Þjóðviljinn - 17.09.1981, Blaðsíða 4

4 SLÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 17. september 1981
uoonum
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
Ctgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir
Umsjónarmaður sunnudagsblaðs: Þórunn Sigurðardóttir
Afgreiðslustjóri: Valþór Hlöðversson
Blaðamenn: Álfheiöur Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.Jón Guöni Kristjánsson.
tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Bjöm Br. Björnsson .
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Unnur Kristjánsdóttir
Skrifstofa: Guðrún Guövaröardóttir, Jóhannes Harðarson.
Afgreiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Simavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Siðumúla ff,
Keykjavik, simi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf..
Norsku
kosningarnar
• úrslit kosninga til norska Stórþingsins sýna vissu-
lega hægrisveif lu, en hún er með ýmsum þeim ein-
kennum, að það er ekki sérstök ástæða til háværs
fagnaðar í borgarablöðum. Fáir fagna því til dæmis,
aðandlegir f rændur Glistrups hins danska eru komnir
á þing með f jóra menn — en þeir boða meðal annars
afnám aðstoðar við fátækar þjóðir, nauðungarf lutn-
ing eiturlyf jasjúklinga til Svalbarða og að norska her-
inn skuli þjálfa í atómhernaði! í annan stað verður
hinn mikli sigur Hægrif lokksins að verulegu leyti á
kostnað miðflokkanna tveggja — Kristilega þjóðar-
flokksins oq Miðflokksins. Þessi millifærsla á fylgi
milli borgaralegra flökka bendir til þess, að eins og
menn verða þegar varir við í Svíþjóð, þókist hið póli-
tíska mynstur í Noregi í átt til tveggja flokkakerfis.
• Slík þróun er of urskiljanleg: það hef ur einmitt verið
sagt um svonefnda hægrisveiflu nú í Noregi, að ein
helsta ástæða hennar sé sú, að kjósendum finnist
næsta lítiil munur á þeim flokkum tveim sem nú eru
stærstir, Hægri flokknum og Verkamannaflokknum.
Þegar svo er komið er von, að miðjuf lokkar eigi erf itt
með að koma sér á framfæri sem einhverjum þeim
sjálfstæðum einingum pólitískum sem máli skipta.
Það sem nú var sagt minnir og á annað: Hægri
flokkur Willochs hefur ekki aukið við sig fylgi með
„harðri" íhaldsstefnu af því tagi, sem t.d. sænskir og
breskir íhaldsmenn hafa reynt með nokkrum árangri
en kom i koll leiftursóknarmönnum Sjálf stæðisf lokks-
ins hér heima. Þvert á móti: flokkur Kaare Willochs
hefur alls ekki boðað niðurskurð á hinu sósíaldemó-
kratíska velferðarkerfi — þykist jafnvel vilja byggja
ofan á það í einstökum greinum! Um leið lofar
flokkurinn skattalækkunum, sem lætur vel í eyrum
flestra. Þetta er kallað að heita því að bæði verði úlf-
arnir mettir og sauðirnir haldi lífi. Talsmenn Verka-
mannaflokksins kölluðu þetta að vonum lýðskrum í
kosningaslagnum og ííklegter að Hægrimönnum muni
reynast erfittað táofangreint dæmi til aðganga upp
— jafnvel þótt þeir hafi norskan olíuauð úr að spila.
• Verkamannaf lokkurinn norski hefur lent í svipaðri
stöðu og ýmsir aðrir valdaflokkar Evrópu, sem lengi
höfðu stjórnað: í kreppu, óvissu og úrræðaleysi láta
kjósendur \ Ijós vissan pólitískan leiða og þreytu með
því að kjósa helsta stjórnarandstöðuflokkinn, hvar
sem sá f lokkur er annars staddur í hinu pólitíska lit-
rófi. Auk þess lendir flokkurinn í einskonar vist-
kreppu af því tagi, sem er algeng meðal sósíaldemó-
krataf lokka.
• Þeir hafa, einkum um norðanverða Evrópu, eins og
tæmt möguleika velferðarríkisins miðað við óbreytt
ástand og farið er að dofna þakklæti kjósenda fyrir
það sem vel var gert í þeim efnum. I efnahagslegum
vandkvæðum samtímans verður innan þessara f lokka
viss togstreita milli þeirra sem hafa ekki annað fram
að færa en hefðbundna sósíaldemókratastefnu og
þeirra sem vilja finna nýjar leiðir til að vekja upp
pólitískan áhuga og samstöðu. Þar er þá einkum átt
við þá menn sem hafa áhuga á endurskoðun fyrri
stefnu í utanríkis- og hermálum og ekki síður þá sem
vilja taka upp slag við borgarastéttina um yf irráð yf ir
f járfestingum, berjast fyrir atvinnulýðræði í róttækri
mynd.
• Þessi togstreita hef ur bersýnilega sent ýmsa miðju-
kjósendur yf ir til Hægri flokksins-og um leið hresst
við Sósíalíska vinstrif lokkinn, sem nú hef ur tvöfaldað
þingmannatölu sína, og er aftur á uppleið eftir mikið
áfall sem flokkurinn varð fyrir í kosningunum 1977.
Róttæk afstaða þess flokks í vígbúnaðarmálum, um-
hverf isverndarmálum, í vörn fyrir skárstu hliðarvel-
ferðarríkisins, hefur fært aftur til hans nokkuð fylgi
úr vinstri armi Verkamannaflokksins.
—áb.
Sextán hundr-
uð manns í
húsnæðishraki
sem viö rr aft glima á hðfuft-
'svæftinu þurfa menn aft gera
cin fyrir sixrftargráftu þessa
Þvi miftur liggja hvcrgi fyrir
idi upplýsingar
lla þvi afl laka Iðlur Morgun-
um hásnæftisvandann Irúan-
r seRÍr 29. ágúsi siðaslliftinn:
A cr i stuttu máli þanmg, aft
Imanns, fjðlskyldur og ein-
, eru i húsnæðishraki. Þaft
aft versna þegar skólaæsk-
I náms í framhaldsskólum
e«rinnar."
Skiptingin
í höfuðdróttum
AuAvnað er ekki nóg aft geía scr
þessa lölu 1600 manns, þafl þarf
einnig aft vita hvcrnig hópurinn skipt-
isi i fjðlskyldusiærftir Þcita væri
hægi ef cinhver einn aftili heffti
dregift saman þessar upplýsingar sem
fyrir liggja i umsóknum um húsnæfti
hjá ýmsum siofnunum á höfuftborg-
arsvæftinu. Svo er ekki og mun ég þvi-
miða utreikninga mina við að þcssi (
IhOO manus skipiisi i fjðlskvldur í
sðmu hol uftdran uiii og allir Kcykvik-
klippt
Aðgerðarleysi
íhaldsins
Ihaldsblöðin halda áfram
þeirri iöju sinni aö rægja nýju
húsnæöislögin og finna þeim allt
til foráttu Þau vandræöi sem
Sjálfstæöisflokkurinn hefur
skapaö á Reykjavikursvæöinu
meö áratuga aögeröarleysi I
byggingu leiguhúsnæöis og
áhugaleysis á félagslegum ibúö-
arbyggingum eru öll skrifuð á
reikning Alþýöubandalagsins og
nýju húsnæðislaganna. Er þar
hvorki spöruö lygin né rang-
færslurnar.
Dæmigerö er forystugrein
Visis i gær, þar sem þvi er hald-
iö fram aö á húsnæðisráöstefnu
Alþýöubandalagsins hafi rikt
eitthvert ráöleysi i þessum efn-
um. Þvert á móti komu þar
fram margvislegar hugmyndir
sem horfa til úrbóta, auk þess
aö sú skipun var staöfest aö
framkvæmd nýju húsnæöislag-
anna meö stórátaki i' byggingu
félagslegra ibúöa og leiguhús-
næðis á vegum sveitarfélaga
muni á aðeins nokkrum árum
takast aö leysa húsnæöisvanda
láglaunafólks.
„Sjálfstæðismenn hafa alla
tiö lagt megin áherslu á sjálfs-
eignarfyrirkomulagiö, að gera
öllum kleyft aö koma sér upp
eigin ibúöum án tillits til tekna,
stéttar-eöa fjölskyldustærðar”,
segir Visir. „Meginatriöiö er aö
allir sitji viö sama borö”, segir
ennfremur. „Kerfiö á ekki aö
refsa þeim sem spjara sig meö
dugnaöi og framtaki”, og
„Þannig má sömuleiöis forðast
þá hneisu aö fólki sé raöaö niöur
i húsnæöi eftir tekjum og
stéttum.”
Aftur til
Pólanna?
Þaö er liklega þessvegna sem
ihaldiö i Reykjavik vildi halda
sem lengst i Selbúöirnar, Bjarn-
arborg, Höföaborg, Fannarfell,
Pólana og önnur sh'k „fátækra-
hverfi”. Verkalýöshreyfingin
varð aö nota verkfallsréttinn og
gefa eftir i kaupi til þess aö
knýja ihaldiö i Reykjavik til úr-
bóta í þessum efnum. Og i hvert
skipti sem slakað hefur veriö á
klónnihefur Reykjavikuríhaldiö
komist upp meö aö hætta aö
sinna þörfum láglaunafólks fyr-
ir ibúöarhúsnæöi.
Verkam annabústaöakerfiö
hefur frá upphafi miöast viö aö
allir sitji viö saina borö i hús-
næöismálum og lágtekjufólk
hafisvipaöa möguleika og aörir
til þess aö eignast húsnæöi ekki
siöur en þeir sem betur eru sett-
ir. Verkamannabústaöir byggj-
ast á sjálfseigarkerfi með hag
stæöum lánum, og þaö er til
vitnis um hve þeir ihaldsmenn
fylgjast illa meö aö i núverandi
áætlunum er hvergi gert ráö
fyrirsérstökum hverfum verka-
mannabústaða eöa leiguhús-
næöis á vegum sveitarfélaga,
heldur er ætlunin aö byggja
þetta húsnæöi ibland viö annaö.
Þannig hefur t.d. Reykjavíkur-
borg ákveöið aö úthluta lóöum
undir leiguhúsnæöi i Nýjum
Miöbæ og Suðurhliðum sem eru
meöal eftirsóttustu byggingar-
svæða f borginni.
Vandi unga
fólksins
Þaö er ein bábiljan sem
ihaldsblööin tyggja dag eftir
dag aö aukin áhersla á félags-
legar ibúöabyggingar dragi fé
úr hinu almenna lánakerfi og
bitni þvi sérstaklega á þeim
„sem spjara sig meö dugnaöi og
framtaki”. Þetta er endurtekið
dag frá degi þótt félagsmála-
ráöuneytiö hafi sýnt fram á aö
lán til almennra húsbyggjenda
hafa hækkaö sem hlutfall af
visitöluibúðinni, og fylgja betur
veröbólgu en áöur. Meir en
helmingur þeirra sem byggja i
dag eruaö gera þaö i annaö eöa
þriöja sinn. Vandi þeirra er ekki
stórbrotinn. Hinsvegar bitna
breytt lánakjör á þeim sem
byggja í fyrsta sinn. Og það eru
einmitt um málefni þessa fólks
sem Svavar Gestsson félags-
málaráöherra hefur lagt til aö
rikisstjórnin og bankakerfiö
fjalli meö þaö fyrir augum aö
létta undirmeö því. Þær tillögur
hafa fengið góöar undirtektir og
vonandi veröa úrbætur ákveön-
ar áöur en næsta áætlun Hús-
næðisstjórnar um útlán 1982
veröur samþykkt. Sérstaklega
er f ráöi aö greiða fyrir fólki
sem byggir á vegum byggingar-
samvinnufélaga enda hefur þaö
form á byggingum reynst ákaf-
lega vel siöustu árin.
Þegar rætt er um ibúöabygg-
ingar hér á landi veröur sér-
staklegá aöhuga aö fjármögnun
byggingarkerfisins. Eftir sex
vikna verkfall var árið 1955
samiö um atvinnuleysis-
tryggingar. 2% af iögjöldum til
atvinnuleysistryggingarsjóös,
2% af öllum dagvinnulaunum
verkafólks, helmingur af öllum
iðgjöldum sjóösins er lánaö til
Húsnæöismálastjórnar. Þetta
varð meginstofn Byggingar-
sjóös ríkisins — og forsenda fyr-
ir gifurlegri aukningu ibúöa-
bygginga um land allt frá 1956.
Verkalýösfélögin samþykktu
lagaákvæöium þetta en þaö erá
fæstra vitoröi hverjum sköpum
þau skiptu i lánum til húsnæöis-
mála, eins og Guömundur J.
Guömundsson formaöur Verka-
mannasambandsins benti á sl.
sunnudag á ráöstefnu Alþýöu-
bandalagsins.
Dagsbrún og önnur láglauna-
félög verkafólks voru driffjaðr-
irnar i þvi aö koma fram at-
vinnuleysistryggingum og siöar
aö koma á launaskatti þannig aö
atvinnurekendur legöu einnig
fram fé til húsnæöiskerfisins.
Breiöholtsframkvæmdirnar
voru lokapunktur þeirrar stöö-
ugu baráttu i húsnæöismálum
sem stóö látlaust i 20 ár frá 1955 ,
til ’65. Meö þeim hófst loks út- |
rýming fátækrahverfa i Reykja j
vik. Hvaö sem segja má um þær J
aö öðru leyti er enginn efi á þvi |
aö þar leystu láglaunafélögin i
Reykjavik stóran vanda. Hins- |
vegar tók ekkert viö er þeim ■
lauk og á síðasta áratug voru I
margsvikin loforö til verkalýðs- |
hreyfingarinnar i samningum |
um aö þriöjungur ibúöarþarfar ■
landsmanna yröi leystur á fé- |
lagslegum grunni. Þaö var ekki |
fyrren meö samþykkt nýju hús- |
næöislaganna 1980 að nýtt tíma- ■
bil hófst og allar horfur á aö nú I
veröi gert átak sem um munar I
og skipt getur sköpum i húsnæö- |
ismálum. ■
Leigupenni
Enauövitaö vælir þá ihaldiö. 1
Andstaðan gegn Breiöholts- |
framkvæmdunum á sinum tima I
var svo megn aö ráöinn var sér- I
stakur blaöafulltrúi á Visi, 1
kostaður af byggingarmeist- I
urunum sem byggöu og seldu I
nokkrum fasteigasölum. Allar I
framkvæmdir voru niddar niöur •
og fbúum Breiöholts lýst sem 4.
flokks fólki. Hiö sama er upp á
teningnum nú.
En verkalýðsfélögin — og þá ■
sérstaklega láglaunafélögin —
hljóta i ljósi þess hvernig þau
hafi i raun átt drýgstan þátt i l
þvi aö byggja upp lánakerfið til *
ibúðabygginga — og má m.a. |
bæta við hlut lifeyrissjóöanna |
frá 1969 — þau hljóta aö standa 1
fast á þeirri kröfu sinni aö þetta ■
framlag þeirra sé virt á þann
hátt aö sérstök áhersla sé lögö á
aö leysa vanda tekjulágs fólks i
húsnæöismálum. ■
Talað
Um skyndiúrlausnir hefur J
margt komið fram, svo sem um -,
aö nota gistirýmii Rvik tilþess j
aö leysa húsnæöisvanda skóla-
fólks. Þaö ætti aö létta á mark J
aöinum sem aö matf flestra er
ekki mikiö þrengri en venju-
lega. Einsog lesa má i grein eft-
ir Jón Asgeir Sigurösson i Dag- (
blaöinu eru engar óyggjandi töl- .
ur til um hversu margir eru i
húsnæðisvandræöum, og ekkert
hefur í raun veriö gert til þess J
aö greina hver vandinn i raun .
er. Þessvegna var lagt til á ráö-
stefnu AB i Reykjavik að gerö
yröi skyndikönnun á ástandinu [
og siöan i framhaldi reynt aö i
leysa vanda hvers einstaklings
frá manni til manns. Það er
sannfæring margra aö vandinn ,
sé ekki ýkja meiri en undcmfar- .
in ár. Munurinn er sá að nú er
talaö um hann og jafnvel birtar
tölur, en á ihaldstimum i borg- |
inni sameinuöust embættis- ■
menn og pólitikusar um aö |
þegja sem fastast. —ekh |
•g skorrið
„Frá manni lll manns
| Husnæðismál hafa verið á dag- 1
L krá að undanförnu. og kemur
bigum á óvart. Leigjendur hafa r' maM
X>st yfir neyðarástantíi, íbúðar- ■jggingar hafa dregist saman. ^oakjor hafa versnað og al ^Knnt er viðurkennt að hús- Keðiskreppa blasi við. Þetta ■istand hefúr orðið stjórnmála "nónnum að þrætuefm. A siðasta lári var húsnæðislögunum breytt, '
ur BlondJ
helgina settil
un sina. að lf
sjöðinn nið
bankarnir ,
annast I jAr\S
eins og tiðkð
stæður fólkf
þarfir og laT
leitt kerfi, sf
pólitlskir fyl
I hendi sér, T