haldið eina
stutta ræðu. En menn búast við
þvi að um leið og hann tekur við
embætti eftir hálfan mánuð muni
hann rjúfa þing og reyna að fá
þann þingmeirihluta sem hann
þarf til að koma fram stefnu-
málum sinum. Það er allt mjög
spennandi vegna þess, að nú
verða fyrstu eiginlegu stjórnar-
skiptin i sögu Fimmta lýðveldis-
ins. Og menn hafa jafnvel deilt
um það, hvort stjórnarskráin og
kosningafyrirkomulagið, sem de
Gaulle smiðaði utan um sig, gæti
yfirhöfuð leyft vinstrimönnum að
taka við. Meðal annars vegna
þess, að hægrimönnum nægði
jafnan að vinna einar kosningar
til að halda völdum — meðan
vinstrimenn urðu að vinna tvenn-
ar kosningar i röð til að ná
völdum.
Liklega mun Mitterrand byrja
á því að skipa bráðabirgðastjórn,
sem undirbýr kosningar.
Spurningin um stjórnaraðild
kommúnista kemur ekki upp
strax. Kommúnistar hafa annars
verið mjög hófsamir eftir að úr-
slit urðu kunn, þeir skiluðu sér vel
á kjörstað með Mitterrand, en
hafa ekki borið fram neinar
kröfur, og segjast munu taka á
sig hverja þá ábyrgð sem þurfa
þýkir.
Lurða í
hægrisinnum
Giscard hefur þegar hér er
komið (kl. 18.30 i Paris i gær)
ekkert sagt annað en hann hefur
sent Mitterrand heillaóskaskeyti
og þar með að hann muni vinna
áfram að heill Frakklands.
Chirac, frambjóðandi Gaullista
úr fyrri umferðinni, hefur á hinn
bóginn þegar komið fram eins og
væri hann væntanlegur leiðtogi
sameinaðrar stjórnarandstöðu
hægrimanna, en vafasamt er
talið, að helstu liðsmenn Gis-
cards, svo sem Barre forsætis-
ráðherra, muni leyfa Chirac að
komast upp með slikt spil. Grunnt
er á þvi góða: kannski hefur um
fjórðungur gaullistaatkvæðanna
farið á Mitterrand i seinni
umferð, og Chirac veitti Giscard
eins dræman stuðning og unnt var
eftir fyrri umferðina. Þó reyndi
hann að breyta til þegar á leið
kosningabaráttuna og bakka for-
setann fráfarandi betur upp —
líklega til að komast hjá þvi, að
hægrimenn kenndu honum um
ósigurinn.
Mitterrand fékk þar að auki
helming atkvæða umhverfis-
verndarmanna úr fyrri umferð.
Kosningaslagurinn
Kosningabaráttan á milli
umferða var um margt fróðleg.
Bæði gaullistar og kommúnistar
höguðu sér fyrst nokkuð öðruvisi
en búist hafði verið við.Gaullistar
voru mjög tregir við Giscard, en
kommúnistar reyndu sama og
ekki að spilla fyrir Mitterrand,
eins og margir bjuggust við.
Þegar frá leið breyttist þetta
nokkuð: Chirac mælti meir með
Giscard en fyrst og kommúnistar
tóku upp aftur gagnrýni á miðju-
sókn Mitterrands. En þetta
breytti ekki áhrifunum af fyrstu
viðbrögðum þessara aðila eftir
fyrri umferð.
Giscard herti mjög róðurinn
gegn Mitterrand þegar á leið og
greip til lágkúrulegri aðferða —
m.a. með þvi að snúa út úr stefnu-
skrá sósialistaforingjans i þá
veru, að þar væri tekin stefna inn
i skelfilegt Gúlagriki kommún-
ismans. Ekki hefur þessi tilraun
með hræðslu kjósenda tekist.
Gera má ráð fyrir þvi að þing-
kosningar verði siðustu sunnu-
dagana i júni. Þangað til verður
nógiað stússast fyrir Mitterrand,
þennan merkilega persónuleika
sem galgopar franskir kalla
„Mythe Errantc” — eða
„gangandi þjóðsögu”.
emj/áb.
Barnagæsla í sveit
Okkur vantar 10—12 ára krakka, til að
gæta þriggja ungra systkina i sveit i
sumar.
Upplýsingar i sima 28802 eftir kl. 7.
UTBOÐ
Orkubú Vestfjarða óskar eftir tilboðum i
lagningu dreifikerfa fyrir fjarvarmaveit-
ur i Bolungarvik og á Patreksfirði.
Tilboðin verða opnuð á skrifstofu
Orkubúsins Stakkanesi 1, ísafirði, mánu-
daginn 25. mai 1981 kl. 14.00.
Útboðsgögn verða afhent á Tæknideild
Orkubús Vestfjarða gegn 300 kr. skila-
tryggingu fyrir hvort verk.
Orkubú Vestf jarða
Tæknideild
Reykjadalur
Sumardvöl fyrir fötluð börn verður i
Reykjadal i sumar, mánuðina júni-ágúst.-
Umsóknir um dvöl fyrir börnin sendist
skriflega til forstöðukonu S.L.F. sem allra
fyrst.
Matráðskona
óskast til starfa á bumaheimilið i
Reykjadal mánuðina júni—ágúst. Upp-
lýsingar hjá forstöðukonu, Háaleitisbraut
13.
Stjórn Styrktarfélags
lamaðra og fatlaðra.