Þjóðviljinn - 17.06.1981, Blaðsíða 12

12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miftvikudagur 17. jiini 1981
Satt best að segja var
sautjánda júníhátíðin fyrir
sjötíu árum ekki fyrsta til-
raunin til að efna til hátíð-
ar á afmælisdegi Jóns
Sigurðssonar. Sá sem
fyrstur reyndi að hreyfa
því máli var ágætur kaup-
maður í Reykjavík,
Þorlákur O. Johnson,
reyndar frændi Jóns for-
seta og mikill aðdáandi.
Þorlákur haföi lagt Jóni liö meö
ýmsum hætti meöan þeir liföu
báöir. Hann sá um margt sem
laut aö útför Jóns hér heima,
meöal annars um prentun og út-
gáfu á ræöum og kvæöum sem
flutt voru við þetta tækifæri.
Hann átti mikinn hlut að þvi, aö
hægt var aö afhjúpa minnisvaröa
um Jón i desember 1881. Þorlákur
lét steinprenta stóra mynd af
Forseta og sendi út orðsendingu
þess efnis að „sérhver góður Is-
Verslunarhús Þorláks i Hafnarstræti
„Nokkrir frjálslyndir og fjörugir menn"
Minningarsamkvæmi
17. júni árið 1886
Fyrsta kveikjan að þjóðhátíðardegi
lendingur, erann fósturjörð sinni,
ætti aö eignast þessa mynd sem
allra fyrst”. Þessi mynd er enn til
i ýmsum stofum og þykir vafalitið
hiö besta þing.
Þorlákur ö. Johnson lét einnig
prenta og dreifa á ensku 57 blað-
siöna æfisögu frænda sins.
Heilladagur
En mestan áhuga mun Þorlák-
ur hafa haft á þvi að sannfæra is-
lenska þjóö um aö sautjándi júni
væri mesti heilladagur hennar og
bæri henni aö minnast þess ár-
lega. Um þaö efni segir svo i bók
Lúöviks Kristjánssonar um
Áskrift
kynning
Áskrift -
kynning
YBn'YANWIH
LUJMimiLS
vió bjóóum nýjum lesendum okkar
ÓKEYPIS ÁSKRIFT til næstu mánaóamóta.
Kynnist blaóinu af eigin raun, látió ekki
aóra segja ykkur hvaó stendur í
Þjóóviljanum.
sími 81333
ÞJÚÐVIUINN
Þorlák, ,,Cr heimsborg I Grjóta-
þorp”, ööru bindi bls. 295:
„Þessari hugmynd skýtur fyrst
upp á fundi I stúkunni „Einingu”
4. april 1886. Þorlákur leggur þar
fram tillögu þar sem hann stingur
upp á aö stúkurnar I Reykjavik
gangist fyrir þvi I sameiningu að
efna til minningarsamkomu 17.
júni þá um sumariö. Ætlast hann
til, aö hún fari fram meö þessum
hætti: Allir templarar bæjarins
hittist á ákveönum staö, em-
bættismenn meö einkenni sin, og
siðan haldi þeir I skrúögöngu suö-
ur i kirkjugarö, aö leiði forseta-
hjónanna. Fyrir skrúögöngunni á
aö bera islenzka fánann (þ.e.
fálkamerkið). Viö minnisvaröann
sésungin ný kantata eöa kvæöi og
ennfremur fluttar ræöur.
— Ekki veröur séö af gjöröar-
bók „Einingar”, hvernig fundar-
mönnum hefur litizt á tillögu
Þorláks, þvi aö þess er einungis
getið, aö frestaö hafi veriö um óá-
kveöinn tima aö taka ákvöröun
um hana.
Ekki varö af þvi, aö fæöingar-
dags Jóns Sigurössonar væri i
þetta skipti minnzt meö þeim
hætti, sem Þorlákur haföi stungiö
upp á I „Einingunni”, enda verö-
ur ekki séö af gjöröarbók hennar,
aö um þaö mál hafi frekar verið
rætt á fundum stúkunnar. Aform
Þorláks aö gera 17. júni aö tylli-
degi var þar meö ekki úr sögunni,
þvi aö einmitt þennan dag 1886
kom margt manna saman i húsi
hans, en ekki veröur til fullnustu
úr þvi skoriö, aö Goodtemplarar
hafi einir staöiö aö samkvæminu.
Framan á sérprenti kvæöa
þeirra, sem sungin voru, stendur,
aö samkoman hefi veriö haldin af
„Good-Templarafélaginu I
Reykjavik”, en Valdimar
Asmundsson ritstjóri, sem var
einn af félögum „Einingar” og
Þorlákur Ó. Johnson: „hann hef-
ur kveikt ljós i hjörtum vorum”.
viröist hafa veriö i samkvæminu,
getur þess þannig i blaöi sinu
daginn eftir:
Fór það vel
fram
„Fæöingardagur Jóns Sigurös-
sonar var I gær hátiölegur hald-
inn af nokkrum frjálslyndum og
fjörugum mönnum hér i bænum
(flest Goodtemplarar) I veitinga-
sal húsfrú Kristfnar Bjarnadótt-
ur. Voru þar ræöur haldnar og
minni drukkin, og fór samsætiö
mjög vel fram, en fyrir þvi stóö
Þorlákur kaupmaöur Johnson”.
Þetta er eina frásögnin, sem
blööin varöveita um kveikjuna aö
þjóöhátiöardegi Islendinga.
Hversu fálát þau eru um þann at-
burö, þá fyrst er minnzt opinber-
lega fæðingardags Jóns Sigurös-
sonar, gæti bent til þess, aö ekki
heföi veriö mikill áhugi á aö koma
á þeirri siðvenju. Ókunnugt er um
ræöumenn i samkvæminu 17. júni
1886, en fyrir minni forsetans var
sungið þar brot af kvæöi sem
Steingrímur Thorsteinsson haföi
ort sex árum áöur.”
Lúövik skýrir ennfremur frá
þvi, aö Þorlákur hafi efnt til sam-
kvæmis 17. júni 1887. Þögn rikir i
blöðunum um þessa minningar-
hátið nema hvað Isafold birtir
kvæði sem ort voru i tilefni dags-
ins og getur þess aö þau hafi verið
sungin 17. júni „i fjölmennu sam-
kvæmi hjá Þorláki Ó. Johnson”.
Það er meö öðrum oröum fram-
takssamur kaupmaöur I Reykja-
vik sem hefur frumkvæöi aö þvi
aö byrjaö er á þvi aö gera 17. júni
aö tyllidegi og hefur mestan veg
og vanda af framkvæmdinni.
Lúðvik Kristjánsson segir i bók
sinni, að það sé á huldu hvort
áframhald hafi oröið eftir 1887, en
blöðin islensku veita aö minnsta
kosti enga vitneskju i þvi efni.
// Sannur
þjóðríkismaður"
Varöveist hefur ræöa sem
Þorlákur Ó. Johnson flutti þegar
minnisvaröi Jóns Sigurössonar
var afhjúpaður. Þar leggur hann
sérstaka áherslu á aö „Enginn
hefur eins vakiö þjóöernistilfinn-
ingu vora og Jón Sigurösson þvi
meö sinu merkilega starfsama
lifi hefur hann kveikt þaö ljós I
hjörtum vorum, aö vér erum bæöi
farnir aö skilja þaö, og vitum þaö,
aö vér erum sérstök þjóö með
voru eigin tungumáli og þjóörétt-
indum. Jón Sigurösson kenndi oss
þann mikla sannleika, aö viröa
ekki mennina eftir stööu sinni,
heldur eftir þvi sem þeir stæöu i
stööu sinni. Hann var i raun og
veru sannur þjóörikismaöur
(Republikaner). Hann vildi
kenna oss, að eftir þvi sem oss
færi fram i öllu andlegu og verk-
legu, þá ættum vér aö ná þeim
þroska, er einkennir alla frjálsa
og menntaöa menn. Hann gat þvi
aldrei veriö neinn svokallaöur
„klikkumaöur”, þvi aö hans
mikla og göfuga sál haföi miklu
æöri og stærri sjóndeildarhring
heldur en þann, sem takmarkað-
ur er af eigingirni eöa þokulegri
hugsun um alia rétta pólitík. Þaö
er þvi skylda vor aö halda áfram i
sömu stefnu og hann og jafnframt
kenna börnum vorum aö drekka
af hans anda, svo aö þjóö vor geti
náö þvi takmarki, sem henni er
ætlað. Lifi minning Jóns Sigurös-
sonar i heiöri og blessun á meðan
nokkurt Islenzkt hjarta bærist”.
Skjót viðbrögð
Þaö er hvimleitt aö þurfa að
b/öa lengi meö bilaö rafkerfi,
leiöslur eöa tæki.
Eöa ný heimilistæki sem þarf
aö leggja fyrir.
Þess vegna settum viö upp
neytendaþjónustuna - meö
harösnúnu liöi sem bregöur
skjótt viö.

•RAFAFL
Smiðshöfða 6
ATH. Nýtt simanúmer: 85955
V erzlunarmannaf élag
Reykjavíkur
vekur athygli félags-
manna sinna á námskeiði
sem haldið verður skv.
ákvæðum i kjarasamn-
ingi og veitir rétt til kaup-
hækkunar.
Námskeiðið er ætlað afgreiðslufólki sem
hefur náð efsta þrepi i 9, 11 og 13 launa-
flokki. Þó getur vinnuveitandi heimilað
starfsfólki að sækja námskeiðið eftir
styttri starfstima.
Námskeiðið verður haldið 22. júni-10. júli i
Verzlunarskóla Islands.
Þátttökugjald er greitt af vinnuveitendum
og ber þeim að skrá afgreiðslufólk á nám-
skeiðið hjá Kaupmannasamtökum Islands
fyrir 18. júni n.k.
Verzlunarmannafélag Reykjavikur.