Þjóðviljinn - 16.12.1984, Blaðsíða 8

Gefðu þig
fram Gabriel
Ný skóldsaga eftir Snjó-
laugu Bragadóttur frd
Skdldalœk
Út er komin ný skáldsaga eftir
Snjólaugu Bragadóttur frá
Skáldalæk er heitir Gefðu þig
fram Gabriel. Sögusviðið er
mestmegnis erlendis.
íslenska sveitabarnið Linda,
sem verður kjördóttir bresks
blaðakóngs og síðan þekktur
blaðamaður með allan heiminn
að vettvangi, virðist eiga sér
verndarengil. Hver erhinn dular-
fulli Gabriel, sem alltaf fylgist
með henni og gerir vart við sig á
ólíklegustu stöðum?
Eftir flugslys dvelst Linda um
hríð hjá innfæddum á Tristan da
Cunha og brátt verður sögu-
þráðurinn all-flókinn, fullur af
ævintýrum, ráðgátum og fróð-
leik.
HUGLÆKNIRINN
OG SJAANDINN
Slgurrós Jóhannsdðttir
Frásagnir af duásýnum og Ixkníngaferli
' ir -*f : ■■■1
Huglœknir og
sjóandi
Hörpuútgáfan á Akranesi hef-
ur sent frá sér bókina „Huglcekni-
rinn og sjáandinn, Sigurrós Jó-
hannsdóttir“. Þórarinn Elís Jóns-
son frá Kjaransstöðum skráði.
Bókin fjallar um Sigurrósu Jó-
hannsdóttur, sem starfað hefur
sem huglæknir yfir 40 ár. Sagt er
frá lækningaferli hennar,
draumum og dulsýnum. Þá eru í
bókinni frásagnir fólks, sem
hlotið hefur lækningu fyrir henn-
ar tilstilli, einnig blaðaviðtöl við
hana. í bókinni er eftirmáli höf-
undar, Þórarins Jónssonar á
Kjaransstöðum, þar sem hann
fjallar um drauma, dulsýnir og
huglækningar Sigurrósar.
Á valdi auðs
og óstar
Enska skáldkonan Georgette
Heyer hefur um langt skeið verið
einn alvinsælasti höfundur
skemmtisagna víða um lönd. Nú
hefur bókaforlagið Vaka sent frá
sér fyrstu bókina eftir hana sem
út kemur í íslenskri þýðingu Ás-
geirs Ingólfssonar. I fréttatil-
kynningu segir m.a.:
Á valdi auðs og ástar er dæmi-
gerð fyrir metsölubækur Georg-
ette Heyer. Spennandi söguþ-
ráður, lifandi persónur, heitar til-
finningar og ljúf rómantík, Og
ekki má gleyma því að stfllinn
leiftrar af kímni sem gerir and-
rúmsloft sögunnar einkar nota-
legt.
Á bókarkápu er vitnað í um-
mæli ýmissa heimskunnra blaða
og tímarita um rithöfundinn Ge-
orgette Heyer. Gagnrýnandi
Time Magazine sagði: „Þegar þú
velur Georgette Heyer kaupirðu
ekki aðeins bók, heldur sérstaka
veröld. Þar er líklegt að þú setjist
að til langframa.“ í Sunday Times
stóð meðal annars: „Það sem
sögur Georgette Heyer hafa um-
fram ástarsögur annarra þekktra
höfunda er stflsnilldin, gaman-
semin og skýrar myndir af mann-
legum söguhetjum.“ Gagnrýn-
andi Newsweek hafði þetta að
segja: „Bækur Georgette Heyer
verða alltaf metsölubækur og
eiga það fyllilega skilið."
Treystu mér,
ástin mín
Bókaútgáfan Skuggsjá, Hafn-
arfirði, hefur gefið út nýja skáld-
sögu eftir Theresu Charles,
Treystu mér, ástin mín. Eftir
þennan vinsæla höfund hafa áður
komið út margar bækur hjá
Skuggsjá og flestar þeirra eru enn
fáanlegar.
Daníel MacCraig, stofnandi
hins blómstrandi öryggisfyrir-
tækis „Escorts", var hrífandi per-
sónuleiki og Alidu Burnham
þótti gott að vinna með honum,
en það var yngri frændi hans,
Brock, sem hún hefði getað elsk-
að. Hvers vegna forðaðist Brock
hana, þegar áhugi þeirra á hvoru
öðru virtist vera gagnkvæmur, og
helgaði sig Beryl Grainger?
Treystu mér, ástin mín var
þýdd af Andrési Kristjánssyni.
^eustu mér.
Shuggsjá
Konurnar
og hrœðslan
við sjálfstœðið
Öskubuskurnar
Kvennahreyfing nútímans hef-
ur getið af sér margvíslegar
bækur og ein þeirra sem allfræg
hefur orðið er Óskubuskuáráttan
eftir Colette Dowling. Þar er sá
kjarni máls að konur fái ekki not-
ið hæfileika sinna og komist
áfram í lífinu eins og það heitir
vegna þess hve skilyrtar þær eru
af ótta. Ótta við að taka áhættu,
ótta við hið óþekkta, ótta við að
standa á eigin fótum. „Ógnvekj-
andi hræðsla er orðin svo samofin
kvenlegu eðli, að hún er eins og
dulin plága. Þessi hræðsla hefur
fylgt okkur svo lengi og er orðin
svo viðtekin að við gerum okkur
ekki einu sinni grein fyrir því
hvað kom fyrir“ segir í nýútko-
minni þýðingu þessarar bókar á
íslensku (þýðandi Jónína Leós-
dóttir, útgefandi Ægisútgáfan,
Bókhlaðan).
Höfundur er kannski ekki að
leita að sökudólgum fyrst og
fremst, en þeir eru að sjálfsögðu
hafðir með. Það er fyrst og fremst
hin hefðbundna verkaskipting
kynjanna og uppeldishefðir
margra alda sem að mati Colette
Dowling verða til þess að konur
finna sér allskonar smugur til að
komast hjá frama og sjálfstæði.
Og eru ýmsar athuganir hennar
óneitanlega fróðlegar og upplýs-
andi. Mér er til dæmis til efs að
margir geri sér grein fyrir því, að
það eru einmitt greindar stúlkur
sem þjást mest af vanmetakenn-
dum og að það eru konur sem
allvel eru settar um menntun og
efnahag sem óttast sjálfstæði um-
fram alþýðukonur.
Gallinn við þessa bók er hins-
vegar sá, að þegar greint hefur
verið frá höfuðatriðunum eru
þau ítrekuð hvað eftir annað án
þess að lesandinn hafi það á til-
finningunni að hann sé að fá nýj-
ar upplýsingar. í annan stað er
það óneitanlega nokkuð þröngt
sjónarhorn að mæla sjálfstæði
kvenna eftir vilja þeirra eða getu
til að tryggja sér starfsframa í
fyrirtækjum. Það bólar hvergi á
efasemdum um að slíkur frami sé
feiknalega eftirsóknarverður,
mannaforráð einhverskonar það
sem allir hljóti að keppa að.
Heilrœðin
Og eins og að líkum lætur eru
þau heilræði sem höfundur gefur
um leiðina út úr Öskubuskuár-
áttu kvenna ekkert sérlega
sannfærandi - er það reyndar
sameiginlegt einkenni á mörgum
heilræðabókum sem taka að sér
að höggva á lífshnútana í snatri.
Lokaorð bókarinnar eru á þessa
leið:
„Ég er búin að komast að því
að frelsi og sjálfstæði fær maður
aldrei frá öðrum, hvorki frá
þjóðfélaginu í heild né frá karl-
mönnum, heldur verður maður
að þróa það með sér sjálfur-
...Kona, sem hefur trú á sjálfri
sér... er raunsæ, byggir á
traustum grunni og henni þykir
vænt um sjálfa sig. Hún býr nú
loksins yfir frelsi til þess að geta
elskað aðra, vegna þess að hún
elskar sjálfa sig“.
Þessi almenna ræða getur svo
sem staðið í hvaða sjálfs-
traustsvangaveltum sem vera
skal. Það gæti reyndar verið ó-
maksins vert að yfirfæra „Ösku-
buskuáráttuna" á karlpening líka
- því vissulega er enginn skortur á
körlum sem hafa, meðal annars
sakir þess að þeir hafa verið „of-
verndaðir“ í uppeldi, augljósa
óbeit á því sjálfstæði sem Colette
Dowling telur svo eftirsóknar-
vert. Hvað sagði ekki sá greindi
Rússi, Anton Tsjékhof: frá því ég
man eftir mér hefi ég verið að
berja niður í mér þrælslundina
sem settist til í mér þegar ég var
barn. Ótti við að standa á eigin
fótum, sem getur svo meðal ann-
ars komið fram í þörf fyrir vernd
og sterkan foringja, er kannski,
þegar allt kemur til alls, mikill
þáttur í fari flestra manna enda
erum við yfirleitt alin upp öll við
einhverskonar valdakerfi og
meira eða minna hátimbraða lag-
skiptingu í yfirmenn og undir-
gefna.
Á hvaða leið
Ekki svo að skilja að það sé
ekki full ástæða til að taka sjálf-
stæðismál kvenna og verndarþörf
fyrir, því vissulega er það ekki
nema satt og rétt að eins þótt hver
mennsk kind sé sköpuð í kross þá
hafa konur sérstöðu og verri
stöðu í þeirri tilveru, sem ætlast
til þess að menn séu á uppleið eða
minnsta kosti geti tekið ábyrgð á
eigin lífi. Sumir telja, að Ösku-
buskuáráttan hafi hopað á hæli
fyrir þeirri jafnréttisbylgju sem
farið hefur um flest lönd á seinni
árum - en svo eru þeir líka til sem
telja að árátta þessi sé að sækja í
sig veðrið aftur, vegna þess hve
dýrkeypt nýtt frelsi hafi reynst
mörgum konum. Ekki verður
neitt um það fullyrt hér. Aftur á
móti gæti það verið að einskonar
Öskubuskuárátta verði mjög
áberandi og stækkandi samnefn-
ari ofverndaðra barna af báðum
kynjum í hinum litlu fjölskyldum
velmegunarþjóðfélaganna, þar
sem töluverð sveit fullorðinna
hoppar í kringum hvert barn,
passar að ekkert komi fyrir það
og ruglar það í ríminu. Þetta gæti
orðið næsti hnúturinn í vandam-
álareipinu sem mannkynið fléttar
áfram til að blessaðir elsku sál-
fræðingarnir og félagsráðgjafarn-
ir hafi nóg að starfa.
Colette Dowling segir reyndar
furðusögu úr sálfræðinni og hjú-
skaparráðgjöfinni sem ég get
ekki stillt mig um að vitna til.
Meðferðin er sem hér segir á
hjónatetrum í vanda: „Fyrsta
mánuðinn búa þau sitt í hvoru
lagi, en eru hvort öðru trú. Þann
tíma eiga þau að nota til að þróa
sitt eigið líf. Annan mánuðinn
mega þau eiga í kyferðislegum
samböndum. Ef þau kæra sig um,
geta þau notað þennan tíma til að
kanna möguleikana á annars
konar ástarsambandi. Þriðja
mánuðinn verða þau aftur að
vera hvort öðru trú. Þann tíma
eiga þau að nota til að endurmeta
stöðuna og komast að raun um,
hvað þau fá út úr sambandinu og
hvað ekki“.
Dæmi þetta er tilvalið fyrir
Flosa Ólafsson að leggja út af í
vikuskammti. En það er óþarft
að taka það fram að Colette
Dowling stekkur ekki bros.
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 16. desember 1984