Þjóðviljinn - 31.07.1981, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 31. júll 1981
UOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
btgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Clafsson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir
úmsjónarmaöur sunnudagsblaös: Þórunn Siguröardóttir
Afgreiðslustjóri: Valþór Hlöðversson
Blaðamenn: Álfheiður Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Ástgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.Jón Guöni Kristjánsson.
tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Björn Br. Björnsson .
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Unnur Kristjánsdóttir
Skrifstofa: GuðrUn Guövaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiösia: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Simavarsla : Olöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Bilstjóri: SigrUn Bárðardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Siöumúla 6,
lleykjavik, simi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf..
Menning, hreyfing,
einfoldun og orkunýtni
• Fjármálaráðherra hef ur tilkynnt þá ákvörðun ríkis-
stjórnarinnar að f rá og með morgundeginum falli niður
24% vörugjald af kæliskápum, þvottavélum, ryksugum
og hrærivélum. Jafnframt hefur verið ákveðið að 23
1/2% söluskattur af aðgangi að sundstöðum verði felldur
niður f rá sama tíma.
klippt
Skuldasafnarinn
Matti Matt
Skelfing á vesalings Mogginn
erfitt um þessar mundir. Súrari
en ál i álmálinu, einangraður og
að athlægi gerður meðal alls
þorra Islendinga. Sama er uppi
á teningnum varðandi umfjöll-
un um efnahagsmál, þar rær
Mogginn nokkuð einn á báti,
nema hvað Jón Baldvin og Al-
hallærislegt að lesa i þessari
sömu Staksteinagrein að Gunn-
ar Thoroddsen hafi sagt að
„rikiö yröi einfaldlcga að sniöa
framkvæmdum og eyðslu sinni
stakk eftir stærð". Þetta hefur
Thoroddsen greinilega alveg
gleymt aö segja Matthiasi þeg-
ar þeir voru saman i rikisstjórn
hér foröum tið.
Meiri
rangfærslur
Og fyrst við erum farin að lita
á slappleika Moggans i efna-
ganga. Nú er leikinn innan- J
flokks farsi á Alþýöuflokks- .
heimilinu. Slegist um það hat- I
rammlega i nafni stjórnar- I
skrárinnar hvort ritstjóri Al- J
þýðublaðsins fái að gefa út fifl- >
skaparblað, með uppdigtuöum I
viötölum og fleira af þvi tagi. I
(Þvi má reyndar skjóta inn að J
sum af blööum Jóns Baldvins .
hafa verið enn undarlegri en I
umrætt skemmtirit Vilmundar j
og félaga). Auövitaö er meira i J
pokanum. Slagurinn snýst ekki j
einvörðungu um þetta blað. I
Djúpstæður klofningur er að I
koma upp á yfirborðið. Enda J
mun umrætt blað hafa verið ,
• Hér er um að ræða ákvarðanir sem miða að ein-
földun og samræmingu, en eru um leið liður í þeirri
viðleitni ríkisstjórnarinnar að draga úr verðbólgu og
halda niðri verðlagi.
• Heimilistæki eins og kæliskápar, þvottavélar, ryk-
sugur og hrærivélar eru meðal þeirra nauðsynja heimil-
anna, sem bera óhæf ilega há opinber gjöld. Aðf lutnings-
gjöldin af þessum tækjum hafa verið samanlagt 123
prósent, en verða ef tir breytinguna 80%.
• Ragnar Arnalds f jármálaráðherra sagði í viðtali
við Þjóðviljann í gær, að einu sinni hefðu þessar vörur
verið taldar til lúxusvarnings, en það væri að sjálfsögðu
löngu liðin tíð. Ríkisstjórnin hefði tekið ákvörðun um að
fella niður vörugjalið af þessum hátollavörum sem
fyrsta skref í þá átt að jafna opinber gjöld á ýmsum
nauðsynjum heimilanna.
• Hér er tvímælalaust farið inn á rétta braut. Kjósi
stjórnvöld að greiða niður verðlag hefur oft verið gripið
til þess ráðs að auka niðurgreiðslur á búvöru. Fyrir lág-
launafólk og mannmörg heimili eru þessar niður-
greiðslur afar mikilvægar, en því er ekki að leyna að
sífellt hringl með búvöruverðið upp og niður hefur
ruglaðalmenning í ríminu.
• Vmislegt misræmi er á opinberum álögum á mikil-
væga vöruf lokka og þjónustu, sem vegur þungt í rekstri
heimilanna. Það er til bóta að einf alda og samræma sem
kostur er þar sem svo háttar. í fyrra var til að mynda
felldur niður söluskattur af tónleikahaldi og leiksýning-
um. Þetta var sjálfsögð ákvörðun því að af ýmissi
annarri menningarstarfsemi hafði um skeið ekki verið
greiddur söluskattur, svo sem leigu af íþróttasölum,
aðgangi að íþróttasýningum, kappreiðum og skíðalyft-
um. Ein vinsæl almenningsíþrótt var þó enn söluskatts-
skyld. Sundið var eina íþróttagreinin sem menn þurftu
að borga söluskatt af er þeir greiddu fyrir aðgang að
sundlaugum. Ríkisstjórnin hefur ákveðið að frá og með
mánaðamótunum verði felldur niður 23 1/2 prósent sölu-
skattur af sundinu. Um leið hefur sundstöðum í
Reykjavík verð leyfð 10% hækkun á verði f yrir aðgöngu,
og mun því lækkunin 1. ágúst nema 11%.
• „Þetta er gert til samræmis og einföldunar, og ekki
síður með tilliti til þess að hér er um mjög mikilvæga
almenningsíþrótt að ræða. Þetta er áframhald af þeirri
viðleitni ríkisstjórnarinnar að styðja við bakið á menn-
ingarstarfemi í landinu", sagði Ragnar Arnalds
f jármálaráðherra í samtali við Þjóðviljann ígær.
• Um næstu mánaðamót verða verðbætur á laun 1.
sept. reiknaðar út og er gert ráð f yrir að þær nemi rösk-
lega 9% á meðallaun. Ríkisstjórnin mun hafa hug á því
að halda þeim innan við 9% mörkin. Til þess þarf f rekari
niðurfellingu gjalda ef farin er sú leið. í því sambandi
má minna á það stef nuatriði stjórnarinnar að rík áhersla
verði lögð á orkusparnað og hagkvæma orkunýtingu í at-
vinnurekstri, samgöngum og heimilisnotkun. Niður-
felling allra tolla af reiðhjólum hefur þegar haft gífur-
leg áhrif með stórauknum hjólainnf lutningi og almennri
hjólanotkun til orkusparnaðar og heilsubótar.
• Aðgerðir af þessu tagi geta því haft þjóðhags-
legt gildi umfram það að halda aftur af verðbólgunni.
Það hlýtur að koma sterklega til álita að stjórnvöld haldi
áfram að ýta undir orkusparnað með því að létta opin-
berar álögur á sparneytnum farkostum.
— ekh.
Tafla 4. Fjármunamyndun 1970—1979.
Milljónir króna. Verölag ársins 1969.
1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979
Fjármunamyndun, alLs 92,7 131,7 130,4 156,7 173,6 159,0 154,9 172,7 160,4 160,6
I. Atvinnuvegirnir 43,2 72,2 65,8 79,2 92,1 72,0 59,7 84,3 80,0 80,0
1. Landbúnaður 6.3 7,7 9,3 10,3 11,4 10,0 9,8 11,1 10,9 9,5
2. Fiskveiöar 6,5 6,3 14,0 29,7 24,0 14,3 6,8 19,9 13,0 13,5
3. Vinnsla sjávarafurða 2,5 4,4 5.4 6,8 7,3 6,9 5,5 9,0 8,0 9,7
4. Álverksmiðjan 6,3 6,2 1,4 0,7 0,5 0,1 0,4 0,9 3,8
5. Járnblendivcrksmiðjan - _ 1,7 , 1,1 3,5 8,9 6,1
6. Annar iðnaður (en 3.—5.) 6,3 9,5 11.1 9,0 10,8 10,4 10,5 12,0 13,3 14,8
7. Flutningatæki 7,3 25,5 8,7 9,4 18,8 13,8 13,0 14,7 9,2 8,9
8. Verzlunar-, skrifstofu-, gistihús o. fl 5,2 5,3 5,8 6,1 8,7 6,6 7,3 7,0 7,8 6,5
9. Ýmsar vélar og tæki 3.2 7,2 5,3 6,5 10,4 7,8 5,6 6,7 8,0 7,2
II. íbúdarhús 18,3 20,6 25,7 37,8 32,7 30,4 31,0 32,7 32,8 32,1
III. Byggingar og mannvirki hins opinbera 31,2 38,9 38,9 39,7 48,8 56,6 64,2 55,7 47,6 48,5
1. Rafvirkjanir og rafvcitur 9,1 12,1 10,9 9,2 14,7 24,9 33,0 21,5 15,7 17,1
.2. Hita- og vatnsvcitur 2,7 2.6 3,3 3.2 4,3 5,9 6,1 9,0 8,6 9,0
3. Samgöngumannvirki 10,9 14,6 15,3 18,5 19,4 15,7 15,1 14.7 13,9 14,0
4. Byggingar hins opinbera 8,5 9,6 9,4 8,8 10,4 10,1 10,0 10,5 9,4 8,4
Tafla 12. Fjárniál rikisins 1972—1979.
Rekstrargrunnur. Milljónir króna.
IU72 197.1 1974 1975 I97h 1977 1978 1979
Sem hlutfall af vergri þjódarframleiðslu, markað.svirði
Tekjur ........................................... 27,1 25,7 26,7 26,5 26,8 26,3 28,3 29.5
Útgjöld ......................................... '26.9 26,0 29,1 30,4 26,5 27,0 28.6 29.6
Rekstrarjöfnuður .................................. 0,2 -0,3 —2,3 -3,9 0,3 -0,7 -0,3 —0.1
Greiðslujöfnuður .................................. 0,2 -0,3 —2,4 —2,9 —0,2 -0,5 -0,7 0,3
1) Lán hjá Seðlabanka ekki meðtalin.
þýðublabiö fara meö túr og túr I
mestu fýluköstum slnum. t gær
er tuðað um efnahagsmálin i
Staksteinum, I tilefni af útkomu
skattseðla. Og auðvitað verður
Staksteinahöfundur aö láta und-
an þeirri áráttu sinni að fara
meö fleipur og ósannindi. Virð-
ist ekki geta rætt um efnahags-
mál án þess að krydda meö
bulli. Og oftar en ekki verður
kryddið yfirgnæfandi.
Svo mælir Mogginn:
„Skattheimta sem hlutfall af
þjóðartekjum hækkar og lækkar
eftir því, hvers konar rikis-
stjórnir sitja að völdum hér á
landi. Þetta hlutfall hækkaði
þannig nokkuð i tið vinstri
stjórnarinnar 1971—1974, en hef-
ur síðan stigið jafnt og þétt og|
mun nú við hámark þess sem
þekkst hefur hér á landi.”
Hér er ekki nema hálfur sann-
leikur sagöur, og tæplega það
þó. Staksteinahöfundur litur
eingöngu á tekjuhliö rikisins.
útgjaldahliðina verður aö hafa
með ef eitthvert vit á að hafa i
dæminu. Þvi annars virðist sá
fjármálaráðherra snjallastur
sem safnar mestum skuldum.
Það var einmitt það sem Matt-
hias Mathiesen geröi i fjár-
málaráöherratið sinni. Það var
undir hans stjórn sem útgjöld
rikisins urðu hæst hlutfall af
þjóöarframleiðslu. Ariö 1975
þegar útgjöld rikisins fóru upp i
30,4% af þjóöarframleiðslu voru
tekjur Matta ekki nema 26.5%
af þjóöarframleiöslunni. Þaö er
enginn vandi aö vera „góöur”
fjármálaráöherra ef maöur
safnar bara skuldum, og eftir-
lætur seinni tima mönnum aö
greiöa skuldirnar. Þetta var
kúnstin hans Matta allan tim-
ann sem hann var fjármálaráö-
herra, bara prentaöir peningar,
safnaö skuldum viö Seölabank-
ann, og eytt meira en aflaö var
öll árin, nema hvaö 1976 var i
járnum.
1 þessu ljósi verður þaö einkar
hagsmálaumæröu, þá skulum
viö berja i einn brest enn i ofan-
nefndum Staksteinum.
Þar er látið aö þvi liggja aö
aukin skattheimta hafi dregiö
mjög úr fjármunamyndun frá
þvi þegar blessaöur Sjálfstæöis-
flokkurinn var viö stjórnvölinn:
Þarsegir: „Enginn vafi er á þvi
að stóraukin skattheimta eða
hlutur hins opinbera i þjóðar-
tekjum á kostnað atvinnuvega
og almennings er meginorsök
þess að eigin fjármunamyndun
hefur nær engin orðið i atvinnu-
rekstri, þann veg að atvinnu-
vegirnir hafa ekki getað fært út
kviar, tæknivætt sig og fjölgað
meir en raun er á atvinnutæki-
færum.”
Margt má um bull þetta
segja. En aö sinni veröur látiö
nægja að benda Staksteina-
mönnum á aö lesa 12. hefti af
riti Þjóðhagsstofnunar ,,úr
Þjóðarbúskapnum”. Þar má
finna töflu um fjármunamynd-
un frá 1970 - 1979. Samkvæmt
henni fór fjármunamyndun at-
vinnuveganna snarlega niöur á
viö á árunum 1975 og 1976, þe. i
miöri stjórnartiö Geirs Hall-
grimssonar, en hefur aukist
mjög siðan. Þetta er vitnisburð-
ur Þjóöhagsstofnunar, en auö-
vitað kemst Mogginn bráðum aö
þeirri niöurstöðu að sú háborg-
aralega stofnun, Þjóöhagsstofn-
un, sé ekkert annaö en áróöurs-
stofnun kommúnista, rétt eins
og rikisútvarpiö.
Innanflokksfarsi
krata
Og þá eru þaö vesalings krat-
arnir. Þaö á ekki af þeim aö
samiö fyrir þá sök aö ritstjóri og
blaöamenn töldu vist að tekiö
yröi fram fyrir hendurnar á
þeim.
Nú hefur jafnvel Sighvatur
svikiö vin sinn Vilmund. A
þingkflokksfundi greiöa allir
þingmenn flokksins, nema
Benedikt Gröndal og Arni
Gunnarsson atkvæöi gegn
stuðningsyfirlýsingu við Vil-
mund og brandarablaðið.
Og Vilmundur skilur ekki þátt
Kjartans Jóhannssonar. Og svo |
kemur það athyglisverða. Vil- |
mundur segir i viðtali við Þjóð- I
viljann: „Allir vita að á bak við J
V.R. skrifin var verið að meina I
ýmis önnur fclög”.
Eftir þeim upplýsingum sem •
klippari hefur gleggstar þá var J
það þetta atriöi sem i raun réð I
úrslitum. Flokksforystan áttaði I
sig á þvi að þegar Vilmundur •
var aö skamma Magnús L. J
Sveinsson og kallaði hann hand- I
bendi atvinnurekenda, þá átti I
hann raunverulega við Kjartan ■
Jóhannsson. Og þegar Verslun- J
armannafélag Reykjavikur er I
nefnt hallærislegasta félag I
norðan Alpafjalla þá á Vil- *
mundur i raun við Alþýðu- J
flokksfélag Reykjavikur. Hér er I
semsé gamla Albaniuaðferðin I
komin á kreik, rétt einu sinni '
enn.
Gáfaðir menn
Að lokum, og svona til til-
breytingar, skulu orð Rolf Jo-
hansen gerö að orðum klippara:
„Annars er skritið hversu vel
menntaðir menn lenda hjá Al-
þýöubandalaginu. Þar eru
menn allir skarpgáfaðir”.
— eng
og skorlð