Þjóðviljinn - 13.03.1984, Qupperneq 11

Þjóðviljinn - 13.03.1984, Qupperneq 11
Þriðjudagur 13. mars WS^ÞjógVILJÍNN - SÍÐA 15 Högni Högnason fyrrv. vitavörður Þegar ég frétti að vinur minn Högni Högnason væri allur, kom það mér nokkuð á óvart, því það var ekki langt um liðið, að fundum okkar hafði borið saman hjá syni hans og tengdadóttur á góðri stund. Og þá - átti ég þess von að sjá hann oftar. En sú von brást. - Maðurinn með ljáinn sá fyrir því. En vissulega er það hár aldur fyrir hvern og einn, að ná nær níræðis aldri. Og Högni bar þennan aldur svo vel, að vart sá maður á honum mikil ellimörk. Og vissulega er það mikil gæfa, að lifa fram í dauðann, lifa án þess að staðna, þá gæfu hlaut Högni Högnason. En vissu- lega er það mikill sjónarsviptir að- standendum og vinum. Högni var ættaður úr Mýrdal í V-Skaftafellssýslu. Foreldrar hans voru þau Steinunn Jóhannsdóttir á Rofum og Högni Högnason á Pét- ursey. Að þeim stóðu mjög traustar bændaættir. Alþýðufólk, sem barist hefur harðri baráttu fýrir lífi sínu um langan aldur þar í Mýrdalnum og grenndinni, við oft á tíðum óblíð kjör. En erfið- leikarnir stæltu það og hertu, og gerði það án efa samheldnara og traustara en ella. Það þurfti að afla sér matar á opið haf á smábátum - frá strönd, þar sem engin höfn var til. Og ganga í björg eftir eggjum og fugli, sem ekki var heiglum hent. En öll þessi sjálfsbjargar- viðleitni fólksins skóp líka ein- ‘staklinga sem gátu orðið afburða menn á sínu sviði. Og eitt er víst, að slíkir menn voru til í Mýrdalnum. Enda hefur verið sagt á stundum, að aðstæður gætu skapað manninn. En hvað um það, - var drengurinn sem fæddist á Fossi í Mýrdalnum þ. 29. mars 1896, er hlaut nafn föður síns, Högni Högnason, af þessari traustu alþýðu kominn. Högni var næstelsta barn for- eldra sinna á Fossi. Hin voru: Oddný Sigríðurf. 1893, Dóróthea, f. 1898 og Sigurlína f. 1899. Högni var því eini sonur foreldra sinna. Og sem að líkum lætur fór Högni ungur til sjós og lærði allt það sem feður hans kunnu. En það var hon- um ekki nóg, að sjá fugl í bjarginu og víddir hins opna hafs. Hann vildi sjá meira og lengra - helst ó- kunn lönd. Og hinn ungi maður á Fossi, Högni Högnason, hleypti því heimdraganum og fór í Stýri- mannaskólann í Reykjavík og lauk þaðan stýrimannsprófi. En meðan á skólanum stóð skrapp hann stundum niður á höfn, til að tala við verkamenn ogsjómenn. Högna var einkar lagið, að kynnast fólki og brjóta upp á umræðuefni og finna um leið, hvað viðkomandi vildi helst ræða um, hvort heldur var í heimahúsum eða á mölinni. Þetta var einn af hans sterku eigin- leikum. Eftir skólaveruna má segja, að nýr kapituli hæfist í lífi Högna. Hann gerðist nú togarasjómaður um skeið og síðan farmaður á millilanda-skipum. Og á þeim tíma svalaði hann áð nokkru þeirri út- þrá, sem bærðist með honum ung- lingi á heimaslóð. Svo var það um það leyti, sem hann ætlaði að hætta siglingum milli landa, og skipið sem hann var á, lá við bryggju í Kaupmannahöfn, að ung íslensk stúlka úr Húnavatnssýslu, Guðrún Kristjánsdóttir, frá Reykjum á Reykjabraut, kom að borði og bað um far til ísíands. Eitt er víst að farið fékk hún, en trúlega hefur henni ekki komið til hugar, að 1896-1984 ferðin heim yrði henni jafn örlagar- ík, sem hún varð. Og þá daga, sem skipið klauf öldur úthafsins til heimalandsins, kynntust þau stúlk- an úr Húnaþingi og stýrimaðurinn úr Mýrdalnum, Högni Högnason frá Fossi. Enda voru örlög þeirra ráðin er komið var í Reykjavíkur- höfn. Það sama ár giftu þau sig Högni og Guðrún og settust að í Reykjavík. Þau eignuðust þrjá syni, Kristján, Högna Hjört og Friðrik Anton. Fæddir í Reykjavík á árunum 1925-1929, rétt fyrir heimskreppuna miklu, sem mikið var talað um í þann tíð. Þess skal getið, að Anton lést árið 1972. Hann var röskleika maður, góður glímumaður, harðduglegur til allra verka, fljótur að bregða við - öðr- um til hjálpar, meðan heilsa leyfði. Og blessuð sé minning hans. I byrjun kreppunnar svoköll- uðu, upp úr 1930 - og allsleysis fór að gæta á alþýðuheimilum, flutti Högni með fjölskyldu sína til Breiðafjarðar og gerðist vitavörð- ur í Höskuldsey og síðar á Önd- verðarnesi. Og á annan áratug var Högni vitavörður á þessum ein- angruðu stöðum. En hann vissi, að ljósið sem hann tendraði og hélt logandi, gat bjargað mannslífum og forðað skipi frá að brotna í spón. Árið 1944 hætti Högni við vitavörsluna og flutti til Reykjavík- ur ásamt fjölskyldu sinni. Enda synirnir nær uppkomnir og konan heilsuveil. Og í desember 1946 lést Guðrún kona Högna, er varð hon- um mikið áfall, sem og sonum þeirra. En þó að sorgin blæði og veturinn leggist þungt á, kemur þó jafnan vor á ný - og lífsvonirnar vakna með hækkandi sól. Nú stóð drengurinn úr Mýrdaln- um aftur einn, en við aðrar aðstæð- ur. Hann stóð nú áfimmtugu. Bú- inn að rækja skyldur sínar við þjóðfélagið, en vildi samt ekki leggja árar í bát. Enn var í honum íslendingseðlið - léttleikinn, bar- áttuviljinn og trúin á lífið - og slík- ur maður er alltaf ungur. Það fór líka svo, að Högni giftist öðru sinni. Sú útvalda var Soffía Þor- kelsdóttir, lærður leikfimiskennari frá Ollrup, og lifir hún mann sinn. Þau settu saman heimili hér í Reykjavík og bjuggu hér í rúman áratug. Á þeim tíma var Högni starfsmaður Ríkisspítalanna. En um helgar skrapp hann út á Faxa- flóann með syni sínum eða ein- hverjum öðrum á trillubátnum sín- um, til að fiska. Án báts gat Mýr- dælingurinn ekki verið, svo sterkt var sjómannseðlið. Á þessum árum kynntist ég, sem þetta skrifa, Högna mest, því áður hafði ég raunar aðeins þekkt hann af af- spurn og af þeim orðum mátti skilja að þar færi maður traustur og hlýr. Og ég varð sannarlega ekki fyrir vonbrigðum af þeim fréttum, sem ég hafði af honum haft, er ég kom gestur á heimili hans. Þar mætti manni gestrisni alþýðu- mannsins og höfðingjans í senn, og eitt er víst, að svipur hlýleikans og heiðríkjunnar hefur fylgt Högna, eins og rauður þráður - allt hans líf. Það fann ég af okkar kynnum í gegnum tíðina. Hann var líka bjartsýnismaður á marga lund. Hann var góður talsmaður verka- manna til sjós og lands, og vildi þá til meiri áhrifa á vettvangi stjórnmálanna. Hann var fróður um allar stjórnmálastefnur, og því sterkari í umræðum fyrir þau samtök, sem hann skipaði sér í og var fæddur til, samtök íslenskrar alþýðu. Hann vildi mannlegt og stjórnárfarslegt frelsi, en ekki kúg- un peningafursta. En oft undraði ég mig á því, hverju Högni kom í verk og ekki síst er hann byggði yfir sig húsið í Ármúlanum. Ég eigin- lega skil það ekki enn, hvernig hann kom því upp, og með allan þann barnahóp, sem þau hjón áttu. Og tel ég þau hér upp í aldursröð: Ólöf, Þórhallur Geir, Dóróthea Margrét, Björk, Högni Unnar, Tryggvi og Heiðlindur Hálfdán. Börn Högna og Soffíu eru því sjö. En sem fyrr er getið átti Högni þrjá syni með fyrri konu sinni, svo þau eru þá tíu talsins sem Högni hefur átt. Öll eru þau búandi nú í dag, nema það yngsta. Eru því barna- börn Högna Högnasonar orðin tuttugu og tvö. Einnig nokkur barnabarnabörn þegar fædd. Ann- ars fór það svo, að þegar Högni var sextíu og sex ára, að hann flutti með fjölskyldu sína vestur á Arnar- stapa og fór að búa á býlinu Bjargi og bjó þar í tuttugu ár. Hann kom sér upp bústofni, ræktaði túnið og stundaði líka trilluútgerð. Hinir ungu synir hans komu líka fljótt í búskapinn og sjómennskuna. Og fyrir allmörgum árum áttum við hjónin leið á Snæfellsnesið og kom- um að Bjargi. Það var sólskinsdag- ur og Högni bóndi með sitt lið, að þurrka töðuna. Það var líka birta yfir Mýrdælingnum frá Fossi, við hlið tveggja vöxtulegra sona sinna. Vel var okkur gestum tekið á Bjargi. En mikið furðaði ég mig á því, hvað var fallegt við Stapafell. Jökullinn á aðra hönd, ströndin og hafið á hina. Þetta varð okkur hjónum sannkallaður sólskinsdag- ur, hvort heldur var innanhúss eða utan. Það munu vera um þrjú ár síðan að Högni lét búið í hendur sona sinna, sem allajafna höfðu með honum unnið við búskapinn. Hann flutti nú ti! Reykjavíkur ásamt konu sinni og yngsta syni. Og þau ár sem hann átti eftir að lifa fékk hann mikið af heimsóknum þar sem hann bjó. Enda flest börn hans búsett hér í Reykjavík og nágrenni. í þau skipti sem ég kom til hans, sem mér finnst nú hafa verið of fá, þegar hann er farinn á veg allra vega. En Högni lést þ. 2. janúar s.l. Ég vil óska konu hans Soffíu, Sigurlínu systur hans og öllum afkomendum hans og tengdafólki velfarnaðar á komandi tímum. Og þ. 13. janúar s.I. var Högni Högna- son jarðsunginn, að eigin ósk, frá Hellnakirkju. Hinn gamli sjómað- ur og fyrrum vitavörður, vildi fá að hvíla í hinu fagra umhverfi, á ströndinni - þar sem brimaldan brotnar á skeri - og lognaldan kyss- ÍLStein. áSÁBÍi T. Guðmundsson. ítalir kynna nor- rænar bókmenntir Nýlega er komin út í Pisa hjá forlaginu Giardini Editori e Stam- patori bók sem hefur að geyma fyrirlestra um norrænar bók- menntir milli heimsstyrjalda og nefnist La letteratura dei paesi scandinavi nel periodo fra le due guerre. Voru fyrirlestrarnir fluttir á sjöttu ítölsku ráðstefnu um nor- rænar bókmenntir sem haldin var í Pisa dagana 24.-26. janúar 1983. Bókin er 200 blaðsíður og kostar 25.000 lírur (um 450 krónur). Eftirtaldir höfundar eiga efni í Sumar- áætlun s Urvals Ferðaskrifstofan Úrval hefur gefið út 32 síðná bækling um sumaráætlun sína. Ferðaskrifstof- bókinni: Sigurður A. Magnússon; Peter Madsen og Sven Möller Kristensen frá Kaupmannahöfn, Ingemar Algulin frá Stokkhólmi, Bengt Landgren frá Uppsölum, Helge Rönning frá Osló, Atle Kitt- ang frá Bergen, Merete Kjöller Ritzu og Birgitta Ottoson Pinna frá Flórens, Randi Moen frá Bologna, Inge Lise Rasmussen Pin frá Siena, Anna Maria Clausen og Jörgen Stender Clausen frá Pisa, og er sá síðstnefndi jafnframt ritstjóri verksins. an kveðst ekki draga saman segl í vondu ári en heldur bæta við ferða- möguleikum. Aukin áhersla virðist á pakka sem fela í sér flug-bíl- sumarhús. Verðlag er í ýmsum tilvikum lægra en í fyrra (t.d. á ferðum til Ibiza, Mallorca og Noregs). Þá leggur ferðaskrifstofan í kynningu sinni mikla áherslu á staðgreiðslu- afslátt og greiðslukjör (fyrsta út- borgun af ferðalánunr eftir tvo mánuði t.d.). Barnaafsláttur til Ibiza og Mallorca gildir allt til sex- tán ára aldurs. Rdfmagnsbilun! NeyÖar- þjónusta nótt sem nýtan dag %•} RAFAFL SlMI: 85955 NEYTENDAPJÓNUSTA Allsherjar- atkvæðagreiðsla Ákveöið hefur veriö að viðhafa allsherjaratkvæða- greiðslu við kjör fulltrúa Iðju félags verksmiðjufólks á 6. þing Landssambands iðnverkafólks. Gera skal til- lögur um 27 fulltrúa og aðra 27 til vara. Tillögum ber að skila á skrifstofu félagsins eigi síðar en kl. 11 f.h. þriðjudaginn 20. mars 1984. Stjórn Iðju. Skagaströnd-Sveitarstjóri Starf sveitarstjóra Höföahrepps Skaga- strönd er laust til umsóknar og er umsóknar- frestur til 30. mars nk. Allar nánari upplýsing- ar gefur oddviti í síma 95-4651 og sveitar- stjóri í síma 95-4707. Hreppsnefnd Höfðahrepps. Móðir okkar Sesselja Eiríksdóttir Bjarkargötu 12 verður jarðsungin frá Dómkirkjunni fimmtudaginn 15. mars kl. 13.30. María Hafliðadóttir Aslaug Hafliðadóttir. Móðir okkar Steinþóra Einarsdóttir frá Siglufirði verður jarðsungin frá Dómkirkjunni miðvikudaginn 14. mars kl. 15. Börnin.

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.