Þjóðviljinn - 09.03.1982, Blaðsíða 4

4 SiÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 9. mars. 1982.
MOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalyds-
hreyfingar og þjódfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvii ndastjóri: Eiður Bergmann.
Hitstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ólafsson.
Fréttastjóri: Alfheiöur Ingadóttir.
Umsjónarmaður sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhiidur Bjarnadóttir.
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Magnús H. Gislason, Óskar
Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Sveinn Kristinsson.
iþrótta- og skákfréttamaöur: Helgi Ólafsson.
útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir-Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir:Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Ilandrita- og prófarkalestur: Elias Mar, Trausti Einarsson.
Auglýsingar: Hildur Kagnars, Sigriður Hanna Sigurbjörns-
dóttir.
Skrifstofa: Guörún Guovaröardóttir, Jóhannes Harðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Simavarsla: ólöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Ilúsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Innheimtumenn:Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmunds-
son.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsia, afgreiösla og auglýsingar: Sfðumúla 6,
Keykjavik, simi 81333
Prentun: Blaðaprent hf.
r
Obreytt nettóstaða
• ,,Erlendar skuldir jukust um 10 miljón króna á
dag 1981". Þannig hljóðaði f jögurra dálka fyrirsögn á
baksiðu Morgunblaðsins nú á laugardaginn, og var
blaðið að vitna í ræðu Davíðs Scheving Thorsteinsson,
sem daginn áður hafði látið af formennsku í Félagi
íslenskra iðnrekenda.
• Staðhæf ingar svipaðs efnis sjáum við dögum oft-
ar eða heyrum í f jölmiðlum,og ærið margir trúa því að
íslenska þjóðarbúið sé um það bil að drukkna í
erlendum skuldum.
• Við skulum hér skoða hvað tölur Seðlabankans
segja okkur um þróunina í þessum ef num á siðasta ári
og athuga hvernig þær koma heim og saman við full-
yrðingar Davíðs Schevings og Morgunblaðsins.
• Frá upphafi til loka síðasta árs hækkuðu löng
erlend lán úr 5917 miljónum íslenskra króna í 8460
mil jónir fsl. króna. Stutt vörukaupalán hækkuðu úr 923
miljónum króna og í um 1200 miljónir króna. (Töl-
urnar frá síðustu áramótum eru bráðabirgðatölur
Seðlabankans). Samtals hækkuðu þá erlendu lánin um
2820 miljónir króna á síðasta ári.
• En þessi tala segir auðvitað enga sögu nema at-
hugað sé hvernig eignir hækkuðu á móti og
nettóstaðan þannig f undin.
• Skoðum tölur Seðlabankans í þeim efnum: Gjald-
eyrisstaða bankanna batnaði á þessu eina ári um 722
miljónir króna og var um síðustu áramót jákvæð um
1710 miljónir króna. Öinnkominn gjaldeyrir fyrir
vörur, sem búið var að flytja út, nam auk þess um
síðustu áramót 707 miljónum króna, og var það 193
miljónum króna hærri upphæð heldur en ári fyrr.
• Nettóstöðu þjóðarbúsins út á við mælir Seðla-
bankinn með því að taka fyrst skuldirnar, bæði löng
lán og stutt, og draga siðan frá þeirri heildarupphæð
fyrirsjáanlegar tekjur af ógreiddum útflutningi, sem
farinn er úr landi, og einnig það fé, sem gjaldeyris-
varasjóðurinn geymir.
• Og hvernig skyldi nú nettóstaða þjóðarbúsins haf a
þróast á síðasta ári samkvæmt þessari mælingu
Seðiabankans?
• Við árslok 1980 var nettóstaðan neikvæð um 5.338
miljónir króna, en við árslok 1981 var hún neikvæð um
7.243 miljónir króna. Nettóskuldin hafði hækkað um
36% í krónum talið. Ekki sýnist það nú neitt hrikalegt
þegar haft er í huga, að á sama tíma var verðbólgan
hér innanlands rösklega 40%.
• Prófum að mæla nettóskuldina og breytingu
hennar í dollurum. útkoman er þessi: Við árslok 1980
var nettóstaða þjóðarbúsins út á við neikvæð um 856,8
miljónir dollara. Við árslok 1981 var staðan neikvæð
um 1887,6 miljónir dollara, og hafði því versnað, mælt í
d' llurum, um 3—4% eða 30,8 miljónir dollara
• En i þessum tölum er ekki tekið tillit til breytinga
á útflutningsvörubirgðum, sem ekki höfðu verið flutt-
ar úr landi um áramót. Skyldu þær hafa vaxið eða
minnkað? Seðlabankinn svarar enn og segir okkur að
á siðasta ári hafi útf lutningsvörubirgðir aukist um 253
milj. króna, sem á gengi síðustu áramóta gerir um
31 miljón dollara. Sé tillit tekið til þessarar birgða-
aukningar, svo sem sjálfsagt er, þá verður niður-
staðan sú, að nettóstaða þjóðarbúsins gagnvart út-
löndum hefur staðið í stað á síðasta ári, hvorki
versnað né batnað.
• Þjóðviljinn varar sterklega við erlendri skulda-
söfnun, nema því aðeins að slíkt fé sé nýtt með arö-
bærum hætti til gjaldeyrissparandi eða gjaldeyris-
skapandi framkvæmda.
• En við vörum einnig við blekkingum af þvi tagi
em Davíð Scheving, Morgunblaðið og ýmsir f leiri láta
sér sæma að útbreiða í þessum efnum í þeim eina til-
gangi aðófrægja rikisstjórnina.
• Þegar meta á breytingar á eignastöðu dugar
aldrei að líta eingöngu á skuldahlið efnahaasreikn-
ingsins. Eignahliðina verður líka að skoða, eigi
rétt útkoma að fást. Það er nettóstaðan ein sem
gef ur marktækar upplýsingar. Það ætti hvert barn að
skilja og gildir jafnt um þjóðarbúið sem aðrar
rekstrareininqar. — k.
Tekjur íslendinga af Álverinu
frá upphafi nema 3.400 milljónum

Réttum
hjálparhönd
Nú eru góö ráð dýr.
Morgunblaðiö skýrir frá þvi
með viðtali við útibússtjóra
Alusuisse á tslandi s.l.
sunnudag að i fyrra hafi tap-
ið á tSAL veriö 28.7% af
veltu. A sama tima hafi Is-
lendingar grætt einhver
ósköp af álverinu. Við svo
búið má ekki standa.
Morgunblaðiö hefur þegar
lagt til að hafin verði alls-
herjarundirskriftasöfnun til
varnar Alusuisse. Ekki er aö
efa að það verður gert með
sama myndarskap og þegar
forvigismenn Varins lands
gengu grenjandi um land allt
til þess að biðja um ævarandi
hersetu.
Landssöfnun
En hvað stoöa undirskrift-
ir i taphit Alusuisse? Ekki
laga þær reikningana. Við
sem ekkert aumt megum sjá
hljótum aö gripa til pyngj-
unnar þegar rétta þarf
þurfalingum hjálparhönd.
Enda ekki gott til afspurnar
hjá velmegandi þjóð að hafa
blóðmjólkað álkú sina.
Ef einhver hefur haldið að
það nægði aö almenningur i
landinu legöi fram 160
milljónir króna árlega til
Alusuisse með þvi aö greiða
fyrir raforku til heimilisnota
það sem kostar að greiða
niður orkuna til álversins, þá
er það argasti misskilningur.
Hér veröa þessutan að koma '
til safnanir, framlög og
áheit, ef bæta á skaða Alu-
suisse.
Alkrónur
til Alusuisse
Þaö eru þvi vinsamleg til-
mæli til allra æriegra tslend-
inga aö klúbbar og samtök
taki höndum saman um
myndarlega fjársöfnun um
allt land til styrktar Alu-
suisse. Hugsanlega mætti fá
Rauða krossinn og Hjálpar-
stofnun kirkjunnar til þess
að samræma og stjórna söfn-
unarherferðinni: Allar ál-
krónur til Alusuisse, gæti
veriö kjörorðiö, og lands-
menn beönir að fylla bauka á
heimilum sinum eins og gert
var i Kópavogi með góðum
árangri. Og Morgunblaðið
myndi áreiðanlega taka að
sér aö sjá til þess að álkrón-
urnar kæmust þangað sem
þörfin er mest, en týnist ekki
i hafi á leiö til MOllers og
Mayers.
klippt
Kratar afneita
sjálfum sér
Alþýöuflokkurinn hefur
hummaö það fram af sér allt
kjörtimabilið að ganga til sam-
starfs viö Alþýðubandalag og
Framsókn um breytingar á
stjórnarháttum i Reykjavik.
Þetta er I hrópandi ósamræmi
viö málflutning krata á þingi og
fyrri afstööu Alþýðuflokksins i
borgarmálum. 18. október 1973
lagði borgarfulltrúi Alþýöu-
flokksins fram tillögur i borgar-
stjórn um valddreifingu, reglu-
lega fundi með hverfasamtök-
um, fasta viötalstima borgar-
ráðsmanna o.s.frv. Áriö eftir
var af hálfu krata gerö tillaga
um allsherjaratkvæðagreiöslu i
Reykjavik i tilteknum málum. I
málefnasamkomulagi meiri-
hlutaflokkanna ’78 er sérstak-
lega kveðið á um heildarendur-
skoðun á stjórnkerfi Reykjavik-
urborgar, sem hentar hvorki
verkefnum né fjölflokkakerfi,
og miðast eingöngu við flokks-
hagsmuni Sjálfstæðisflokkins.
Þegar á hefur reynt hefur
a.m.k. hluti Alþýöuflokksins i
Reykjavik viljað halda fast við
hið tvöfalda valdakerfi Sjálf-
stæðisflokksins i borginni, og
ekkert þóst kannast við eigin
hugarfóstur
Og þar við sat
Meirihlutinn fór vel af stað
1978 meö ráöningu borgarstjóra
og skipan framkvæmdaráðs til
þess aö hafa heildaryfirsýn yfir
framkvæmdir á vegum borgar-
innar. Þegar halda átti áfram I
samræmi viö málefnasam-
komulagið dofnaöi áhuginn. Það
var svo sem skiljanlegt þvi
verkefnin voru ærin og fyrstu
tvö árin fóru að verulegu leyti i
að koma fjárhagnum á réttan
kjöl og sinna ýmsum öðrum
brýnum framkvæmdaverkefn-
um. Heildarendurskoöun á
stjórnarháttum i borginni
Sjöfn
komst þvi ekki af stað fyrr en
1980 eftir pressu frá Alþýðu-
bandalaginu. En þá hafði Sjöfn
Sigurbjörnsdóttir misst áhug-
ann á þessu sjálfsagöa áhuga-
og baráttumáli Alþýöuflokks-
ins. Og þar viö sat. Þar til lang-
lundargeö þraut loks þótt mikiö
væri. Eftir aö hafa árangurs-
laust reynt að fá borgarfulltrúa
Alþýöuflokksins á fund i rúma
þrjá mánuöi, þótti ekki ástæöa
til þess aö láta hana komast upp
með að brenna inni i starfs-
lausri nefnd (af hennar völd-
um) góöar tillögur um bein
áhrif borgarbúa og einfaldari
stjórnarhætti i borginni. Sjálfur
hafði borgarfulltrúi Alþýðu-
flokksins gert þaö aö tillögu
sinni aö skipað yröi skólaráö i
borginni, og þannig sett ein
silkihúfa ofan á öll þau ráð sem
fyrir eru i bessum málaflokki.
Þessa tillögu hafðihún ekkieinu
sinni hirt um aö fá samþykkta I
borgarmálaráöi Alþýöuflokks-
ins, eins og fram kemur i
Alþýðublaöinu sl. laugardag.
Davið
Fyrirsláttur
t borgarstjórn bar borgar-
fulltrúi Alþýöuflokksins það
fram sem ástæöu fyrir þvi að
visa öllum lýðræðis- og vald-
dreifingartillögum frá fram yfir
kosningar að aldrei ætti að gera
stjónkerfisbreytingar rétt fyrir
kosningar. Tillögur Alþýðu-
bandalags og Framsóknar-
flokks, sem að verulegu leyti
ganga i sömu átt og Álþýðu-
flokkur hefur áöur haft á odd-
inum, voru kallaðar „helber
sýndarmennska”. Og Davið
Oddsson oddviti Sjálfstæðis-
manna i borginni sagði: Mikið
rétt. Sjálfur var hann búinn að
gleyma að 2. mai 1974 gerði
Sjálfstæðisfiokkurinn 15 stjórn-
kerfisbreytingar á 12 minútum I
borgarstjórn, aðeins nokkrum
vikum fyrir kosningar.
Pólitísk flensa
Stundum er sagt að menn
greiði atkvæði i pólitik meö fót-
unum. Pólitisk flensa er einnig
þekkt hugtak þegar menn kjósa
að vera fjarverandi ákvörðun-
artöku sem er þeim óþægileg af
einhverjum ástæöum. Sjöfn Sig-
urbjörnsdóttir er sérfræðingur i
hvorutveggja. Þegar Eirikur
Tómasson formaður hinnar nið
urlögðu nefndar gekk á eftir
henni i rúma þrjá mánuði til
þess að fá hana til fundar i
stjórnkerfisnefnd, bar hún
fyrst viö að hún ætlaði ekki að
láta prófkjörsframbjóðanda i
Framsókn komast upp með aö
slá sig til riddara á valdöreif-
ingartilögum. 1 janúar var viö-
báran aö komið væri of nálægt
prófkjöri i Alþýðuflokknum til
þess aö hægt væri að fjalla um
breytingar á stjórnarháttum.
Og I mars er semsagt komið of
nálægt kosningum. Það er
vandlifaö.
Leitin hafin
En þaö er ekki aöeins stjórn-
kerfisnefndin sem saknað hefur
Sjafnar. Formaður æskulýös-
ráðs Reykjavikur hefur ekki séö
ástæðu til þess aö halda fund i
ráðinu siöan 19. janúarsl., þrátt
fyrir að nefndarmenn hafi fasta
þóknun fyrir reglulega fundi.
Formaöurinn er Sjöfn Sigur-
björnsdóttir. Hefur verið rætt
um að heita sérstökum fundar-
launum til þeirra sem geta haft
upp á Alýðuflokknum i borgar-
málum. Frá þvi að Björgvin
Guðmundsson hætti hefur hann
gjörsamlega horfiö i þoku-
bakka.
Eina bótin er aö ráöa má af
yfirlýsingum Sigurðar E. Guð-
mundssonar eftirmanns Björg-
vins, aö hann sé reiðubúinn að
beita sér fyrir þvi að gerö verði
leit aö stefnu Alþýðuflokksins og
þeim borgarfulltrúa hans, sem
kýs aö hunsa þau störf sem við-
komandi er kjörin til og hlýtur
laun fyrir.
—ekh
09 skoríö