Þjóðviljinn - 21.02.1987, Blaðsíða 8

Ýlustrá
Kristínarljód
Þær Kristín Bjarnadóttir og Kristín Ómarsdóttir voru
beðnar um að velja Ijóð eftir hvora aðra til birtingar í
blaðinu. Ljóðin hafa ekki áður birst á prenti.
Kristín Ómarsdóttir
Ragnheiður hnakkreist
biður um frið
Ekki koma við drauma mína.
Ekki!
Ekki snerta þá með skítugum puttunum.
Ekki!
Leyfðu mér
aðgangaum
meðhundinnminn
undir himni sem skýlir nóttu,
undir himni sem skýlir degi.
Kristín Bjarnadóttir
Tvö nafnlaus Ijóð
i
þú ert undarleg vera
aldrei að vita
hvert þú stefnir
þú ert viðsjálverð vera
um leið og þú finnurfast land
undirfótum
leggurðu af stað út á næfurþunnan ísinn.
II
þegar við snúum baki
viðhvortöðru
faðmast skuggar okkar
þaðgefuraugaleið
og bleikur fíll
Á þriðjudagskvöldið frumsýnir
Þjóðleikhúsið einþáttungana
„Gættu þín!“ eftir Kristínu
Bjarnadótturog „Draumará
hvolfi“ eftir Kristínu Ómars-
dóttur. Einþáttungarnir hlutu
verðlaun í samkeppni Þjóð-
leikhússins í tilefni loka
kvennaáratugs Sameinuðu
þjóðanna, og eru báðirfrum-
raun höfunda fyrir leiksvið.
En báðar hafa þær Kristín-
arnar stundað Ijóðagerð um
lengri tíma auk þess sem
Kristín Bjarnadóttir er kunn
leikkona.
Við áttum þess kost að sjá
æfingu á einþáttungunum í vik-
unni og lofaði hún vissulega
góðu. Leikrit Kristínar Bjarna-
dóttur fjallar um örlög ungrar
konu, sem á erfitt með að finna
sér fótfestu í lífinu og samskipti
hennar við samferðamenn sína.
Leikurinn ferðast um í tíma og
rúmi og er bæði ljóðrænn og full-
ur af mannlegri hlýju.
Leikrit Kristínar Ómarsdóttur
er hins vegar einkar frumleg
framsetning á samskiptum
tveggja elskenda sem geta ekki
elskast, þar sem höfundur fer á
kostum í meðferð tungumálsins.
- Eftir æfinguna hittum við
þær stöllur yfir kaffisopa niðri á
Lækjarbrekku og ég byrjaði á að
spyrja þær hvort þetta væri fyrsta
leikritið sem þær hefðu skrifað,
og hvað hefði fengið þær til þess
að fara að skrifa leikrit.
K.B.: Ég var búin að ganga
lengi með þá hugmynd að skrifa
leikrit, en það var þessi sam-
keppni Þjóðleikhússins sem varð
til þess að ég sendi eitthvað frá
mér. Þetta er fyrsta leikritið sem
ég reyni að fullskrifa, ég er þann-
ig gerð að ég geng aldrei frá
neinum hlut nema undir pressu.
K.Ó.: Þetta er mitt fyrsta
leikrit. Ég hef mest skrifað ljóð til
þessa, og svolítið af sögum. Þetta
hefur helst birst í skólablöðum.
Ég veit varla hvers vegna ég fór
að skrifa leikrit, - ég bjó erlendis
við góðar aðstæður, þetta byrjaði
sem mynd í huganum og áleitin
spurning. Þegar eg sa auglýsing-
una frá Þjóðleikhúsinu, þá ýtti
það á að ég kláraði verkið og þar
hjálpuðu aðstæðurnar einnig til.
- Eru persónurnar sem þið
skapið í verkum ykkar dæmi-
gerðar fyrir einhverja ákveðna
manngerð í þjóðfélaginu, eða eru
þetta eins og hverjir aðrir ein-
staklingar sem við mætum í líf-
inu?
K.B.: Begga, aðalpersónan í
mínu verki, er dæmigerð fyrir
einstakling, sem finnur ekki fót-
festu í því hefðbundna lífsmynstri
sem henni er skapað
K.Ó.: Mínar persónur eru ekki
dæmigerðar fyrir ákveðna mann-
gerð, heldur fyrir manneskjuna.
Þær eiga sér engar fyrirmyndir
nema í tilfinningalífi mannes-
kjunnar. Er það ekki, Kristín? -
bætir hún við og horfir til stöllu
sinnar. - Ég held að verkið lýsi
aðstæðum sem geti hent alla.
- Segðu mér Kristín B., verk
þitt gerist í lífi konu og lýsir tilver-
unni út frá hennar sjónarhorni.
Finnst þér að hið sérstaka sjónar-
horn kvenna hafi verið vanrækt í
leikbókmenntunum?
K.B.: Já, ég held að ég geti sagt
það, þangað til að við fórum að fá
leikrit eftir konur. í dag eigum
við ágætis kvenleikskáld eins og
t.d. Nínu Björk. Hún hefur gert
kvenlýsingar sem að mínu mati
eru raunsæjar. Svo er fullt af nýj-
um kvenleikskáldum að koma
fram, einsog hún Kristín hérna,
og Iðunn og Kristín Sveinsdætur
og Þórunn... Það er mikil gróska í
íslenskri leikritun um þessar
mundir.
K.Ó.: Mér finnst það ekki
spurning, hvort rithöfundur sé
karl eða kona, heldur hvort hann
sé góður rithöfundur. Ég er ekki
viss um að sjónarhorn kvenna sé í
raun svo ólíkt sjónarhorni karla.
Það eru til kvenlegir karlrithöf-
undar og öfugt. Lífið er meira
spurning um manneskjuna í heild
en kynskiptinguna. Mér finnst
það leiðindarárátta að leita að
þessum ólíku sjónarhornum,
mikilvægara er að sjá manneskj-
una í heild sinni.
- Hvenær byrjuðuð þið að
skrifa skáldskap?
K.B.: Þær sögur og samtöl sem
ég bjó til sem krakki eru allar
óskrifaðar. Við Stella systir mín
sömdum saman hvern einþátt-
unginn á eftir öðrum, sumar eftir
sumar, en í stað penna, þá héld-
um við á hrífum, kannski skrifuð-
um við í grasið. Ég held að ég hafi
byrjað að skrifa ljóð einhvern
tíma þegar ég átti ekki orð.
K.Ó.: Ég man það eins og það
hefði gerst í gær. Ég var átta ára
og það var á aðfangadagskvöld
jóla, eftir matinn og áður en að
farið var að taka upp pakkana. Þá
lokaði ég mig inni á klósetti og
skrifaði ljóð um vorið. Annars er
þetta leyndarmál sem ég hef eng-
um trúað fyrir til þessa. Mér
finnst það rétt hjá þér, Kristín, að
þetta að skrifa er skylt því að vera
orölaus. En svo hefur það líka
einhvað með það að gera að
reyna að vera guð og maður sjálf-
ur og allur heimurinn um leið.
Eða búa eitthvað til.
- Er það ekki skemmtileg
reynsla fyrir leikritahöfund að sjá
verk sitt fæðast á leiksviði?
K.B.: Það er fyrst og fremst
mjög góður skóli. Efinn fylgir
manni alltaf við það að skrifa, -
en ég hef mikla trú á áhorfendun-
um. Ef einhver fer út af sýning-
unni með nýja spurningu í huga
sér, finnst mér vissum tilgangi
vera náð.
- Segðu mér, Kristín Ó., hvers
vegna valdir þú þetta efni til þess
að skrifa um?
K.Ó.: Kannski vegna þess að
mér er ekki sama um vanmátt
okkar í ástinni... og hún verður
hugsi...
K.B.: Það er ekki nauðsynlegt
að skýra þetta frekar, þetta
leikrit lýsir aðstæðum sem eru
mun venjulegri en menn halda í
fyrstu... fyrst þegar ég sá leikritið
þá hló ég, - vegna þess að það
snerti mig - næst þegar ég sá það
þá grét ég...
K.Ó.: Það var nauðsynlegt að
leika á tungumálið í verkinu til
þess að fá tilfinninguna til þess að
lifa...
HALLÓ LITLA ÞJÓÐ
Leikfélag Hafnarfjarðar sýnir
HALLÓ LITLA ÞJÓÐ
eftir Magneu Matthíasdóttur og Be-
nóný Ægisson
Leikstjórn: Andrés Sigurvinsson
Tónlist: Jón Steinþórsson og Hörður
Bragason
Leikmynd: Hrafnkell Sigurðsson
Búningar: Alda Sigurðardóttir og
Hrafnkell Sigurðsson
Leikurinn hefst á Hrauninu
þar sem þrír smákrimmar bíða
þess að losna og ræða hvað gera
skuli þegar út er komið. Þvínæst
víkur sögu að heimili Heinreks
Thorvaldsen, dómsmálaráðherra
sem sýnir sig brátt í því að vera
gerspilltur maður giftur konu
sem heldur framhjá honum og á
dóttur sem er nýorðin ólétt eftir
einhvern krimma. Nema hvað
krimminn Dalii, nýsloppinn af
Hrauninu, brýst inn hjá
Heinreki, er nappaður og um-
svifalaust gerður að tengdasyni
hans. Fljótlega verður hann
framámaður í flokknum, fær fé-
laga sína til sín af Hrauninu, gerir
annan þeirra að hægri hönd sinni
en hinn að staðgengli konu sinnar
(klæddan nákvæmlega eins). Fé-
lagi Baddi drepur Heinrek með
skærum. Dalli verður formaður
flokksins, vinnur meirihluta í
kosningum með svindli og fellur
síðan fyrir sömu skærum og
Heinrekur. A meðan hafa kven-
klæddi staðgengillinn og eigin-
konan ráðgert sameiginlegt
strok, Heinrekur gengið aftur og
allan tímann hefur móðir
Heinreks setið í ruggustól, reykt
stóra vindla og drukkið brennivín
af stút.
Því miður er þessi texti alltof
langt frá íslenskum veruleik til
þess að geta talist beinskeytt
háðsádeila á stjórnmálaástand
þjóðarinnar. Ekki er hann heldur
nægilega skemmtilegur í sjálfum
sér til að standa sem almenn
skopfærsla á mannlegu lífi og pó-
litík. Ekki verður heldur sagt að
söngtextar og tónlist gæði hann
sérstöku lífi. Hefur hann þá ein-
hverja kosti? Ég átti afskaplega
erfitt með að koma auga á þá þó
að einstaka sinnum brygði fyrir
hnittinni setningu.
Það er líka ljóst að Andrés Sig-
urvinsson hefur átt í nokkrum
brösum með að koma leiknum á
svið og ekki tekist að finna heil-
legan stíl eða sannfærandi leið og
lái honum það hver sem vill. Sýn-
ingin er satt að segja hálfgerður
hrærigrautur og eicki bætir úr
skák að hún er á köflum afskap-
lega hæggeng. Þá er tónlistin
heldur lítið spennandi og hljóm-
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 21. febrúar 1987