Þjóðviljinn - 10.08.1984, Qupperneq 11

VIÐHORF
Styður Alþýðubandalagið
útgerðarauðvaldið?
eftir Olgu Guðrúnu Árnadóttur
Svona afdráttarlaus auðvaldsáróður rennur ekki
alveg fyrirstöðulaust niður með morgunkaffinu
enda þótt maður sé orðinn ýmsu vanur af síðum
Þjóðviljans. Og nú spyr ég: Hver ritaði þennan
leiðara? Má líta svo á að hann lýsi afstöðuforystu-
manna Alþýðubandalagsins í þessum efnum?
f Þjóðviljanum 24. júlí s.l. birt-
ist leiðari undir fyrirsögninni
„Einkaframtak í sjávarútvegi ís-
lendinga". Leiðari þessi var einn
samfelldur ástaróður til útgerðar-
auðvaldsins í landinu, og mun
fleirum en mér hafa blöskrað að
sjá þar svart á hvítu hversu langt
forsvarsmenn Alþýðubandalags-
ins eru komnir frá upphaflegum
málstað og hugsjónum sósíalism-
ans. Ég vitna í þennan stórfurðu-
lega leiðara „Þegar litið er yfir
sögu margra byggðarlaga kemur í
ljós að oft hefur atvinnumálum
verið bjargað með því að sjó-
menn og forsvarsmenn launa-
fólks (!) í fiskvinnslu hafa orðið
að taka reksturinn í sínar hendur.
Síðan hafa fyrirtækin stækkað og
orðið myndarleg einkafyrirtæki.
Þá vill stundum gleymast hvernig
þau urðu til og eignamyndun
þessara einstaklinga verður aðal-
umræðuefnið.“ Og síðar í sömu
grein: „Það getur haft fjölmargar
hættur í för með sér að útrýma
einkafyrirtækjum á þessum vett-
vangi. Einkaframtakið veitir að-
hald og skapar farveg fyrir nýj-
ungar sem ella kynnu að eiga er-
fitt uppdráttar.“ (Undirstr. mín-
ar)
Þetta hefðu einhvern tíma þótt
undarleg vísindi af vörum sósía-
lista, þó nú á tímum flokkist
svona bull vafalaust undir póli-
tíska „taktík", sem hefur verið
notuð til að afsaka margt hliðar-
sporið hjá forystumönnum Al-
þýðubandalagsins hin síðustu ár.
En svona afdráttarlaus auðvalds-
áróður rennur ekki alveg fyrir-
stöðulaust niður með morgun -
kaffinuenda þótt maður sé orðinn
Athugasemd ritstj.
Leiðarar Þjóðviljans túlka af-
stöðu blaðsins. Það eru oft fleiri
en einn sem leggja hönd á plóg við
gerð þeirra þótt ritverkið sjálftsé á
einni hendi í hvert sinn. Stjórn-
endur blaðsins og stundum blaða-
menn rœða yfirleitt efni leiðara
áður en frá honum er endanlega
gengið.
Það er í sjálfu sér ekkert
leyndarmál innan blaðsins hverjir
eigi aðallega hlut að tilteknum
leiðara. Það skapar hins vegar
fordœmi sem aðrir kynnu að mis-
nota efhaldið yrði út á braut nafn-
birtingar þegar einhverjum les-
enda blaðsins mislíkar efni leiðar-
ans. Það er venja sem Þjóðviljinn
vill nú festa í sessi að leiðarinn sé
blaðsins í almennum skilningi
þeirra orða.
Það er hins vegar misskilningur
hjá Olgu Guðrúnu Árnadóttur að
leiðarinn 24. júlí sem bar heitið
„Einkaframtak í sjávarútvegi ís-
lendinga“ sé í ósamrœmi við
stefnu Alþýðubandalagsins og
hafi verið skrifaður af „taktísk-
um“ ástæðum. í stefnuskrá Al-
þýðubandalagsins sem samþykkt
var á landsfundi 1974 segir svo á
bls. 115-116 (útg. 1975):
„Á íslandi er nú talsverður
einkarekstur í atvinnulífinu sem
ekki þarf að rekast á sósíalíska
búskaparháttu.
Útgerð smábáta, opinna og
þilfarsbáta, er vel borgið í hönd-
um einstaklinga, og hin fjölbreyti-
legu eignarform, önnur en
hreinkapitalísk, á stœrri fiski-
skipum eru sprottin af nauðsyn á
hverjum útgerðarstað, og ber að
sýna því fyllsta skilning. Stað-
bundin félagsleg viðhorf þurfa að
ráða framtíð slíkra rekstrar-
forma. Svipað er að segja um
sambœrilega aðila í fiskverkun. “
ÞJÓÐVILJINN - SIÐA 11
ýmsu vanur af síðum Þjóðviljans.
Og nú spyr ég: Hver ritaði þenn-
an leiðara? Má líta svo á að hann
lýsi afstöðu forystumanna Al-
þýðubandalagsins í þessum efn-
um? Er þá svo komið fyrir eina
sósíalistaflokknum í landinu að
hann telji sínum kröftum best
varið í baráttu fyrir þá riddara
einkaframtaksins sem sölsað hafa
undir sig öll helstu atvinnufyrir-
tæki heilu byggðarlaganna, með
tilheyrandi auði og völdum? Eða
síðan hvenær er það sósíalísk
hugmyndafræði að hagur útgerð-
arauðvaldsins og verkalýðsins sé
einn og hinn sami?
Er taktíkin endanlega búin að
reka stéttabaráttuna út í kuld-
ann? Sú sama taktík og krafðist
þess að verkalýðsforystan sæti
aðgerðalaus á meðan Alþýðu-
bandalagið var í stjórn, - og upp
sker nú á þann veg að láglauna-
fólk í landinu á sér engan nothæf-
an málsvara þegar atvinnurek-
endahyskið í ríkisstjórninni er í
þann veginn að murka úr því líf-
tóruna.
Ég skora á höfund umrædds
leiðara að ganga fram á ritvöllinn
og skýra lesendum Þjóðviljans
frá því hvaða taktískar ástæður
hafi nú rekið Alþýðubandalagið
út á braut einkaframtaks og
auðvaldshyggju. Forysta Al-
þýðubandalagsins ætti kannski
að fara að ákveða hvorum megin
í verkalýðsbaráttunni hún hyggst
endanlega standa.
3. ág. 1984,
Olga Guðrún Árnadóttir
rithöf.
Úr Borgarfirði eystri.
Úr einu í annað
Sr. Sverrir Haraldsson rœðir umþjóðhátíðina í Arbœjarsafni,
Þjóðviljann, íslenska presta o.fl.
Sá fáheyrði atburður gerðist
ekki fyrir löngu (og hefur þó
margt fáheyrt gerst á síðari árum
milli ameríska „varnarliðsins“ og
íslenskra stjórnvalda, svo að okk-
ur ætti nú ekki að bregða), að
hinir fyrrnefndu herrar fengu Ár-
bæjarsafnið lánað til hátíðahalda
vegna þjóðhátíðardags Banda-
rtkjanna og vitna ég þar til ágætr-
ar greinar G.Fr. í Þjóðviljanum
þann 6. júlí sl.
Nægði nú „varnarliðinu" ekki
að halda sitt húllumhæ á þeim
landskika, sem íslenskir valdhaf-
ar hafa léð því til umráða og af-
nota? Mikið að ekki skyldi vera
beðið um Þingvöll eða álfka helga
jörð íslendinga. Sennilega hefði
ekki staðið á leyfi og hefði þá
skömm okkar íslendinga full-
komnast og hún þó ærin fyrir.
Ekki efa ég að þarna hafi mætt
forráðamenn borgar og lands-
stjórnar á vinafundi og trúlega
með þann þýlyndissvip á ásjónu
og í augum, sem svo mjög ein-
kennir eitt trygglynt húsdýr, sem
dinglar rófunni þegar herra þess
og húsbóndi klappar því á kollinn
og einhvernveginn minnir mig að
umræddri grein hafi fylgt mynd af
hæstvirtum forsætisráðherra,
hampandi miði þeim, sem venju-
legum íslendingum er bannvara.
Undarlega hljótt hefur verið
um þennan atburð uns Ö.S. ræðst
fram á ritvöllinn 11. júlí og ræðir
málin. Þar segir m.a.:
„Fyrirmenn íslenskir voru
mættir á staðinn og makar þeirra,
meira að segja sjálfur vígslubisk-
upinn, Ólafur Skúlason. Væntan-
lega sem fulltrúi hinnar geistlegu
stéttar“.
Össur Skarphéðinsson verður
aldrei marktækur blaðamaður
vegna stóryrða og sleggjudóma,
sem um flest einkenna skrif hans.
Þetta er svo sem ekki í fyrsta
skipti, sem Þjóðviljinn reynir að
sverta íslenska prestastétt, og ég
fullyrði að okícar ágæti vígslu-
biskup, Ólafur Skúlason, sá mæti
maður og góði drengur, var
þarna vegna eigin skoðana, en
ekki sem fulltrúi stéttar sinnar.
Vill Össur kannski fullyrða, að
Þórarinn Þórarinsson, „nestor“
íslenskra blaðamanna, hafi mætt
þarna sem fulltrúi íslensku blaða-
mannastéttarinnar?
Ég veit, að allsstaðar eru til
svartir sauðir, en ég fullyrði, að
upp til hópa eru íslensku prest-
arnir síst óþjóðhollari en sjálfur
Ö.S. og hans nótarognúskora ég
á hann að taka þessar dylgjur aft-
Sverrir Haraldsson
ur ella falla orð hans ómerk og ég
skora á stéttarbræður mína og
-systur að una ekki þessum
áburði og ærumeiðingum og mót-
mæla opinberlega. Ég fæ ekki séð
að við prestamir getum notað
Þjóðviljann sem málgagn okkar
meðan stefna blaðamanna þess
og í það minnsta annars ritstjór-
ans er okkur svo fjandsamleg sem
raun ber vitni, jafnvel þótt skoð-
anir okkar fari saman í mörgum
stórmálum.
Annars held ég að ekki veiti af
að margir hverjir, sem telja sig
Alþýðubandalagsmenn, a.m.k.
hér á Austurlandi, færu að endur-
skoða hug sinn. Fyrir nokkru
efndi friðarhreyfing kvenna á
Þórshöfn til mótmælagöngu gegn
auknum hernaðarumsvifum og
vígbúnaði og hvatti til þátttöku.
Mér er tjáð, að af Austurlandi
hafi aðeins tvær manneskjur far-
ið, en sjálfur gat ég það ekki af
heilsufarsástæðum. Jafnvel mun
enginn hafa farið frá Neskaup-
stað. Svona var nú áhuginn þá.
Nokkm síðar auglýsti Alþýðu-
bandalagið hópferð (göngu) um
austfirsk fjöll og þá stóð eícki á
þátttöku. Þar mættu báðir þing-
menn AB á Austurlandi og meira
að segja Norðfirðingar.
En við hverju er að búast þegar
skoðanakönnun sýnir að þó-
nokkur fjöldi „Alþýðubanda-
lagsmanna" kýs að hafa erlendan
her í landinu og vera í Nató?
Sverrir Haraldsson,
Borgarfirði eystri.