Þjóðviljinn - 08.10.1985, Page 13

Bretland
Kinnock
bætti
stöðu sína
Vinstrimenn í Verkamannaflokknum í
sárum - Sókn inn á miðjuna -
Erfiðleikar verklýðshreyfingarinnar
Neil Kinnock: „Bretar skulu vita að hugsjónastefna okkar er ekki vitfirring,
raunsæi okkar ekki feimni, kapp okkar ekki öfgar og varfærni okkar ekki
taugabilun..."
Þing Verkamannaflokksins
breska í fyrri viku einkenndist
mjög af viðleitni formanns flokks-
ins, Neils Kinnocks, til að kveða í
kútinn vinstrimenn og þó sérstak-
lega Arthur Scargill, formann
Sambands námuverkamanna.
Kinnock þykir hafa orðið allvel
ágengt í þeim slag og flokkurinn
er þegar farinn að bæta stöðu
sína í skoðanakönnun. En vinstri-
menn eru sárir og reiðir og segja
Kinnock reiðubúinn til að láta
sósíalismann lönd og leið nái
Verkamannaflokkurinn stjórnar-
taumunum í sínar hendur.
Menn Kinnocks eru mjög sigri
hrósandi, eins þótt tillaga frá Art-
hur Scargill um að stjórn Verka-
mannaflokksins rétti hlut náma-
manna m.a. með því að fá þeim
aftur fé sem af þeim var dæmt í
verkfallinu mikla í fyrra, væri
samþykkt. Tillagan hlaut sam-
þykki vegna þess að ýmis stór
verklýðssamtök, sem eiga félags-
aðild að Verkamannaflokknum
höfðu skuldbundið sig til að
styðja Scargill. En tillagan hlaut
ekki þá tvo þriðju hluta atkvæða
sem þarf til að hún sé bindandi
fyrir Kinnock ef hann kemst í stól
forsætisráðherra.
Heitt
í hamsi
Andrúmslofið á þinginu varð
mjög heitt um tíma með framí-
köllunum, blístri og stappi og
brigslum um svik og pretti. En
Kinnock þykir, sem fyrr segir,
hafa farið með sigur af hólmi,
honum hafi tekist að koma þeim
skilaboðum áleiðis til breskra
miðstéttarkjósenda að Verka-
mannaflokkurinn sé ábyrgur og
raunsær „hugsjónaflokkur án
öfga“ eins og hann kómst m.a. að
orði. Hann fór mjög hörðum orð-
um um það, hvernig Scargill
stjórnaði kolanámuverkfallinu
og fór þá í spor margra þeirra sem
telja það hafi verið höfuðmistök
hjá forystu Námamannasam-
bandsins að láta ekki fara fram
allsherjaratkvæðagreiðslu um
vinnustöðvun - þetta þýddi m.a.
að frá upphafi var drjúgur hluti
námamanna ekki með í verkfal-
linu. Kinnock bar það og fyrir sig
þegar hann vísaði á bug tilmælum
um að Verkamannaflokksstjórn
léti aftur ganga dóma um sektir á
Námamannasambandið að það
kæmi ekki til greina að setja
afturvirk lög.
Benn
áhyggju-
fullur
Kinnock hefur með vaxandi
sjálfstrausti gagnrýnt vinstri-
menn og einn helsti foringi þeirra
til skamms tíma, Tony Benn, hef-
ur látið hafa það eftir sér, að Kin-
nock vilji beinlínis eyðileggja
vinstriarm flokksins, hann viíji
espa hann upp til gagnsóknar og
nota þá tækifærið til að rústa
hann.
Tony Benn segir, að það sé
draumur Kinnocks að endur-
heimta fylgi Sósíaldemókrata-
flokksins, sem klofnaði út úr
Verkamannaflokknum fyrir
fáum árum og hefur náð
allgóðum árangri í bandalagi við
Frjálslynda flokkinn. Það hefur
meira að segja komið fyrir í skoð-
anakönnunum að undanförnu að
þetta Miðjubandalag komi út
með meira fylgi en Verkamann-
aflokkurinn.
Tony Benn og félagar hans
telja, að sú viðleitni Kinnocks til
að biðla til þessa miðjufylgis
muni færa flokkinn æ lengra til
hægri þau tvö ár sem eftir eru til
næstu þingkosninga.
Benn metur námumannaverk-
fallið á þann veg, að með því hafi
dösuð verklýðshreyfing sýnt
meiriháttar lífsmark. Ekki fer
það mat saman við almenningsá-
litið í Bretlandi - en Tony Benn
kennir þá um fjölmiðlum, sem
hafi gengið hart fram í að níða
námumenn og foringja þeirra.
Hnignun
verklýðsfélaga
Flestum mun hinsvegar bera
saman um það, að verklýðshreyf-
ingin breska megi muna fífil sinn
fegri. StjórnarárMargaretThatc-
her hafa verið erfið fyrir hana og
félagsmönnum hefur farið fækk-
andi. Skylduaðild að verklýðsfé-
lagi er ekki við lýði í Bretlandi og
talið er að aðeins um 40% launa-
manna séu meðlimir í verklýðsfé-
lögunum. Og enda þótt 63 af
þeim 103 verklýðssamböndum
sem eru í TUC, Alþýðusamband-
inu breska, eigi félagsaðild að
Verkamannaflokknum, þá segir
það fátt um hegðun meðlimanna
á kjörstað. Til dæmis er gert ráð
fyrir að um 40% af meðlimum
verklýðsfélaga í TUC hafi greitt
íhaldsflokkknum atkvæði í síð-
ustu kosningum árið 1983.
Ástæður til þessarar hnignunar
eru margar. Bresk verklýðsfélög
hafa mjög verið á þeim buxum að
láta það ganga fyrir að vernda
störf sinna meðlima, eins þótt að
þar með væri hafnað ýmsum
tæknilegum framförum (til dæm-
is í prentiðnaði og víðar) og sú
barátta hefur átt minnkandi
stuðningi að fagna. Stjórn Thatc-
her hefur gert verklýðshreyfing-
unni nokkrar skráveifur með
lögum sem takmarka verulega
svigrúm verklýðsfélaga til at-
hafna.
Þá er hið mikla atvinnuleysi ein
af ástæðunum fyrir því að fólki
hefur fækkað í breskum verklýðs-
félögum. Verklýðsfélögin hafa
það flest fyrir sið að strika fólk út
. af meðlimaskrá þegar það hefur
verið atvinnulaust um tíma - en
atvinnuleysisbætur eru ekki
greiddar á vegum verklýðsfélaga
í Bretlandi heldur af hinu opin-
bera.
Alþýðusambandið og Verka-
mannaflokkurinn hafa reyndar
verið að stinga saman nefjum um
ráðstafanir til að draga úr miklu
atvinnuleysi í landinu. í ágúst
lagði flokkur og hreyfing fram
áætlun um „nýtt Bretland“ og þar
er m.a. gert ráð fyrir stóraukinni
opinberri fjárfestingu til atvinnu-
sköpunar. En til þess er tekið, að
í þessari samstarfsáætlun sé sneitt
hjá mörgum viðkvæmum málum
- til dæmis því, hvernig bregðast
eigi við því misræmi sem upp
kemur vegna þess, að í Bretlandi
semja einstök verklýðsfyrirtæki
við atvinnurekendur, einatt er
samið fyrir hvern vinnustað um
sig.
Langt
í land
Neil Kinnock þykir, sem fyrr
segir, hafa komið allvel út úr
átökum í Bournmeouth á dögun-
um. En það er engu að síður mjög
langt í land þar til hann gæti tekið
við stjórnartaumum í Bretlandi.
Að sönnu hefur Margaret Thatc-
her aldrei verið jafn óvinsæl og
núna. En Verkamannaflokkur-
inn hefur samt orðið að láta sér
nægja 32-37% stuðning í skoð-
anakönnunum að undanförnu,
og það er enn minna fylgi en
flokkurinn fékk í kosningunum
1979 þegar fhaldið komst til
valda. Enn er það Miðjubanda-
lagið sem nýtur mest góðs af
óvinsældum Ihaldsins og það er
reyndar rétt sem Tony Benn
segir: Kinnock verður að ná aftur
miklu af því fylgi sem farið hefur
til Sósíaldemókrata Davids Ow-
ens ef hann ætlar séi að gerast
húsráðandi í Downing Street
númer tíu. ÁB
Finnland
Meirihlutakommúnistar
beittir refsiaðgerðum
Sovétmenn segja upp samningi við flokksprentsmiðju
( Moskvu hefur verið fundið
nýtt ráð til aö hafa áhrif á deilurn-
ar miklu innan Kommúnista-
flokks Finnlands. Meirihlutanum í
flokknum, sem kenndur er við
Evrópukommúnisma, er nú refs-
að fyrir að ætla að láta til skarar
skríða gegn minnihlutanum, sem
er mjög Moskvuhollur. Aðferðin
er sú, að segja upp miklum
samningi um að prenta tímaritið
Spútnik, sem áður var í gildi við
prentsmiðjuna Yhteistyö, sem er
f eigu meirihlutamanna.
Yhteistyö, sem prentar m.a.
flokksmálgagnið Kansan Uutis-
et, hefur haft um 20 miljónir
finnskra marka á ári í tekjur af
því að prenta Spútnik, sem er
einskonar svar Sovétmanna við
Readers Digest og prentað á
nokkrum erlendumtungumálum.
Frá og með næsta ári verður
prentun á Spútnik flutt yfir til
forlagsins Kursiivi, sem er í eigu
minnihlutamanna í flokknum.
Eins þótt Kursiivi hafi ekki nóg
afköst til að prenta Spútnik og
verði að leita til háborgaralegs
fyrirtækis um aðstoð til þess.
Sovéski Kommúnistaflokkur-
inn hefur reynt að beita áhrifum
sínum með ýmsu móti til þess að
Evrópukommúnistar láti ekki
verða af því að reka minnihluta-
mennina úr flokknum og ekki.alls
fyrir löngu sent finnskum komm-
únistum bréf þar sem segir m.a.
að klofningur flokksins muni
hafa neikvæð áhrif á sjálfa
sambúð Finnlands og Sovétríkj-
anna.
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 17