Þjóðviljinn - 21.02.1987, Blaðsíða 7

Endalausir
dagar
Ný ljóðabók eftir Eirík Brynj -
ólfsson
Föstudaginn 12. febrúar kom
út Ijóöabókin Endalausirdagar.
Höfundur er Eiríkur Brynjólfsson.
í bókinni eru fjörutíu ljóð sem
skiptast í tvo kafla, Loftkennd
ljóð og Jarðbundin ljóð. Bókin er
62 síður.
Þetta er önnur bók höfundar.
Sú fyrri hét í smásögur færandi,
1985.
Bókin verður seld í stærstu
bókabúðum, heima hjá vinum og
kunningjum höfundar og hjá út-
gefanda, Orðhaga sf. Ægissíðu
129, sími 21465.
Laugardagur 21. febrúar 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
ENDALAUSIR DAGAR
EIRlKUR BRYNJÖLFSSON
Hamingjan
sorgin
og spekin
komu tónskálda hér í Hollandi og
heima, þar sem flest tónskáld
þurfa að vinna fulla vinnu fyrir
utan tónsmíðarnar, sem kemur
óhjákvæmilega niður á gæðun-
um. Auk þess er það varla gerlegt
við slíkar aðstæður að vinna að
stærri verkum. Þess vegna ákvað
ég að gera stórverk fyrir kór og
hljómsveit meðan ég hef til þess
aðstöðu hér úti.
Hvað er helst að gerast hér í
tónlistinni, hvaða stefnur eru það
sem eru mest á oddinum meðal
yngri tónskálda?
Það má segja að hér séu margar
stefnur í gangi í einu. En ef ætti að
nefna eitthvað, þá má segja að
hinn svokallaði „ítalski skóli“
hafi verið nokkuð áberandi. Þessi
ítalska lína einkennist af mikilli
tækni, bæði tónsmíðatækni og
kröfu um tæknikunnáttu í flutn-
ingi og hefur af sumum verið
gagnrýnd fyrir að vera of inni-
haldslítil. Helsti lærimeitari þessa
skóla hér heitir Donatoni.
Áhrifin berast hingað svo
skjótt að þótt segja megi að ít-
alska línan hafi til skamms tíma
verið mest áberandi, þá er hér
mikill og vaxandi áhugi fyrir
skandinavískri tónlist, sérstak-
lega finnskri og sænskri. Þessi
tónlist þykir heldur hefðbundnari
en ítalska línan. Svo hafa komið
hér fram dönsk tónskáld sem
vakið hafa athygli fyrir „nýja ein-
faldleikann“, sem er tónlist sem
er allt að því tónalistísk. Annars
er erfitt að tala um Norðurlöndin
sem heild í tónlistarlegu tilliti.
Er ekki sérstakur „hollenskur
skóli“ í tónlistinni?
Jú, það má kannski segja, því
þeirra frægasa tónskáld, Ton De
Leeuw, hefur verið kennari
flestra hollenskra tónskálda. En
það má jafnframt segja að það sé
ótrúlegt hversu mörg ólík tón-
skáld koma frá þessum kennara.
Hann hefur líka kennt íslending-
um, t.d. kenndi hann Jónasi
Tómassyni og Snorra Sigfúsyni
og nú er Haukur Tómasson,
bróðir Jónasar í námi hjá honum.
Annars held ég að segja megi
að sú tónlist sem verið hafi mest
áberandi meðal yngri tónskálda
hafi verið hvers konar minimal-
tónlist með vissum jazz- og popp-
áhrifum.
Er elektrónísk tónlist ekki á
dagskránni lengur?
Jú, jú, enda á hún fullan rétt á
sér. Hún nýtur sín ekki síst vel í
samspili við hefðbundin hljóð-
færi. Munurinn á að semja tónlist
fyrir elektróník eða hefðbundin
hljóðfæri á í sjálfu sér ekki að
vera neinn. En vinnubrögðin eru
allt önnur. Við samningu elekt-
rónískra verka fer mikill tími í að
safna efninu saman. Síðan sest
maður niður við að setja þetta allt
saman svo að úr verði heilsteypt
verk.
Er mikill áhugi meðal almenn-
ings fyrir nútímalist hér í Hol-
landi?
Þótt konsertar séu allvel sóttir
hér að öllu jöfnu, þá held ég að
áhugi almennings heima á íslandi
sé meiri en gerist almennt í Hol-
landi. Sérstaklega áhugi á ís-
lenskri tónlist.
Þekkja Hollendingar eitthvað
til íslenskrar tónlistar?
Allavega ekki nóg. Hér verða
til dæmis 2 tónleiksr með skand-
inavískri tónlist á næstunni. Að-
standendur þeirra fóru til Stokk-
hólms til þess að velja verkin.
Þeir virðast ekki hafa kynnst
neinum íslenskum verkum þar,
því ísland verður ekki með á
þessum tónleikum. Þetta er lítið
dæmi um einangrun okkar, sem
þarf að rjúfa. Tónverkamiðstöð-
in var mikilvægt skref í þá átt að
kynna íslenska tónlist, en það
þarf að gera í ríkara mæli og það
kotar mikla peninga.
Hvað ætlar þú að dvelja lengi
hér í Hollandi?
Ég verð hér alla vega einn vet-
ur f viðbót, en helst sem allra
lengst, því hér get ég einbeitt mér
að því að skrifa, og ég þarf að
nýta mér þann möguleika sem
best.
Þar með kvöddum við
Hróðmar sem vippaði sér upp á
hjólið á hollenska vísu og hjólaði
af stað undir kræklóttum og
nöktum greinum kirsuberja-
trjánna við Prinsengracht.
ólg.

'it****
Hróðmar Sigurbjörnsson tónskáld
segir frá tónsmíðum sínum og
tónlistarnámi í Amsterdam
Amsterdam íHollandi hefurá
síðustu árum orðið að
íslenskri listamannanýlendu.
Það voru líklega
myndlistamennirnirSigurður
Guðmundsson, Kristján
bróðir hans og Hreinn
Friðfinnsson sem áttu mestan
þátt í að gera borgina að
nýlendu íslenskra
myndlistarmanna fyrir um 20
árum, en síðan hefur mikill
fjöldi íslenskra
myndlistarmanna stundað
þarnám. Þaðerhins vegarnú
á allra síðustu árum sem
mikillarfjölgunarhefureinnig
gætt meðal íslenskra
tónlistarmanna í borgini, en
þarstundanú um 15
Islendingarframhaldsnám í
tónlist.
Blaðamaður Þjóðviljans átti
stutta viðkomu í Amsterdam í
vikunni og hitti þá einn þessara
tónlistarmanna að máli, en það er
Hróðmar Sigurbjörnsson tón-
skáld, sem nú er á 4. ári í fram-
haldsnámi í tónsmíðum. Hann
tjáði okkur að af þeim 15 íslend-
ingum sem nú stunda tónlistar-
nám í Amsterdam væru 3 í tóns-
míðum, einn í hljómsveitarstjórn
og hiniríhljóðfæraleik. Hróðmar
sagði að það væri ótrúleg fjöl-
breytni í tónlistarlífinu í Hol-
landi, uppi væru samtímis ólíkar
stefnur og sjónarmið og þeir ís-
lendingar sem þarna væru við
nám hjá ólíkum kennurum,
þannig að enginn þyrfti að óttast
að þessi mikli fjöldi íslenskra tón-
listarmanna í Hollandi hefði í för
með sér einhæfa menntun.
- Hollendingar eru alþjóða-
sinnar og opnir fyrir öllum utan-
aðkomandi áhrifum, og trúlega
er hvergi leikið jafnmikið af tón-
list eftir erlend nútímatónskáld
eins og einmitt hér, - sagði
Hróðmar, en þá er það aðallega
um kammertónlist að ræða, því
atvinnuhljómsveitirnar leika
ekki mikið af nútímatónlist.
Hvernig er námi í tónsmíðum
háttað? Er þetta fræðilegt nám,
eða ertu mest í því að skrifa tón-
list?
Fræðilegu hliðina á þessu námi
lærði ég mest megnis þegar ég var
í Tónlistarskólanum heima, og
því fer mestur tími minn hér í að
skrifa. Ég vinn nokkuð sjálfstætt,
en hef reglulegt samband við
minn prófessor. Það má segja að
þetta nám gangi út á það að
kenna sjálfstæð vinnubrögð. Síð-
an getur maður bætt við sig fræði-
legri þekkingu eftir þörfum.
Hvernig tónlist hefur þú verið
að skrifa?
Þegar ég var heima skrifaði ég
sólóverk fyrir klarinettu og okt-
ett, hér úti hef ég síðan skrifað 2
kammerverk, eitt sólóverk,
klarinettukvartett, tríó fyrir saxa-
fón, marimbu og hörpu og nú er
ég að skrifa stórt hljómsveitar-
verk með 4 einsöngsröddum og
kór.
Getur þú sagt mér eitthvað
nánar frá því verki?
Já, ég nota í þetta verk þemu úr
Biblíunni. Það eru þrjú þemu,
um ástina og hamingjuna (Ljóða-
ljóðin), sorgina (Jobsbók) og
spekina (Predikarinn og postula-
bréfin). Þetta verk mun taka um
30 mínútur í flutningi, það er gert
fyrir stóra hljómsveit í samræmi
við textann og raddirnar. Ég ætla
að reyna að ljúka þessu verki í
sumar.
Hefur þú möguleika á að fá
verkið flutt hér í Hollandi?
Já, það er ekki útilokað. Helsti
möguleikinn er þá væntanlega að
koma verkinu á framfæri í gegn-
um einhverja samkeppni, því það
er ekki auðvelt að fá atvinnu-
hljómsveitir til þess að taka upp
nútímaverk. Skólinn og kennar-
inn eru okkur hins vegar hjálp-
legir við að finna hljóðfæra-
leikara til þess að leika verk nem-
anda.
Er það ekki oft höfuðvandi tón-
skálda að fá verk sín til flutnings?
Jú, ekki síst heima á íslandi,
þar sem markaður er þröngur og
einnig er oft erfitt að finna þá
hljóðfærasamsetningu sem við á
heima á íslandi. Hér í Hollandi
gerir ríkið mikið af því að styðja
við bakið á hljóðfæraleikurum,
ekki síst ef um óvenjulegan sam-
setning á hljóðfærum er að ræða.
Til dæmis er hér starfandi íslensk-
ur semballeikari, Þóra Kristín Jo-
hansen. Hún hefur verið dugleg
við að mynda samleiksgrúppur
með óvenjulegum samsetning-
um. Hún var til dæmis með dúó
með hornleikara, og annað með
gítarleikara og nú hefur hún
stofnað nýtt dúó með slagverks-
leikara og þau stefna að því að
flytja nýja tónlist fyrir sembal,
synthesiser, segulband og slag-
verk. Lárus Grímsson tónskáld,
sem hér hefur verið með annan
fótinn, hefur áður skrifað fyrir
hana, og við höfum báðir ákveðið
að skrifa fyrir þessa síðustu sam-
setningu hennar. Þetta er hljóð-
færasamsetning, sem styrkt er af
opinberu fé, og þau geta þannig
pantað tónverk hjá tónskáldum
og greitt þeim fyrir.
Hvernig er afkoma þín hér, ert
þú á námslánum eða færðu hol-
lenska styrki?
í vetur hef ég hollenskan skóla-
styrk, en hef annars verið á náms-
lánum hingað til. Það er mögu-
legt fyrir tónskáld að komast hér
inn á opinbert styrkjakerfi í gegn-
um hljóðfærahópa sem kaupa
verk. Þegar tónskáld hér hafa
hlotið almenna viðurkenningu að
vissu marki fá þau lán frá ríkinu
sem svarar 75% af kennara-
launum. Síðan er ætlast til að þau
vinni sér inn þessi 25% sem á
vantar með kennslu eða öðrum
tekjum af verkum sínum. Að
þessu leyti er mikill munur á af-