Þjóðviljinn - 29.09.1981, Síða 4

Þjóðviljinn - 29.09.1981, Síða 4
4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 29. september 1981 DIÚOVIUINN Málgagn sósíalisma, verkalýös- hreyfingar og þjóðfrelsis Ctgefandi: Otgáfufélag Þjóöviljans. Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann. Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson. Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjön Friðriksson. Afgreiöslustjóri: Valþór Hlöðversson Blaöamenn: Álfheiöur Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir, Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs- son.Jón Guðni Kristjánsson. lþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson. Otlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Björn Br. Björnsson . Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson. Handrita- og prófarkaiestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar. Auglýsingar: Unnur Kristjánsdóttir Skrifstofa: Guðrún Guövaröardóttir, Jóhannes Haröarson. Afgreiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir. Simavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir. Bflstjóri: Sigrún Bárðardóttir. Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns- dóttir. Otkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Siöumúla 6, Reykjavik, simi 8 13 33. Prentun: Blaöaprent hf.. Nýtt landhelgismál • Enn einu sinni er naf n ölvu Myrdal nef nt í tengslum við úthlutun friðarverðlauna Nóbels. Afskipti hennar af afvopnunarmálum eru heimskunn, og hvarvetna leggja menn við hlustir er rödd hennar heyrist. Nýlega ákvað Alþjóða friðarrannsóknarstofnunin í Stokkhólmi að stofna svokallaðan Myrdalssjóð, sem á að verða upphaf þjóðlegrar vakningar í f riðarmálum. Sjóðurinn er stofn- aður til heiðurs Gunnari og ölvu Myrdal sem á langri ævi hafa margtgott lagttil þróunar- og afvopnunarmála. Þá bar svo við fyrir nokkru að stofnuð voru friðarsamtök sænsku verkalýðshreyf ingarinnar, Arbetarrörelsens Fredsforum, en þau eiga að vera samstarfsvettvangur Alþýðusambandsins og Jafnaðarmannaf lokksins í Svi- þjóð í upplýsingastarfi um friðar- og afvopnunarmál. Formaður er Alva Myrdal. Markmið þessara stofnana beggja er eins og raunar öll viðleitni ölvu Myrdals að út- breiða þekkingu um friðar- og afvopnunarmál. • Morgunblaðið heldur því fram í Reykjavíkurbréf i si. sunnudag að Þjóðviljinn haf i misnotað nafn ölvu Myrdal málflutningi sínum til framdráttar. Höfundur Reykja- víkurbréf s telur sér sæma að gera ölvu Myrdal upp skoð- anir. Við hér á Þjóðviljanum kjósum heldur að halda okkur við staðreyndir mála. I nýútkomnu riti Utanríkis- málastofnunarinnar í Stokkhólmi ,,Kjarnorkuvopnalaus Evrópa" fer ekkert á milli mála um það hvernig Alva Myrdal vill bregðast við skipbroti slökunarstefnunnar. • Meginhugsun þessa rits er að þjóðir Evrópu eigi ekki að bíða eftir því að stórveldin sjálf komi sér saman um einhverskonar hömlur á vígbúnaðarkapphlaupið. „Kjarnorkuvopnalaus- og óháð ríki þurfa að vera albúin til þess að fá stöðu sína viðurkennda opinberlega með samningum", segir hún og bætir því við, að ríki innan hernaðarbandalaganna þurf i að hafa frumkvæði að rök- ræðum við fulltrúa stórveldanna um að þau verði leyst úr gíslingu samvinnu um atómvopnabúnað. • Þjóðviljinn hefur hvað eftir annað tekið undir þetta meginsjónarmið ölvu Myrdal og telur sig ekki hafa mis- notað það eða naf n hennar á nokkurn hátt. Sem betur f er eru fleiri sem hugsa á svipaðan hátt hér á landi. Þórarinn Þórarinsson ritstjóri Tímans og Guðmundur G. Þórarinsson alþingismaður hafa báðir vakið máls á nauðsyn sjálfstæðs íslensks frumkvæðis í afvopnunar- málum. Ekki síst er sú skoðun sprottin af þeirri tilhneig- ingu margra þeirra sem um þessi mál f jalla í evrópsku samhengi að vilja leysa vandann í Mið-Evrópu með því að koma fyrir eldf laugum á kafbátum í Norður-Atlants- hafi. Það viðhorf hefur m.a. komið fram hjá ölvu Myr- dal, en einnig hjá öðrum áhrifamönnum innan Alþjóða- sambands jafnaðarmanna, svosemhjá forystumönnum vestur-þýskra krata. • Forystumenn Alþýðubandalagsins og Þjóðviljinn hafa í sumar lagt á það þunga áherslu að íslenskir stjórnmálaflokkar, þjóðmálahreyfingar og fjölmiðlar ættu að sameinast um að ræða vígbúnaðarmálin, og að islensk stjórnvöld þyrftu að taka virkan þátt i umræðu um stofnun kjarnorkuvopnalausra svæða á Norður- löndum og í Evrópu. Ekki síst til þess að koma okkar sjónarmiðum á framfæri og krefjast afvopnunar í hafinu í kringum okkur. Þetta hafa forystumenn Alþýðubandalagsins gert svikalaust siðustu mánuði hvarvetna sem þeir hafa haft tækifæri, heimafyrir og erlendis. Það er verkefni okkar islendinga að berjast fyrir því að friðarumræðan i Evrópu verði ekki til þess að vígbúnaður aukist í Norðurnöfum. • „Við eigum að ieita samvinnu við löndin sem liggja að Norður-Atlantshaf i", segir Guðmundur G. Þórarins- son í Dagblaðinu," og heimta afvopnun á hafinu í kring- um okkur. Þetta er ekkert smámál fyrir (slendinga. Hafið í kringum okkur er allt fullt af kjarnorkuvopn- uðum kafbátum og það kemur okkur svo sannarlega við. Hvað segja menn um kjarnorkufría landhelgi?" Það á að verða okkar næsta landhelgismál. —ekh pclippt j Búinn Snorri Þá hefur Snorri Sturluson ' mælt á skerminum þær setning- ' ar sem eftir honum eru hafðar á I islendingabók og lesendabréfin munu halda áfram að tinast inn ' á blöðin meö meinlegum at- ' hugasemdum og bölspám um sjónvarp og islenska kvik- myndagerð. Kannski voru vandræði ögn maður heföi getaö tekiö þau vandræði af leikurum og leik- stjóra að þurfa sifellt aö vera að eyða samtölum I það að persón- urnar segja áhorfendum frá þvi sem þær vita mætavel sjálfar, miöla upplýsingum um það sem gerðist milli atriöa. Samantekt þessi ber lika upp ýmsar spurningar um þaö, hvernig sjónvarpiö þarf að standa fyrir meiriháttar ákvörðunum: Svo sannarlega er þar margt i skötuliki, ákvarðan- ir eins og hrekjast fyrir and- varaleysi sumra manna og --------------------------------------, myndavorið” hefur skilað til * okkar — á tjaldi eða skermi — I eru næsta misjafnar, en satt best aö segja hafa þær flestar I þurft á talsveröri velvild lands- *. manna að halda, velvild sem er I reiöubúin að afsaka ýmsan klaufaskap, listrænt — og fjár- I hagslegt úrræðaleysi og þar • fram eftir götum. Stundum finnst manni að heildarástand i filmumálum okkar sé dálitið I svipað þvi sem uppi var i leik- • ritagerð fyrir 1960 — höföum við I það ekki á tilfinningunni þá, að fjögur ný islensk leikrit af I I sjónvarpsmyndir SNORRI? Leið frásagnar . í sjónvarpskvik- mynd um Snorra vftir Jóhann Hjálmarsson... Stundum heífti maður ko9Íð skýrari drættu ro-'UJ'iaiffTW. pao v. •o riota söeumann — <vo ------ Sunnudagur 21. »épU TEKIST A UM SNORRA — Útdráttor nr ereinargerð .tkun /)ðupP' sifelldu Ijanu . skníaði ’ Rg sa ekki að það v*n gert. ekki I þessum fyrn hluU u ég rr buinn aðsja Atti þá að .a sljérnmílamannisum I Snorra Sturlusym. samsarris tiianninum. malaflækjusnilhngn um” Það nustókst llka Reynum tietur Atti kannski að syna Sturlungaoldina i ollu slnu veldi. skeggoldina. skalmoldinaÞað nnstókst I fljótu bragöi man é« ekki ef tir einu einasta atriöi þess arar myndar sem segja mi mefi sænulegri samvisku að hafi lukk ast Já. ég skal f*ra rök fyrir mali minu (iamall. þrovHnr. uóftur kall? K>rsl. handnl og su sogu skoðun sem kemur fram I mynd inni A'tk mrgi ekki sla þvl fastu, strax I upphafi. að handritið hafi verið slæmt'’ Það virfist sem jrtti að sjóöa eina supu ur ollum hin •iin mtmunandi þkttum sem * -0 miiHnnvaóld að Sig. Sverris Pálssonar og Erlends Sveinssonar i oflar komu langar. þunglyndtslegar þagmr inn t milli Eftir að Snorri hefur gefið bróður slnum eíntak af Eddu þá steinþegir Glsh Halldórsscn' Það er Uka vandræðalegt. brosiö á andlibnu á honum Eöa þegar menn sátu l laugimi m« beru kvenfólki og klipu það i. kreistu og ég veít ekki hvað. þá heyröist aldrei múkk efta varla þaft af þvl þaft þurfti aft koma td skila samræftum tveggja manna Leikmynd'’ Djöfull var finn panellinn 1 Reykholti' Alveg spiunkunýr Og allt nymálaft sem yíirleitt var malaft Fötin hrem og gottef ekki nýstraujuft Hánö vel greitl og aldeilis ekki lúsugt' Svo ég viki augnablik aö leikur unum þa hefur sjaldan verið meira aberandi hversu mklir sviðsleikarar islenskir leikarar ero Það var helst að Egill ólals son virtist vita af þvi að þaö var myndavéi sem horfði á hann en ekki áhorfendur i pkissuðum sart- um Þjóöleikhussins eða Iðnó Það var kannski ekki viö leikarana að sakast þó þeir kynnu ekki al rncnrulcga viff sig. þetta var ereinðega mal leikstjórans, Þrt færri i seinni hluta myndarinnar en hinum fyrri. Ein saga i sög- unni varð öðru fremur til að minna á djöfulskap þess tima sem lýst er: þáttur Þorsteins bónda (Helgi Skúlason) og hans fjölskyldu — upprennandi höfð- ingi og ófyrirleitinn, Sturla, er aö þjarma að þingmönnum ann- arra höföingja og vei þeim sem undan skorast. En að öðru leyti var hinn sami daufi svipur yfir myndinni þvl miður, þessi sama óvissa og úr- ræðaleysi sem menn hafa veriö að tíunda hver af öðrum i blöð- um. Akvöröun á flakki Þaö var til að mynda nokkuö fróöleg samantekt i sunnudags- blaöi Timans nú um helgina, þar sem skoöa mátti vitnisburð um það hvernig ákvaröanatekt um Snorramyndina flæktist fram og aftur i stofnuninni og skýrði sú saga ýmislegt af þvi sem við drápum á hér I blaðinu á dögunum: það er eins og myndin hafi numiö staðar ein- hversstaðar á milli frásagnar, heimildarmyndar og sjálfstæðs leikins kvikmyndaverks og komist hvorki lönd né strönd. Til dæmis var á það minnst, sem vel má rétt vera, að sögu- kappi annarra og það er eins og aldrei hafi fundist vettvangur þar sem menn gátu einbeitt sér að þeirri spurningu sem stærst var: hvaða Snorri? Til hvers? Staða kvik- myndagerðar Og sem fyrr segir: þaö veröur sjálfsagt mikiö um illkvittin les- endabréfa og Svarthöföi er vit- anlega kominn á kreik með heföbundnar glósur um að leik- stjórinn hafi lært i Sviþjóö og þar fram eftir götum. Og það veröa margir til aö reikna út, aö fyrir þessa peninga heföi mátt gera margar myndir smærri og kaupa býsnin öll af erlendum myndum og þar fram eftir göt- um. Það er ekki ástæöa til að hlifa sjónvarpi eöa aðstandendum Snorramyndar viö gagnrýni — slikt athæfi er miskunnsemi á villigötum. Hitt mega menn vel vita, að islensk kvikmyndagerö mun halda áfram að lenda i margskonar villum — eins þótt menn láti sér Snorramynd að einhverju leyti að kenningu veröa. Þær myndir sem ,,kvik- hverjum fimm væru sýnd af skyldurækni fremur en vegna raunverulegs áhuga leikhús- anna á þessum verkum? Síðan breyttist þetta og við vitum að ein eftirtektarverðasta breyt- ingin sem orðið hefur í islensku menningarlifi á næstliðnu skeiði er einmitt sókn islenskra leik- ritahöfunda, sem hefur gjör- breytt hlutföllum i verkefna- vali, eins og menn kannast við. Of seint? Engum spádómum verður hér fram haldiö um það hvort kvik- myndamönnum tekst aö ná sér á strik með svipuðum hætti. Sá róður er þungur, þvi filmu- og myndbandafreistingar úr öllum áttum eru margar og sterkar. Sumpart er þessi róöur þungur einmitt vegna þess hve seint menn tóku við sér. Alltof lengi var þaö sérviska að berjast fyr- ir islenskri kvikmyndagerð, alltof lengi töluöu þeir fyrir daufum eyrum sem bentu á það, að sú þjóö sem visaöi frá sér þeirri nauðsyn að ná tökum á gifurlega áhrifamikilli listgrein eins og kvikmyndin vitanlega er, væri ekki betur sett en manneskja sem hefði svipt sig mikilvægu skynfæri. —-áb og skorið

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.