Þjóðviljinn - 02.07.1983, Qupperneq 5

- Hvac^asF ..WrÍMhan
- Ég misstiircðvitund á<
dó, og fékM^na eUafeJit
aðgerðmn^S^^JjjFan
tíma vamjé^^pS^ ^ndrí.
svetnlyfSii3BE}ffÆf cl
LíkutQES
Helgin 2. - 3. júlí 1983; þjÓBVILJINN - SH)Á 5
Hinum megin
viö vísindin”
Sovésk grein gegn dauðarannsóknum
Erlendar Haraldssonar og annarra
Á undanförnum árum hafa
ýmsir menn fengist viö að rann-
saka dauðann, til dæmis með
því að bera saman vitnisburði
þeirra manna sem hafa verið
„klínískt" dauðir um nokkra
stund, hvað þeim fannst þeir
sjá og heyra. Sömuleiðis hafa
menn t.d. dulsálarfræðingarnir
Carlis Osis og Erlendur Har-
aldsson, safnað upplýsingum
frá læknum sem setið hafa við
dánarbeð fólks og hlustað á
frásagnir þess af því sem það
finnur til á dauðastundinni. Er-
lendur og margir aðrir eru ber-
sýnilega á því, að með þessum
rannsóknum sé drjúgum forða
af líkum safnað fyrir framhalds-
lífi af einhverju tagi - en aðrir
túlka upplifanir deyjandi fólks á
annan veg eins og vonlegt er.
•
Öðruvísi
dauðastund?
Það er fróðlegt, að frá sovésku
fréttastofunni APN berst allt í einu
löng grein eftir mann að nafni A.
Tsjernakovskí sem nefnist „Hand-
an við vísindin". Þar ræðst hann
með allmikilli hörku á ályktanir
vestrænna dauðarannsóknar-
manna, sem hann telur óvísinda-
legar í mesta máta. Þar er gripið
niður í þessa grein, að sagt er frá
upplifun sovéskra manna sem
vakna til lífsins úr dauðadái og
reynast þær vera allt aðrar en upp-
lifanir fyrir vestan!
„Skyldu sovéskir læknar, sem
einnig hafa mikla reynslu af lífgun
úr dauðadái, þekkja „slíkar frá-
sagnir“? Hér fara á eftir kaflar úr
skýrslum þeirra:
„Valentín Tsérepanof, liðsmaður
í Rauða hernum. Fæddur 1923 í
bænum Dsjersjínsk. Lagður inn á
sjúkrastöð hersins 3. mars 1944.
Kom þangað tveimur klukku-
stundum eftir að hann særðist í bar-
daga, mjög illa haldinn. Púlsinn
daufur, öndun óregluleg og veik,
meðvitundarlítill. Lést af völdum
losts og mikils blóðmissis klukkan
19.41. Þrjár og hálf mínúta liðu
áður en hafist var handa við lífgun-
araðgerðir. Aðeins einni mínútu
síðar fór hjartað aftur að slá,
nokkrum mínútum síðar spenntust
vöðvarnir á hálsi og brjósti og
öndun hófst. Á 22. mínútu lífgun-
araðgerðanna sýndu augun lífs-
mark. Eftir klukkutíma sá hjúkr-
unarfólkið fyrstu merki þess að
meðvitund sjúklingsins var að
vakna.“
Valentín Tsérepanof átti
skemmtilegt viðtal við blaðamann,
sem fróðlegt er að lesa:
- Veistu hva^va»gert við þig?
spurði blaða^Ji^ýin.
- Já, ég
því ég
gáfu hvorki né sneru aftur í „lík-
amshulstur" sitt.
Dó 80 sinnum
Sá sem þetta skrifar kynntist eitt
sinn manni sem orðið hafði fyrir
einstæðri reynslu. Á tíu eða tólf
apríldögum fyrir fjórum árum dó
hann 80 sinnum á gjörgæslu- og
endurlífgunardeild Sklifos-
ovsky-slysavarðstofunnar í Mos-
kvu, sem N. Ershova stjórnar. Ef
einhver undur gerast í raun og veru
fyrir handan, þá hefði M. Maximof
átt að verða þeirra var svo um mun-
aði. En hann, þessi„methafi“íupp-
lífgunum, hitti heldur engar guð-
legar verur og fór ekki yfir nein
„landamæri“. Það að hann skyldi
vakna aftur til lífsins áttatíu sinnum
var eingöngu að þakka þrjósku og
kunnáttu læknanna. Hann heyrði
engar raddir eða annan hávaða að
handan. Hann opnaði augun og
spurði undrandi: „Er kominn
morgun?“ eða „Hvar er ég?“.
Hvernig á að útskýra þennan
mun? Getur það verið að hundruð
Bandaríkjamanna gangi beinlínis
inn í annan heim og sjái við það
tækifæri hverskyns sáluhjálpandi
„myndir", horfi á sjálfa sig yfirgefa
sín sjúku hulstur, tali við góða,
elskandi anda, en Sovétmenn sem
deyja klínískum dauða missi gjör-
samlega af öllum slíkum leiksýn-
ingum?
Sálfræðingurinn M. Nílín hefur
svarað þessari spurningu á þann
hátt sem okkur finnst næsta tæm-
andi. Bandaríkjamennirnir sem
spurðir voru fundu að þess var
vænst að þeir létu í té ákveðin
Þannig lýsir einn þeirra sem vaknaði úr dái upplifunum sínum á dauða-
stundinni.
„guðleg“ atriði og svöruðu ósjálf-
rátt og ómeðvitað á þann hátt sem
til var ætlast. Hér kemur auk þess
til sögunnar óskhyggja mannsins,
þegar hið ímyndaða er tekið gott
og gilt sem heilagur sannleikur.“
Ofskynjunar-
kenningin
„En snúum okkur nú að því sem
meira máli skiptir í þessu sam-
bandi, semsé ástandinu sem ríkir í
heila manns sem vakinn er upp frá
dauðum. Sovéskir læknar hafa
mikla reynslu í að fylgjast með því.
S. Altúnjan, yfirmaður endurlífg-
unardeildar Fyrsta Borgarsjúkra-
hússins í Moskvu, vekur athygli á
miklum súrefnisskorti sem hrjáir
heilann á erfiðum mínútum og
klukkustundum. Þetta ástand
(hypoxía) gerir það að verkum að
sjúklingurinn verður injög æstur,
reynir að hreyfa sig harkalega,
stökkva út úr rúminu og fær ofsjón-
ir. Hann grettir sig, hrópar sundur-
laus orð og setningarbrot. Læknar
þurfa að draga úr þessari ómeðvit-
uðu virkni með öllum tiltækum
ráðum. Sumir þeirra sem fá bata
muna síðar eftir þessum óráðssýn-
um eins og þegar maður rifjar upp
fyrir sér martröð.
-Við endurlífgunarfræðingar
erum löngu hættir að vera hissa á
þessum ofsjónum sem stafa af súr-
efnisskorti, segir S. Altúnjan. Við
skiljum eðli þeirra - skyndilega
hættir blóðstreymið til heilans.
Þetta gerist rétt áður en líkaminn
deyr. Áður, en ekki eftir. Heila-
börkurinn deyr fyrst, það er okkur
ný fyllilega ljóst. Aðeins með því
að leiða viljandi’ hjá sér vísinda-
legar staðreyndir er hægt að líta á
ofsjónir á dánarbeði sem sannanir
fyrir framhaldslífi.“
Tilgangur?
Greinarhöfundur heldur síðan
áfram alllengi að segja frá einstök-
um rannsóknum á því sem gerist í!
líffærum mannsins á dauðastund.
Að lokum segir hann:
„En hver er tilgangur Moady, Os-
is og Haraldssonar, Kubler-Ross
og annarra með því að halda fram I
andvísindalegri kenningu um sér-l
stök form á virkni mannlegrar vit-
undar eftir að blóðið er hætt að
streyma til heilans?
Hversvegna keppast þau við að
safna vafasömum staðreyndum?
Þessu svarar V. Negovskí einn af
frumkvöðlum sovéskrar endurlífg-
unarfræði á þennan veg: „til að
fylla upp í eyður í þeirri röksemda-i
færslu sem leiðir til niðurstöðu um
ódauðleika mannssálarinnar...
Rannsóknir þeirra sem aðhyllast
kenninguna um „líf eftir þetta líf“
eru handan við mörk nútímavís-|
inda“.
Að lokum mætti spyrja sem svo:
hvers vegna Sovétmenn leggja
beinlínis pólitískt kapp á að hrekja
röksemdir dauðarannsóknar-1
manna vestrænna (með allþungri
áherslu á það sem „þeir“ segja og
það sem „við“ segjum)? Það er í,
sjálfu sér ekki nóg svar, að hug-
myndir um framhaldslíf séu í and-l
stöðu við opinbera sovéska
heimspeki og þekkingarfræði. Far-
ið er að skjóta á Elizabeth Kubler-
Ross, Carlis Osis og landa vorn Er-
lend Haraldsson vegna þess lík-
lega, að í Sovétríkjunum sjálfum sé
kominn upp verulegur og „óopin-|
ber“ áhugi á þessum málum...
tima
margra
aj
úr
..dimm
sá
lar
á
þær yfir-
verur .
mörkum lífs
annprb aberöluntn irrs'44
Væröar voöir
mörg munstur
Póstsendum.
Pósthólf 5249.
i\r. ööu. — an garns
Hverjum
bjargar það Æ/S
næst^* y