Þjóðviljinn - 12.05.1981, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 12. mai 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Kveðjuorð
J ón Jósep Jóhannesson
Cand. mag.
Fæddur 11.3. 1921 - dáinn 5.5. 1981
Jón Jósep var hugsjónamaöur-
inn i orösins fyllstu merkingu.
Hugsjón hans var aö sjá tsland
klæöast aftur grænum skógi eins
og á fyrri tiö. Bestu ár ævi sinnar
lagöi hann sinn skerf til þess aö
sjá þann draum veröa aö veru-
leika.
Hann menntaöist til kennslu-
starfa og kennsla varö honum
lika hugsjón, ekki siöur en skóg-
ræktin. Uppfræðsla ungu kyn-
slóöarinnar meö viröingu fyrir
þjóötungunni og ræktun landsins
tvinnuöust saman i huga hans.
Hann setti saman bók i félagi viö
vin sinn, Snorra Sigurösson, er
bar nafniö „Æskan og skógur-
inn”. Nafnið var ekki tilviljun.
Þessu tvennu, sem er tákn lifs og
grósku i landinu og þjóöinni, gaf
Jón Jósep krafta sina. Hann var
baráttumaður, sem var reiðubú-
inn aö hlaöa götuvigi, ef þvi var
aö skipta. Samt var hann viö-
kvæmari en margir þeirra, sem
deigari eru i baráttu. Ég hygg, að
þessar andstæöur i fari hans og
lifi hafi tekið á hann og kannski
átt einhvern þátt i þvi, aö heilsa
hans bilaöi á miöjum aldri.
Jón Jósep Jóhannesson var
fæddur 11. mars, 1921 á Hofsstöö-
um i Skagafiröi. Foreldrar hans
voru hjónin Kristrún Jóseps-
dóttir, Björnssonar fyrrum skóla-
stjóra á Hólum, og Jóhannes
Björnsson, sem þá bjuggu þar, en
fluttust siðar til Reykjavikur.
Þau voru einstakar sómamann-
eskjur, sem mikil ánægja var aö
kynnast.
Jón Jósep gekk menntaveginn,
eins og þaö hét áöur fyrr: Hann
varö gagnfræöingur úr Gagn-
fræðaskóla Reykvikinga 1938, hóf
nám i stæröfræöideild Mennta-
skólans i Reykjavik, en „verter-
aöi” yfir i máladeild Menntaskól-
ans á Akureyri og lauk þaöan stú-
dentsprófi 1942. Siöan stundaöi
hann nám i islenskum fræðum viö
Háskóla Islands og lauk cand.
mag. prófi 1949. Hann fór á nám-
skeiö i dönskum bókmenntum i
Danmörku 1952 og löngu siðar
dvaldist hann i Englandi við nám
i ensku og i enskum bókmenntum
i Cambridge einn vetur. Siöar
sótti hann námskeið i bókasafns-
fræðum við Háskóla Islands.
Hann réöist kennari i islensku
viö Skógaskóla undir Eyjafjöllum
við stofnun hans 1949 og kenndi
þar viö mjög góöan oröstir i 15 ár.
Hefi ég heyrt nemendur hans frá
þessum árum ljúka miklu lofsoröi
á kennslu hans og þá sérstöku
alúð, er hann lagði i starfiö. Jón
festi rætur á Skógum i þeim mæli,
aö þegar hann hvarf þaöan, var
eins og einhver strengur slitnaöi.
Hann fékkst aö visu viö kennslu-
störf i Reykjavik nokkur ár eftir
þetta, m.a. viö Sjómannaskólann,
en hann náöi aldrei þeim sama
fasta takti, sem hann gekk eftir i
Skógum. Siöustu árin stundaöi
hann sem hlutastarf bókavörslu
hjá Vegagerð rikisins og síöast á
Kleppsspitalanum ásamt einka-
kennslu.
Jón Jósep byrjaöi áriö 1943
sumarstörf hjá Skógrækt ríkisins.
Hann hélt þvl áfram meira og
minna til ársins 1969 og svo aftur
sumariö 1979, sem var siöasta
sumariö, er hann vann hjá Skóg-
rækt rikisins. En fleiri stofnanir
nutu krafta hans viö skógræktar-
störf. Fremst er þar aö telja
Skógaskóla. Jón var lífiö og sálin i
þvi aö koma upp skógarteig i
brekkunni ofan við skólann og á
Skógaárunum var hann einn af
forystumönnum Skógræktar-
félags Rangæinga. Hann lagöi
einnig hönd aö verki á landi Til-
raunastöövar Háskólans á Keld-
um, en þeirri stofnun tengdist
hann gegnum mág sinn, Björn
heitinn Sigurösson, lækni.
Kynni min af Jóni Jósep hófust
löngu áöur en ég byrjaöi aö starfa
viö skógrækt. Þegar viö tveir
sveitungar komum noröur til
Akureyrar i M.A. á útmánuöum
1940, vildi svo til, aö Jón Jósep
var einn sá fyrsti af skólapiltum,
sem viö töluöum viö og kynnt-
umst. Hann var þá i 4. bekk og
frægur latinugarpur. Hann tók
okkur sveitapiltum af elskuleg-
heitum og leiðbeindi okkur marg-
vislega i ólgusjó skólalifsins. Siö-
an vorum viö samtiöa tvo vetur i
M.A. Veturinn 1945-1946 hitti ég
Jón oft i Reykjavik, en þá á
öörum vettvangi.
Það var i Sósialista-
félagi Reykjavikur, þar sem hann
haföi orö á sér fyrir snerpu i
starfi. Um þær mundir var hann
ekki fastur viö nám, en haföi ferö-
ast i nær hálft ár um vesturhluta
landsins < við aö safna áskrif-
j endum aö Flateyjarbók og oröiö
j griöarlega vel ágengt. Þegar svo
j bókin kom út, olli útlit hennar
honum svo miklum vonbrigöum
aö hann vildi aldrei eignast hana.
Kynni okkar og samskipti hóf-
ust þó ekki fyrir alvöru fyrr en
1956, er hann réöst aö Hallorms-
staö sem sumarmaöur og flokks-
stjóri viö Skógræktina. Siöan var
hann þar meira og minna á sumr-
in til 1969.
Jón Jósep haföi veriö eitt sum-
ar áöur á Hallormsstað, 1951, hjá
Guttormi móöurbróður minum.
Þá stjórnaöi hann gróöursetningu
fyrsta lerkiteigsins eftir
Guttormslund. Þessi teigur er 1.2
ha aö flatarmáli og ber nafnið
Jónsskógur eftir Jóni Jósep. Trén
þar eru nú orðin yfir 10 m há og
mun þessi skógarteigur standa
sem minnisvarði um starf þessa
öðlings og hugsjónamanns um
einhver hundruö ára. Hann stend-
ur einnig sem afsönnun þeirrar
kenningar, aö skógræktarmenn
sjái ekki árangur verka sinna i
lifanda lifi.
En hann sá marga fleiri teiga
vaxa upp á Hallormsstaö en Jóns-
skóg. Þeir greniteigar, sem viö
sýnum nú meö mestu stolti á
Hallormsstaö frá 1956 og á næstu
árum á eftir, voru gróðursettir
undir hans stjórn og ætiö gróöur-
setti hann mikið sjálfur, þvi aö
=|p Vinnuskóli
== Hafnarfjarðar 1981
Umsóknarfrestur um vinnu i Vinnuskóla
Hafnarfjarðar er til 22. mai n.k. Rétt til
vinnu eiga hafnfirskir unglingar fæddir
1966 og 1967. Þá eiga unglingar fæddir 1968
kost á timabundinni vinnu.
Umsóknareyðublöð liggja frammi i Æsku-
lýðsheimilinu, opið þriðjudaga til föstu-
daga kl. 16—18. Þar eru jafnframt gefnar
allar nánari upplýsingar um starfsemi
Vinnuskólans i sumar. Simi Æskulýðs-
heimilisins er 52893.
Æskulýðsráð.
Hvolpar — gefins!
Hver vill bjarga lifi 4ra fallegra hvolpa?
Miskunnsamir snúi sér til heimilisfólksins
Hrisdal Snæfellsnesi, simi um Borgarnes
93-7102.
Voff, Lúlli og Lotta.
Jóseps við gróöursetningu á Hall-
ormsstaö, og þaö hefir flýtt verk-
inu og bætt verklag.
Nokkur hundruö þúsund tré i
Hallormsstaöaskógi munu um
langa framtiö minna okkur á
starf þess óvenjulega manns, sem
var hitaður upp af eldmóði hug
sjónar. A þeim árum haföi þessi
eldmóbur Jóns ómetanlega þýö-
ingu i starfi okkar. Skógrækt á
tslandi er þess eölis aö lengi mun
þörf á þess háttar viðhorfi til
starfsins.
Arið 1964 kom út bók eftir hann
og Snorra Sigurösson, sem fyrr
var nefnd, „Æskan og skógur-
inn”. Hún var samin I þeim anda,
sem Jón Jósep boöaði sýknt og
heilagt, að það yröi aö fá unga
fólkiö á Islandi til þess aö klæöa
landiö skógi. Þaö gladdi hann
mjög haustið 1979, þegar fram-
kvæmdanefnd „Ars trésins 1980”
ákvaö aö gefa hana út I þriöja
sinn og senda hverju islensku
skólabarni, sem brautskráöist úr
grunnskóla vorið 1980, til leiö-
beitingar og hvatningar á „ári
trésins”. Þaö var mat þeirra,
sem um fjölluöu, að ekki yröi
samin betribók fyrir þetta tilefni.
Þaö var enn eitt stórt framlag
hans til skógræktar á Islandi.
Nokkur siðustu sumrin á Hall
ormsstaö bjó Jón Jósep á heimili
minu.
Hann gat verið allra manna
skemmtilegastur, þegar hann lét
gamminn geysa i orðum og var
þá ekki alltaf aö skera utan af þvi
i athugasemdum um menn og
málefni. Hann var ákaflega
kurteis og tillitssamur maöur á
heimili, svo að viö bregöum þvi
oft við og það yljar okkur jafnan
aö minnast hans frá þessum
árum.
Eftir 1965 tók heilsu Jóns
Jóseps að hraka og siðasta ára-
tuginn gekk hann hvergi nærri
heill til skógar, svo aö þrek hans
til starfa var mjög skert.
Jón Jósep var einn þeirra, sem
kryddaöi tilveruna fyrir sam-
feröamennina.
Hann hefir meö þeim verkum
sinum, sem hér hefir veriö lýst
stuttlega, skiliö eftir sig spor,
sem seint fýkur i.
Siguröur Blöndal
Lausar kennarastöður
Við grunnskóladeild Fjölbrautaskólans á
Akranesi eru lausar kennarastöður.
Kennslugreinar danska og stærðfræði.
Upplýsingar eru veittar á skrifstofu
skólans simi 93-2544 frá 9—5 daglega.
Skólanefnd
Grunnskóla Akraness
HITAVEITA
SUÐURNESJA
óskar eftir vaktmanni i Svartsengi.
Umsóknarfrestur til 15. mai 1981. Upplýs-
ingar veittar á skrifstofu Hitaveitu
Suðurnesja, Brekkustig 36, Njarðvik.
þessu starfi unni hann meira en
öörum. Af handaverkum Jóns
Jóseps á Hallormsstaö trúi ég
þrennt muni bera hæst, er timar
llba, fyrir utan sjálfan Jónsskóg.
Þaö er samanburöartilraun á 16
kvæmum af rauðgreni frá 1958,
sem ber vitni um fágætlega vönd-
uð vinnubrögð.
Þvi næst allt, sem gróöursett
var sumarið 1962,. Þaö ár voru
settar niöur flestar plöntur á einu
ári hingað til i Hallormsstaða-
skógi, eöa 102 þúsund. Blágreni-
teigurinn frá þessu sumri viö
Sjónarhraun mun verba ein af
perlum Hallormsstaöaskógar i
framtiðinni.
Loks er þaö fyrsti lerkiteigur-
inn i Mjóanesi frá 1965. Þar var
lagöur hornsteinninn aö þeirri
lerkiræktun á bökkum Lagar-
fljóts, sem mesta athygli hefur
vakið i seinni tið. Sá teigur var
gróöursettur i beljandi noröan-
roki snemma i júni og við vorum
satt að segja ekki bjartsýnir á, að
plönturnar stæðust þetta fyrsta
hret. Þar staðnæmumst við nú
gjarnan með gesti til þess að sýna
þeim, hvernig breyta má þursa-
skeggsmóum i grænan garð á
skömmum tima. Þar var höndin
hans Jóns Jóseps enn að verki.
Þaö hefir liklega veriö á árinu
1962, sem hann byrjaði aö nota
flögg til þess aö ákvarða plöntu-
raöirnar. Með þessu gat hver
plöntunarmaöur unniö óháður
næsta manni. Siðan höfum viö
notaö þetta vinnukerfi Jóns
Verð eftir
lækkun:
HF. ÖLGERÐIN EGILL SKALLAGRÍMSSON