Þjóðviljinn - 25.02.1983, Blaðsíða 5

Föstudagur 25. febrúar 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5
Ábyrgðarlaus
sýndartillaga
segir Ragnar Arnalds um nýja niður
greiðslutillögu Framsóknarflokksins
Steingrímur
misskilur
eigin verk
„Ég varð mjög undrandi að sjá
það í Tímanum í morgun að for-
maður Framsóknarflokksins er þar
að hampa tillögu sem þeir fram-
sóknarmenn hafa gert og er að
mínu mati ekkert annað en
ábyrgðarlaus sýndartillaga,“ sagði
Ragnar Arnalds, fjármálaráðherra
er Þjóðviljinn innti hann eftir þeirri
tillögu þingflokks Framsóknar-
flokksins, að niðurgreiðslur verði
auknar sem nemur 5 vísitölustigum
í þrjá mánuði, til að draga úr vísi-
tölubótum 1. mars n.k. En til þess
þyrfti þá að verja 120 milljónum úr
ríkissjóði.
„í fyrsta lagi er þetta fé ekki til“
sagði Ragnar, og myndi skapa gíf-
urlegan halla á ríkissjóði. Enda
yrði að fá þetta fé að láni, annað
hvort í Seðlabankanum eða með
erlendum lánum. Efnahagslega
séð væri það eins og að skvetta olíi
á verðbólgubálið að taka svone
mikið fé og ausa því út án þess ac
fjár væri aflað í efnahagskerfinu
Þetta væri hin dæmigerða seðla-
prentun.
Hvað verðbólguna varðar þé
verða verðbæturnar 5% lægri 1.
mars, en vandinn yrði bara þeirr
mun meiri eftir 3 mánuði, þegai
þessum fjáraustri lyki.
En frá sjónarmiði launafólks ei
þetta alveg sérstaklega hættuleg til-
laga með því að allir flokkar virðast
vera sammála um að nýr vísitölu-
grundvöllur verði tekinn upp hið
fyrsta og sömu aðilar sem flytja
þessa tillögu hafa flutt tillögu um
nýjan vísitölugrunn. Ef hinn nýi
vísitölugrunnur myndi fylgja í
kjölfarið á þessum niðurgreiðslum
væri um hreina kjaraskerðingu að
ræða upp á 4-5%.
Pólitískt er þetta að auki hrein
sýndartillaga því þetta verður ekki
gert nema með lögum og enginn
Ragnar Arnalds: Auknar niður-
greiðslur þýða að taka verður fé að
láni frá Seðlabanka ellegar erlendis
frá.
vafi er á því að stjórnarandstaðan
verður á móti. Frumvarpið hefði
því aldrei náð fram að ganga og ei
þar að auk allt of seint að bera það
fram, enda reiknaði kauplagsnefnd
út vísitöluna í gær.
Það getur átt fullan rétt á sér að
auka niðurgreiðslur - ég mæli ekk-
iá móti því- en til þess þarf að vera
fé, og ekki aðeins í 3 mánuði heldur
allt árið, auk þess sem þetta kostar
það, að ekki er hægt að breyta vísi-
tölugrunninum án verulegra kjara-
skerðinga," sagði Ragnar að
lokum.
-eng.
Samkvæmt því sem Þjóðviljinn
hefur frétt virðist Steingrímur Her-
mannsson misskilja eða mistúlka
mikilvæg atriði í endurskoðun ál-
samningsins 1975. í viðtali við
Þjóðviljann í gær sagði Steingrím-
ur að skattinneign Alusuisse hefði
verið felld niður í endurskoðun-
inni. Þvert á móti var eignarrétur-
inn á skattinneign Alusuisse viður-
kenndur við endurskoðunina og
var upphæðin alls 4.4 milljónir
Bandaríkjadollara. Sjálfur sagði
Steingrímur raunar í alþingisum-
ræðum 24. febrúar 1976 „að komið
hafí í Ijós að ekki hafí verið unnt að
lækka skattinneign Alusuisse að
neinu ráði“.
Hinn misskilningur Steingríms
er verri að því leyti að þar ber hann
sakir á núverandi forsætisráðherra,
Gunnar Thoroddsen, fyrir mál sem
Jóhannes Nordal og Steingrímur
sjálfur eru ábyrgir fyrir. Hann
kveður skýrslu Coopers og Lyb-
rand fyrir 1974, sem stungið var
undir stól, alfarið hafa verið á
ábyrgð þáverandi iðnaðarráðherra
Gunnars Thoroddsen. En eitt
mikilvægasta plaggið frá Coopers
og Lybrand í sambandi við þessa
endurskoðun og fjallaði um van-
taldan hagnað og vantaldar skatt-
greiðslur Alusuisse og það var stíl-
að beint á Jóhannes Nordal sem
formann í viðræðunefndarinnar,
ekki á iðnaðarráðuneytið. Spurn-
ingin er þessvegna sú hvort for-
maður nefndarinnar Jóhannes
Nordal hafi aldrei sýnt Steingrími
þetta skjal, eða hvort Steingrím
bara misminni?
Steingrímur
Hermannsson
— _
Itarlegt
yilrlit
væntanlegt
um álsamningana
frá 1975
,J>að er verið að útbúa ítar-
legt yfirlit um þetta mál“, sagði
Steingrímur Hermannsson,
sem var éinn þeirra er stóðu að
'--Aiin áu»mninganna
Helgi Seljan: Við eigum sannarlega samleið
Þankar um áfengismál
Forseti Islands, Vigdís Finnbogadóttir, undirritar fyrsta skuldabréfið í söfnun SÁA fyrir kostnaði við
byggingu sjúkrastöðvarinnar við Grafarvog. Björgúlfur Guðmundsson formaður SÁÁ til hægri. Söfnunin
hófst í gær. Ljósm. eik.
Minnisstætt atvik leitar á hug-
ann í upphafi þessara orða. Ég sat
ungur maður í veislu austur á
Þingvöllum í tilefni þess, að
skóflustunga hafði verið tekin að
Ölfusborgum. Veislan var fjöl-
menn og vel til vandað. Tveir sát-
um við þar og höfnuðum gullnum
veigum vínsins í þessum fríða fél-
agsmálafrömuðahóp og við feng-
um óspart þá einkunn, að við væ-
rum „skrýtnu mennirnir" í hópn-
um. Nýtt var þetta svo sem ekki
fyrir mér, en einhvern veginn
hafði mig ekki órað fyrir því, að í
forystuliði verkafólks á landi hér
væri þessi skoðun alls ráðandi.
Visst áfall og þó. Auðvitað varð
mér fljótlega ljóst, eftir að ég fór
að fylgjast með gangi þjóðmála,
að þeir einu sem vöktu athygli á
böli áfengisneyslunnar voru
bindindismenn og það þá talið til
einberrar sérvisku og einangrun-
ar. Þeir voru sem sé „skrýtnir“.
Þá var gjarnan einu orði ótæpi-
lega beitt og það var orðið frelsi.
Misþyrming þess orðs er víða og
mikil en ekki er hún best, þegar
það orð er efst í umræðunni um
áfengismálin. Þar hafa ýmsir
gerst miklir talsmenn hins óhefta
frelsis og þeir sem við hafa varað
og bent á voða þessa vágests hafa
þá verið afgreiddir sem talsmenn
boða og banna, talsmenn þess að
færa sjálfstæðan vilja í fjötra með
því orðskrúði hreinnar hræsni,
sem ævinlega fylgir tali af þessu
tagi. Sá sem fyrir frelsinu mælir
horfir þá um leið fram hjá öðrum
fjötrum, annarri ánauð, sem get-
ur orðið allri áþján verri: Sorgar-
sagan, myrkrahliðin er falin í
fögrum orðum um glitrandi
veigar gleðinnar og sjálfsagðan
förunaut hvers fagnaðar, sem
hluta af sjálfri heimsmenning-
unni, þegar hæst er flogið. Vit-
andi er þetta gert, því öllum eru
þessar myrku staðreyndar full-
ljósar. Vitandi er þetta gert til
þess að hafa áhrif á almenningsá-
lit, sem bundið er tísku og því
sem á hverjum tíma kallast fínt.
Frelsisraddirnar eru ekki þagn-
aðar, þær heyrast enn, en hinar
heyrast einnig og þær eru í senn
meira sannfærandi og umhugsun-
arverðari. Þar tala þeir, sem af
biturri reynslu þekkja frelsið til
að drekka frá sér ráð og rænu,
frelsi til að verða að úrhraki í
eigin augum og annarra, ekki síst
þeirra sem hæst tala og fagur-
legast, um frelsið.
Hvergi hef ég rekið mig á dýpri
fyrirlitningu á „rónanum" en hjá
postulum frjálsrar og óheftrar á-
fengisneyslu. Eða var það ekki
víðkunnur gáfumaður sem kvart-
aði sáran undan því að rónarnir
kæmu óorði á blessað brennivín-
ið? En samviskan rumskaði ekki
og rumskar ekki enn hjá alltof
mörgum. í þeirra augum á þetta
svo að vera. Rónarnir eiga að
vera andstæða hins „siðmennt-
aða“ sídrykkjumanns, sem kann
með áfengi að fara, hversu svo
sem sú kunnátta leiðir oft afvega
og til ófarnaðar. Rónarnir voru
svona eðlileg hliðarverkun,
óþægileg á köflum, en annars
ekki svo mjög til að gera veður út
af og svo er enn um alltof margra
viðhorf. En viðhorfsbreyting hef-
ur þó orðið, þó sú breyting snúi
meir að því, hvernig bjarga megi
því sem ógnvekjandi er, sem í al-
gert óefni er komið. Sú viðhorfs-
breyting hefur býsna mikil áhrif,
hún veitir þeim von, sem enga
átti og ef vel tekst til, frelsi undan
áþján áfengisins. Og vissulega
eru áhrifin talsverð í almennings-
álitinu og þó skyldu menn nú
staldra við.
Ég hefi af miklum áhuga, og
fullum stuðningi fylgst með ýmsu
af því sem áhugasamtök eru að
gera, ýmist ein eða í samvinnu við
opinbera aðila. Árangur má víða
sjá, gleðilega margir hafa fengið
þá uppörvun og aðstoð, þá ein-
lægu hjálp samkenndarinnar,
sem hefur gert þeim fært að hefja
nýtt líf.
Engin dul skal þó á það dregin,
að ætíð fer margt öðru vísi en
skyldi og margir falla - aftur og
aftur, en hafa þó nokkurt vega-
nesti samt, ef eiginn viljastyrkur
skyldi síðar verða nægilega sterk-
ur til að stíga skrefið til fulls. En
ég vil gjarnan staldra við og
áleitnar spurningar koma fram í
hugann. Erum við með átaki í
björganarstarfinu að firra okkur
ábyrgð. svæfa með okkur vitund-
ina um það, að hið fyrirbyggjandi
starf skilar þó mestum og bestum
árangri, ef við náum þar réttum
tökum, sönnum tón? Erum við
að segja, að með því að taka dug-
lega á í þessu björgunarstarfi,
dýrmæta og sjálfsagða, að þar
með séum við búin að gera skyldu
okkar á því sviði og getum andað
léttar með sæmilega samvisku?
Og það sem áleitnast er af öllu.
Er hætta ,á þeim lævísa áróðri,
sem ég heyri öðru hvoru í hvfsl-
ingum hafðan, að svo þéttriðið og
öruggt sé björgunarnetið orðið,
að allt sé í stakasta lagi, þó
taumhaldinu sé um tíma sleppt,
það megi alltaf ná landi að lok-
um? Ég spyr af mikilli alvöru og
ég held að við eigum öll að gera
það um leið og við leggjum hönd
á plóginn, hvar sem þess er helst
þörf hverju sinni. En spurningar
heimta svör og þau verðum við að
finna. Jafnhliða skulum við taka
rösklega á með þeim, sem leiða
áhugastarf til björgunar og ýtr-
ustu aðstoðar. Því styð ég þá við-
leitni alla heilshugar, meðan allt
er þar af fullum heilindum unnið
og engin annarleg sjónarmið
komast að. Það væri starfinu öllu
óbætanlegt, ef t.d. ákveðin
gróðaöfl teldu sig eiga þarnaieik
og ef t.d. ákveðnir aðilar færu að
láta leiðast af flokkspólitískum
sjónarmiðum. Aðvörun skyldi
þetta vcra, því öll er þessi barátta
utan við alla flokka, ekki ofar,
heldur samofin eðlilegri baráttu
þeirra allra fyrir heilbrigði og
bættu mannlífi.
En, og það er hið stóra en í
mínum huga, efst og helst
verðum við ævinlega að setja þær
aðgerðir, sem koma í veg fyrir
slysin. Markviss fræðsla, hlutlaus
en sönn, afhjúpun þeirrar blekk-
ingar að töfraljómi einhverrar
dýrðar fylgi áfenginu, útilokun
þess sem hins fasta förunautar
hvers samkvæmis, hverrar veislu,
hverrar samkomu, hvers mann-
fundar.
Ég talaði í upphafi um
„skrýtna" menn, og allt þeirra
óeigingjarna starf, sem gjarnan
hefur verið rækilega afflutt. Ég
hefi aldrei kippt mér upp við
nafngiftina, en um starfið veit ég,
og þó oft hafi lítt miðað, bið ég þá
sem á öðrum vettvangi vinna að
vanmeta það í engu, um leið.og
við réttum ykkur hönd til liðsinn-
is í ykkar starfi. Við eigum nefni-
lega fyrst og síðast fulla samleið,
hana þurfum við samtaka að feta
til sigurs.