Þjóðviljinn - 07.03.1984, Blaðsíða 4

4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 7. mars 1984
MOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Guörún Guðmundsdóttir.
Rltstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaös: Guðjón Friöriksson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Haröarson.
Auglýsingastjóri: ólafur Þ. Jónsson.
Afgreiöslustjóri: Baldur Jónasson.
•Afgreiðsla: Bára Siguröardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auöur Stvrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir Lúövík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, ÓlafurGíslason, ÓskarGuömundsson, SigurdórSigurdórsson, ValþórHlóöversson.
íþrottafréttaritari: Víöir Sigurösson.
Utlit og hönnun: Haukur Már Haraldsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Atli Arason, Einar Karlsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Sigríöur Þorsteinsdóttir.
Skrifstofa: Guörún Guðvarðardóttir.
Símavarsla: Margrét Guömundsdóttir, Sigríöur Kristjánsdóttir.
Húsmóöir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bílstjóri: ólöf Sigurðardóttir.
innheimtum.: Brynjólfur Vilhjálmsson
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaöaprent hf.
„Raunhœfu fjárlögin“
og stóra gatið
Þegar ríkisstjórnin var að afgreiða fyrstu fjárlögin sín
á Alþingi í desember stigu ráðherrar og formaður fjár-
veitingarnefndar ábyrgðarfullir í stólinn og lýstu því
yfir að nú væri í fyrsta skipti í mörg ár verið að sam-
þykkja raunhæf, marktæk og rétt fjárlög! Hvað eftir
annað var lögð áhersla á þennan hornstein stjórnar-
stefnunnar. Með samþykkt þessara fjárlaga áttu að
verða hin stóru þáttaskil í hagstjórn á íslandi. Nú er
komið í ljós að á tveimur mánuðum urðu þau bara að
stóru gati - stærsta fjárlagagati í sögu íslenska lýðveldis-
ins.
Stóra gatið hefur valdið mikilli spennu í stjórnarlið-
inu, sérstaklega innan Sjálfstæðísflokksins. Mátti á-
standið á þeim bæ þó varla versna eftir glímu Þorsteins
og Alberts um Dagsbrúnarsamninginn. í viðtali Þjóð-
viljans við Þortein Pálsson í gær kemur greinilega fram
að hann ætlar að nota stóra gatið til að hefna ófaranna í
Dagsbrúnarmálinu. Formaður Sjálfstæðisflokksins lýs-
ir því yfir að „vissulega kemur mér þetta mikla gat á
fjárlögunum á óvart“ og bætir því við að forysta Sjálf-
stæðisflokksins „hafi ekki fengið nein svör við því enn-
þá“ hvers vegna gatið kemur nú í ljós þegar aðeins tveir
mánuðir eru liðnir frá samþykkt fjárlaga.
Pegar Pjóðviljinn spurði formann Sjálfstæðisflokks-
ins að því hvort hann hefði einhverjar tillögur um
hvernig bregðast ætti við stóra gatinu kvað hann nei við
og sagðist „gera ráð fyrir því að fjármálaráðuneytið
komi með einhverjar tillögur í þessu efni“. Þegar Pjóð-
viljinn spurði Albert Guðmundsson fjármálaráðherra
sömu spurningar vísaði hann á bug sérstökum kröfum
að hann kæmi með lausnina. Albert sagði að það væri
ríkisstjórnin og Alþingi sem ættu að stoppa í gatið.
„Pað er hennar að leysa þennan vanda“, sagði fjár-
málaráðherra og benti á félaga sína í ríkisstjórninni.
Pað er því greinilegt að strax á fyrsta degi er komin
upp mikil deila um það innan Sjálfstæðisflokksins hver
eigi að fylla upp í stóra gatið. Formaður flokksins vísar
á fjandvin sinn fjármálaráðherrann sem neitar hinsveg-
ar að axla slíka ábyrgð og bendir á hina ráðherrana og
Alþingi allt. Átökin í Sjálfstæðisflokknum sem brutust
út í kjölfar Dagsbrúnarsamningsins halda greinilega
áfram með hrunadansi kringum stóra fjárlagagatið.
Peir eru ekki eins borubrattir núna forystumenn
Sjálfstæðisflokksins eins og þeir voru við fjárlagaaf-
greiðsluna í desember. Þá sagði Lárus Jónsson formað-
ur fjárveitingarnefndar: „Þau fjárlög sem hér er verið
að afgreiða marka ekki síst tímamót vegna þess að
forsendur þeirra eru jafnframt stefna ríkisstjórnarinn-
ar“. Nú eru þessar forsendur orðnar að stóru gati og
Lárus Jónsson verður að aflýsa fundi í fjárveitinga-
nefnd vegna neyðarfundar ríkisstjórnarinnar í Ráð-
herrabústaðnum um stóra gatið.
Fyrstu fjárlögin voru hornsteinn stjórnarstefnunnar
hvað verður þá um hina „ábyrgu og traustu hagstjórn"
þegar í ljós kemur að ráðherrahirðin öll stendur bara á
stóru gati.
Sigur fólksins
- Sama daginn og Albert Guðmundsson tilkynnti stóra
gatið birtist Matthías Bjarnason á sjónvarpsskerminum
og lýsti því að ríkisstjórnin hefði gefist upp við að koma
á sjúklingaskattinum.
Þessi uppgjöf er mikill sigur fyrir stjórnarandstöðuna
á Alþingi, Þjóðviljann og fólkið í landinu sem í rúmlega
hálft ár hafa barist gegn þessum skatti. Porsteinn Páls-
son sem fyrir jól var eindreginn talsmaður sjúklinga-
skattsins hefur hins vegar beðið ósigur í þessu máli og
bætist þar með eitt tapið enn í safn hans.
klippt
Ekki má skerða þróunarmöguleika Ríkisútvarpsins með nýjum útvarpslögum, nýtt útvarpshús er í byggingu í
Reykjavík, annað á Akureyri, rás 2 er í mótun og þróun, dreifikerfið á enn langt í land til fullkomnunar, sjónvarpið
þarf stóraukið fé til innlendrar dagskrárgerðar og endurnýjunar tækja o.s.frv.. Myndin er af nýja útvarpshúsinu
á Akureyri.
Þversögn í
útvarpslaga-
frumvarpi
Frumvarp til nýrra útvarpslaga
hefur verið lagt fram á Alþingi og
á víst að heita stjórnarfrumvarp,
þó að stjórnarflokkarnir séu inni-
lega ósammála um innihald þess.
Framsóknarmenn munu hafa
efasemdir bæði um rýmkun út-
varpsréttar og auglýsingaútvarp,
en Sjálfstæðismenn leggja ofur-
kapp á að koma upp nýjum
auglýsingamiðlum fyrir fjár-
sterka aðila á höfuðborgarsvæð-
inu.
Frumvarpið er í öllum atriðum
nema einu, er-snertir afnotagjald
af aðeins einu sjónvarpsviðtæki á
heimili, lagt fram óbreytt eins og
útvarpslaganefnd gekíc frá því.
Það má því segja að það sé lagt
fram til þæfingar á Alþingi frem-
ur en að samkomulag sé milli
stjórnarflokkanna að afgreiða
það á þessu þingi, þó að Morgun-
blaðið og einstakir þingmenn
Sjálfstæðisflokksins leggi áherslu
á að hraða meðferð málsins.
Þegar frumvarpið er skoðað
■ sést strax að þar er margt sem
hafa þarf auga á jafnvel þó að
menn fallist almennt á þá skoðun
að þróun tækninnar og almennra
viðhorfa til útvarpsreksturs geri
það að verkum að einkaréttur
Ríkisútvarpsins á sjónvarps- og
útvarpssendingum sé ekki lengur
sjálfsagður. Dæmi um það er
hvað bláeyg útvarpslaganefnd
virðist hafa verið gagnvart
auglýsingaútvarpi (ogsjónvarpi).
í athugasemdum með frumvarp-
inu er skýrt tekið fram að út-
varpslaganefnd er andvíg því að
stofna til hreinræktaðs viðskipta-
útvarps (Commercial radio/tv.).
Flest í lagatextanum stefnir því í
þveröfuga átt og opnar fyrir þró-
un í átt til hreinræktaðs viðskipt-
aútvarps. Hér er um alvarlega
þversögn að ræða í frumvarpinu.
Opnað fyrir
viðskiptaútvarp
I 4. gr. segir að útvarpsstöðvar
sem hafi fengið leyfi til þráð-
lausra útvarpssendinga skuli hafa
leyfi til að afla fjár til dagskrár-
gerðar með auglýsingum, en þær
sem senda unt þráð skulu inn-
heimta afnotagjald og hafa ekki
leyfi til auglýsinga. Lagt er til að
hlutur auglýsinga verði svipaður
og hjá Ríkisútvarpinu. Segir að
auglýsingunum í þessum stöðv-
um sé ætlað að auðvelda þeim að
vanda til dagskrárefnis. í 8. lið 4.
gr. segir að óheimilt sé að aðrir
aðilar en félag það sem leyfi hefur
til útvarpsreksturs kosti almenna
dagskrárgerð viðkomandi út-
varpsstöðvar, þótt ekki gildi það
um einstaka dagskrárliði. í at-
hugasemdum við þennan lið segir
að með honum vilji útvarpslaga-
nefnd fyrst og fremst koma í veg
fyrir að einstök fyrirtæki, stofn-
anir eða stjórnmálasamtök geti í
auglýsingaskyni mótað og kostað
almenna dagskrá félags er leyfi
hefur fengið til útvarpsreksturs.
Stefnt í eina átt
Hér er í raun verið með „tak-
markandi" orðalagi að opna allt
upp á gátt. Fyrirtæki eða
stjórnmálasamtök geta ekki
keypt upp almenna dagskrá, en
ekkert virðist banna þeim að
kaupa upp einstaka dagskárliði
að vild. Þá virðist vera opnað
fyrir það að auglýsingafjármagn
geti komið sér upp svæðisstöðv-
um, sjónvarpi eða útvarpi, á að-
almarkaðssvæði landsins án þess
að það beri nokkrar skyldur
gagnvart landinu í heild. Það get-
ur rýrt auglýsingatekjur Ríkisút-
varpsins og torveldað því að
halda áfram uppbyggingu
dreifikerfis síns, fleytt rjómann
ofanaf, og grafið undan fjárhags-
legu sjálfstæði ríkisfjölmiðlanna.
Hér er ekkert milljónaþjóðfélag
og ekki ótæmandi auglýsinga-
markaður nema menn ætli að
taka allt á sig í stórhækkuðu vöru-
verði. Það er líka misskilningur
sem fram kemur í frumvarpi út-
varpslaganefndar að ekki sé hægt
að koma á afnotagjaldi fyrir
þráðlausar og svæðisbundnar
sendingar utan Ríkisútvarpsins.
Þar eru uppi athyglisverðar hug-
myndir sem greinilega hafa ekk-
ert verið kannaðar.
Framlagning útvarpslagafrum-
varpsins gefur tækifæri til víð-
tækra umræðna um skipan
útvarps- og sjónvarpsmála og
menningarhlutverk fjölmiðla og
ættu þingmenn að setja sig vel inn
í málin í þeim tómstundum sem
gefast á þingi það sem eftir er
vetrar frá því verkefni að stoppa í
fjárlagagatið. - ekh.
og skoriö
Megrunartískan
Krjóh. skrifar úr einu í annað í
Austurlandi og kemst svo að orði
um megrunartískuna:
„Ég hef verið að velta fyrir mér
undanfarið öllu þessu megrunar-
fjasi sem tröllríður blöðum og
tímaritum upp á síðkastið. Sífellt
er verið að kynna nýja kúra:
eggjakúr, Scarsdalekúr, græn-
metiskúr og hvítvínskúr o.s.frv.
og mönnum, sem ekki er hægt að
telja í rifin á fleiri metra færi, er
talin trú um að þeir þjáist af „of-
fituvandamáli".
Og nú þykist ég hafa fundið
orsökina. Auðvitað er það ríkis-
stjórnin. Sultarólatal hins
seinorðheppna forsætisráðherra
lét ekki vel í eyrum og þá lögðust
áróðursmeistarar stjórnarinnar
undir feld og að góðri stund lið-
inni reis einn upp og sagði: „Ég
hef lausnina, við gerum megrun
að tísku." Og nú er svo komið, að
jafnvel ótrúlegustu menn verða
að þola að potað sé í magann á
þeim og sagt: „Ósköp er að sjá
þig maður, ætlarðu ekki að ná
þessu af þér?“ og fleira í sama
dúr. Jafnvel í matvörudeild
kaupfélagsins okkar er maður
ekki óhultur fyrir megrunarbæk-
lingum. (Og þú líka, barnið mitt
Brútus!).
Doði í fólki
En eitt leiðir af öðru. Brátt fór
að bera á máttleysi og doða í fólki
og þá sáu matvörukaupmenn,
sem bölvað höfðu vegna
minnkandi sölu, sér leik á borði.
Þeir fóru að auglýsa alls kyns
„heilsufæðisuppbót" og fleira
þessháttar. Og nú er þetta orðinn
einn stærsti vöruflokkurinn í mat-
vörubúðum svo hilurnar svigna
undan dósum og pökkum með
kvöldvorrósarolíu, blómafræfl-
um. steinefnum og allrahanda
kínalífseleksír. Gaman væri að
athuga hverjir flytja þetta dót
inn. Það skyldu þó ekki vera ráð-
herrarnir. Vill ekki einhver
kanna málið?, það er soddan
máttleysi og doði í mér.“