Þjóðviljinn - 03.03.1982, Blaðsíða 7

Mi&vikudagur 3. mars 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Guðjón B. Baldvinsson:
Við föstuinngang 1982
Hvaöa samtök eru þaö i land-
inu, sem vilja taka á sig ábyrgö á
þvi aö stofna til vinnudeilna, sem
munu stööva atvinnuvegina?
Vinnudeilna, sem leiöa af sér
stórfeilda tekjurýrnun þjóöarbús-
ins og skeröa möguleika þjóöar-
innar til aö byggja upp atvinnu-
greinar sinar? Engin samtök
myndu játa þessu, hvorki munn-
lega né bréflega. Þvert á móti
myndu þau berja sér á brjóst og
segja eins og aöilar i sögunni um
þá litlu gulu hænu, ekki ég, ekki
ég. Ef spurt væri hvort þaö væri
nú ekki rétt að gera alvöru úr þvi
að jafna launakjörin, myndu
samtökin segja alveg sjálfsagt,
ekkert sjálfsagöara. Hvaöa sam-
tök erum viö aö hugsa um? Er
það einhverjum hulið? Viö erum
sameiginlega aö hugsa og ræöa
um samtök launþega og launa-
greiöenda, samtökin, sem munu
ráöa mestu um efnahagslif þjóö-
arinnar, þegar öllu er á botninn
hvolft.
Já, en hvað varöar um þjóöar-
hag, er ekki hagur einstaklingsins
öllu öðru ofar i huga okkar?
Seölabankinn eykur bindingu
innlánsfjár hjá bönkum og spari-
sjóöum. Hversvegna? Getur ver-
ið önnur ástæöa til þess en sú aö
kaupgeta fólksins i landinu er
meiri en útflutningsframleiöslan
leyfir, eöa stendur undir? Hvern-
ig ætla launþegar þá aö auka
kaupmátt launatekna?
Venjulega svariö er: Meö þvi
aö hækka launin. Og hver veröur
árangurinn? Gengislækkun og
ýmiskonar aörar ráöstafanir til
hækkunar vöruverös og hækkun-
ar skatta. Eftir skamma stund er
öll kauphækkunin horfin út i veö-
ur og vind.
Hvað skal þá til varnar
VQrða?
Vilja menn hugleiða þaö i al-
vöru. Einhverjir munu segja aö
rétt sé aö skeröa samningsrétt
stéttarfélaganna. Þau kunni ekki
meö hann aö fara. Löggjafinn eigi
aö gripa inn i vinnudeilur þær,
sem i vændum eru á hverjum
tima og afstýra vandræðum.
Við skulum ekki furöa okkur á
þessum hugsunarhætti. Fyrir ut-
an hagsmunasjónarmið kaup-
greiöenda — sem oftast eru
nefndir atvinnurekendur — þá
kemur til sú hefö, sem skapast
hefur i islensku þjóðfélagi, aö
engin alvarleg vinnudeila er leyst
nema rikisvaldiö komi til skjal-
anna. Og hvernig leysir rikisvald-
iö málin? Meö allskonar tilfær-
ingum og millifærslum pening-
anna frá einum hópi fólks til ann-
ars, og svo meö þessari hefö-
bundnu óþjóðhollu ráöstöfun aö
lækka gengi krónunnar.
Hvers vegna er og veröur þetta
gangur mála?
Vegna þess aö enginn vill segja
allan sannleikann. Enginn vill
taka ábyrgð á þvi að gera nauö-
synlegar ráðstafanir til þess aö
byggja upp atvinnulif lands-
manna. Hver er, —t.d. aö taka —
áhugi fyrir sköpun nýs iðnaðar i
landinu og eflingu þess sem fyrir
er?
Hvert er horft? Jú, til rikisins,
þaö á aö gera allla hluti, bera
uppi stofnkostnað, leggja fram
rekstrarfé, og þaö án þess aö
nokkur þegn þurfi aö borga halla
ef hann veröur, eöa styöja aö
nauösynlegri fjáröflun til fram-
kvæmda. I ööru lagi horfa margir
til stóriöju, sem stofnsett veröi
með erlendu fjármagni og verks-
viti, viö sjáum fyrir þvi rafmagni,
sem þörf krefur, samfélagiö sér
um aö þaö veröi framleitt. Þaö
sést ekki aö horft sé til framtiðar-
innar um aö þjóöinni fjölgi og þaö
þurfi rafmagn til aö starfrækja
eölilegan smáiönaö og aukna
neysluþörf.
Litur út fyrir aö þá skuli gripiö
til óhagkvæmari virkjana og dýr-
ari sem landsmenn skuli náöar-
samlegast sitja aö.
Hvaða iðnaður er hag-
kvæmastur?
Hverskonar iönaöur er þaö sem
horft er til af valdamönnum i
þjóöfélagi okkar? Hvaöa fram-
leiösla þjóöarinnar er liklegust til
þess aö veröa varanleg? Hvaö
heldur þú?
Finnst þér ekki liklegast að
fæðuöflun muni fylgja mannkyn-
Búnaðarþing
\Fjallad
lum
Yjjölda
i mála
Eftirgreind mál hafa veriö
lögö fyrir Búnaöarþing:
Frá stjórn Búnaðarfélags Is-
lands:
Skýrsla og tillögur nefndar
um búreikninga og bókhaldsmál
bænda.
Skýrsla og tillögur loödýra-
ræktarnefndar og erindi Sam-
bands isl, loödýraræktenda um
samkeppnisaöstööu loödýra-
ræktar.
Erindi Sambands isl. loödýra-
ræktenda um útrýmingu veiru-
sjúkdómsins plasmacytosis i
mink.
Erindi stjórnar Landverndar-
félags vatnasvæöis Blöndu og
Héraösvatna um stefnumörkun
i virkjunarmálum og um sóun á
landi undir miölunarlón.
Erindi um meö hverjum hætti
Búnaöarfélag Islands skuli
heiðra Hólask'óla vegna 100 ára
afmælis hans.
Tillögur milliþinganefndar
um breytingar á þingsköpun
Búnaöarþings.
Erindi um merkingu stór-
gripa.
Erindi Björns Pálssonar um
breytingu á ákvæöum búfjár-
ræktarlaga, um hvað teljist
lausagangá stóðhests.
Erindi sýslunefndar Eyja-
fjarðarsýslu um samr.æmda
tölumerkingu á sauðfé.
Erindi Stéttarsam bands
bænda um jarðbótaframlag til
uppsetningar vökvunar- og
frostvarnarkerfa i kartöflu-
görðum.
Frá Alþingi:
Tillaga til þingsál. um
áætlanagerð og sérstakt átak i
kalrannsóknum á Islándi.
Frumvarp um breytingu á
jarðalögum.
Frumvarp um breytingu á
lögum um framleiðsluráö o.fl.
Frumvarp um dýralækna
Frá Búnaöarsambandi
A-Húna va tnssýslu:
Erindi um endurskoðun laga
um lax- og silungsveiöi.
Erindi um rekstrarfé Bún-
aöarsambanda.
Frá Búnaöarsambandi
Austurlands:
Erindi um verðlagningu
holdanautasæðis frá Hrisey.
Erindi um svæöisbundna
skipulagningu landbúnaöar-
framleiöslu.
Frá Búnaöarsambandi
Strandamanna:
Erindi um kalkvinnslu úr þör-
ungum.
Erindi um álagningu tekju-
skatts á ræktunarsambönd.
Erindi um breytingu á lögum
um Framleiösluráö landbún-
aöarins gagnvart búum meö
innan viö 300 ærgildisafuröir.
Erindi um sölumeðferö á feld-
gærum.
Frá Búnaöarsambandi
S-Þingeyinga:
Erindi um fjárhag bænda og
eðlilega endurnýjun bænda-
stéttarinnar.
Erindi um sauöfjárbaðanir.
Frá Búnaðarsambandi Skag-
firöinga:
Erindi um niöurfellingu bú-
vörugjalds til Stofnlánadeildar
landbúnaöarins.
Sveinn Hallgrimsson o.fl.:
Erindi um athugun á fram-
leiöslu sauöaosta.
Egill Bjarnason o.fl.:
Erindi um uppbyggingu til-
raunastöövarinnar á Mööru-
völlum
Stefán Halldórsson o.fl.:
Erindi um raforkukaup skóla
Matthias Eggertsson o.fl.:
Erindi um eflingu tilrauna-
stööva i landbúnaöi
Þorkell Bjarnason:
Erindi um útflutning hrossa.
Tímarit Máls og menningar
er komið út og er að þessu sinni
helgað bókmenntum og menningu
í Suður-Ameríku.
Bókmenntir
Suður-Ameríku
Timarit Máls og menningar, 4.
hefti 42 árgangs, er nýkomiö út.
Guöbergur Bergsson hefur haft
umsjón meö þessu hefti, og fyrir-
sögn þess er: Um samhengið i
bókmenntum og menningu þjóöa
Suður-Ameriku.
Hér er að finna úrval úr suður-
ameriskum bókmenntatextum
frá þvi fyrir tima Kólumbusar og
allt fram til okkar daga. Til
dæmis um efni heftisins má nefna
kafla úr hinum fornu mæjaritum
Popol Vúh og Chilam Balam-bók-
unum, sýnishorn af ljóðagerð
nahúatlskra eða aztekabók-
mennta, sköpunarsögu Guarani -
indiána og sögur af landnámi
Spánverja, bæði úr skipsbókum
Kólumbusar og krónium og
skáldskap innfæddra. Enn-
fremur, eins og fyrr segir, sýnis-
horn af sögum og ljóðum úr álf-
unni, bæði úr spænsku og portú-
gölsku, allt fram til siðustu ára.
Guöbergur Bergsson hefur þýtt
alla textana og tengt þá með inn-
skotsköflum, þó þannig að þeir
tali sem mest sjálfir og birti
þannig það samhengi sem hann
þykist sjá i suðurameriskum bók-
menntum. „Með slikri aðferð
geta lesendur einnig myndað sér
einhverja skoðun á bókmenntum
þessum og orðið mér kannski
ósamdóma”.
\Yi MS.NN:»ni
Guöjón B. Baldvinsson
inu einna lengst á ferli þess? Er
ekki matvælaframlei&sla einmitt
lifsakkeri þjóðarinnar? Hvaðan
koma gjaldeyristekjurnar helst?
Viö gleymum ekki kisilgúr, járn-
blendi eða áli, en viö skulum fyrir
alla muni ekki gleyma hráefni þvi
sem viö öflum til matar og klæða.
Þaö er ekki hygginna manna
háttur að selja hráefni óunnið úr
landi, þegar vinnufúsar hendur
biöa verkefna, og hvert handtak
getur oröiö til þess að auka verö-
mæti hráefnisins, ef þvi er beint
aö úrvinnslu. Þjóöin er alltof
kærulaus um meöferö fram-
leiöslu sinnar.
Sá hugsunarháttur er alltof al-
gengur og mikilsráöandi hjá
þeim, sem aö framleiðslunni
vinna, að aöalatriöiö sé að bööl-
ast, drifa sig eins og þaö er kall-
að, til aö koma sem mestu frá sér.
Þó hefur talsveröur áróöur verið
haföur uppi fyrir þvi aö auka gæöi
vörunnar, vanda vinnubrögöin.
En þaö dugar ennþá of skammt.
Er ekki grátlegt að grafa mat-
vöru fyrir miljónir króna þegar
miljónir manna svelta i heimin-
um?
Og þeir sem nærsýnni eru um
hagnýtingu, myndu þeir ekki
fremur kjósa að geta veitt sér
eitthvaö af þvi sem hugur þeirra
girnist heldur en urða verömætin.
Hvað um verknám?
Þaö gæti vel verið aö þaö borg-
aöi sig betur aö verja fé til upp-
fræöslu um handbrögö og hiröu-
semi við störfin i þjóöfélaginu,
heldur en styrkja nám i erlendum
skólum, sem eingöngu miöast viö
huglæg viöfangsefni af minni
háttar þýðingu? Amk. er kominn
timi til aö verklegt nám sé fylli-
lega metiö á viö bóklegt, og er þá
átt viö hugsunarhátt almennan,
sem gert hefur geysilegan mun á
þessu tvennu og hampaö bók-
náminu íangt umfram verknám.
Strit þjóöarinnar fyrir lifi sinu
hefur markaö þessa stefnu. En
timarnir hafa breyst og vinnan,
sem áöur var likamlegt og and-
legt kvalræði, er nú vegna tækni-
væðingar og allskonar vinnuhag-
ræðingar aðeins svipur hjá sjón
samanboriö viö það sem var, þeg-
ar núverandi eldri kynslóö var aö
alast upp.svo ekkiséfariö lengra
aftur i timann.
Það væri æskilegt að allir
kynnu að meta það skólafri, sem
gefið er til að bjarga verðmætum
undan skemmdum. Mætti vel at-
huga hvort ekki færi vel á því að
unglingarnir fengju aö taka til
hendinni við hagnýt störf á hluta
þess tfma, sem samkvæmt
fræðslulögum er nú ætlaöur til
setu á skólabekkjum. Nám og
starf þarf aö fara saman. Kanna
þarf þvi' rækilega hvernig mætti
haga þvi á sem bestan hátt. Er
ekki eftirtektarvert aö börn, sem
njóta skemmriskólagöngu en all-
ur fjöldinn gerir nú, skuli standa
fyllilega jafnfætis þeim, sem
lengi verma skólasætin.
Af hverju er umræða um skóla-
námið svona þegjandaleg sem
raun ber vitni? Telja kennarar
allt bóknám nauðsyn, sem nú er
krafist?
Telja kennarar ekki þörf á
meiri hagnýtri uppfræöslu um
daglegt lif? Og hvað segjaþau yf-
irvöld, sem þjóðin borgar til aö
hugsa um bætta kennsluhætti og
betra uppeldi? Hvað segja mátt-
arvöld þjóðfélagsins um þaö að
bæta menntun og uppfræðslu
þeirra, sem ekki hafa mátt vera
að þvi að læra fyrir brauðstriti og
byggingabasli?
Guöjón B. Baldvinsson