Þjóðviljinn - 28.06.1984, Blaðsíða 4

LEIÐARI
^ Er gróðalind framtíðarinnar
í hinum nýja blaðhluta Þjóðviljans, Furðum,
var í gær greint ýtarlega frá tækninýjungum
sem gera fiskeldi að enn arðvænlegri atvinnu-
grein en áður var talið. Vissulega hafa íslend-
ingar lengi vitað um kosti fiskeldis en mjög
hefur skort á að tekið væri á þróun greinarinn-
ar eins og um fullgildan atvinnuveg væri að
ræða. Frásagnirnar í blaðhluta Þjóðviljans og
fréttir sem blaðið hefur flutt um gríðarlegar
tekjur af fiskeldi í öðrum löndum sýna að nú
verður að taka til hendinni í stuðningi við upp-
byggingu fiskeldis á íslandi.
Þjóðviljinn greindi frá því í forsíðufrétt í síð-
ustu viku að eldisbúin í Noregi skiluðu á síð-
asta ári verðmæti sem nam 80% af aflaverð-
mæti alls norska þorskveiðiflotans. í Noregi er
nú raett um fiskeldi sem gullkálf sjávarútvegs-
ins. Á undanförnum fjórum árum hefur sala
eldisbúa á laxi og urriða aukist um 340% og
nam söluverðmætið á liðnu ári nærri þremur
miljörðum íslenskra króna. Forsvarsmenn
fiskeldis í Noregi fullyrða að á þessu ári muni
söluandvirði eldisafurða verða meira en afla-
verðmæti alls þorskveiðiflotans. Eldisbúin
skila auk þess tvisvar til fjórum sinnum meiri
verðmætum á hvert ársverk starfsmanna en
fæst á vettvangi bátaflotans.
í blaðhlutanum Furðum, sem Þjóðviljinn
birtir til að skýra frá ýmsum nýjungum á sviði
vísinda og tækni, var í gær sagt frá því að í
.tilraunastöðvum breska fiskimálaráðuneytis-
ins hefðu verið þróaðar aðferðir sem gerðu
kleift að framleiða hreina hrygnustofna. Með
þeim er hægt að sneiða hjá þeim vanda sem
ótímabær kynþroski fullorðinna hænga hefur í
för með sér, auk þess sem kynþroski hæng-
seiða minnkar vaxtarhraðann, leiðir til aukinn-
ar dánartíðni og þau öðlast síðar göngubún-
ing. Framleiðsla á einkynja stofnum skapar
möguleika á að reyna sleppingu á nýjum teg-
undum í ám og vötnum án þeirra hættu að
stofninn festist í sessi ef hann reyndist illa.
íslendingar geta því með því að beita þessum
nýju aðferðum kannað hvaða tegundir henta
best íslensku vistkerfi.
Margar aðrar nýjungar hafa komið fram í
tilraunastöðvum. Með einföldu hitalosti
skömmu eftir frjóvgun er hægt að gelda af-
kvæmin og útrýma á þann hátt kynþroska í
sláturfiski. Fiskurinn eyðir þá engri orku í bygg-
ingu kynkirtla og vex án afláts. Fiskeldisbú
sem rækta regnbogasilung í Englandi hafa
beitt þessari aðferð og hefur hún skilað stór-
auknum hagnaði í rekstri búanna. í mörgum
löndum hefur dreifirækt verið beitt með góðum
árangri. Þá er ungfiski sleppt í smátjarnir og
síki og hann látinn ganga sjálfala í sláturstærð.
Árið 1982 voru framleidd meir en miljón tonn af
fiski með dreifirækt í Kína, og í einu fylki í því
landi hafa nær 500 þúsund manns atvinnu af
fiskeldi.
Þessar fréttir frá öðrum löndum og sú
reynsla sem íslendingar hafa aflað sér á und-
anförnum árum sýna að fiskeldi er einhver
mikilvægasta gróðalindin sem völ er á í fram-
tíðaruppbyggingu íslenskra atvinnuvega.
Mikilvægtbrautryðjendastarf hefurverið unnið
á þessu sviði. Það er hins vegar þörf á þátta-
skilum í áherslu stjórnkerfis og fjármagns-
stjórnenda á þessu sviði.
Það er hæpið að fiskeldi eigi að heyra undir
landbúnaðarráðuneytið í kerfisflokkum Stjórn-
arráðsins og villandi er að nefna þessa at-
vinnustarfsemi sem aukabúgrein. íslendingar
eiga að gera fiskeldi að kjarnanum í nýrri sókn
á sviði sjávarútvegs og veita því þann sess
innan stjórnkerfisins sem er í samræmi við
slíkt mikilvægi. Stjórnvöld, lánasjóðir og bank-
ar verða svo að móta skýra þróunarstefnu
sem gerir fiskeldisstöðvum kleift að verða
burðarás í íslensku atvinnulífi.
KUPPT 0G SKORIÐ
reiðakostnað og annað sem til
fellur eða yfir 20% af heildartekj-
um sínum.
Er það nokkur furða þó að
sumir segi að það geti verið erfitt
að vera aldraður á okkar dögum -
í velferðarríkinu íslandi?
Margir þurfa að ganga þung
spor til félagsmálastofnanna
sveitarfélaganna til þess að sækja
um húsaleigustyrk jafnvel þó að
þeir eigi rétt á því.
10% á biðlista
Það er alvarlegt ástand í mál-
efnum aldraðra þegar svo er
komið að fjöldi manns á bókstaf-
lega erfitt með að hafa til hnífs og
skeiðar og yfir 10% af öldruðum í
höfuðborginni eru á biðlista
borgarinnar eftir leigu- eða vist-
rými.
Er ekki þörf á því að stokka
spilin upp, horfa aðeins um öxl
meta reynslu liðinna ára og gera
svo nýjar áætlanir miðað við
þörfina eins og við metum.
Langt undir
lœgstu launum
Lægstu laun í landinu eiga að
verakr. 12.600-enelli-ogörork-
ulífeyrisþegar eiga að lifa af
10.300 krónum á mánuði".
Misjöfn kjör
Þessi stutti og mærðarlausi text-
i Þóris ( með fyrirsögnum klipp-
ara) hefur í sér fólginn kaldan
veruleika sem er þjóðfélaginu
öllu og stjórnvöldum til lítils
sóma. Að baki hans býr saga
fjölda einstaklinga sem búa við
ömurleg kjör meðan þeir sem
stjórna þjóðfélaginu hafa hugann
við að bæta kjör þeirra sem hafa
þau best fyrir og velta sér upp úr
peningum eins og þeir væru skit-
ur.
-ekh
Versnandi
kjör annarra
Eitt helsta einkenni íhalds-
stjórna eru versnandi kjör aldr-
aðra og öryrkja. Þessir þjóðfél-
agshópar eiga öðrum erfiðara að
bera hönd fyrir höfuð sér þegar
verið er að smáreyta af þeim au-
rana og draga saman þjónustuna.
Þórir S. Guðbergsson ellimál-
afullrúi Reykjavíkurborgar ritar
grein í Morgunblaðið, sem birt er
á næst öftustu síðu í 2. blaði í gær.
Skyldi maður þó ætia að því blaði
sem hafði verulegan áhuga á
kjörum aldraðra meðan Sjálf-
stæðisflokkurinn var í stjórnar-
andstöðu og í minnihluta í borg-
arstjórn Reykjavíkur, væri áfram
um að slá því upp hvernig högum
aldraðra væri háttað undir íhalds-
stjórn hjá borg og ríki.
Engu
má muna
í grein Þóris eru margar fróð-
legar upplýsingar um þann rétt
sem menn eiga á tekjum frá al-
mannatryggingum, og má ráða af
þeim að enn sé fjöldi fólks ekki
upplýstur um hver réttur þess sé.
Síðan kemur lýsingin á þeim
veruleika sem við blasir hjá þeim
sem nota allan sinn rétt.
„Það er kunnara en frá þurfi að
segja, að fjöldi aldraðra hefur
engar aðrar tekjur en frá Trygg-
ingastofnun ríkisins. Fáir af elstu
kynslóðinni hafa greitt í lífeyris-
sjóði og hafa því engin eftirlaun.
Hreinasta undur er að sjá hver
margir af þessari kynslóð spjara
sig þrátt fyrir allt. Meðan heilsan
er í iagi tekst mörgum með af-
burða nýtni og sparsemi að kom-
ast af. En það má engu muna.
Ekkert má bregða út af“.
Margir hafa peninga eins og skít í þessu þjóðfélagi og fyrir þá er nú stjórnað meðan kjör aldraðra fara versnandi og
ekkert virðist vera aflögu fyrir þá.
60-80%
fara í
húsaleigu
„Sá einstaklingur sem hefur allar
bætur frá almannatryggingum
getur því haft kr. 10.373 ámánuði
og hjón kr. 15.764.
Af þessum tekjum þarf síðan
að greiða húsaleigu eða fast-
eignagjöld og viðhald. Húsaleiga
fyrir 2ja herb. íbúð er algeng um
kr. 6-8.000ámán. Efviðreiknum
með kr. 7000 á mánuði þá á ein-
staklingurinn eftir um kr. 3.300
til þess að Iifa af! Fjöldi lífeyris-
þega verða að greiða 60-80% af
tekjum sínum einungis í húsa-
leigu eða kostnað við eigið hús-
næði þegar gera þarf sérstakt
átak til þess að endurnýja þök,
glugga o.s. frv.
20% í sérfrœðinga
Þurfi viðkomandi síðan að leita
sérfræðings sem ekki tilheyrir
sjúkrasamlagi, 4 sinnum á mán-
uði þarf hann að greiða um kr.
2.000 í viðbót fyrir utan bif-
DJ0ÐVUJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjórar: Óskar Guðmundsson Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Guðjón Friðriks-
son, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason, Súsanna
Svavarsdóttir, össur Skarphóðinsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir).
Ljósmyndir: Atli Arason, Einar Karlsson.
Útlit og hönnun: Svava Sigursveinsdóttir, Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir.
Auglýsingastjóri: Ólafur Þ. Jónsson.
Auglýsingar: Margrót Guðmundsdóttir, Ragnheiður Óladóttir, Anna
Guðjónsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Símavarsla: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtumaður: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Pökkun: Hanna B. Þrastardóttir,
Jóhanna Pótursdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaöaprent hf.
Verð í lausasölu: 22 kr.
Sunnudagsverð: 25 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 275 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 28. júní 1984