Þjóðviljinn - 01.03.1983, Qupperneq 8

8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 1. mars 1983
Meiuimgarmiðstöð
í áróðursherferð
Á beinni línu frá Neshaganum til Washington. Sendiherra Bandaríkjanna boðaði að fleiri slíkir fundir yrðu
á næstunni. Er ríkisfjölmiðlunum stýrt frá Menningarmiðstöð Bandaríkjanna?
Um vikulega
fréttatíma
Menningar-
stofnunar
Bandaríkjanna
í ríkisfjöl-
miðlunum
Síðastliðinn flmmtudag var
nokkrum íslenskum blaðamönnum
boðið upp á óvenjulega uppákomu í
Menningarstofnun Bandaríkj-
anna. Nýskipaður varautanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna hafði tal-
að inn á myndband til íslenskra
fréttamanna daginn áður og beið
nú við símtækið í Washington albú-
inn að svara spurningum íslenskra
fréttamanna um bandaríska utan-
ríkisstefnu með sérstöku tilliti til
vígbúnaðarkapphlaupsins og fyrir-
hugaðrar vígvæðingar í Evrópu.
Þetta var vissulega óvænt tæki-
færi fyrir íslenska blaðamenn til
þess að komast í návígi við eina af
helstu valdamiðstöðum heimsins.
Slík tækifæri gefast ekki á hverjum
degi hér uppi á ísa köldu landi.
Fram varðarríkið
Ekki er þó hægt að segja að mál-
flutningur ráðherrans hafi haft að
geyma veruleg nýmæli, enda vart
við þvf að búast. Þó hefur það ekki
gerst fyrr að því er ég best veit, að
bandarískur ráðamaður hafi iýst
hernaðarþýðingu íslands fyrir
Bandaríkin með jafn afdráttar-
lausum hætti og þegar Richard D.
Burt sagði að Island væri „fram-
varðarríki í N-Atlantshafi gegn
hinni sovésku ógnun“, og er þá
upphefð fósturjarðarinnar væntan-
lega ekki orðin svo lítil í augum
sumra.
Richard D. Burt, varautanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, sagði að
Bandaríkin leituðu eftir jafnvægi,
og besta leiðin til þess væri su að
Sovétmenn eyðilegðu 351 meðal-
dræga eldflaug af gerðinni SS-20,
sem þeir hafa sett upp og beint
gegn Evrópu. Annars yrði Nató að
setja upp 572 meðaldrægar eld-
flaugar í Evrópu til þess að ná jafn-
vægi. Flestir hafa víst heyrt þessa
þulu nokkrum sinnum áður og
gagnkvæmar ásakanir stórveld-
anna sem bæði segjast vilja afvopn-
un og bæði halda áfram að víg-
búast.
Jafnvœgi
eða misvœgi?
Munurinn á afstöðu þeirra nú er
hins vegar sá, að á meðan Sovét-
menn segja að nú ráði gróft jafn-
vægi - og þar eru þeir sammála
friðarhreyfingunum í Bandaríkj-
unum og Evrópu - þá heldur
Reagan-stjórnin því fram að Sovét-
menn hafi hernaðarlega yfirburði.
Meðan ekki næst samkomulag um
túlkun stöðunnar eins og hún er
nú, þá er ekki von að menn geti
komið sér saman um hvernig hún
eigi að verða.
„0-lausn“ fyrir
nifteindasprengjur
Það væri reyndar hægt að hugsa
sér „núll-lausn“ á fleiri vopn en
meðaldrægar land-eldflaugar í
Evrópu. Núll-lausnin fyrir nift-
eindasprengjuna væri til dæmis sú
að Bandaríkin eyðilegðu þær nift-
eindasprengjur sem þar hafa verið
gerðar og hættu framleiðslu þeirra,
annars myndu Sovétmenn setja
upp samsvarandi magn þeirra í
Evrópu. Núll-lausn fyrir flugvél-
amóðurskip með kjarnorkuvopn
innanborðs fælist í því að Banda-
ríkin eyðilegðu öll sín flugvéla-
móðurskip, sem nú eru staðsett á
öllum heimshöfum. Sovétmenn
eiga engin slík og ættu því sam-
kvæmt röksemdafærslunni að hafa
pappíra upp á ein sjö slík á
heimshöfunum með tilheyrandi
flugflota og vopnabúnaði að öðr-
um kosti.
Herferð
Blaðamannafundurinn í Menn-
ingarstofnuninni í síðustu viku var
liður í þeirri áróðursherferð sem
Bandaríkjamenn hrundu af stað
fyrir um það bil mánuði síðan með
sérstakri fjárveitingu, sem ætlað
var að mæta málflutningi friðar-
hreyfingarinnar í Evrópu og
Bandaríkjunum og þeim mikla
hljómgrunni, sem hún hefur
hlotið.
Þegar Bandaríkjastjórn ákvað
að hefja þessa nýju gagnsókn gegn
friðarhreyfingunum sagði Was-
hington Post að það virtist víðtekin
regla að kenna áróðurstækninni
um, þegar illa gengi að koma vond-
um málsiað ofan í fólk. Hins vegar
væri ekki litið til hins vonda mál-
staðar og reynt að leiðrétta hann.
Það verður ekki annað séð, en
að hin nýja áróðursherferð Banda-
ríkjastjórnar hafi borið nokkurn
árangur, að minnsta kosti hér á
landi. Síðustu 3 vikurnar hefur
Menningarstofnunin við Neshaga
haft fastan fréttatíma í ríkisfjöl-
miðlunum einu sinni í viku amk.
þar sem erindrekar Reagans hafa
fengið að bera fram boðskap sinn
án þess að spyrjendur hafi haft í
frammi mótrök eða önnur
sjónarmið verið kynnt með hlið-
stæðum hætti.
Réttlœting
fyrir eiturvopn
„Sérfræðingur“ um meintan
eiturhernað Sovétríkjanna í Afg-
hanistan og Víetnam í Kampútseu
og Laos er látinn vaða uppi í ríkis-
fjölmiðlunum með fullyrðingar
sem hafa verið dregnar í efa af
óháðum rannsóknarnefndum Sam-
einuðu þjóðanna. Honum er hins
vegar sleppt við að svara fyrir það
hvers vegna Bandaríkin vörpuðu
eiturefnum á S-Víetnam fyrir um
það bil áratug síðan í slíku magni
að það nam 5 pundum á hvern ein-
staíding í landinu og eyðilagði 13
þúsund ferkílómetra ræktaðs lands
og 25 þúsund ferkflómetra skóg-
lendis. Hvers vegna var þessi
maður ekki spurður um hvað
Bandaríkin gerðu nú fyrir þær þús-
undir einstaklinga sem hefðu fæðst
og væru enn að fæðast í Vietnam
með hinn hryllilegasta vanskapnað
af völdum þessa eiturefnahernað-
ar, en það hefur sýnt sig að þessi
eituráhrif ganga í arf frá föður til
barna?
Það er að sjálfsögu vítavert ef
Sovétríkin hafa brotið gegn al-
þjóðasamþykktum um bann við
framleiðslu og geymslu eiturefna
til hernaðar frá 1972, en það er hins
vegar engin málsbót fyrir því að
Bandaríkin gera slíkt hið sama og
hafa sett inn á fjárlög framlög til
framleiðslu nýrrar tegundar efna-
vopna. Það hlýtur að vera skylda
ríkisfjölmiðlanna, ætli þeir að
fjalla um mál eins og eiturefna-
hernað, að gera það ekki undir
þeim formerkjum að það verði í
raun vörn fyrir því að framleiðslu
slíkra vopna verði haldið áfram.
Að vígbúast
til að
fœkka vopnum
Sama gildir um Robert K. Germ-
an, sem hingað kom á vegum
Menningarstofnunarinnar við Nes-
haga og fékk sinn fréttatíma
ómældan í ríkisfjölmiðlum. Maður
þessi er kynntur sem óháður
fræðimaður, en er í reynd útsmog-
inn túlkandi á stefnu Reagans í víg-
búnaðarmálum. Og málstaður
hans var enn á ný sá, að til þess að
koma á jafnvægi þyrftu Bandaríkin
og Nato-ríkin að vígbúast meira en
nokkru sinni fyrr, - til þess að
stuðla að afvopnun og öryggi.
Fjárveitingaráform Reagans til
hersins miða að því að fjárveitingar
þessar hækki um 250% á kjörtíma-
bili hans og verði komnar upp í 377
miljarða dollara 1988. Á næsta ári
er áætlað að 28% fjárlaga og 6.8%
vergrar þjóðarframleiðslu í Banda-
ríkjunum fari til hermála. Til þess
að slíkar fjárveitingar nái fram að
ganga þarf Reagan-stjórnin
stuðning-innan lands og utan. Við
Neshagann í Reykjavík er unnið
markvisst að því að sá stuðningur
verði að minnsta kosti fyrir hendi
hér á íslandi. Spurningin er, hvort
hið nána samstarf sem nú er orðið á
milli Menningarstofnunarinnar og
ríkisfjölmiðla þýði að þeir hafi
tekið upp sömu stefnu líka?
-ólg.
Indíra Ghandi sigraði í Assam
en kosningarnar leiddu til fjölda
morða á innflytjendum
Myndin sýnir innflytjendafjölskyldu, frá Bangladesh, sem tekin var af
lífí fyrir kosningarnar í Assam.
Samkvæmt opinberum tölum
ríkisstjórnarinnar í Nýju Dehli
létu 1127 manns lífið í átökunum
sem fylgdu kosningunum sem
fram fóru í Assam-ríki í Austur-
Indlandi í síðustu viku. I indver-
skum fjölmiðlum var hins vegar
talað um 1600 manns og sumir
stjórnarandstæðingar hafa nefnt
töluna 3000.
Ástæður þessara miklu mann-
víga eru raktar til innflytjenda-
vandamáls í Assam, sem svipar
að mörgu leyti til þess sem gerðist
í Nígeríu á dögunum.
í Assam-ríki búa um 20 miljón-
ir manna og þangað mun á síð-
ustu árum og misserum hafa
flykkst um 3-4 miljónir manna frá
Bangladesh og Nepal. Andóf
gegn þessum innflutningi hófst
þegar 1979, og byggist það meðal
annars á skorti á atvinnu, en þó
ekki síður á því að þessir innflytj-
entíur aðhyllast íslam-trú á með-
an Indverjar eru flestir Hindúar.
Bangladesh er eitt fátækasta og
þéttbýlasta ríki jarðarinnar með
um 94 miljónir íbúa. Landinu er
nú stjórnað af herforingjastjórn
með harðri hendi og hefur verið
róstusamt í landinu frá því hún
tók völdin fyrir tæpu ári síðan.
Það sem m.a. hefur lokkað
Bangadeshbúa til Assam eru ol-
íulindir sem þar er að finna. Inn-
flutningurinn leiddi hins vegar til
verkfalla og stöðnunar í olíuvinnsl-
unni, þannig að Indira Ghandi
kom Assam-ríki undir beina
stjórn frá Nýju Dehli fyrir ári síð-
an. Kosningarnar sem fram fóru í
síðustu viku bar að halda sam-
kvæmt stjórnarskrá Indlands.
Átti að kjósa 125 þingfulltrúa til
ríkisþings. Stjórnarandstaðan
hafði sett fram þær kröfur að séð
yrði til þess að innflytjendur yrðu
sviptir kosningarétti. Stjórnin í
Dehli neitaði að verða við þeim
tilmælum og upphófust þá of-
sóknir og fjöldamorð á innflytj-
endunum frá Bangladesh.
Stjórnarandstöðuflokkarnir
neituðu jafnframt flestir að taka
þátt í kosningunum og varð það
til þess að auka á sigurlíkur
Kongressflokks Indiru Ghandi,
sem annars hafði farið mjög hall-
oka í öðrum ríkiskosningum fyrr
í mánuðinum. Einn fram-
bjóðandi Kongressflokks Indiru
var drepinn í kosningabaráttunni
og flytja þurfti aukinn herafla og
kosningastarfslið til Assam til
þess að kosningarnar gætu farið
fram.
Úrslit kosninganna voru er síð-
ast fréttist þau, að Kongress-
flokkurinn hafði fengið yfirgnæf-
andi meirihluta eða 89 af 107
þingsætum, á meðan 18 voru
óskipuð, þar sem kosningar gátu
ekki farið fram í öllum kjördæm-
um vegna óeirða.
Kongressflokkur Indiru mun
nú mynda nýja ríkisstjórn í As-
sam og freista þess að koma á ró í
landinu. Á meðan heldur
óeirðum áfram og ofsóknum á
innflytjendum.
Flóttamenn ofsóttir
Það má vera ærið áhyggjuefni
að hin miklu flóttamannavanda-
mál sem skapast hafa víðs vegar í
heiminum hafa í auknum mæli
leitt til kynþáttaofsókna. Auk
dæmisins frá Nígeríu sem flestum
er í fersku minni má nefna Palest-
ínumenn í Beirut og víðar.
Nú eru hátt í 3 miljónir Afg-
hanskra flóttamanna sestir að í
Pakistan og gæti vera þeirra þar
hugsanlega leitt til átaka. Sama
gildir um flóttamannastraum í
Afríku norðaustanverðri og í
Mið-Ameríku, og ætti þessi þró-
un að verða Flóttamannahjálp
Sameinuðu þjóðanna talsvert
áhyggjuefni. ólg.