Þjóðviljinn - 12.02.1985, Blaðsíða 14

HEIMURINN
Blaðburðarfólk
Ef þú ert
morgunhress
Hafðu þá samband við afgreiðslu
Þjoðvfljans, sími 81333
I Blaðbera vantar strax á:
Öldugötu
og
Túngötu.
Það bætir heilsu ou hag
að bera út Þjóðviqaiin
D/ÓBVIUINN
Betra blað
Eiðfaxi er mánaðarblað um hesta
og hestamennsku
Áskriftarsíminn er
685316
^ Tilkynning til
S launaskattsgreiðenda
Athygli launaskattsgreiðenda skal vakin á því að ein-
dagi launaskatts fyrir mánuðina nóvember og des-
ember er 15. febrúar n.k. Sé launaskattur greiddur
eftir eindaga skal greiða dráttarvexti til viðbótar því
sem vangreitt er, talið frá og með gjalddaga.
Launaskatt ber launagreiðanda að greióa til inn-
heimtumanns ríkisjóðs, í Reykjavík tollstjóra, og af-
henda um leið launaskattsskýrslu í þríriti.
Fjármálaráðuneytið
Verkakvennafélagið
Framsókn
Allsherjaratkvæðagreiðsla
Ákveðið hefur verið að viðhafa allsherjaratkvæða-
greiðslu við kjör stjórnar og í önnur trúnaðarstörf í
félaginu fyrir árið 1985 og er hér með auglýst eftir
tillögum um félagsmenn í þau störf. Fresturtil að skila
listum er til kl. 12.00 á hádegi, þriðjudaginn 19. febrúar
1985. Hverjum lista þarf að fylgja meðmæli 100
fullgildra félagsmanna. Listum ber að skila á skrifstofu
félagsins í Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Stjórnin
Hersýning í Addis Ababa: Væringar stórveldanna ýta undir vopnaflauminn.
Afríka:
Nóg af vopnum
þótt annað skorti
Útgjöld til hernaðar aukast hraðar í Afríku en í öðrum heimshlutum
Flestum mun finnast, að all-
ar fréttir frá Afríku segi eina og
sömu sögu: af fátækt og
hungri, sem hafa þegar valdið
miklu mannfalli, nú síðast í
Eþíópíu. En til eru aðrar tölur
og fréttir frá Afríku sem segja
einnig mjög dapra sögu: af
miklu vígbúnaðarkapphlaupi
og hernaðarútgjöldum sem
aukast hraðar en í flestum öðr-
um heimshlutum.
Bandarísk stofnun sem
rannsakar afvopnunarmál,
ACDA, hefur komist að þeirri
niðurstöðu, að hernaðarútgjöld
vaxi örar í Afríku en nokkrum
öðrum heimshluta - að olíuríkj-
um í Austurlöndum nær undan-
skildum. Á tímabilinu 1972 til
1982 jukust útgjöld til hermála í
Afríku um átta prósent á ári að
meðaltali - það er fjórum sinnum
meira en í Nató, þrisvar sinnum
meira en í Evrópu og Suður-
Ameríku.
í rauntölum er Afríka vitan-
lega langt á eftir helstu herveld-
um. Árið 1982 (síðasta árið sem
til eru nákvæmar tölur um) eyddu
Afríkuríki um það bil sextán milj-
örðum dollara í her og vígbúnað
og það er vitanlega miklu minna
en þeir 453 miljarðir sem Banda-
ríkin og Sovétríkin eru talin eyða
í sameiningu. En þessi upphæð er
líka margfalt hærri en þeir 3,2
miljarðir dollara sem Afríkuríki
fá í aðstoð frá alþjóðlegum hjálp-
arstofnunum og lánastofnunum.
Freistandi
markaður
Afríka er orðin meiriháttar
vopnamarkaður. Fyrir tíu árum
rúmum fluttu Afríkulönd inn sem
svarar 5% af þeim vopnum sem
voru á alþjóðlegum markaði, en
árið 1982 var innflutningurinn
kominn í 15% af heimsveltunni.
Til samanburðar má nefna að
innflutningur Evrópulanda nem-
ur 18% af vopnasölunni, en til
Austurlanda nær fara hvorki
meira né minna en 42%.
Og þessi vopn sem keypt eru til
Afríku er ekkert gamalt dót - Lí-
býa hefur fengið sér mjög
fullkomnar sovéskar MIG-
orustuþotur og franskar Mirage-
vélar. Eþíópar hafa - hvað sem
hungursneyð líður - fengið sér
MIG-þotur og sovéska bryn-
vagna. Marokko, sem á í miklum
efnahagsörðugleikum, hefur
keypt sér bandaríska skriðdreka
og eldflaugar.
Nú gætu menn spurt: hvernig á
að skýra þetta vopnahungur
meðan fólk sveltur í mörgum
Afríkulanda? Hvernig stendur á
því að í heimsálfu, sem þarfnast
einna helst meiriháttar fjárfest-
ingar í matvælaframleiðslu, skuli
svo margar ríkisstjórnir og raun
ber vitni setja efst á blað nýtísku
vopn og þátttöku í ýmsum stað-
bundnum deilum og styrjöldum?
Arfur hins liðna
Við því verða ekki gefin tæm-
andi svör. En eitt það fyrsta er
tengt arfi nýlendustefnunnar í
álfunni.
Nýlenduveldin stjórnuðu lengi
vel með hervald sem reyndi að
bæla niður allar sjálfstæðishreyf-
ingar. Margir hinna færustu pólit-
ísku leiðtogaefna í nýlendunum
fórust í þessari baráttu og þegar
nýlenduveldin gáfust upp á sjötta
og sjöunda áratugnum varð víða
eftir einskonar pólitískt tóma-
rúm, sem hin fámenna liðsfor-
ingjastétt nýlendunnar fyllti.
Meira en svo: þetta lið átti jafnan
betri aðgang að fyrirgreiðslu hjá
stórveldunum en borgaralegir
keppinautar þeirra. Þar með fékk
herinn visst forskot til valda, sem
hann svo reynir að halda með því
að láta innkaup til hersins ganga
fyrir.
Arfurinn frá nýlendutímanum
kemur líka fram með öðrum
hætti. Landamæri Afríkurfkja
eru ekki dregin eftir búsetu þjóða
eða öðrum slíkum „náttúrlegum“
forsendum - heldur fara þau eftir
skiptingu áhrifasvæða milli evr-
ópskra nýlenduvelda nálægt síð-
ustu aldamótum.
Þessi landamæri eru því í sjálfu
sér sífellt misklíðarefni. Ríkis-
stjórnir eiga í sífelldum átökum
við minnihlutaþjóðir sem vilja
stofna sjálfstæð ríki. Minna má á
Biaframenn í Nígeríu og Eritreu-
menn í Eþíópíu og kristnar
blökkuþjóðir í Suðurhluta Sú-
dan. Innanlandsátök þessi auka
að sjálfsögðu mikilvægi hersins
og þar með áhrifavald. Auk þess
vekja landamæri einatt upp styrj-
aldir milli ríkja. Eþíópía og Sóm-
alía hafa barist um Ogaden-
eyðimörkina, en íbúar þar eru
flestir Sómalir. Marokko gerir
kröfu til Vestur-Sahara en þar er
fyrir öflug sjálfstæðishreyfing.
Kapphlaup
risanna
Ofan í allt þetta kemur svo ei-
líft kapphlaup Sovétríkjanna og
Bandaríkjanna um bandamenn
og áhrif í Afríku. Kapphlaup sem
gerir þessi stórveldi meira en fús
til að selja eða gefa þangað vopn í
stórum stíl og láta þau viðskipti
ganga fyrir öllu öðru - m.a. bæði
neyðarhjálp og þróunaraðstoð.
Samspil staðbundinna árekstra
og stórveldahagsmuna lítur
reyndar oft mjög undarlega út.
Um tíma studdu Sovétmenn
Sómalíu í baráttunni við Eþíópíu
um Ogaden - en þá taldist keisar-
inn í Eþíópíu bandamaður Vest-
urvelda og leyfði þeim ýmis um-
svif í landi sínu. Eftir að liðsfor-
ingjar vinveittir Sovétríkjunum
tóku völdin og steyptu keisaran-
um hefur Eþíópía fengið mikinn
hernaðarstuðning frá Sovét-
mönnum. Þetta hefur svo ýtt
Sómalíu í faðm Vesturveldanna:
þar sem sovésk herskip höfðu
áður aðstöðu í Beira, þar er nú
bandarísk bækistöð. Austur-
Þjóðverjar þjálfuðu áður fyrr
lögregluna í Sómalíu en nú eru
það Vestur-Þjóðverjar. Kúbu-
menn aðstoðuðu við sykurrækt
þar í landi, en nú eru það Bretar.
Stjórnarfar í Sómalíu er hinsveg-
ar alveg það sama og var, hvað
sem líður ofangreindum um-
skiptum.
ÁB tók saman.
18 SÍÐA - ÞJÖÐVILJINN Þriðjudagur 12. febrúar 1984