Þjóðviljinn - 25.02.1983, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 25. febrúar 1983
UOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyf-
ingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfulélag Pjóöviljans.
Framkvæmdastióri: Guörún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guöjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Siguröardóttir, Krístín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiöur Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason,
Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlööversson.
íþróttafréttaritari: Víöir Sigurösson.
Utlit og hönnun: Helga Garðarsdóttir, Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Atli Arason.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglysingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmundsson,
Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Einhliða
hœkkun raforku
er sjálfsögð
• Allir þingmenn Alþýðubandalagsins í neðri deild hafa lagt fram
frumvarp um einhliða hækkun á raforku til álversins í Straumsvík.
í frumvarpinu er gert ráð fyrir því að hækka skuli raforkuverð til
álversins úr 6.45 mill á kílówattstund í 12.5 mill, en það er um
helmings hækkun. Petta þýðir hækkun úr u.þ.b. 12.6 aurum í 24.4
aura á hverja kílówattstund.
• Hér er um mjög mikilvægt mál að ræða, hagsmunamál fyrir
hvert heimili í landinu sem kaupir rafmagn dýru verði, hagsmuna-
mál fyrir Landsvirkjun, sem hefur þurft að hækka raforku langt
umfram almennar verðhækkanir, sakir gjafverðsins til ísal, og
hagsmunamál fyrir allt þjóðarbúið, því ef frumvarp þetta yrði að
lögum mundum við færast stórum nær því marki að fá eðlilegan
hagnað af auðlindum okkar.
• Það er eðlilegt að gripið sé til ráðstafana af því tagi sem hér um
ræðir, aö hækka raforkuna með einhliða aðgerðum. Saga samn-
inga við Alusuisse sýnir okkur svo ekki verður um villst, að ák-
veðni og málafylgja eru nauðsynlegar forsendur árangurs. Það er í
rauninni sorglegt að líta yfir þá samskiptasögu og sjá hvernig við
íslendingar vorum hlunnfarnir í samningum bæði 1966 og 1975.
Þannig virðist hin sérstæða samningatækni Alusuisse, að koma
með viðbótarkröfur á lokastigi samninga, hafa skilað árangri í
bæði skiptin sem við þá var samið. Þessari sömu þvermóðsku og
óbilgirni hafa þeir haldið uppi í þeirri samningalotu, sem staðið
hefur nú yfir um skeið, ekki verið til viðtais um neina ieiðréttingu á
raforkuverði, nema að þeir fengju eitthvað annað í staðinn, sem
gerði meira en að bæta þeim upp það sem þeir kynnu að láta af
hendi með hækkuðu rafmagnsverði. Það er á þessum grundvelli
sem þingmenn Alþýðubandalagsins jeggja til að gripið verði til
einhliða aðgerða og rafmagnsverð til ísal hækkað um helming með
lögum.
• Með þessu er þó engan veginn verið að loka á samninga við
Alusuisse um raforkuveröið. I frumvarpinu er fjallað sérstaklega
um það, að hækkun frumvarpsins gildi þar til samningar hafa náðst
á milli deiluaöila, þó þannig að þeir samningar taki mið af eftir-
töldum atriðum: raforkuverði, sem álver annarsstaðar í heiminum
greiða, framleiðslukostnaði raforku hér á landi, heimsmark-
aðsverði á áli og þeirri grundvallarstefnu að raforkuverð til stór-
iðjufyrirtækja megi ekki valda hærra verði á raforku til almennings
en ella hefði orðið. Þá eru einnig í frumvarpinu sett tímamörk á
samninga við Alusuisse, þannig að ef ekki hafa náðst samningar
um raforkuverð fyrir 1. janúar 1984 skal raforkuverð einhliða
hækkað upp í 15-20 mills á kílówattstund.
• En er það löglegt að hækka raforkuverð til stóriðju einhliða með
löggjöf? Af lögfræðilegum greinargerðum sem fylgja frumvarpinu
verður ekki betur séð en að Alþingi hafi fullan rétt til að leiðrétta
orkuverðið í samningi ísal og Landsvirkjunar er þingið telur að
forsendur verðákvæðisins séu brostnar. Þetta er efnisleg niður-
staða tveggja lögfræðilegra álitsgerða sem fylgja með frumvarp-
inu. Er önnur samin af íslenskum lögfræðingi, Þorgeiri Örlygs-
syni, sem hefur aflað sér framháldsmenntunar í alþjóðarétti, hin
er samin af Charles J. Lipton, prófessor í alþjóðarétti og ráðgjafa
ríkisstjórna og alþjóðastofnana á sviði samninga milli ríkja og
fjölþjóðafyrirtækja. Framlagning þessa frumvarps á Alþingi er því
á engan hátt lögfræðilegt gönuhlaup heldur eindregin hagsmuna-
gæsla fyrir íslands hönd.
• Það er margt líkt með þeirri ákvörðun að hækka raforkuverðið
til erlendrar stóriðju með einhliða aðgerðum og útfærslu landhelg-
innar í 50 mílur fyrir áratug. Þá tóku íslendingar þá ákvörðun að
færa landhelgina út með einhliða aðgerðum og neituðu að láta
binda sig af landhelgissamningum við Breta og V-Þjóðverja frá
1961. Þeir voru margir sem á þeim tíma kölluðu einhliða útfærslu
landhelginnar ævintýrapólitík, sem koma myndi okkar í koll. En
þjóðin þekkti sinn vitjunartíma og stóð einarðlega að baki þeim,
sem gæta vildu hagsmuna hennar. Því vannst sigur í landhelgismá-
linu og einhliða aðgerðir okkar sköpuðu fordæmi sem af mörgum
er talið eitt það mikilvægasta sem íslendingar hafa lagt til alþjóða-
mála.
• Nú reynir enn á samstöðu þjóðarinnar. Nú reynir á að staðið sé
við bak þeirra sem gæta vilja þjóðarhags. Úrtölumenn ýmsir munu
á næstunni halda því fram að með einhliða aðgerðum varðandi
raforkuverð sé farið inn á hættulega braut. Þeim þarf að svara með
sama hætti og gert var þegar landhelgin var færð út í 50 sjómílur.
eng.
klippt
Hagstœður
samanburður
Þátturinn á hraðbergi í sjón-
varpinu á þriðjudagskvöldið
vakti mikla athygli, enda áhugi
meiri á pólitík í íandinu en marg-
ur hyggur.
Svavar Gestsson formaður Al-
þýðubandalagsins sat fyrir svör-
um þriggja spyrjenda en þar á
meðal var einn beint frá Morgun-
blaðinu. Ósjálfrátt bera áhorf-
endur þennan þátt saman við
þættina þarsem formenn hinna
flokkanna hafa komið fram. í því
ljósi er auðvelt að skilja sárindi,
reiði og hamagang Morgunblaðs-
ins í gær. Staksteinar hefur þar
Svavar og Alþýðubandalagið
gjörvallt á hornum sér - einsog
'vera ber.
Áróðurs-
meistarar
Staksteinar segir að Svavar
hafi farið „á kostum við það í
sjónvarpsþættinum á harðbergi á
þriðjudagskvöld að staðfesta tví-
skinnung Alþýðubandalagsins og
tvöfeldni í öllum málurn". Segir
Staksteinar að málflutningur
Svavars einsog annarra flokks-
brodda Alþýðubandalagsins hafi
einkennst af „takmarkalausu lýð-
skrumi". „Þeir forðast kjarna
málsins en þyrla upp ryki með
málæði og handapati að hætti
gamalreyndra áróðursmeistara“.
Hin dulda
aðdáun
í pistli Staksteinars kennir
aðdáunar sem brýst fram úr þeím
bælda stíl sem íhaldsskríbentar
tileinka sér. Dæmi um þessa
duldu aðdáun: „Hitt er svo annaö
mál að Svavar var ólíkur sjálfum
sér, að því leyti að hann talaði
hrokalaust og án ofstækis". Og
síðar segir Staksteinar: „Og eftir
að flokksformaðurinn hafði talað
eins og hríðskotabyssa til að
skjóta fyrirspyrjendur og áhorf-
endur í kaf, glotti hann við
tönn..“
Svavar Gestsson. Glotti við tönn,
segir Mogginn.
Geir Hallgrímsson. Grámugga i
pólitíkinn býður tæpast upp á táp
og fjör.
Hvernig fer Geir
á kostum?
Þessi skrif Staksteinars skiljast
enn betur ef lesandinn setur nafn-
ið Geir Hallgrímssori í stað Svav-
ars - og þá sér maður hvers
Mogginn saknar: Geir Hallgríms-
son fór á kostum í gærkvöld.
Hann skaut fyrirspyrjendur og
áhorfendur í kaf með meistara-
legum hætti. Þessi alþýðlegi
áróðursmeistari sveiflaði sér frá
einu málinu til annars á örskots-
stundu - með svörin á reiðum
höndum. Formaðurinn svaraði
spurningunum einsog hríðskota-
byssa og sjaldan hefur jafn líf-
legur stjórnmálamaður og hnytt-
inn komið fram í sjónvarpsþætti.
Og þannig mætti spinna áfram
samkvæmt óskhyggju Morgun-
blaðsins.
En þau huggunarorð mega
falla, að grámugguleg pólitík
býður tæpast upp á táp og fjör
talsmanna í fjölmiðlum.
Spurninga
saknað
í þessum annars ágæta þætti,
saknaði maður spurninga sem þó
lágu nokkurn veginn beint við
Svavari. Hann var ekki spurður
ítarlega um þjóðfrelsismálin,
álmáliðogheldurekkium skipu-
lagsbreytingar á Alþýðubanda-
laginu. Allt eru þetta þó mál sem
eru í umræðunni í þjóðfélaginu
og eðlilegt hefði verið að inna
Svavar eftir. Fréttamennirnir
náðu að spyrja einum 30 sinnum
á 50 mínútum - og ekki stóð á
svörunum. Það er hins vegar
greinilegt að uppi er mjög ólíkt
mat á því hvað sé fréttnæmt og
forvitnilegt hjá formönnum
flokkanna.
í þessu sambandi er einnig vert
að minnast þess, að Geir Hall-
grímsson var ekki spurður um
veru sína í Bilderberg, klúbbi
voldugustu manna hins vestræna
heims, nær hann var á hraðbergi.
Það hefði áreiðanlega ekki orðið
skammhlaup í hríðskotabyssunni
við svoddan spurningu. Ekki
frekar en fyrri daginn. - óg
Þeir báðu mig
Geir
og Guðmundur
Það er ekki á Albert
Guðmundssyni að skilja í Morg-
unblaðinu í gær, að hann hafi ver-
ið valinn af þúsundum stuðnings-
manna til að vera í fyrsta sæti
framboðslista Sjálfstæðisflokks-
ins við næstu jjingkosningar í
Reykjavík: „Albert Guðmunds-
son skýrði frá því að það hefði
orðið að ráði með þeim formanni
Sjálfstæðisflokksins, Geir Hall-
grímssyni og Guðmundi G.
Garðarsyni formanni Fulltrúa-
ráðs sjálfstæðisfélaganna í
Reykjavík, að Albert leiddi
kosningabaráttuna í Reykjavík
sem efsti maður á listanum".
Til að undirstrika að hér sé ein-
ungis um vilja þeirra Geirs og
Guðmundar að ræða segir Al-
bert: „Mér ber að sjálfsögðu
skylda til að gegna þeim trúnað-
arstörfum sem meðframbjóðend-
ur treysta mér til að inna af
hendi“.
Verslunarráðið
rœður för í
Sjálfstœðisflokki
Albert Guðmundsson er sér-
staklega málefnalegur í þessu
viðtali. Þannig má finna hár-
beittar þjóðfélagslegar skýr-
greiningar á borð við þessa:
„Sjálfstæðisflokkurinn er og
verður sverð og skjöldur þjóðar-
Ekki tekur verra við þegar
þessi leiðtogi íhaldslistans tekur
að reifa lausnirnar við efnahags-
vandamálunum: „Ég er sann-
færður uin að baráttuhugurinn
mun hrífa fólk til fylgis við flokk-
inn. Kosningabaráttan er hafln.
Við stefnum, frá orðum til at-
hafna“.
Albert Guðmundsson er
stjórnarmaður í Verslunarráði fs-
lands. Það ráð sendi frá sér bæk-
ling með þessu nafni: Frá orðum
til athafna. Og hvað haldið þið
lesendur góðir að sé að finna þar
annað en nýja leiftursókn gegn
lífskjörum. Það er stefna Sjálf-
stæðisflokksins sem og Verslun-
arráðs íslands. Það er ekki verra
fyrir kjósendur að fá þessa vís-
bendingu frá efsta manni á lista
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík
við næstu kosningar.
-óg