Þjóðviljinn - 18.09.1986, Blaðsíða 9

Alkirkjuráðið
Kirkjan er vitk í
mannréttindabaráttu
Rœttvið dr. Lois Wilsonforseta Alkirkjuráðsins um
baráttunafyrir mannréttindum í Suður-Afríku, Nikar-
agúa og víðar um heim
Einn hinna merku gesta sem nú
sitja þing Alkirkjuráðsins í
Rcykjavík er dr. Lois M. Wilson
frá Toronto í Kanada. Dr. Wilson
er einn sjö forseta ráðsins og hef-
ur starfað sem slíkur síðan 1983
en unnið innan ráðsins allt frá ár-
inu 1969. Hún hefur verið forseti
Sameinuðu kirkjunnar í Kanada,
sem er samsett af kirkjudeildum
meþódista og mótmælenda. Hún
starfar nú sem prestur í Toronto
fyrir utan störf sín við Alkirkju-
ráðið þar sem hún sinnir aðallega
mannréttindamáium og málefn-
um kvenna innan kirkjunnar.
Dr. Wilson kom hingað til
lands beint frá Chile og var stödd
þar í landi þegar gerð var tilraun
til þess að ráða Pinochet af
dögum nýlega. Hún var því fyrst
spurð um ferð sína þangað og um
ástandið í Chile eftir að Pinochet
lýsti yfir herlögum.
Fólkið er
skelfingu lostið
„Ég var á ferð um Uruguay,
Argentínu og síðast Chile með
um 20 guðfræðistúdentum til þess
að kynna þeim ástand mannrétt-
indamála í þessum löndum og
hitta talsmenn
mannréttindahreyfinga. Pinoc-
het hefur nú lýst yfir stríði við
andstæðinga sína í landinu og á-
standið er mjög tvísýnt. Með her-
lögunum hefur lögreglan vald til
þess að handtaka fólk um miðja
nótt án ákæru og fólk er því eðli-
lega skelfingu lostið. Talsmenn
mannréttindahreyfinga óttast
mjög um að starfsemi þeirra
verði stöðvuð og reyndar hefur
Pinochet þegar lýst því yfir að svo
muni verða.
Kirkj an og hennar fólk er einn-
ig í hættu því reynt er að brjóta á
bak aftur alla andstöðu við stjórn
Pinochets. Þetta verður að gera
heyrin kunnugt um allan heim,
það gæti hjálpað fólkinu í baráttu
þess fyrir mannréttindum."
- Pitt sérstaka svið innan Al-
kirkjuráðsins er mannréttinda- og
friðarmál, hvað geturðu sagt okk-
ur um það?
„í hinum vestræna heimi er
mest rætt um að losa okkur við
hættuna af kjarnorkuvopnum.
Annars staðar í heiminum er
spurningin „Get ég gefið börnun-
um mínum að borða á morgun?“
aðalmálið. Vandamálin eru efna-
hagslegs eðlis. Og getirðu ekki
fætt börnin þín berstu fyrir því
þangað til árangur næst. Þannig
samtvinnast tvö málefni, friður
og réttlæti, sem eru umfjöllunar-
efni mitt.
Umráðaréttur frumbyggja yfir
landsvæðum er deiluefni um all-
an heim, til dæmis í Kanada,
Suður-Ameríku og á Nýja-
Sjálandi. Ágreiningurinn er um
hverjir eiga landið, hverjir mega
yrkja það og hver fær ágóðann.
Landið er tekið af maóríum á
Nýja-Sjálandi og hið sama gerist
hjá indjánum í Kanada. Mikill
hluti stuðningsstarfs kirkjunnar
þar er fyrir indjána sem leggja
mál sín fyrir ríkisstjórnina og fara
fram á landsvæði sem veitir þeim
fullnægjandi lífsskilyrði. Þetta er
eitt af þeim málefnum sem Al-
kirkjuráðið hefur lagt lið svo
dæmi sé tekið.“
Karlarnir
ráða í kirkjunni
- Þú hefur einnig unnið að mál-
efnum kvenna innan kirkjunnar?
„Já, það er rétt. Það má segja
að áhugi okkar á því sviði liggi
fyrst og fremst í endurnýjun á
samfélagi karls og konu, bæði
innan kirkjunnar og í þjóðfé-
laginu almennt. Við berjumst
ekki eingöngu fyrir jafnrétti
kynjanna þó það sé vissulega stór
hluti af viðfangsefninu, og þá sér-
staklegá launamismunurinn milli
kynjanna. Hinn upphaflegi
grundvöllur fyrir sambandi karls
og konu hefur horfið þannig að
við erum nú færari en áður til þess
að styðja hvert annað og vinna
saman. Að þessu þarf að vinna,
til dæmis innan kirkjunnar um
allan heim, þar sem mjög margar
konur starfa en karlar sjá um all-
ar ákvarðanatökur. Konur eru
ekki einu sinni í stöðum sem veita
þeim vald til ákvarðanatöku.“
- Hvað með Alkirkjuráðið, hve
margir forsetanna sjö eru konur?
„Við erum þrjár, við heimtuð-
um það! Og þannig hefur það
verið síðan 1983 en fyrir þann
tíma var aðeins ein kona forseti.
Þetta er því breyting til batnaðar,
eins konar tákn um betri tíma
fyrir konur innan kirkjunnar.
Kirkjurnar eru að verða meira
meðvitaðar um þessi mál, en ég
verð þó að taka fram að flestallir
yfirmenn eru karlar. Þegar ég var
forseti kirkjunnar í Kanada var
ég eina konan og ræddi eingöngu
við karla í þvi starfi (innskot-vd.
Staða forseta kanadísku kirkj-
unnar er sambœrileg við bisk-
upsstöðu hérlendis).
En alvarlegra mál er þó staða
kvenna sem vinna almenna
verkakvennavinnu, til dæmis í Sri
Lanka. Þar tína konur te fyrir nær
engin laun. Ástandið í Manila á
Filippseyjum er einnig mjög
slæmt, þar eru konur misnotaðar
og seldar í vændi. Iðnverkakonur
í Suður-Kóreu eru líka mjög illa
staddar, þeim er meinað að vera í
verkalýðsfélögum þannig að þær
njóta engrar verndar og kaup
þeirra er í algjöru lágmarki.
Þannig má tína til mörg mál
sem snerta konur. Annað mikil-
vægt atriði er það að þetta fer illa
með karlmenn. Þeir eru sífellt að
taka ákvarðanir og taka einir á sig
ábyrgð; það hlýtur að vera hræði-
leg byrði!
Alkirkjuráðið
mótmælir
aðskilnaðarstefnunni
Eitt vandamál til er skipun
kvenna í prestsembætti, það er að
segja, í mörgum kirkjudeildum
er konum meinað að gegna
prestsembættum. Einn þriðji
hluti kirkjudeilda í heiminum er
innan Rétttrúnaðarkirkjunnar og
hún leyfir ekki skipan kvenna í
prestsembætti.
Þetta er þó ekki vandamál
númer eitt, heldur miklu fremur
vandamál kvenna í löndum Mið-
Ameríku, Asíu og í Afríku þar
sem fólk berst við að fullnægja
frumþörfum sínum fyrir vatn og
mat en skortir öll tæki og þekk-
ingu til þess að fást við vandamál-
in.“
Dr. Lois Wilson: Kirkjan er í hættu í Chile. Mynd. Sig.Mar
- Svo að við snúum okkur að
öðru, málefni Suður-Afríku
verða til umrœðu hér á þinginu?
„Já, það er rétt. Og það kemur
raunar ekkert á óvart að kirkj-
urnar séu mjög einhuga um að
berjast gegn aðskilnaðarstefn-
unni því hún er í beinni andstöðu
við boðskap guðspjallanna.
Það hefur verið samin yfirlýs-
ing á þinginu sem á eftir að ræða
endanlega, þar sem við skorum á
Suður-Afríkustjórn að afnema
aðskilnaðarstefnuna, leysa pólit-
íska fanga úr haldi og að mynduð
verði ríkisstjórn með réttkjörn-
um fulltrúum fólksins án tillits til
stjórnmálaskoðana, litarháttar
eða trúarbragða.
Því sem næst allar kirkju-
deildirnar mæla með viðskipta-
þvingunum sem vopni í barátt-
unni og um leið er farið fram á að
stuðningur verði veittur þeim
þjóðum sem eiga mikið undir við-
síciptum við Suður-Afríku, það er
að segja Zimbabwe, Botswana
og Zambia.
Alkirkjuráðið stendur nú þeg-
ar að efnahagslegum stuðningi
við blökkufólk sem hefur verið
hrakið úr heimabyggðum sínum í
sérstök blökkumannahverfi og
mun halda því áfram.
Ráðið styður
Sandinista í Nikaragúa
Á þinginu hefur einnig verið
rædd nauðsyn þess að stykja
kirkjur í Bandaríkjunum sem
hafa ákveðið að safna 100
milljónum dollara til hjálpar Nik-
aragúa, en það er sama upphæð
og Ronald Reagan Bandaríkjaf-
orseti veitir Contra-skæruliðum í
hemaðaraðstoð gegn Nikaragúa.
í Kanada, heimalandi mínu, að-
stoðar kirkjan einnig Nikaragúa-
menn með því að senda þeim
skipsfarm af landbúnaðartækjum
og öðrum búnaði til þess að styr-
kja atvinnulífið.
Slík sending mun einnig fara
frá Buenos Aires í Argentínu til
Nikaragúa í desember. Alkirkju-
ráðið gagnrýnir þannig opinskátt
bæði Suður-Afríkustjórn og
Bandríkjastjóm.“
Og að svo mæltu verður dr.
Lois M. Wilson að kveðja í bili
því hennar bíða löng og ströng
fundarstörf á þingi Alkirkjuráðs-
ins.
Texti: Vilborg Davíðsdóttir
Höfum flutt
skrifstofurnar að
FOSSHÁLSI27. -
Nýtt símanúmer:
HF. ÖLGERÐIN EGILL SKALLAGRÍMSSON
Fimmtudagur 18. september 1986 ÞJÖÐVILJINN - SlÐA 9